Nồng độ cholesterol máu cao có thể đến từ chế độ ăn uống, đặc biệt nếu bạn ăn thực phẩm giàu chất béo bão hòa, như thịt đỏ và bơ. Tuy nhiên, đôi khi, tuyến giáp có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng này. Quá nhiều hoặc quá ít hormone tuyến giáp có thể làm cho nồng độ cholesterol máu tăng hoặc giảm.
Dưới đây là cơ chế mà tuyến giáp ảnh hưởng đến lượng cholesterol trong cơ thể.
Tuyến giáp là gì?
Tuyến giáp là một tuyến nội tiết có hình dạng giống con bướm, nằm ở vùng cổ. Nó sản xuất các hormone kiểm soát quá trình trao đổi chất - là quá trình cơ thể chuyển hóa thức ăn và oxy thành năng lượng. Hormone tuyến giáp cũng giúp tim, não và các cơ quan khác hoạt động bình thường.
Tuyến yên cũng là một tuyến nội tiết nằm ở đáy não, nó chi phối hoạt động của tuyến giáp. Khi tuyến yên nhận tín hiệu rằng hormone tuyến giáp đang giảm thấp, nó sẽ tiết ra hormone kích thích tuyến giáp (thyroid-stimulating hormone - TSH). TSH kích thích tuyến giáp tiết ra nhiều hormone hơn.
Về cholesterol
Cholesterol có trong mỗi tế bào của cơ thể. Cơ thể sử dụng cholesterol để tạo ra các hormone và dịch tiêu hóa thức ăn.
Cholesterol cũng lưu thông trong máu dưới dạng cấu trúc giống như bao gói, được gọi là lipoprotein, gồm có 2 loại:
- Lipoprotein tỷ trọng cao (HDL) cholesterol tốt cho tim. Nó giúp loại bỏ cholesterol khỏi cơ thể và bảo vệ cơ thể chống lại bệnh tim.
- Lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) cholesterol có hại cho tim. Lượng LDL cholesterol quá cao có thể làm tắc nghẽn động mạch và góp phần gây ra bệnh tim, nhồi máu cơ tim và đột quỵ..
Tuyến giáp hoạt động kém hoặc hoạt động quá mức
Đôi khi tuyến giáp có thể sản xuất quá ít hoặc quá nhiều hormone.
Tình trạng tuyến giáp hoạt động kém được gọi là suy giáp. Khi đó, toàn bộ cơ thể có cảm giác như đang hoạt động chậm lại. Bạn trở nên mệt mỏi, uể oải, lạnh và đau nhức.
Tuyến giáp có thể bị suy nếu mắc các tình trạng sau:
- Viêm tuyến giáp Hashimoto, là một bệnh tự miễn dịch trong đó cơ thể tấn công và phá hủy tuyến giáp
- Viêm tuyến giáp khác
Các yếu tố khác có thể dẫn đến suy giáp gồm:
- Loại bỏ toàn bộ hoặc một phần tuyến giáp do tuyến giáp hoạt động quá mức
- Xạ trị trong điều trị ung thư hoặc tuyến giáp hoạt động quá mức
- Một số loại thuốc, chẳng hạn như lithium, interferon alpha và interleukin 2
- Tổn thương tuyến yên do khối u, xạ trị hoặc phẫu thuật
Cường giáp là một tình trạng tuyến giáp hoạt động quá mức. Khi đó, các quá trình trong cơ thể diễn ra nhanh hơn. Nhịp tim tăng nhanh, bạn cảm thấy lo lắng và run rẩy.
Bạn có thể bị cường giáp nếu mắc:
- Bệnh Graves, một rối loạn hệ thống miễn dịch có tính chất gia đình
- Bướu cổ nhân đơn độc, liên quan đến các nhân tuyến giáp
- Viêm tuyến giáp
Cơ chế ảnh hưởng của tuyến giáp đối với lượng cholesterol?
Cơ thể cần các hormone tuyến giáp để tạo ra cholesterol và loại bỏ lượng cholesterol dư thừa. Khi nồng độ hormone tuyến giáp thấp (suy giáp), cơ thể không phân hủy và loại bỏ LDL cholesterol theo cách hiệu quả như bình thường, dẫn đến LDL cholesterol dư thừa có thể lắng đọng trong mạch máu.
Cholesterol tăng ngay cả khi nồng độ hormone tuyến giáp giảm không quá thấp. Cả những người có nồng độ hormone tuyến giáp giảm nhẹ, được gọi là suy giáp trạng cận lâm sàng, có thể có LDL cholesterol cao hơn bình thường. Một nghiên cứu năm 2012 cho thấy chỉ riêng nồng độ TSH cao có thể trực tiếp làm tăng chỉ số cholesterol, ngay cả khi nồng độ hormone tuyến giáp không giảm thấp.
Cường giáp có ảnh hưởng ngược lại đối với cholesterol. Nó làm cho lượng cholesterol giảm xuống mức thấp một cách bất thường.
Triệu chứng
Tuyến giáp có thể đang hoạt động kém nếu bạn có các triệu chứng sau:
Tuyến giáp hoạt động quá mức gây ra các triệu chứng gần như hoàn toàn trái ngược:
- Giảm cân
- Tim đập nhanh
- Tăng nhạy cảm với nóng
- Tăng khẩu vị
- Lo lắng
- Run
- Đi tiêu thường xuyên hơn
- Khó ngủ
Giảm cân, tim đập nhanh, run tay chân, … có thể là các triệu chứng của cường giáp, nguồn: https://www.medicinenet.com
Kiểm tra tuyến giáp và chỉ số cholesterol
Nếu bạn có các triệu chứng của rối loạn chức năng tuyến giáp và chỉ số cholesterol cao hoặc thấp bất thường, hãy đến gặp bác sĩ. Bạn sẽ được xét nghiệm máu kiểm tra nồng độ TSH và hormone tuyến giáp - được gọi là thyroxine. Các xét nghiệm này nhằm đánh giá chức năng tuyến giáp.
Dùng thuốc thay thế hormone tuyến giáp levothyroxine (Levothroid, Synthroid) trong điều trị suy giáp cũng có thể giúp giảm chỉ số cholesterol.
Khi nồng độ hormone tuyến giáp chỉ ở mức giới hạn thấp, bạn có thể không cần sử dụng thuốc thay thế hormone tuyến giáp. Thay vào đó, bác sĩ có thể kê đơn statin hoặc thuốc giảm cholesterol khác.
Đối với cường giáp, bác sĩ sẽ chỉ định cho bạn dùng iốt phóng xạ để thu nhỏ mô tuyến hoặc các loại thuốc làm giảm sản xuất hormone tuyến giáp. Một số ít người không thể dùng thuốc kháng giáp, họ có thể cần phẫu thuật nhằm loại bỏ phần lớn mô tuyến giáp.
Xem thêm: