Các loại viêm da
Có nhiều loại viêm da. Một số có thể tồn tại trong thời gian dài, trong khi những loại khác có thể theo chu kì với các đợt bùng phát và không triệu chứng xen kẽ. Một số loại viêm da thường gặp ở trẻ em, một số loại khác thường gặp ở người lớn.
Viêm da cơ địa
Video: Nguyên nhân và hình ảnh viêm da cơ địa
Mọi người thường xem nó như là Eczema. Viêm da cơ địa có thể di truyền trong gia đình và thường bộc lộ trong thời kì bú mẹ. Tuy nhiên, bệnh có thể xuất hiện vào thời kì trưởng thành.
Không có thuốc chữa cho viêm da cơ địa. Những người bị bệnh có triệu chứng điển hình trong chu kì bùng phát xen kẽ thời kì không triệu chứng. Trong giai đoạn bùng phát, vùng da có thể thô ráp, khô, ngứa.
Viêm da cơ địaViêm da tiếp xúc
Viêm da tiếp xúc xảy ra khi da tiếp xúc với một chất và gây ra phản ứng bất lợi. Những phản ứng này có thể hình thành mày đay, có cảm giác nóng, châm chích, ngứa, phồng rộp.
Viêm da tiếp xúc có thể là kết quả của dị ứng hoặc phản ứng kích thích. Viêm da tiếp xúc kích thích là do chất bên ngoài làm tổn thương trực tiếp da và gây ra phản ứng.
Trong khi đó, trong viêm da tiếp xúc dị ứng, chất bên ngoài có thể không gây tổn thương trực tiếp cho da nhưng sẽ làm hệ thống miễn dịch phản ứng theo cách đó.
Viêm da tiếp xúcTổ đỉa (dyshidrotic eczema, dyshidrotic dermatitis)
Khi bị tổ đỉa, làn da không thể tự bảo vệ nó. Kết quả là da ngứa, khô, thường kèm theo mụn nước nhỏ. Thường thấy ở bàn tay và bàn chân, và có thể bị ở những người đổ nhiều mồ hôi ở những vùng này.
Tổ đỉaViêm da tiết bã (seborrheic dermatitis)
Người ta thường xem viêm da tiết bã là viêm da tiết bã nhờn (“cứt trâu” theo cách gọi dân gian) khi nó xảy ra với trẻ sơ sinh. Loại viêm da này thường xuất hiện ở vùng da dầu, nhưng cũng có thể có ở mặt, ngực và quanh tai.
Nó thường gây vảy da, đổi màu da, gàu bám da đầu. Stress hoặc thiếu ngủ có thể làm các triệu chứng nặng thêm.
Không có thuốc chữa cho viêm da tiết bã, nhưng bạn có thể trị nó một cách hiệu quả.
Viêm da tiết bãNhững loại khác
Những loại viêm da khácMột số loại viêm da khác bao gồm:
- Viêm da thần kinh. Loại này có mảng da ngứa, thường khởi phát do stress hay có gì đó kích thích da.
- Viêm da thể đồng tiền (chàm đồng tiền) có sẩn hình bầu dục trên da, thường xảy ra sau khi tổn thương da.
- Viêm da ứ trệ. Viêm da loại này có thay đổi da do tuần hoàn nuôi dưỡng kém. Nó gây ra thay đổi màu sắc da ở vùng thấp và có thể gây dày tổ chức da.
- Viêm da do lười tắm. Đây là kết quả từ việc tích tụ bã nhờn, mồ hôi, tế bào sừng, và vi khuẩn khu trú trên da, hình thành mảng bẩn.
Triệu chứng của viêm da
Triệu chứng của viêm da có thể từ nhẹ đến nặng và có biểu hiện khác nhau phụ thuộc vào phần da cơ thể bị ảnh hưởng. Triệu chứng sẽ thay đổi dựa vào loại viêm da, mặc dù chúng thường khó để phân biệt.
Thông thường, triệu chứng của viêm da có thể bao gồm:
- Phát ban
- Rộp da
- Khô, nứt da
- Ngứa
- Đau với cảm giác châm chích hay bỏng
- Sưng nề
Viêm da có thể gây đổi màu da. Tuy nhiên nó sẽ xuất hiện khác nhau trên tông màu da khác nhau.
Trên da tối màu hơn, ban viêm da thường biểu hiện màu xám, tím hay sắc tối hơn tông da thường của bạn. Trên da sáng hơn, mảng viêm da thường biểu hiện màu tím hoặc đỏ.
Nguyên nhân gây viêm da
Nguyên nhân gây viêm da phụ thuộc vào phân loại. Tuy nhiên, kích thích môi trường thường là nguyên nhân cho những đợt bùng phát đặc hiệu.
Kích thích có thể là thứ làm da bạn phản ứng. Nó có thể là vật chất, môi trường, hoặc điều gì đó xảy ra trong cơ thể.
Một vài yếu tố có thể gây bùng phát triệu chứng:
- Stress
- Thay đổi hormon
- Môi trường
- Vật chất kích thích
Viêm da tiếp xúc
Xảy ra khi bạn tiếp xúc trực tiếp với chất kích thích hay dị nguyên. Chất thường gây ra phản ứng dị ứng bao gồm:
- Chất tẩy rửa
- Mĩ phẩm
- Niken
- Cây sơn độc và cây sồi
Viêm da dị ứng
Thường là kết quả của sự kết hợp các yếu tố như khô da, hoàn cảnh môi trường, và vi khuẩn trên da.
Yếu tố khởi phát viêm da dị ứng thay đổi giữa nhiều người, nhưng stress, kích thích, và thay đổi hormon thường là yếu tố chính. Những yếu tố khác có thể gây khởi phát viêm da dị ứng trong một số trường hợp bao gồm ăn nhiều đường, sữa, và thịt đỏ hơn bình thường.
Tiền sử gia đình của viêm da dị ứng có thể tăng nguy cơ hình thành bệnh này.
Viêm da tiết bã
Nguyên nhân chưa rõ ràng. Tuy nhiên, nó có thể là kết quả của phản ứng viêm với nấm men Malassezia sinh vật thường xuất hiện trên da.
Một số bệnh có thể làm tăng nguy cơ bị viêm da tiết bã như:
Viêm da tiết bã có thể xuất hiện lần đầu ở thời kì dậy thì với nhiều người và có thể nặng thêm vào khoảng thời gian này.
Viêm da ứ trệ
Viêm da ứ trệ xuất hiện do tuần hoàn nuôi dưỡng kém.
Thường do các van tĩnh mạch nhỏ bị yếu, giảm dòng máu về tim, gây tăng lượng dịch ở vùng dưới. Dịch này gây sưng ở quanh vùng bị ảnh hưởng. Sau đó viêm da ứ trệ xảy ra ở vùng da sưng.
Vì tuần hoàn kém nhất ở vùng ngoại vi xa tim, do đó chân là nơi thường bị viêm da ứ trệ nhất. Ngoài ra, bệnh có thể xảy ra ở vị trí khác.
Lựa chọn điều trị không dùng thuốc và dùng thuốc
Điều trị viêm da phụ thuộc vào phân loại, mức độ nặng của triệu chứng, và nguyên nhân. Nhiều loại viêm da có thể tự khỏi. Ví dụ, viêm da tiếp xúc thường cải thiện khi bạn không tiếp xúc với yếu tố kích thích đã biết.
Tuy nhiên, nếu tình trạng viêm da không cải thiện, bác sĩ hoặc bác sĩ da liễu của bạn có thể chỉ định:
- Thuốc để giảm dị ứng và ngứa, ví dụ kháng histamin như diphenhydramine (Benadryl)
- Liệu pháp chiếu đèn hoặc phơi vùng da ảnh hưởng dưới một lượng ánh sáng được kiểm soát.
- Kem bôi có steroid, ví dụ hydrocortisone, giảm ngứa và viêm.
- Kem hay lotion cho da khô
- Tắm yến mạch giảm ngứa
Bác sĩ thường sẽ chỉ định thuốc kháng sinh hoặc kháng nấm khi có tình trạng nhiễm trùng tiến triển. Nhiễm trùng có thể xảy ra khi da bị rách do gãi mạnh.
Chăm sóc tại nhà có thể đắp khăn mát, ướt lên da giúp giảm ngứa và khó chịu. Bạn có thể thử thêm baking soda với tắm nước mát để giảm triệu chứng. Nếu da có vết thương hở, bạn có thể băng vết thương để ngăn nhiễm trùng hoặc kích thích
Viêm da có thể bùng phát khi bạn stress. Những liệu pháp thay thế có thể có tác dụng giảm stress. Ví dụ như:
- Châm cứu
- Thiền
- Mát xa
- Yoga
Thay đổi chế độ ăn, như tránh thức ăn làm kích hoạt phản ứng, có thể giúp bạn kiềm chế triệu chứng eczema. Trong vài trường hợp, thành phần bổ sung như vitamin D và probiotic có thể giúp cải thiện, nhưng bạn nên nói chuyện với bác sĩ trước khi bạn quyết định đổi chế độ ăn của mình.
Yếu tố nguy cơ của viêm da
Các yếu tố làm tăng khả năng bị viêm da:
- Tuổi
- Môi trường
- Tiền sử gia đình
- Tình trạng bệnh lý
- Dị ứng
- Hen phế quản
Một vài yếu tố làm tăng nguy cơ với một loại viêm da nhất định nhiều hơn những loại khác. Ví dụ, thường xuyên rửa tay và làm khô tay có thể làm tăng nguy cơ hình thành viêm da tiếp xúc.
Chẩn đoán viêm da
Bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng và hỏi tiền sử bệnh lí trước khi chẩn đoán.
Nếu vì nguyên nhân nào mà nghi ngờ bạn có phản ứng dị ứng với gì đó, bác sĩ có thể chỉ định test áp bì.
Trong test áp bì, bác sĩ của bạn sẽ đặt một lượng nhỏ các chất lên da bạn. Sau vài ngày, họ sẽ kiểm tra phản ứng và xác định bạn có bị dị ứng với một chất cụ thể nào không.
Trong vài trường hợp, bác sĩ da liễu có thể làm sinh thiết da giúp tìm ra nguyên nhân. Sinh thiết da là bác sĩ lấy một mẫu nhỏ vùng da bị ảnh hưởng và quan sát dưới kính hiển vi.
Một vài test khác có thể làm trên da mẫu giúp xác định nguyên nhân.
Cách thức phòng viêm da
Nhận thức là bước đầu tiên để tránh viêm da. Cách duy nhất để tránh phản ứng dị ứng là tránh tiếp xúc với dị nguyên hoặc chất gây ra phát ban.
Nhưng nếu bạn bị eczema, bệnh không thể chữa khỏi hoàn toàn, thì phòng ngừa đợt bùng phát bệnh là điều quan trọng.
Cách giúp phòng các đợt bùng phát:
- Tránh gãi vùng da bị ảnh hưởng. Gãi có thể gây ra vết thương hở, và làm lây lan vi khuẩn đến những vùng khác của da bạn.
- Để tránh khô da, nên rút ngắn thời gian tắm, dùng sữa tắm trung tính và tắm trong nước ấm thay vì nước nóng. Hầu hết mọi người thấy thoải mái bằng cách cấp ẩm thường xuyên (đặc biệt là sau khi tắm).
- Dùng dưỡng ẩm gốc nước sau khi rửa tay và gốc dầu cho da cực khô.
Tiến triển
Mặc dù viêm da thường không quá nghiêm trọng, nhưng gãi mạnh hoặc quá thường xuyên có thể gây ra vết thương hở và nhiễm trùng. Dù nó có thể làm lây lan nhiễm trùng, nhưng hiếm khi gây nguy hiểm tính mạng.
Điều trị có thể giúp phòng bệnh hoặc phòng đợt bùng phát. Có thể mất thời gian để tìm ra hướng điều trị đúng hoặc kết hợp điều trị đúng, nhưng điều này hoàn toàn khả thi.
Xem thêm: