Video Chàm (Viêm da dị ứng)
Bệnh chàm là bệnh gì?
Theo định nghĩa khoa học, chàm hay eczema là một tình trạng viêm lớp nông của da dưới dạng cấp tính và mãn tính, có diễn biến khá phức tạp. Căn bệnh này có thể xảy ra ở nhiều độ tuổi với độ tuổi khác nhau và gây nên những cơn ngứa ngáy, khó chịu, gây bất tiện trong giao tiếp, sinh hoạt hàng ngày của người bệnh...
(Nguồn healthline.com)Đặc điểm chung của bệnh là khô da từng mảng, da bị mẩn đỏ, sưng tấy, da phản vệ do dị ứng kích ứng, xuất hiện vảy... Các vết chàm trở nên khô hơn, đỏ theo từng đường, bong tróc dày, sẫm màu da. Chàm có thể bùng phát ở bất kỳ lúc nào, nơi nào trên cơ thể và thường xuất hiện tại những nếp gấp của da như mặt sau của cánh tay, đầu gối...
Nguyên nhân nào gây ra bệnh chàm?
Nguyên nhân của bệnh chàm vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Nhưng nó được cho là được kích hoạt bởi một hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức, phản ứng mạnh khi tiếp xúc với chất kích thích.
Bệnh chàm đôi khi gây ra bởi phản ứng bất thường với các protein của chính cơ thể. Thông thường, hệ thống miễn dịch sẽ không tác động tới các protein của chính cơ thể và chỉ tấn công các protein lạ từ bên ngoài vào như vi khuẩn hoặc vi rút.
Trong bệnh chàm, hệ thống miễn dịch mất khả năng phân biệt sự khác biệt giữa hai loại này, dẫn tới phản ứng viêm.
Bệnh chàm bùng phát là khi một hoặc nhiều triệu chứng chàm xuất hiện trên da. Các tác nhân phổ biến của bệnh chàm bùng phát bao gồm:
- Hóa chất có trong chất tẩy rửa và chất tẩy rửa làm khô da
- Vật liệu thô ráp, như len
- Vải tổng hợp
- Nhiệt độ cơ thể tăng lên
- Đổ mồ hôi
- Thay đổi nhiệt độ
- Độ ẩm giảm đột ngột
- Căng thẳng
- Dị ứng thực phẩm
- Lông động vật
- Nhiễm trùng đường hô hấp trên.
Ai dễ bị bệnh chàm?
Bệnh chàm có thể xảy ra ở nhiều độ tuổi khác nhau, trong đó các nhóm đối tượng dưới đây sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn người bình thường:
- Trẻ sơ sinh có sức đề kháng kém
- Trẻ chơi trong môi trường bẩn, không được vệ sinh sạch sẽ
- Các đối tượng làm công việc nội trợ và thường xuyên phải tiếp xúc với các chất tẩy rửa.
- Người nhạy cảm với thời tiết và dễ bị kích ứng khi có tác động từ bên ngoài
- Người có người thân trong gia đình từng có tiền sử mắc bệnh chàm da
Bệnh chàm có lây không?
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, bệnh chàm không lây nhiễm từ người này sang người khác được. Tuy nhiên, đây lại là một loại bệnh có yếu tố di truyền, sự ảnh hưởng của môi trường sống cũng nguyên nhân gây nên tình trạng trên. Điều này cho thấy, nếu mẹ bầu khi mang thai không may bị mắc chàm thì người con khi sinh ra sẽ phải thừa hưởng căn bệnh này với tỷ lệ rất cao.
Mặc dù bệnh chàm là loại bệnh được xác định là không gây lây nhiễm từ người sang người, nhưng có thể sẽ lây từ vị trí này sang vị trí khác ở cùng một người. Do đó, người bệnh cần chú ý theo dõi tình trạng cơ thể, nếu thấy xuất hiện những dấu hiệu bất thường, nên chủ động thăm khám để điều trị kịp thời, ngăn ngừa sự lây lan.
Biểu hiện của bệnh chàm
Phần lớn những người mắc bệnh sẽ có những biểu hiện chung phổ biến như cảm giác ngứa ngáy, xuất hiện từng mảng mụn nước phát triển theo từng đợt và rất hay tái phát, da có thể bị khô, căng rất khó chịu.
(Nguồn healthline.com)Tuy nhiên, những triệu chứng của bệnh cũng sẽ khác nhau tùy theo mức độ nhẹ, nặng và giai đoạn khác nhau. Cụ thể:
- Tấy đỏ: Người bệnh có cảm giác nóng, sưng và vô cùng ngứa ngáy ở các vùng da trên cơ thể. Thậm chí, những vùng da này còn bị tấy đỏ.
- Xuất hiện mụn nước: Những vùng da bị tấy đỏ sẽ dần xuất hiện những mụn nước li ti và sau đó ngày càng lan rộng hơn. Bên trong những mụn nước này thường có dịch trong và rất ngứa rát.
- Chảy nước: Khi những vụn nước này vỡ ra, chúng sẽ chảy ra những dịch nước màu vàng và tạo thành những giếng chàm lỗ chỗ.
- Đóng vảy và bong vảy: Huyết thanh ở những mụn nước trên da đóng thành những vảy dày, sau 1 khoảng thời gian chúng sẽ bong ra để lại lớp da mỏng, nhẵn bóng.
Thông thường sau khi những lớp vảy bong da, vùng da của người bệnh sẽ không để lại sẹo. Nhưng trong trường hợp bệnh nhân gãi nhiều thì vi khuẩn sẽ có cơ hội xâm nhập vào da gây bội nhiễm và tạo thành những vết sẹo trên da, ảnh hưởng đến thẩm mỹ khiến người bệnh tự tin về ngoại hình của mình.
Phân loại bệnh chàm
Eczema là tên khoa học của chàm da nhưng nếu phân tích sâu thì đây là một nhóm bệnh có đặc điểm khá giống nhau. Người ta phải căn cứ vào đặc điểm hình dạng của vết chàm cũng như màu sắc và nhiều yếu tố khác để phân chia như sau:
- Chàm tiếp xúc: Xuất hiện do nhiễm độc từ các nguồn hóa chất gây dị ứng, ánh sáng nguy hại và do bị kích ứng khi sử dụng thực phẩm, thuốc Tây… không an toàn.
- Chàm tổ đỉa: Bệnh lý này phần nhiều là phụ nữ mắc phải bởi vì nguyên nhân gây ra là do hóa chất độc hại. Triệu chứng của bệnh chàm tổ đỉa là sự xuất hiện của mụn nước trên ngón tay, ngón chân, lòng bàn tay và lòng bàn chân. Những mụn nước này có thể ngứa hoặc đau. Da có thể co giãn, nứt nẻ và bong tróc
- Viêm da dị ứng: Đây cũng là một thể bệnh chàm phổ biến. Không những thế, nó còn được cho là có tính nguy hiểm tương tự như hen suyễn, sốt hoa cỏ…
- Viêm da cơ địa (hay chàm thể tạng). Thể bệnh này hình thành do ảnh hưởng của gen và dễ xuất hiện khi hệ miễn dịch suy yếu. Bởi vậy người bệnh khó có thể kiểm soát thời điểm tái phát.
- Chàm đồng tiền: Vùng da bệnh có hình tròn khác màu chính là đặc trưng riêng. Trên hình tròn này còn thường hay bong da, ngứa ngáy. Khả năng tái phát của nó là khá lớn nhưng nếu biết cách chăm sóc thì biểu hiện bệnh có thể kiểm soát nhanh.
- Chàm da dầu: Được xếp vào nhóm bệnh chàm nhưng người Việt thường hay gọi là viêm da tiết bã da dầu. Nhánh bệnh này khá lành tính và gần như không lây qua tiếp xúc. Thế nhưng gen di truyền lại chính là yếu tố khiến cho bệnh lan ra nhiều thế hệ.
- Chàm sữa: Do bệnh xảy ra ở trẻ sơ sinh từ 2 tuần tuổi nên người ta gọi là chàm sữa. Nguyên nhân chính dẫn đến biểu hiện bệnh là việc vệ sinh và chăm sóc trẻ sai cách.
Chàm tổ đỉa (Nguồn healthline.com)Ngoài các khái niệm trên, bạn còn có thể bắt gặp nhiều tên gọi bệnh chàm khác như chàm môi, chàm móng tay, bìu, chàm khô… Nhìn chung, các yếu tố như nguyên nhân gây bệnh, đặc điểm nhận biết, vị trí biểu hiện là các cơ sở để phân loại bệnh chàm. Dù là thể bệnh nào thì chúng cũng có nhiều yếu tố tương tự nhau từ nguyên nhân đến dấu hiệu.
Biến chứng của bệnh chàm
Bệnh chàm mặc dù không nguy hiểm tới tính mạng, nhưng nếu không được điều trị dứt điểm có thể sẽ dẫn đến một số biến chứng khó lường như:
- Nhiễm trùng trên da: Những tổn thương không được chữa lành tận gốc, khiến cho bệnh tái đi tái lại nhiều lần, tạo điều kiện thuận lợi để vi khuẩn, đặc biệt là tụ cầu vàng hình thành.
- Nhiễm nấm
- Viêm da tróc vảy
- Các vấn đề về mắt như: Viêm mí mắt, viêm kết mạc, đục thủy tinh thể và bong võng mạc, giảm thị lực
- Rối loạn giấc ngủ: Một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh chàm là rối loạn giấc ngủ, khiến tinh thần sa sút.
- Hen suyễn, dị ứng cũng là một trong những biến chứng thường thấy ở người bị bệnh chàm.
Điều trị bệnh chàm như thế nào?
Bác sĩ da liễu, bác sĩ chuyên khoa dị ứng có thể giúp bạn xác định phương pháp điều trị chính xác cho bệnh chàm. Bạn cũng có thể thấy hữu ích khi kết hợp nhiều phương pháp điều trị.
Một số lựa chọn điều trị bao gồm:
Thuốc
Thuốc kháng histamine có thể làm giảm ngứa. Chúng hoạt động bằng cách ngăn chặn histamine, chất gây ra các phản ứng dị ứng, các thuốc thường dùng:
- Cetirizine (Zyrtec)
- Diphenhydramine (Benadryl)
- Fexofenadine (Allegra)
- Loratadine (Claritin)
Một số loại thuốc kháng histamine có thể gây buồn ngủ, vì vậy bạn nên dùng chúng trước khi đi ngủ.
Các loại kem và thuốc mỡ có chứa cortisone (steroid) có thể làm giảm ngứa và đóng vảy. Nhưng chúng có thể có các tác dụng phụ sau khi sử dụng lâu dài, bao gồm:
- Mỏng da
- Kích ứng
- Đổi màu da
Steroid hiệu lực thấp, như hydrocortisone, có sẵn mà không cần kê đơn. Nếu cơ thể bạn không phản ứng với steroid hiệu lực thấp, bác sĩ có thể kê đơn steroid hiệu lực cao.
Trong một số trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể kê toa corticosteroid đường uống. Chúng có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng như loãng xương.
Để điều trị nhiễm trùng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh bôi hoặc uống.
Thuốc ức chế miễn dịch là thuốc kê đơn để ngăn hệ thống miễn dịch phản ứng quá mức. Nó ngăn ngừa sự bùng phát của bệnh chàm. Các tác dụng phụ bao gồm tăng nguy cơ phát triển ung thư, nhiễm trùng, huyết áp cao và bệnh thận.
Trị liệu
Liệu pháp ánh sáng, hoặc liệu pháp quang trị liệu, sử dụng tia cực tím hoặc đèn chiếu nắng để giúp ngăn chặn các phản ứng của hệ thống miễn dịch gây ra bệnh chàm. Nó đòi hỏi một loạt các phương pháp điều trị và có thể giúp làm giảm hoặc khỏi hẳn bệnh chàm. Nó cũng có thể ngăn ngừa nhiễm trùng da do vi khuẩn.
Thay đổi lối sống
Căng thẳng có thể kích hoạt hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Các cách để giảm căng thẳng bao gồm:
- Tập thở sâu
- Tập yoga
- Thiền định
- Nghe nhạc thư giãn
- Ưu tiên một giấc ngủ ngon
Chườm lạnh có thể giúp giảm ngứa hoặc bạn có thể ngâm mình từ 15 đến 20 phút trong bồn nước ấm hoặc ấm.
Phương pháp khắc phục tại nhà
Các phương pháp điều trị khác có thể giúp làm dịu các triệu chứng của bệnh chàm. Do có các tác dụng phụ tiềm ẩn, hãy luôn trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng chất bổ sung thảo dược hoặc bắt đầu thói quen tập thể dục. Các biện pháp khắc phục tại nhà phổ biến bao gồm:
- Trà xanh, trà đen hoặc trà Oolong
- Dầu dừa, dầu hoa anh thảo
- Châm cứu
- Dầu thơm
- Các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga
Làm thế nào để ngăn ngừa bệnh chàm?
Thay đổi lối sống như giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ có thể làm giảm khả năng bùng phát bệnh chàm. Tránh các chất gây kích ứng, như vải thô, xà phòng mạnh và chất tẩy rửa. Thời tiết lạnh cũng có thể làm khô da và gây bùng phát.
Người bị viêm da cơ địa cần tránh gãi. Để tránh làm tổn thương da hơn, bạn có thể xoa nhẹ những vùng da bị ngứa.
Vì da khô có thể làm bùng phát bệnh chàm, bác sĩ da liễu có thể khuyên dùng thuốc mỡ hoặc kem bôi kem dưỡng ẩm sẽ giúp làm dịu làn da của bạn.
Xem thêm: