Tuyến giáp là một tuyến nhỏ hình bướm, nằm ở phía trước vùng cổ. Nó là tuyến nội tiết quan trọng tiết ra ba loại hormone chính:
- Triiodothyronine (T3)
- Thyroxine (T4)
- Calcitonin
Tuyến giáp điều hòa nhiều quá trình khác nhau trong cơ thể, bao gồm cả trao đổi chất và tăng trưởng, thông qua giải phóng ba loại hormone này.
Tuyến giáp sẽ tăng sản xuất các hormone nếu tuyến yên sản xuất nhiều TSH. Theo cơ chế này, hai tuyến tác động lẫn nhau nhằm sản xuất đúng lượng hormone tuyến giáp cần thiết.
Tuy nhiên, hệ thống này không hoạt động bình thường có thể dẫn đến tuyến giáp sản xuất quá nhiều hoặc quá ít hormone.
Xét nghiệm TSH thường được thực hiện nhằm xác định nguyên nhân gây ra nồng độ hormone tuyến giáp bất thường. Ngoài ra xét nghiệm này cũng giúp sàng lọc tuyến giáp hoạt động kém hay hoạt động quá mức. Bằng cách đo nồng độ TSH trong máu, bác sĩ có thể xác định khả năng hoạt động của tuyến giáp.
Tại sao cần xét nghiệm hormone kích thích tuyến giáp?
Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm TSH nếu bạn đang có các triệu chứng của rối loạn chức năng tuyến giáp - bao gồm suy giáp hoặc cường giáp.
Suy giáp
Suy giáp là tình trạng tuyến giáp sản xuất quá ít hormone, khiến quá trình trao đổi chất trong cơ thể diễn ra chậm lại. Các triệu chứng của suy giáp bao gồm mệt mỏi, suy nhược và khó tập trung.
Sau đây là những nguyên nhân phổ biến nhất gây suy giáp:
- Bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto. Đây là một bệnh tự miễn dịch khiến cơ thể tự tấn công các tế bào tuyến giáp của mình. Kết quả là, tuyến giáp không thể sản xuất đủ lượng hormone. Không phải bệnh nhân nào cũng phát hiện ra các triệu chứng, vì vậy bệnh có thể tiến triển âm thầm trong vài năm trước khi gây ra những tổn thương đáng kể.
- Viêm tuyến giáp. Bệnh này thường do nhiễm vi-rút hoặc rối loạn tự miễn dịch, chẳng hạn như viêm tuyến giáp Hashimoto, gây cản trở việc sản xuất hormone tuyến giáp và cuối cùng dẫn đến suy giáp.
- Viêm tuyến giáp sau sinh. Đây là một dạng viêm tuyến giáp tạm thời có thể xuất hiện ở một số phụ nữ sau khi sinh con.
- Thiếu I-ốt. Tuyến giáp sử dụng i-ốt để sản xuất hormone. Thiếu i-ốt có thể dẫn đến suy giáp. Điều này cực kỳ hiếm ở Hoa Kỳ do việc sử dụng rộng rãi muối i-ốt. Tuy nhiên, nó khá phổ biến ở các khu vực khác trên thế giới.
Cường giáp
Cường giáp là tình trạng tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone khiến quá trình trao đổi chất trong cơ thể diễn ra nhanh chóng. Các triệu chứng của cường giáp bao gồm tăng cảm giác thèm ăn, lo lắng và khó ngủ.
Sau đây là những nguyên nhân phổ biến nhất gây cường giáp:
- Bệnh Basedow. Đây là một bệnh phổ biến, với đặc điểm là tuyến giáp tăng kích thước và sản xuất quá nhiều hormone, gây ra nhiều triệu chứng giống như cường giáp và thường góp phần hình thành cường giáp.
- Viêm tuyến giáp. Cuối cùng viêm tuyến giáp sẽ dẫn đến suy giáp, tuy nhiên, trong khoảng thời gian ngắn, nó cũng có thể gây ra cường giáp. Hiện tượng này xảy ra khi tình trạng viêm khiến tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone và giải phóng chúng cùng một lúc.
- Thừa Iốt. Có quá nhiều i-ốt trong cơ thể có thể khiến tuyến giáp hoạt động quá mức. Tình trạng này thường xảy ra do sử dụng liên tục các loại thuốc chứa i-ốt. Những loại thuốc này bao gồm một số xi-rô ho cũng như amiodarone, được dùng trong điều trị rối loạn nhịp tim.
- Nhân tuyến giáp. Đây là những khối lành tính trong tuyến giáp. Khi những khối này tăng kích thước, chúng có thể hoạt động quá mức và sản xuất quá nhiều hormone.
Bạn cần chuẩn bị gì trước khi xét nghiệm hormone kích thích tuyến giáp?
Xét nghiệm TSH không yêu cầu bất kỳ sự chuẩn bị đặc biệt nào. Điều quan trọng là cho bác sĩ biết nếu bạn đang dùng một số thuốc có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của kết quả xét nghiệm. Một số loại thuốc có thể là:
- Amiodarone
- Dopamine
- Lithium
- Prednisone
- Kali iốt
- Biotin
Bạn có thể cần tránh sử dụng các loại thuốc này trước khi xét nghiệm. Tuy nhiên, không được ngừng thuốc trừ khi bác sĩ yêu cầu bạn làm như vậy.
Xét nghiệm hormone kích thích tuyến giáp được thực hiện như thế nào?
Quá trình lấy mẫu máu xét nghiệm, nguồn: https://www.news-medical.net Xét nghiệm TSH tiến hành dựa trên mẫu máu của bạn. Máu thường được lấy từ tĩnh mạch phía bên trong khuỷu tay .
Người làm xét nghiệm sẽ thực hiện quy trình sau:
- Trước tiên, họ sẽ làm sạch khu vực lấy máu bằng chất khử trùng.
- Sau đó, buộc một sợi dây thun quanh cánh tay bạn nhằm làm cho các tĩnh mạch phồng lên vì ứ máu.
- Sau khi tìm thấy tĩnh mạch, họ sẽ đâm kim vào tĩnh mạch để lấy máu. Máu sẽ được chứa trong một ống nhỏ hoặc lọ có gắn kim.
- Sau khi hút đủ máu, họ sẽ rút kim và ép vết thương bằng băng cầm máu.
Toàn bộ quy trình chỉ mất vài phút. Mẫu máu được gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích.
Sau khi bác sĩ nhận được kết quả xét nghiệm, họ sẽ lên lịch hẹn với bạn để thảo luận về kết quả và giải thích ý nghĩa của chúng.
Kết quả xét nghiệm hormone kích thích tuyến giáp có ý nghĩa gì?
Phạm vi bình thường của nồng độ TSH là 0,4 đến 4,0 mIU/l (mili đơn vị quốc tế trên một lít máu). Nếu bạn đang điều trị rối loạn chức năng tuyến giáp, phạm vi bình thường là 0,5 đến 3,0 mIU/l
Giá trị TSH cao hơn giới hạn bình thường chỉ ra rằng tuyến giáp hoạt động kém, tức là suy giáp. Khi tuyến giáp không sản xuất đủ hormone, tuyến yên sẽ tiết ra nhiều TSH hơn để cố gắng kích thích tuyến gáp.
Giá trị TSH thấp hơn giới hạn bình thường có nghĩa là tuyến giáp hoạt động quá mức, nghĩa là có tình trạng cường giáp. Khi tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone, tuyến yên sẽ tiết ra ít TSH hơn.
Tùy thuộc vào kết quả, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm bổ sung để xác định chẩn đoán.
Xem thêm: