Viêm mao mạch dị ứng (hypersensitivity vasculitis) còn được gọi là viêm mạch hủy bạch cầu (leukocytoclastic vasculitis). Đây thường là một tình trạng cấp tính gây viêm các mạch máu nhỏ chủ yếu do dị ứng với thuốc, nhiễm trùng (vi khuẩn hoặc vi rút) hay tiếp xúc với những dị nguyên có thể gây dị ứng. Khoảng 10% các trường hợp viêm mao mạch dị ứng sẽ trở thành mãn tính hoặc bị tái phát.
Bệnh này đặc trưng bởi sự xuất hiện của các đốm đỏ trên da xảy ra khi bệnh nhân tiếp xúc với một chất gây dị ứng, phổ biến nhất là các ban xuất huyết có thể sờ thấy được. Ban xuất huyết là những đốm nổi lên da thường có màu đỏ, nhưng có thể sẫm lại thành màu tím. Tuy nhiên, nhiều loại phát ban khác cũng có thể xảy ra.
Video viêm mao mạch dị ứng
Tác nhân gây viêm mao mạch dị ứng
Viêm mao mạch dị ứng thường xảy ra do phản ứng với thuốc. Các loại thuốc phổ biến liên quan đến viêm mao mạch dị ứng bao gồm:
- Một số loại thuốc kháng sinh như penicillin và sulfonamide
- Một số loại thuốc huyết áp
- Phenytoin (một loại thuốc chống động kinh)
- Allopurinol (được sử dụng cho bệnh gút)
Nhiều nhiễm trùng mãn tính do vi khuẩn hoặc vi rút cũng có thể gây ra loại viêm mạch này như HIV, viêm gan B và viêm gan C. Những người bị rối loạn tự miễn như lupus, viêm khớp dạng thấp, hội chứng Sjogren và bệnh viêm ruột cũng có thể gặp phải bệnh này. Viêm mao mạch dị ứng cũng có thể ảnh hưởng đến những người bị ung thư. Trong một số trường hợp, không thể xác định được nguyên nhân chính xác.
Triệu chứng của viêm mao mạch dị ứng
Tình trạng viêm và tổn thương mạch máu gây ra các đốm xuất huyết sờ thấy được trên da.Ở bệnh viêm mao mạch dị ứng, tình trạng viêm và tổn thương mạch máu gây ra những triệu chứng ban đầu có thể xuất hiện một vài đốm xuất huyết sờ thấy được trên da. Những đốm này có thể có màu đỏ hoặc tím, xuất hiện chủ yếu ở chân, mông và thân mình.Bên cạnh đó, da của người bệnh còn có thể xuất hiện mụn nước hay nổi mề đay là hậu quả của phản ứng dị ứng.
Những triệu chứng ít phổ biến hơn bao gồm:
- Đau khớp
- Sưng hạch bạch huyết
- Viêm thận (rất hiếm)
- Sốt nhẹ
Khi nguyên nhân gây bệnh là do dị ứng thuốc, các triệu chứng thường xuất hiện trong vòng từ 7-10 ngày. Một số người có thể xuất hiện các triệu chứng sớm hơn chỉ sau 2 ngày sử dụng thuốc.
Chẩn đoán viêm mao mạch dị ứng
Một người sẽ được chẩn đoán mắc chứng viêm mao mạch dị ứng nếu có ít nhất 3 trong số các tiêu chuẩn sau:
- Trên 16 tuổi.
- Bị phát ban trên da (ban xuất huyết, ban dát sần)
- Đã sử dụng một loại thuốc trước khi bị phát ban trên da.
- Sinh thiết phát ban trên da cho thấy có các tế bào bạch cầu xung quanh các mạch máu.
Tuy nhiên, không phải tất cả các chuyên gia đều đồng ý rằng đây là những tiêu chí duy nhất cần thiết để xem xét khi chẩn đoán bệnh này. Trong một nửa các trường hợp, các cơ quan khác như thận, đường tiêu hóa, phổi, tim và hệ thần kinh cũng có thể bị viêm.
Thông thường, để hỗ trợ chẩn đoán, bác sĩ sẽ:
- Đánh giá các triệu chứng, hỏi về tiền sử dùng thuốc và tiền sử nhiễm trùng
- Xem lại bệnh sử và khám sức khỏe
- Lấy mẫu mô hoặc sinh thiết phát ban và gửi mẫu đến phòng xét nghiệm để tìm bằng chứng về chứng viêm xung quanh các mạch máu
- Chỉ định nhiều loại xét nghiệm máu, chẳng hạn như công thức máu toàn bộ, xét nghiệm chức năng thận và gan, và tốc độ máu lắng để đánh giá mức độ viêm toàn thân
Chẩn đoán và điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh và bạn có bị nhiễm trùng hoặc viêm ở các cơ quan khác hay không.
Điều trị viêm mao mạch dị ứng
Corticosteroid là loại thuốc ức chế hệ thống miễn dịch và làm giảm viêm. Không có cách chữa khỏi bệnh viêm mao mạch dị ứng. Mục tiêu chính của việc điều trị là làm giảm các triệu chứng của bệnh nhân. Trong trường hợp nhẹ, không cần điều trị đặc hiệu.Trao đổi với bác sĩ về các loại thuốc bạn đang dùng. Thông tin này có thể giúp xác định nguyên nhân tiềm ẩn gây ra bệnh viêm mao mạch dị ứng của bạn. Nếu vấn đề của bạn bắt nguồn từ một loại thuốc đang dùng, bác sĩ có thể sẽ khuyên bạn ngừng dùng thuốc đó. Tuy nhiên, bạn không nên ngừng dùng bất kỳ loại thuốc nào mà không có khuyến cáo của bác sĩ. Các triệu chứng sẽ biến mất trong vòng vài tuần sau khi ngừng sử dụng thuốc.
Thông thường, các thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như naproxen hoặc ibuprofen được kê để làm giảm triệu chứng. Nếu thuốc chống viêm nhẹ không làm giảm các triệu chứng, bác sĩ cũng có thể kê thuốc corticosteroid. Corticosteroid là loại thuốc ức chế hệ thống miễn dịch và làm giảm viêm. Corticosteroid có một số tác dụng phụ, đặc biệt là khi dùng trong thời gian dài, bao gồm tăng cân, thay đổi tâm trạng đột ngột và mụn trứng cá.
Nếu gặp các biến chứng nghiêm trọng thì bạn cần phải nhập viện để được điều trị.
Biến chứng của viêm mao mạch dị ứng
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của viêm mạch, bạn có thể bị sẹo do viêm. Nguyên nhân là do các mạch máu bị hư hỏng vĩnh viễn. Trong một số trường hợp hiếm hơn thì viêm mao mạch dị ứng có thể gây ra viêm thận và các cơ quan khác. Hầu hết mọi người không nhận thấy các triệu chứng của viêm cơ quan. Xét nghiệm máu và nước tiểu có thể giúp xác định những cơ quan nào có liên quan và mức độ nghiêm trọng của tình trạng viêm.
Kết luận
Viêm mao mạch dị ứng có thể tái phát nếu bạn tiếp xúc với các tác nhân như thuốc, nhiễm trùng hoặc các dị vật gây dị ứng. Việc tránh xa các tác nhân dị ứng sẽ giúp dự phòng tái phát các triệu chứng của viêm mao mạch dị ứng.
Xem thêm: