Video: Sốc phản vệ là gì?
Epinephrine có thể đảo ngược các triệu chứng trong vòng vài phút. Nếu chưa đạt hiệu quả, bạn có thể cần tiêm mũi thứ hai trong vòng 30 phút. Bạn cần có đơn thuốc để mua những những mũi tiêm này, chúng được bơm sẵn epinephrine và sẵn sàng sử dụng.
Bạn không nên dùng thuốc kháng histamine để điều trị sốc phản vệ. Phản vệ rất hiếm, và hầu hết mọi người đều tự khỏi. Có một điều vô cùng quan trọng trong y khoa, đó là mọi người cần khai báo với nhân viên y tế về tiền sử dị ứng của mình trước khi điều trị bất cứ bệnh gì, kể cả chăm sóc răng miệng. Bạn cũng nên đeo vòng tay, vòng cổ cảnh báo y tế hoặc mang theo thẻ có thông tin về bệnh dị ứng.
Nếu bạn đã từng có tiền sử phản vệ trước đây, bạn sẽ có nguy cơ cao bị lần nữa. Nguy cơ cũng tăng lên nếu bạn có tiền sử gia đình bị phản vệ hoặc bị hen suyễn.
Triệu chứng của sốc phản vệ
Dấu hiệu nhận biết của sốc phản vệ. Nguồn Medical H. Các triệu chứng đầu tiên của phản vệ có thể giống như các triệu chứng dị ứng điển hình: chảy nước mũi hoặc phát ban trên da. Nhưng trong vòng khoảng 30 phút xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng hơn.Phản vệ thường có nhiều hơn một trong số những triệu chứng này:
- Ho; thở khò khè; và đau, ngứa hoặc tức ngực
- Ngất xỉu, chóng mặt, lú lẫn hoặc suy nhược.
- Nổi mề đay; phát ban; và ngứa, sưng hoặc đỏ da.
- Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi và hắt hơi
- Khó thở hoặc khó thở kèm tim đập nhanh
- Môi, lưỡi bị sưng hoặc ngứa
- Sưng hoặc ngứa cổ họng, khàn giọng, khó nuốt, đau thắt cổ họng
- Nôn mửa, tiêu chảy hoặc chuột rút
- Mạch yếu, xanh xao
Một số người cũng cảm nhận được điều cực tồi tệ chuẩn bị xảy ra. Các triệu chứng có thể chuyển sang sốc và mất ý thức. Cứ 5 người thì có 1 người có thể bị đợt phản vệ thứ hai trong vòng 12 giờ kể từ lần đầu tiên. Đây được gọi là phản vệ hai pha.
Điều trị sốc phản vệ
Epinephrine là phương pháp điều trị sốc phản vệ hiệu quả nhất và nên tiêm ngay (thường ở đùi). Nếu bạn đã từng bị phản ứng phản vệ trước đó, bạn nên mang theo ít nhất hai liều epinephrine bên mình.
Những việc cần làm
Đảm bảo Epinephrine của bạn còn hạn sử dụng vì nó thường hết hạn sau khoảng một năm. Nếu bạn bị sốc phản vệ và Epinephrine đã hết hạn sử dụng, hãy vẫn cứ tiêm nó. Khi nhân viên y tế đến, họ có thể bổ sung thêm epinephrine. Nếu bạn không thở được, họ có thể đặt nội khí quản để trợ thở. Nếu cách này không hiệu quả, họ có thể thực hiện thủ thuật mở khí quản để đặt ống trực tiếp vào khí quản của bạn.
Bạn cũng có thể cần đặt đường truyền tĩnh mạch nước và thuốc. Nếu các triệu chứng không cải thiện, bác sĩ sẽ cho bạn dùng thêm thuốc kháng histamine và steroid.
Bạn có thể sẽ phải theo dõi tại phòng cấp cứu trong vài giờ để đảm bảo rằng bạn không có đợt phản ứng thứ hai.
Sau khi cấp cứu ban đầu kết thúc, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa dị ứng, đặc biệt nếu bạn không biết nguyên nhân gây ra phản ứng phản vệ.
Nguyên nhân gây sốc phản vệ
Dị ứng lạc. Nguồn MedicalHPhản vệ xảy ra khi bạn có kháng thể (có nhiệm vụ chống lại nhiễm trùng) phản ứng quá mức với một thứ vô hại như thức ăn. Nó có thể không xảy ra vào lần đầu bạn tiếp xúc với chất kích thích mà có thể tiến triển theo thời gian.
Ở trẻ em, nguyên nhân phổ biến nhất là do thức ăn. Đối với người lớn, nguyên nhân chính là do thuốc.
Các thức ăn thường gây phản vệ điển hình cho trẻ em là:
- Đậu phộng
- Động vật có vỏ
- Cá
- Sữa
- Trứng
- Đậu nành
- Lúa mì
Các thức ăn thường gây phản vệ phổ biến ở người lớn là:
- Động vật có vỏ
- Hạt cây (quả óc chó, hạt phỉ, hạt điều, quả hồ trăn, hạt thông và hạnh nhân)
- Đậu phộng
Một số người nhạy cảm đến nỗi ngay cả mùi của thức ăn cũng có thể gây phản ứng. Một số cũng bị dị ứng với chất bảo quản trong thực phẩm.
Các thuốc gây phản vệ phổ biến là:
- Penicillin (thường gặp dạng tiêm hơn là uống thuốc)
- Thuốc giãn cơ như thuốc dùng để gây mê
- Aspirin, ibuprofen và các NSAID khác (thuốc chống viêm không steroid)
- Thuốc chống động kinh
Phản vệ cũng có thể được kích thích bởi một số nguyên nhân khác ít phổ biến hơn:
- Phấn hoa, chẳng hạn như cỏ phấn hương, cỏ và phấn hoa cây
- Vết đốt hoặc vết cắn từ ong, kiến lửa và côn trùng
- Cao su, ví dụ như trong găng tay bệnh viện, bóng bay và dây chun
Một vài lời khuyên
Một số người có thể bị phản ứng phản vệ nếu hít phải mủ cao su, một số khác thì có phản ứng với sự kết hợp của nhiều loại:
- Hít thở phấn hoa bạch dương và ăn táo, khoai tây sống, cà rốt, cần tây hoặc hạt phỉ
- Hít phấn hoa ngải cứu và ăn cần tây, táo, đậu phộng hoặc kiwi
- Hít phấn hoa cỏ phấn hương và ăn dưa hoặc chuối
- Chạm vào nhựa mủ và ăn đu đủ, hạt dẻ hoặc kiwi
Trong một vài trường hợp, phản vệ có thể được kích hoạt trong 2 đến 4 giờ tập thể dục sau khi ăn các thực phẩm trên hoặc bằng cách tự tập thể dục.
Phản ứng phản vệ thường bắt đầu trong vòng vài phút sau khi tiếp xúc với chất kích thích, nhưng chúng cũng có thể xảy ra sau đó 1 giờ hoặc hơn.
Nhiều trường hợp không tìm được chất dị nguyên. Đó được gọi là phản vệ vô căn. Nếu bạn không biết các chất dị nguyên gây phản vệ của mình thì rất khó để tránh chúng. Vì vậy, điều tối quan trọng là phải mang theo ống tiêm epinephrine, đảm bảo rằng bạn và những người thân thiết với bạn biết cách sử dụng chúng và đeo vòng tay, vòng cổ cảnh báo y tế.
Khi nào sử dụng bút tiêm Epinephrine tự động
Bút tiêm Epinephrine tự động của EpipenMột lý do chính khiến bút tiêm tự động rất quan trọng đối với những người bị dị ứng là bạn không thể dự đoán các phản ứng dị ứng có thể xảy ra. Chúng có thể nhẹ lần này nhưng lại nghiêm trọng vào lần sau. Một đợt phản ứng dị ứng có thể nhanh chóng trở nên nghiêm trọng và đôi khi dẫn đến sốc phản vệ - một phản ứng nghiêm trọng, thường đe dọa tính mạng.
Bút tiêm tự động, chẳng hạn như Adrenaclick, Auvi-Q, EpiPen, Semjepi nói chung đều rất tiện dụng và hiệu quả. Nó có thể giúp điều hòa nhịp thở, kiểm soát huyết áp, giảm phù nề.
Khi bị dị ứng, bạn có tự hỏi liệu khi nào cần xử trí tiêm Adrenalin không? Theo các chuyên gia, kể cả khi các triệu chứng chưa rõ ràng hãy cứ sử dụng một mũi tiêm. Việc không tiêm epinephrine khi bạn bị dị ứng nghiêm trọng sẽ nguy hiểm hơn nhiều so với các tác dụng phụ của thuốc.
Luôn có sẵn ống tiêm adrenalin trong hộp y tế và sẵn sàng dùng bất cứ khi nào
Ống tiêm sẽ không có tác dụng gì nếu bạn không mang theo bên mình. Khi bạn mua đơn thuốc tại hiệu thuốc, bạn sẽ nhận được hai ống tiêm. Luôn mang theo cả hai bên mình trong trường hợp một ống không có tác dụng hoặc bạn bị phản ứng và cần dùng liều thứ hai.
Nhiệt độ quá cao và quá lạnh có thể làm hỏng thuốc trong bút tiêm tự động vì vậy hãy bảo quản chúng ở nhiệt độ phòng. Đừng để chúng trong xe của bạn.
Đầu kim tiêm thường có thể sử dụng tốt trong 1 năm, hãy theo dõi hạn sử dụng trên hộp.
Khi nào cần tiêm adrenalin?
Có nhiều trường hợp bạn hoặc người quen cần sử dụng bút tiêm adrenalin tự động, nhưng có hai trường hợp chung là:
- Bạn bị dị ứng đe dọa tính mạng và bạn biết mình đã tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng. Ví dụ: Nếu bạn bị dị ứng đậu phộng và bạn trai của bạn đã ăn một ít đậu phộng và sau đó hôn bạn, đừng đợi các triệu chứng - hãy tiêm adrenalin ngay lập tức.
- Bạn có các triệu chứng dị ứng - ngay cả khi bạn không biết nguyên nhân gây bệnh thì cũng đều cần tiêm adrenalin.
Những triệu chứng đó có thể bao gồm:
- Khó thở, thở khò khè hoặc do co thắt cơ trơn đường thở
- Mặt, miệng, môi hoặc lưỡi phù nề
- Phản ứng trên da như phát ban, ngứa, đỏ bừng
- Buồn nôn, đau dạ dày, nôn mửa hoặc tiêu chảy
- Bạn bị chóng mặt, ngất xỉu hoặc suy sụp
Phải làm gì sau khi tiêm?
Sau lần tiêm đầu tiên hãy thực hiện các bước sau:
- Nếu không thuyên giảm, hãy tiêm liều thứ hai. Bạn có thể đợi 5 phút đối với phản ứng nặng hoặc 15 phút nếu phản ứng nhẹ.
- Nhờ ai đó gọi 115.
- Xoa bóp vị trí tiêm trong 10 giây để kích thích mạch máu và giúp cơ thể hấp thụ thuốc.
- Đến phòng cấp cứu ngay sau khi tiêm, ngay cả khi các triệu chứng của bạn thuyên giảm hoặc có vẻ biến mất. Các đợt nặng có thể kéo dài từ 4 đến 12 giờ và khó biết trước đợt phản vệ sẽ kéo dài bao lâu.
Lên kế hoạch
Các tác dụng phụ thường gặp khi tiêm epinephrine là chóng mặt, bồn chồn, lo lắng và run rẩy. Trong một số trường hợp hiếm thấy có thể nghiêm trọng hơn.
Trao đổi với bác sĩ của bạn để lập một kế hoạch phù hợp. Bạn cần nắm được cách xử trí: khi nào bạn cần tiêm và cách nhận biết các dấu hiệu của phản ứng dị ứng nghiêm trọng.
Chia sẻ kế hoạch này với người thân hay đồng nghiệp. Nếu con bạn mang theo ống tiêm tự động, hãy gửi kế hoạch cho giáo viên, y tá trường học, người giữ trẻ và ông bà của chúng.
Tập huấn sử dụng bút adrenalin cho mọi người, chuẩn bị sẵn hộp chống sốc, hộp dụng cụ y tế trong gia đình, cơ quan. Dán các phác đồ xử trí phản vệ bên ngoài các hộp chống sốc phản vệ.
Xem thêm: