Cường giáp là hiện tượng tuyến giáp hoạt động quá mức, xảy ra khi tuyến giáp tạo ra quá nhiều T4, T3. Chẩn đoán và điều trị các nguyên nhân cơ bản sẽ giúp làm giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng xảy ra trên người bệnh.
Nguyên nhân nào gây ra bệnh cường giáp?
Video Cường giáp là gì? Triệu chứng, Điều trị, Ăn và Kiêng ăn
Có nhiều nguyên nhân gây ra cường giáp. Bệnh Basedow (hay còn có tên là bệnh Graves) - một rối loạn trong hệ thống miễn dịch, là nguyên nhân phổ biến nhất gây cường giáp. Rối loạn này tạo ra các kháng thể kích thích tuyến giáp tiết ra nhiều hormone hơn mức bình thường. Basedow xảy ra ở phụ nữ với tần suất cao hơn ở nam giới, và có tính chất gia đình. Nếu người thân của bạn mắc căn bệnh này, bạn sẽ có nguy cơ mắc phải nó cao hơn. Vì vậy, hãy nói với bác sĩ nếu bạn có người thân từng mắc Basedow.
Các nguyên nhân khác gây cường giáp bao gồm:
- Thừa i-ốt - một thành phần quan trọng trong T4 và T3
- Viêm tuyến giáp, khiến T4 và T3 bị rò rỉ ra ngoài tuyến
- Khối u buồng trứng hoặc tinh hoàn
- Khối u lành tính của tuyến giáp hoặc tuyến yên
- Tiêu thụ một lượng lớn tetraiodothyronine qua một số loại thực phẩm chức năng hoặc một số loại thuốc
Các triệu chứng của cường giáp là gì?
Xem chi tiết: Triệu chứng cường giáp ở nam giới và nữ giới, biện pháp điều trị
Nồng độ cao T4, T3 thúc đẩy hoạt động chuyển hóa năng lượng của hầu hết các mô trong cơ thể lên cao quá mức bình thường. Khi đó, bạn sẽ nhận thấy các dấu hiệu như tim đập nhanh, huyết áp tăng và run tay, kèm theo đổ nhiều mồ hôi và sợ nóng. Bên cạnh đó, cường giáp có thể gây tiêu chảy, sụt cân và ở phụ nữ có thể xuất hiện tình trạng chu kỳ kinh nguyệt không đều.
Nhìn bằng mắt thường, có thể thấy tuyến giáp sưng lên thành bướu cổ, ở một bên hoặc đối xứng 2 bên. Trong cường giáp do bệnh Basedow, người bệnh có thể bị lồi mắt, thường xuyên chảy nước mắt và nhạy cảm hơn đối với ánh sáng, hay kèm theo viêm kết mạc, tổn thương giác mạc.
Các triệu chứng khác của cường giáp bao gồm:
- Tăng cảm giác thèm ăn
- Lo lắng, bồn chồn
- Mất khả năng tập trung
- Yếu cơ
- Nhịp tim không đều
- Khó ngủ
- Tóc khô, dễ gãy rụng
- Ngứa
- Buồn nôn và ói mửa
- Vú to ở nam giới
Lo lắng căng thẳng là một triệu chứng dễ nhận thấy ở bệnh nhân cường giáp. Nguồn: getnidra.comNếu xuất hiện một trong các triệu chứng sau, người bệnh cần được đưa tới các cơ sở y tế ngay lập tức:
Cường giáp cũng có thể gây ra rung nhĩ - một rối loạn nhịp tim nguy hiểm có thể dẫn đến đột quỵ và suy tim sung huyết.
Làm thế nào để chẩn đoán cường giáp?
Đầu tiên, bác sĩ sẽ phải khai thác bệnh sử đầy đủ và khám toàn thân nhằm phát hiện những dấu hiệu phổ biến của cường giáp như:
- Sút cân
- Mạch nhanh
- Huyết áp cao
- Lồi mắt
- Tuyến giáp to
Bên cạnh đó, thực hiện xét nghiệm máu và các phương pháp chẩn đoán hình ảnh là vô cùng cần thiết để hỗ trợ quá trình chẩn đoán. Bao gồm:
Định lượng T4, T4 tự do, T3
Định lượng T3, T4 là một xét nghiệm cơ bản để chẩn đoán cường giáp. Nguồn: selfhacked.comCác xét nghiệm này đo lượng hormone tuyến giáp trong máu.
Cholesterol thấp có thể là một dấu hiệu của cường giáp, khi cơ thể đốt cháy cholesterol một cách nhanh chóng.
Định lượng Triglycerid (chất béo trung tính)
Tương tự như cholesterol, nồng độ chất béo trung tính thấp có thể là một dấu hiệu của tình trạng tăng chuyển hóa trong cơ thể.
Xạ hình tuyến giáp và đo độ tập trung tuyến giáp với I-ốt phóng xạ
Xạ hình và đo độ tập trung tuyến giáp với i-ốt phóng xạ là một biện pháp chẩn đoán hữu hiệu. Nguồn: healthline.comPhương pháp này cho phép đánh giá hình ảnh và chức năng của tuyến giáp, có độ nhạy và độ đặc hiệu cao. Đặc biệt, nó còn cho biết liệu tình trạng hoạt động quá mức đang xảy ra trên toàn bộ tuyến giáp hay chỉ ở một vùng của tuyến.
Siêu âm
Siêu âm giúp đo kích thước của toàn bộ tuyến giáp, cũng như bất kỳ khối bất thường nào bên trong nó. Các bác sĩ cũng có thể sử dụng siêu âm để xác định tính chất khối u.
Chụp CT hoặc MRI
CT hoặc MRI có thể cho chúng ta biết liệu đang có khối u nào ở tuyến yên gây ra tình trạng cường giáp hay không.
Cách điều trị cường giáp
Xem chi tiết: Các phương pháp tự nhiên chữa bệnh cường giáp: thực phẩm, chất bổ sung...
Dùng thuốc
Thuốc kháng giáp, chẳng hạn như methimazole (Tapazole), có tác dụng ức chế tuyến giáp sản xuất hormone. Đây là một phương pháp điều trị phổ biến.
Dùng I-ốt phóng xạ
I-ốt phóng xạ đã được sử dụng cho hơn 70% người trưởng thành Ở Mỹ bị cường giáp, theo Hiệp hội Tuyến giáp Hoa Kỳ. Nó có hiệu quả tiêu diệt các tế bào sản xuất hormone.
Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm khô miệng, khô mắt, đau họng và thay đổi vị giác. Người bệnh cần phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa trong một thời gian ngắn sau khi điều trị để ngăn chặn bức xạ lây lan cho người khác.
Phẫu thuật
Một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp có thể cần phải cắt bỏ. Sau đó, người bệnh sẽ phải bổ sung hormone tuyến giáp thường xuyên để ngăn ngừa biến chứng suy giáp (do tuyến giáp sau khi phẫu thuật chỉ có thể tiết ra một lượng nhỏ hormone). Ngoài ra, một loại thuốc chẹn beta như propranolol có thể giúp kiểm soát tình trạng mạch nhanh, đổ mồ hôi, lo lắng và tăng huyết áp. Hầu hết các bệnh nhân đáp ứng tốt với phương pháp điều trị này.
Bạn có thể làm gì để cải thiện các triệu chứng
Thực hiện một chế độ ăn uống hợp lý là rất quan trọng, đặc biệt trong việc ngăn ngừa cường giáp. Hãy trao đổi với bác sĩ để có những hướng dẫn cụ thể về chế độ ăn uống, tập luyện.
Cường giáp cũng có thể gây ra tình trạng loãng xương, khiến xương dễ gãy. Bổ sung vitamin D và canxi trong và sau khi điều trị có thể giúp xương chắc khỏe hơn. Bác sĩ sẽ cho bạn biết lượng vitamin D và canxi cần bổ sung mỗi ngày.
Tiên lượng
Bạn có thể được giới thiệu đến một bác sĩ chuyên khoa nội tiết để điều trị cường giáp. Ở bệnh nhân cường giáp, căng thẳng hoặc nhiễm trùng có thể gây ra cơn bão giáp. Cơn bão giáp xảy ra khi một lượng lớn hormone tuyến giáp được giải phóng ồ ạt vào máu, làm các triệu chứng trở nên trầm trọng hơn một cách đột ngột. Đây là một tình trạng hết sức nguy hiểm, đe dọa tới tính mạng của người bệnh. Vì thế, việc điều trị cường giáp là rất quan trọng để ngăn ngừa cơn bão giáp, nhiễm độc giáp và các biến chứng khác.
Tiên lượng dài hạn cho bệnh cường giáp phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra nó. Một số nguyên nhân có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Nhiều bệnh khác, ví dụ như Basedow, sẽ trở nên tồi tệ hơn theo thời gian nếu không được điều trị. Các biến chứng của Basedow có thể đe dọa tính mạng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Chẩn đoán và điều trị sớm có thể mang lại kết quả khả quan về lâu dài.
Xem thêm:
- Suy giáp và cường giáp: Điểm khác biệt là gì?
- Cường giáp cận lâm sàng: Khi nào cần điều trị và điều trị như thế nào?
- Triệu chứng cường giáp ở nam giới và nữ giới, biện pháp điều trị
- Chế độ ăn cho người bị cường giáp: Thực phẩm nên ăn và thực phẩm nên tránh
- Các phương pháp tự nhiên chữa bệnh cường giáp: thực phẩm, chất bổ sung...