Có đến khoảng 5 đến 10% người trưởng thành sẽ có nốt u (nhân) trong tuyến giáp mà bác sĩ có thể xác định được khi khám. Tuy nhiên, nếu được siêu âm tuyến giáp, giá trị siêu âm sẽ rất nhạy và cho thấy nhiều nốt không sờ thấy được.
TIRADS là viết tắt của Thyroid imaging reporting and data systems, có nghĩa là phân loại hệ thống dữ liệu và báo cáo hình ảnh tuyến giáp. TIRADS là một bảng phân loại giúp đánh giá nguy cơ ác tính của nhân tuyến giáp dựa trên các đặc điểm hình ảnh trên siêu âm. Phân loại này nhằm tiêu chuẩn hóa phân độ nhân giáp giữa các chuyên khoa lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh, từ đó đứa ra thái độ theo dõi và điều trị phù hợp.
Tiêu chuẩn đánh giá
Có nhiều phân loại TIRADS khác nhau ở mỗi tổ chức y tế, tuy nhiên một số bảng phân loại TIRADS thường được sử dụng là:
- ACR TIRADS
- EU-TIRADS
- K-TIRADS
Ở Việt nam, bảng phân loại TIRADS theo Hiệp hội chẩn đoán hình ảnh Hoa Kỳ (ACR) được áp dụng rộng rãi nhất.
Phân loại này được xây dựng dựa trên việc đánh giá 5 đặc điểm của nhân tuyến giáp: thành phần, cấu trúc âm (hồi âm), hình dáng, đường bờ, sự vôi hóa; từ đó tính tổng điểm và xếp vào loai từ TIRADS 1 đến 5.
Dựa trên 5 đặc tính:
1. Thành phần
- Nang hoặc hầu như là nang: 0 điểm
- Thoái hoá nang dạng bọt biển: 0 điểm
- Vừa nang vừa đặc: 1 điểm
- Đặc hoặc hầu như đặc: 2 điểm
2. Cấu trúc âm (Hồi âm)
- Trống âm: 0 điểm
- Tăng âm hoặc đồng âm: 1 điểm
- Giảm âm: 2 điểm
- Rất giảm âm (giảm âm mạnh): 3 điểm
3. Hình dáng
- Rộng hơn cao: 0 điểm
- Cao hơn rộng: 3 điểm
4. Đường bờ
- Bờ nhẵn: 0 điểm
- Bờ không rõ: 0 điểm
- Bờ thuỳ múi hoặc không đều: 2 điểm (giá trị chẩn đoán dương tính 57%)
- Bờ tua gai: 3 điểm.
5. Vôi hoá
- Không có hoặc hình ảnh đuôi sao chổi lớn (vôi hoá dịch keo cô đặc): 0 điểm.
- Vôi hoá thô: 1 điểm (độ ác tính thấp)
- Vôi hoá dạng viền: 2 điểm
- Những đốm tăng âm lấm tấm (Punctate Echogenic Foci): 3 điểm
Phân loại và nguy cơ tương ứng
- TIRADS 1: 0 điểm: Lành tính
- TIRADS 2: 2 điểm: Không nghi ngờ
Các tổn thương tuyến giáp lành tính, không có nguy cơ ác tính.
- TIRADS 3: 3 điểm: Nghi ngờ thấp
Các tổn thương ở tuyến giáp nhiều khả năng lành tính, trong đó vẫn còn khoảng 1,7% nguy cơ ác tính.
- TIRADS 4: 4-6 điểm: Nghi ngờ vừa
Tổn thương tuyến giáp có dấu hiệu nghi ngờ ác tính. Trong đó lại phân chia thành các nhóm như: ác tính 3,3%; ác tính 9,2%; ác tính 44,4 - 72,4%, ác tính.
- TIRADS 5: >= 7 điểm: Nghi ngờ cao
Tuyến giáp có từ 5 tổn thương trở lên, tỷ lệ ác tính chiếm 87,5%.
Khuyến cáo theo phân loại TIRADS
Dựa vào các đặc điểm hình ảnh trên siêu âm, các nhân tuyến giáp sẽ được đánh giá TIRADS từ 1 đên 5 với các mức độ gợi ý ác tính khác nhau từ đó đưa ra các khuyến cáo cho từng nốt như sau:
- TIRADS 1: Lành tính.
Không cần chọc chút tế bào bằng kim nhỏ (FNA) kiểm tra.
- TIRADS 2: Không nghi ngờ.
Không cần chọc chút tế bào (FNA) kiểm tra.
- TIRADS 3: Nghi ngờ thấp.
Chọc chút tế bào (FNA) kiểm tra nếu nhân ≥ 2,5cm
Theo dõi nếu nhân ≥ 1,5cm.
- TIRADS 4: Nghi ngờ vừa.
Chọc chút tế bào (FNA) kiểm tra nếu nhân ≥ 1,5cm
Theo dõi nếu nhân ≥ 1cm.
- TIRADS 5: Nghi ngờ cao.
Chọc chút tế bào (FNA) kiểm tra nếu nhân ≥ 1cm
Theo dõi nếu nhân ≥ 0,5cm.
Tổng kết
Khi kết hợp khám lâm sàng cùng với siêu âm tuyến giáp với phân loại TIRADS, các trường hợp người bệnh có bướu nhân tuyến giáp sẽ được hỗ trợ việc đưa ra quyết định lâm sàng chuẩn xác hơn. Từ đó, sự phân biệt bướu nhân tuyến giáp lành và ác tính sẽ thuận lợi hơn, nhanh chóng hơn, bao gồm cả việc đưa ra kế hoạch điều trị và theo dõi lâu dài.