Chế độ ăn cho người bị cường giáp: Thực phẩm nên ăn và thực phẩm nên tránh

Tuyến giáp là một tuyến hình bướm nằm ở phía trước cổ. Nó tổng hợp nên các hormone tuyến giáp được gọi là T3 và T4. Các hormone này:

• Giúp cơ thể sử dụng năng lượng
• Giúp cân bằng nhiệt độ cơ thể
• Giúp não, tim và các cơ quan khác hoạt động bình thường

Một số loại cường giáp có thể do di truyền. Bệnh Basedow (Graves) là nguyên nhân phổ biến nhất gây cường giáp ở Hoa Kỳ cũng như Việt Nam. Tỉ lệ mắc Basedow ở nữ giới cao gấp bảy đến tám lần so với nam giới.

Trong một số trường hợp, ung thư tuyến giáp cũng có thể gây ra cường giáp.

Video Cường giáp là gì? Triệu chứng, Điều trị, Ăn và Kiêng ăn

Cường giáp có thể dễ bị nhầm lẫn với nhiều loại bệnh lý khác. Các triệu chứng của nó bao gồm:

• Giảm cân đột ngột
• Tăng cảm giác thèm ăn
• Lo lắng, khó chịu, căng thẳng, và dễ thay đổi tâm trạng
• Khó ngủ
• Cảm thấy nóng
• Đổ nhiều mồ hôi
• Nhịp tim nhanh hoặc đánh trống ngực
• Mệt mỏi
• Yếu cơ
• Run tay
• Rối loạn tiêu hóa, đi ngoài nhiều lần
• Da mỏng
• Tóc khô, dễ gãy
• Rối loạn kinh nguyệt
• Tuyến giáp to (bướu cổ)
• Lồi mắt, chảy nước mắt
• Da đỏ, dày, sần sùi ở bàn chân và cẳng chân

Điều trị cho bệnh nhân cường giáp

Việc điều trị là rất cần thiết đối với bệnh nhân cường giáp. Nồng độ cao của hormone tuyến giáp trong cơ thể có thể gây độc. Vì vậy, nếu không được điều trị, cường giáp có thể dẫn đến các vấn đề về tim, loãng xương, nguy cơ gãy xương cùng nhiều rối loạn khác.

Bệnh nhân có thể được chỉ định dùng thuốc kháng giáp với mục đích cân bằng lại tuyến giáp đang hoạt động quá mức. Trong một số trường hợp, liệu pháp i-ốt phóng xạ hoặc phẫu thuật tuyến giáp được áp dụng. 

Một số loại thực phẩm có thể giúp tuyến giáp khỏe mạnh hơn và giảm bớt tác động tiêu cực của tình trạng cường giáp. Một số khoáng chất, vitamin và các chất dinh dưỡng khác rất cần thiết để cân bằng chức năng tuyến giáp. 

Chế độ ăn ít iot thường được chỉ định trước một số phương pháp điều trị cường giáp. Ví dụ: bạn sẽ cần tuân theo chế độ ăn ít i-ốt trước khi điều trị bằng i-ốt phóng xạ để loại bỏ các tế bào tuyến giáp dư thừa hoặc bị tổn thương. Sau khi điều trị, điều quan trọng vẫn là cân bằng lượng i-ốt trong chế độ ăn hằng ngày. 

Thực phẩm nên ăn nếu bạn bị cường giáp

Thực phẩm ít i-ốt

Lòng trắng trứng chứa ít i-ốt. Trong khi đó, lòng đỏ lại chứa nhiều i-ốt. Nguồn: timesofindia.indiatimes.comI-ốt đóng vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp các hormone tuyến giáp. Vì vậy, chế độ ăn ít i-ốt sẽ giúp làm giảm số lượng hormone tuyến giáp. Hãy thêm những thực phẩm này vào chế độ ăn hàng ngày của bạn:

• Muối không iốt
• Cà phê hoặc trà (không có sữa hoặc kem làm từ sữa hoặc đậu nành)
• Lòng trắng trứng
• Trái cây tươi hoặc đóng hộp
• Các loại hạt và bơ hạt không ướp muối
• Bánh mì tự làm hoặc bánh mì không có muối, bơ sữa và trứng
• Bỏng ngô với muối không iốt
• Yến mạch
• Khoai tây
• Mật ong
• Siro phong 

Rau cải

Các loại rau họ cải cản trở tuyến giáp sử dụng i-ốt. Vì vậy, chúng có thể có lợi cho bệnh cường giáp:

• Măng
• Cải chíp
• Bông cải xanh (súp lơ xanh)
• Bắp cải Brussels
• Sắn
• Súp lơ trắng
• Cải búp xanh
• Cải xoăn Kale
• Mù tạc
• Cải củ Thụy Điển 

Vitamin và các khoáng chất

Một số chất dinh dưỡng rất cần thiết cho tuyến giáp và giúp cân bằng quá trình tổng hợp hormone tuyến giáp.

Sắt

Đậu lăng có chứa nhiều sắt. Nguồn: smartproteinproject.euSắt là một khoáng chất thiết yếu, đóng góp vào nhiều chức năng quan trọng của cơ thể, bao gồm cả hoạt động của tuyến giáp. Sắt cũng là thành phần cấu tạo nên các tế bào máu, vận chuyển oxy đi khắp cơ thể.

Nồng độ sắt thấp có mối liên quan với cường giáp. Hãy bổ sung nhiều sắt trong chế độ ăn uống với các loại thực phẩm như:

• Đậu khô
• Các loại rau có lá xanh
• Đậu lăng
• Quả hạch
• Thịt gia cầm: thịt gà, vịt,…
• Thịt đỏ: thịt lợn, thịt bò,…
• Các loại hạt
• Ngũ cốc nguyên cám

Selen

Hạt chia là một nguồn bổ sung Selen dồi dào cho cơ thể. Nguồn: news-medical.net

Thực phẩm giàu selen giúp cân bằng lượng hormone tuyến giáp và bảo vệ tuyến giáp khỏi những tác nhân có hại. Selen giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào và giữ cho tuyến giáp cũng như các bộ phận khác khỏe mạnh.

Các nguồn thực phẩm giàu selen bao gồm:

• Quả hạch Brazil
• Hạt couscous
• Hạt chia
• Nấm
• Trà
• Thịt, chẳng hạn như thịt bò và thịt cừu, thịt gia cầm.
• Lúa gạo
• Cám yến mạch
• Hạt hướng dương 

Kẽm

Kẽm giúp cơ thể hấp thụ năng lượng từ thức ăn, tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ tuyến giáp. Các nguồn thực phẩm giàu kẽm bao gồm:

• Thịt bò, cừu
• Đậu xanh
• Bột ca cao
• Hạt điều
• Nấm
• Hạt bí ngô 

Canxi và vitamin D

Nấm có chứa nhiều vitamin D, giúp phòng loãng xương trên bệnh nhân cường giáp. Nguồn: southmill.com

Cường giáp khiến xương yếu và dễ gãy. Nhưng khối lượng xương có thể được phục hồi khi điều trị. Vitamin D và canxi rất cần thiết để xây dựng hệ  xương chắc khỏe.

Thực phẩm giàu canxi bao gồm:

• Rau bina
• Bông cải xanh
• Đậu trắng
• Cải xoăn
• Đậu bắp
• Nước cam bổ sung canxi
• Sữa hạnh nhân
• Ngũ cốc tăng cường canxi

Vitamin D được tìm thấy trong các loại thực phẩm ít i-ốt sau:

• Nước cam bổ sung vitamin D
• Ngũ cốc bổ sung vitamin D
• Gan bò
• Nấm
• Cá béo 

Chất béo tốt

Chất béo từ thực phẩm nguyên chất và chưa qua chế biến có thể có tác dụng giảm viêm, giúp bảo vệ tuyến giáp và cân bằng hormone tuyến giáp. Chất béo từ thực vật rất quan trọng trong chế độ ăn ít i-ốt. Bao gồm:

• Dầu hạt lanh
• Dầu ô liu
• Dầu bơ
• Dầu dừa
• Dầu hướng dương
• Dầu cây rum
• Trái bơ
• Các loại hạt và quả hạch không ướp muối 

Gia vị

Một số loại gia vị và thảo mộc có đặc tính chống viêm giúp bảo vệ và cân bằng chức năng tuyến giáp. Hãy bổ sung thêm hương vị và một lượng chất chống oxy hóa vào bữa ăn hàng ngày của bạn với:

• Nghệ
• Ớt xanh
• Tiêu đen 

Thực phẩm nên tránh nếu bạn bị cường giáp

Thực phẩm giàu i-ốt

Ăn quá nhiều thực phẩm giàu i-ốt hoặc thực phẩm bổ sung i-ốt có thể dẫn đến cường giáp hoặc làm bệnh nặng hơn trong một số trường hợp.

Theo Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH), một thìa cà phê muối iốt chứa 304 microgam (mcg) iốt.

Hải sản có chứa nhiều iốt nhất. Chỉ 1 gam rong biển chứa tới 23,2 mcg hay 0,02 miligam (mg) i-ốt.

Theo NIH, liều lượng i-ốt được khuyến nghị hàng ngày là khoảng 150 mcg (0,15 mg). Chế độ ăn ít i-ốt thậm chí chỉ cần ít hơn.

Người bị cường giáp nên tránh các loại hải sản và các loại phụ gia từ hải sản sau:

• Cá
• Rong biển
• Tôm
• Cua
• Sushi
• Tảo
• Rong biển khô
• Carrageen
• Agar-agar
• Alginate

Người bệnh cường giáp nên tránh dùng các loại hải sản như rong biển. Nguồn: timesofindia.indiatimes.com

Tránh các loại thực phẩm khác có nhiều iốt như:

• Sữa và bơ
• Phô mai
• Lòng đỏ trứng
• Muối iốt
• Nước iốt
• Một số chất tạo màu thực phẩm

Một số loại thuốc cũng chứa i-ốt. Bao gồm:

• Amiodarone (Nexterone)
• Siro ho
• Thuốc cản quang dùng trong y tế
• Thảo dược hoặc vitamin bổ sung
• Gluten

Ở một số người, gluten có thể gây hại cho tuyến giáp do khả năng gây viêm. Ngay cả khi bạn không bị dị ứng hoặc không gặp tình trạng không dung nạp gluten, bạn vẫn nên hạn chế sử dụng gluten.

Kiểm tra bao bì thực phẩm để nắm rõ các sản phẩm có chứa gluten như:

• Lúa mì
• Lúa mạch
• Men bia
• Mạch nha
• Lúa mạch đen
• Triticale
• Đậu nành

Dù đậu nành không chứa i-ốt, nó đã được chứng minh là có thể ảnh hường tới một số phương pháp điều trị cường giáp ở động vật. Vì vậy, nên tránh hoặc hạn chế các loại thực phẩm làm từ đậu nành như:

• Sữa đậu nành
• Xì dầu
• Đậu hũ
• Bột kem làm từ đậu nành 

Caffeine

Caffein có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của cường giáp. Nguồn:cbsnews.com

Thực phẩm và đồ uống có chứa caffeine, chẳng hạn như cà phê, trà, soda và sô cô la, có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của cường giáp, tăng cảm giác lo lắng, căng thẳng, khó chịu và tăng nhịp tim.

Nếu caffeine có ảnh hưởng đến bạn, tránh dùng hoặc hạn chế tiêu thụ sẽ là một sự lựa chọn tốt. Hãy thử thay thế đồ uống có chứa caffein bằng trà thảo mộc tự nhiên, hoặc rượu táo nóng. 

Tổng kết

Không phải lúc nào bệnh cường giáp cũng có thể phòng ngừa được nhưng nó có thể điều trị được.

Hãy tới gặp bác sĩ nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của cường giáp, và nhớ tuân thủ điều trị đúng như hướng dẫn, bao gồm tất cả các khuyến cáo về chế độ ăn uống.

Bạn cần trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng về chế độ ăn uống ngắn hạn và dài hạn của mình. Tiêu thụ các thực phẩm thích hợp có thể giúp cân bằng chức năng tuyến giáp và bảo vệ cơ thể bạn khỏi tác động của cường giáp.

Hãy thưởng thức các món ăn nguyên chất nấu tại nhà theo chế độ ít i-ốt. Hạn chế ăn tại nhà hàng, tránh dùng thực phẩm đóng hộp hoặc chế biến sẵn, nước sốt và gia vị đóng gói, do chúng có thể chứa nhiều i-ốt.

Nếu bạn đang áp dụng chế độ ăn ít i-ốt, thì việc hấp thu đủ vitamin D và canxi có thể trở nên khó khăn hơn. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng về việc bổ sung các chất dinh dưỡng này.

Hầu hết những hạn chế trong chế độ ăn uống chỉ là tạm thời. Những thay đổi khác trong thực đơn hằng ngày là một điều cần thiết để duy trì lối sống lành mạnh, cân bằng, nhờ đó bạn sẽ có một cơ thể khỏe mạnh, dẻo dai hơn.

Xem thêm: 

• Cường giáp: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị và tiên lượng bệnh
• Suy giáp và cường giáp: Điểm khác biệt là gì?
• Cường giáp cận lâm sàng: Khi nào cần điều trị và điều trị như thế nào?
• Triệu chứng cường giáp ở nam giới và nữ giới, biện pháp điều trị
• Các phương pháp tự nhiên chữa bệnh cường giáp: thực phẩm, chất bổ sung...