Mức độ thấp của dopamine có liên quan đến trầm cảm, tâm thần phân liệt và bệnh Parkinson.
Đọc tiếp để tìm hiểu thêm về cách hoạt động của chất chủ vận dopamine, chúng điều trị những bệnh lý nào và tác dụng phụ của chúng.
Chất chủ vận dopamine là gì?
Chất chủ vận dopamine là thuốc theo toa để điều trị các tình trạng xảy ra do thiếu dopamine. Một người có thể chỉ sử dụng chất chủ vận dopamine hoặc sử dụng cùng với các loại thuốc và phương pháp điều trị khác.
Dopamine là một chất dẫn truyền thần kinh. Chất dẫn truyền thần kinh là một chất hóa học truyền tín hiệu từ các tế bào thần kinh đến các tế bào khác của cơ thể. Dopamine giúp hỗ trợ các chức năng như vận động, trí nhớ, tâm trạng, học tập và nhận thức.
Nếu một người không có đủ dopamine, họ có thể mắc một số bệnh lý.
Chất chủ vận dopamine giúp thay thế sự thiếu hụt dopamine trong cơ thể.
Có nhiều loại thuốc chủ vận dopamine được FDA chấp thuận, bao gồm:
- Pramipexole (Mirapex).
- Ropinirole (Requip).
- Thuốc tiêm apomorphine (Apokyn).
- Rotigotine (Neupro).
Để điều trị các triệu chứng và tình trạng khác nhau các bác sĩ kê đơn các chất chủ vận dopamine khác nhau.
Chất chủ vận dopamine hoạt động như thế nào?
Trong cơ thể, có hai loại thụ thể dopamine, cả hai đều có các phân nhóm khác nhau. Các thụ thể dopamine tiếp nhận dopamine, tạo ra tín hiệu cho một chức năng cụ thể xảy ra, chẳng hạn như chuyển động. Các loại thụ thể dopamine khác nhau chịu trách nhiệm cho các chức năng tinh thần và thể chất khác nhau.
Hai loại thụ thể dopamine là thụ thể D1-dopamine và thụ thể D2-dopamine. Nhóm thụ thể D1-dopamine chứa các phân nhóm D1 và D5. Nhóm thụ thể D2-dopamine chứa các phân nhóm D2, D3 và D4.
Các chất chủ vận dopamine liên kết với các thụ thể D1-dopamine và D2-dopamine. Bằng cách đó, chúng kích hoạt các thụ thể dopamine giống như cách mà dopamine làm. Điều này có nghĩa là chất chủ vận dopamine có thể giúp làm giảm các triệu chứng xảy ra do mức dopamine thấp.
Chất chủ vận dopamine điều trị những gì?
Hình ảnh mô tả dopamine- chất dẫn truyền hóa học giữa các nơ-ron thần kinh. Nguồn ảnh: genk.vn Chất chủ vận dopamine có thể được sử dụng để điều trị các tình trạng khác nhau, chẳng hạn như:- Bệnh Parkinson.
- Hội chứng chân không yên.
- Hội chứng ác tính an thần kinh, một tác dụng phụ hiếm gặp của thuốc chống loạn thần.
- Tăng prolactin máu, một tình trạng xảy ra khi một người có mức hormone prolactin quá cao.
- Bệnh tiểu đường loại 2.
- Trường hợp cấp cứu xảy ra khi một người bị huyết áp rất cao và tổn thương cơ quan.
Trong điều trị bệnh Parkinson tiến triển, các bác sĩ đã kê đơn chất chủ vận dopamine cùng với thuốc levodopa (Duopa).
Tuy nhiên, theo Tổ chức Y tế Thế giới, các chuyên gia chăm sóc sức khỏe đã phát hiện ra rằng một người có thể tự dùng thuốc chủ vận dopamine để trì hoãn sự suy giảm chức năng vận động.
Các chất chủ vận dopamine không hiệu quả bằng levodopa, nhưng chúng ít gây ra các cử động thất thường, không tự chủ.
Phản ứng phụ khi dùng chất chủ vận dopamine
Chất chủ vận dopamine có thể có các tác dụng phụ khác nhau tùy thuộc vào loại thuốc được sử dụng, thời gian sử dụng và liều lượng. Một người có thể có nhiều khả năng gặp phải các tác dụng phụ của chất chủ vận dopamine nếu trên 65 tuổi.
Các tác dụng phụ của chất chủ vận dopamine bao gồm:
- Buồn nôn và nôn.
- Đau đầu.
- Chóng mặt.
- Hạ huyết áp khi ngồi xuống hoặc đứng lên.
- Nhịp tim không đều.
Sử dụng các chất chủ vận dopamine trong thời gian dài có thể gây ra các tác dụng phụ như:
- Cử động giật hoặc quằn quại.
- Cử động cơ không kiểm soát và có thể đau cơ.
- Ảo giác.
- Ảo tưởng.
- Hoang mang.
- Trầm cảm.
- Hưng cảm.
Các tác dụng phụ khác của chất chủ vận dopamine bao gồm:
- Ngủ gật.
- Mệt mỏi vào ban ngày.
- Ngáp.
- An thần.
- Buồn ngủ.
- Sưng tấy chân.
Nếu một người gặp bất kỳ tác dụng phụ nào khi dùng chất chủ vận dopamine, họ nên hỏi ý kiến bác sĩ. Tổ chức về Parkinson lưu ý rằng bác sĩ có thể điều chỉnh liều lượng hoặc thời gian dùng thuốc để loại bỏ hoặc hạn chế các tác dụng phụ.
Chất chủ vận dopamine cũng có thể tương tác với một số loại thuốc, thực phẩm hoặc chất bổ sung. Điều quan trọng là bạn cần phải nói với bác sĩ về bất kỳ loại thuốc nào khác đang dùng trước khi bắt đầu dùng thuốc chủ vận dopamine.
Bạn cũng nên nói với bác sĩ nếu đang mang thai hoặc cho con bú trước khi dùng chất chủ vận dopamine.
Nguy cơ có thể gặp khi dùng chất chủ vận dopamine
Chất chủ vận dopamine có thể là nguyên nhân làm các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn. Một người lo lắng về nguy cơ của chất chủ vận dopamine nên hỏi ý kiến của bác sĩ về thuốc của họ.
Các tác dụng phụ nghiêm trọng của chất chủ vận dopamine bao gồm:
- Bệnh tim.
- Xơ hóa, tình trạng sẹo hoặc mô dày lên.
- Suy tim.
- Tăng khả năng phát triển ung thư.
Rối loạn kiểm soát xung động
Một người sử dụng chất chủ vận dopamine cũng có thể có nguy cơ cao bị rối loạn kiểm soát xung động. Rối loạn kiểm soát xung động có thể bao gồm cờ bạc, chi tiêu quá mức hoặc gia tăng ham muốn tình dục.
Nghiên cứu từ năm 2018 cho thấy khoảng 46% những người dùng chất chủ vận dopamine cho bệnh Parkinson đã phát triển các rối loạn kiểm soát xung động trong hơn 5 năm.
Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng thời gian sử dụng và tăng liều lượng chất chủ vận dopamine có liên quan đến rối loạn kiểm soát xung động. Rối loạn kiểm soát xung động dần dần biến mất sau khi mọi người ngừng dùng chất chủ vận dopamine.
Triệu chứng cai nghiện
Dừng sử dụng chất chủ vận dopamine cũng có thể có hại. Một nghiên cứu từ năm 2017 cho thấy có tới 19% những người ngừng sử dụng chất chủ vận dopamine gặp phải các triệu chứng cai nghiện.
Nếu một người đột ngột ngừng dùng chất chủ vận dopamine, họ có thể phát triển một tình trạng nghiêm trọng được gọi là hội chứng ác tính an thần kinh.
Hội chứng ác tính an thần kinh có thể khiến một người có các triệu chứng như:
- Sốt.
- Cứng cơ.
- Đổ mồ hôi.
- Khó nuốt.
- Rung lắc.
- Không kiểm soát được.
- Thay đổi trạng thái tinh thần.
- Lo lắng khiến một người không thể nói.
- Nhịp tim cao.
- Huyết áp cao hoặc có thay đổi.
- Lượng bạch cầu cao.
- Tăng mức creatine phosphokinase, một loại enzyme thường tăng nếu có tổn thương mô cơ.
Vậy nên không được ngừng dùng chất chủ vận dopamine đột ngột. Bác sĩ có thể giúp loại bỏ chất chủ vận dopamine một cách an toàn nếu cần.
Nếu một người gặp các triệu chứng nghiêm trọng hoặc đáng lo ngại trong khi dùng chất chủ vận dopamine, họ nên nói chuyện với bác sĩ ngay lập tức.
Tổng kết
Chất chủ vận dopamine là một loại thuốc được sử dụng để thay thế tác dụng của dopamine. Dopamine là một chất dẫn truyền thần kinh giúp thực hiện các chức năng về tinh thần và thể chất khác nhau. Một người có thể dùng chất chủ vận dopamine cho một số tình trạng khác nhau.
Một người có thể gặp một số tác dụng phụ nhất định khi dùng chất chủ vận dopamine. Tác dụng phụ của chất chủ vận dopamine từ nhẹ đến nặng. Chất chủ vận dopamine có thể làm tăng cơ hội phát triển chứng rối loạn kiểm soát xung động của một người.
Đột ngột ngừng sử dụng chất chủ vận dopamine có thể khiến một người xuất hiện các triệu chứng cai nghiện. Vì thế không nên ngừng dùng chất chủ vận dopamine trừ khi có sự hướng dẫn của bác sĩ.
Nếu một người có bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng nào trong khi dùng chất chủ vận dopamine, họ nên nói chuyện với bác sĩ ngay lập tức.
Xem thêm: