Rụng tóc đột ngột có thể xảy ra trên da đầu, và trong một số trường hợp, có rụng lông mày, lông mi cũng như ở các bộ phận khác của cơ thể. Trong nhiều trường hợp, bệnh có thể tiến triển chậm và tái phát sau nhiều năm.
Sau khi rụng, tóc mọc trở lại, nhưng nó lại có thể bị rụng tiếp. Mức độ rụng và mọc lại của tóc ở mỗi người khác nhau. Bệnh có thể dẫn đến rụng toàn bộ tóc toàn bộ.
Hiện không có cách chữa trị hoàn toàn cho chứng rụng tóc từng mảng. Tuy nhiên, có những phương pháp điều trị có thể giúp tóc mọc lại nhanh hơn và giúp ngăn ngừa rụng tóc trong tương lai, cũng như để che đi phần tóc rụng.
Nguyên nhân của rụng tóc từng mảng
Rụng tóc từng mảng là một tình trạng tự miễn dịch. Tình trạng tự miễn dịch xảy ra khi hệ thống miễn dịch nhầm lẫn các tế bào khỏe mạnh của cơ thể với các chất lạ.
Thông thường, hệ thống miễn dịch bảo vệ cơ thể chống lại những kẻ xâm lược bên ngoài, chẳng hạn như virus và vi khuẩn. Tuy nhiên, trong bệnh rụng tóc từng mảng, hệ thống miễn dịch sẽ tấn công nhầm vào các nang tóc. Nang tóc là cấu trúc mà từ đó sợi tóc phát triển. Các nang trở nên nhỏ hơn và ngừng tạo ra tóc, dẫn đến rụng tóc.
Bệnh này thường xảy ra nhất ở những người có tiền sử gia đình mắc các bệnh tự miễn dịch khác, chẳng hạn như bệnh tiểu đường loại 1 hoặc viêm khớp dạng thấp. Đây là lý do tại sao một số nhà khoa học nghi ngờ rằng di truyền có thể góp phần vào yếu tố nguy cơ mắc bệnh rụng tóc từng mảng.
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng tin rằng các yếu tố nhất định trong môi trường là cần thiết để kích hoạt chứng rụng tóc từng mảng ở những người có khuynh hướng di truyền với nó.
Triệu chứng của rụng tóc từng mảng
Rụng tóc thành từng mảng nhỏ trên da đầu, thường có kích thước vài cm hoặc ít hơn. (nguồn: smpofaustin.com)Triệu chứng chính của bệnh là rụng tóc và rụng thành từng mảng nhỏ trên da đầu. Những mảng này thường có kích thước vài cm hoặc ít hơn. Rụng lông cũng có thể xảy ra ở một hoặc nhiều nơi trên cơ thể như lông mày, lông mi và râu, cũng như các bộ phận khác của cơ thể.
Đầu tiên, bạn có thể nhận thấy những đám tóc rụng trên gối hoặc khi tắm. Nếu vùng da bị rụng tóc nằm ở phía sau đầu, nó có thể gây chú ý với người khác. Tuy nhiên, một số bệnh lý khác cũng có thể khiến tóc rụng theo kiểu tương tự.
Trong một số trường hợp hiếm hoi, một số người có thể bị rụng tóc nhiều hơn, dẫn đến:
- Rụng tóc toàn đầu: là tình trạng mất toàn bộ tóc trên da đầu
- Rụng tóc toàn thân: là tình trạng rụng toàn bộ tóc và lông trên cơ thể
Rụng tóc liên quan đến chứng rụng tóc từng mảng là không thể đoán trước và tự phát. Tóc có thể mọc lại bất cứ lúc nào và sau đó có thể rụng trở lại. Mức độ rụng và mọc lại của tóc rất khác nhau ở mỗi người.
Rụng tóc toàn đầu: là tình trạng mất toàn bộ tóc trên da đầu. (nguồn: researchgate.net)Rụng tóc từng mảng ở nam giới
Rụng tóc từng mảng xảy ra ở cả nam và nữ, đặc biệt người có tiền sử gia đình về tình trạng rụng tóc. Nam giới có thể bị rụng tóc, lông trên mặt, râu, cũng như lông ở ngực và lưng. So với chứng hói đầu ở nam giới, tức là tóc mỏng dần trên toàn bộ đầu, thì tình trạng rụng tóc do bệnh này gây ra hiện tượng rụng tóc loang lổ.
Rụng tóc từng mảng ở nữ
Phụ nữ có nhiều khả năng mắc chứng rụng tóc từng vùng hơn nam giới, nhưng không rõ tại sao. Tóc có thể rụng, cũng như lông mày và lông mi.
Không giống như rụng tóc bình thường ở phụ nữ, là tình trạng tóc mỏng dần bao phủ một vùng rộng lớn, rụng tóc từng mảng có thể chỉ giới hạn trong một vùng nhỏ. Và vùng này có thể dần dần mở rộng, dẫn đến rụng tóc nhiều hơn. Rụng tóc các nơi khác nhau trên đầu có thể xảy ra cùng một lúc.
Rụng tóc từng mảng ở trẻ em
Trẻ em dưới 5 tuổi thường không bị ảnh hưởng nhiều về mặt tinh thần do chứng rụng tóc. (nguồn: researchgate.net)Trẻ em cũng có thể bị rụng tóc từng mảng. Trên thực tế, hầu hết những người mắc bệnh rụng tóc từng mảng sẽ bị rụng tóc lần đầu trước 30 tuổi.
Mặc dù có một số yếu tố di truyền đối với chứng rụng tóc từng vùng, nhưng không phải lúc nào cha mẹ mắc chứng bệnh này cũng truyền cho con cái. Tương tự như vậy, trẻ em bị rụng tóc kiểu này có thể không có cha hoặc mẹ mắc bệnh này.
Ngoài việc rụng tóc, trẻ em có thể gặp các khuyết tật về móng, chẳng hạn như rỗ hoặc tổn thương. Người lớn cũng có thể gặp phải triệu chứng đi kèm này, nhưng phổ biến hơn ở trẻ em.
Thông thường, trẻ em dưới 5 tuổi thường không bị ảnh hưởng nhiều về mặt tinh thần do chứng rụng tóc. Tuy nhiên, sau 5 tuổi, rụng tóc có thể gây tổn thương cho trẻ nhỏ khi chúng bắt đầu nhận thấy mình khác biệt với những người khác như thế nào.
Nếu trẻ tỏ ra căng thẳng hoặc lo lắng, hãy nhờ bác sĩ nhi khoa giới thiệu một chuyên gia tư vấn có kinh nghiệm với trẻ.
Phân loại rụng tóc từng mảng
Rụng tóc từng mảng được chia thành nhiều loại. Mỗi loại được đặc trưng bởi mức độ rụng tóc, triệu chứng mà bệnh nhân có thể gặp phải. Cách điều trị và tiên lượng cho từng loại là hơi khác nhau.
Rụng tóc từng mảng loang lổ
Đặc điểm chính của loại này là một hoặc nhiều mảng rụng tóc/lông có kích thước bằng đồng xu trên da hoặc cơ thể. Nếu bệnh tiến triển có thể trở thành rụng tóc toàn đầu hoặc rụng tóc toàn thân.
Rụng tóc toàn đầu
Rụng tóc toàn đầu xảy ra khi bị rụng tóc trên toàn bộ da đầu.
Rụng tóc toàn thân
Ngoài việc rụng tóc trên da đầu, loại này cũng gây mất toàn bộ lông trên mặt (lông mày và lông mi) và ở các vùng khác trên cơ thể (ngực, lưng và mu).
Rụng tóc từng mảng lan tỏa
Rụng tóc từng mảng lan tỏa có thể trông giống như rụng tóc bình thường, làm tóc mỏng đột ngột trên khắp da đầu, không chỉ ở một vùng hoặc theo từng mảng.
Rụng tóc thể rắn bò
Là loại rụng tóc theo dải dọc theo hai bên và phần gáy của da đầu
Chẩn đoán rụng tóc từng mảng
Xét nghiệm máu có thể được thực hiện nếu nghi ngờ các tình trạng tự miễn dịch khác. (nguồn: victoriavn.com)Bác sĩ có thể chẩn đoán rụng tóc từng mảng đơn giản bằng cách xem mức độ rụng và kiểm tra một vài mẫu tóc dưới kính hiển vi.
Bác sĩ cũng có thể tiến hành sinh thiết da đầu - tức là lấy một mẫu da đầu nhỏ, rồi gửi đến phòng xét nghiệm phân tích - để loại trừ các bệnh lý khác gây rụng tóc, bao gồm cả các nhiễm trùng như nấm da.
Xét nghiệm máu có thể được thực hiện nếu nghi ngờ các bệnh tự miễn dịch khác. Xét nghiệm máu cụ thể được chỉ định tùy thuộc vào bệnh lý mà bác sĩ nghi ngờ. Tuy nhiên, bác sĩ có thể sẽ kiểm tra sự hiện diện của một hoặc nhiều kháng thể bất thường. Nếu những kháng thể này được tìm thấy trong máu thường có nghĩa là bạn bị rối loạn tự miễn dịch. Các xét nghiệm máu cũng có thể giúp loại trừ các bệnh lý khác, bao gồm:
- Protein phản ứng C và tốc độ lắng hồng cầu
- Nồng độ sắt
- Kháng thể kháng nhân
- Hormone tuyến giáp
- Testosterone toàn phần và tự do
- Hormone hoàng thể hóa (LH)
Điều trị rụng tóc từng mảng
Không có cách chữa trị hoàn toàn rụng tóc từng mảng, nhưng có những phương pháp điều trị mà bạn có thể thử để làm chậm quá trình rụng tóc trong tương lai hoặc giúp tóc mọc lại nhanh hơn.
Bệnh rất khó dự đoán, có nghĩa là có thể phải cần nhiều lần thử và đánh giá hiệu quả cho đến khi bạn tìm thấy phương pháp phù hợp với mình. Đối với một số người, tình trạng rụng tóc vẫn có thể trở nên tồi tệ hơn, ngay cả khi đã điều trị.
Điều trị bằng thuốc
Thuốc bôi
Thuốc bôi da đầu Rogane. (nguồn: requaluonne.com Bạn có thể xoa thuốc vào da đầu để giúp kích thích mọc tóc. Sau đây là các loại thường dùng:
- Thuốc Minoxidil (Rogaine) có ở cả dạng kem và bọt; bôi 2 lần mỗi ngày lên da đầu, lông mày và râu. Minoxidil tương đối an toàn, nhưng có thể mất một năm để thấy kết quả.
- Anthralin (Dritho-Scalp) là một loại thuốc gây kích thích da để thúc đẩy tóc mọc lại.
- Thuốc corticoid có tác dụng làm giảm tình trạng viêm nang lông. Đóng gói ở nhiều dạng như thuốc mỡ, thuốc nước, kem, bọt.
- Liệu pháp miễn dịch tại chỗ là phương pháp sử dụng một chất hóa học như diphencyprone bôi lên da để làm gây phản ứng dị ứng, từ đó có thể kích thích mọc tóc mới. Thường trong vòng 6 tháng sẽ có tác dụng, nhưng tác dụng phụ là phát ban, ngứa và bạn sẽ phải tiếp tục điều trị để duy trì tóc mới mọc lại.
Tiêm
Tiêm steroid vào phần da đầu bị rụng tóc là một lựa chọn phổ biến đối với chứng rụng tóc từng mảng mức độ nhẹ, để giúp tóc mọc trở lại trên những chỗ hói. Việc điều trị phải được lặp lại sau mỗi 1 - 2 tháng để tóc mọc lại. Phương pháp này không ngăn việc rụng tóc mới xảy ra.
Thuốc uống
Viên nén cortisone đôi khi được sử dụng cho chứng rụng tóc trên diện rộng, nhưng do khả năng xảy ra tác dụng phụ, bạn nên thảo luận kỹ với bác sĩ trước khi dùng.
Thuốc ức chế miễn dịch đường uống, như methotrexate và cyclosporine, là lựa chọn khác. Chúng hoạt động bằng cách ngăn chặn phản ứng của hệ thống miễn dịch, nhưng không thể sử dụng trong thời gian dài do nguy cơ gây tác dụng phụ như huyết áp cao, tổn thương gan và thận, tăng nguy cơ nhiễm trùng nghiêm trọng và mắc ung thư lympho.
Liệu pháp ánh sáng
Liệu pháp ánh sáng, còn được gọi là liệu pháp quang trị liệu, có sử dụng kết hợp thuốc uống psoralens và tia UV để điều trị các bệnh về da khác nhau.
Liệu pháp thay thế
Laser trị liệu cường độ thấp có thể được sử dụng như là một liệu pháp để điều trị chứng rụng tóc. (nguồn: hgspecialist.com)Một số người bị rụng tóc từng mảng chọn các liệu pháp thay thế để điều trị bệnh này. Các liệu pháp có thể bao gồm:
- Dầu thơm
- Châm cứu
- Lăn kim vi điểm
- Chế phẩm sinh học
- Laser trị liệu cường độ thấp
- Vitamin (kẽm, biotin…)
- Đồ uống và gel bôi ngoài da lô hội
- Nước ép hành tây để thoa lên da đầu
- Các loại tinh dầu (trà, hương thảo, oải hương và bạc hà)
- Dầu dừa, dầu thầu dầu, dầu ô liu
- Chế độ ăn chống viêm: là chế độ ăn bao gồm các thực phẩm có tác dụng hỗ trợ giảm viêm, chủ yếu là rau quả và cá
- Mát-xa da đầu
- Thực phẩm chức năng thảo dược (như nhân sâm, trà xanh, dâm bụt và cây cọ lùn)
Hầu hết các liệu pháp thay thế chưa được kiểm tra trong các thử nghiệm lâm sàng, do đó, hiệu quả của chúng trong việc điều trị rụng tóc vẫn chưa được biết đến.
Ngoài ra, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kì (FDA) không yêu cầu các nhà sản xuất thực phẩm chức năng chứng minh độ an toàn. Đôi khi những công bố trên nhãn là không chính xác hoặc có thể gây hiểu lầm. Hãy luôn trao đổi với bác sĩ trước khi thử bất kỳ loại thảo dược hoặc vitamin bổ sung nào.
Hiệu quả của mỗi phương pháp điều trị sẽ khác nhau ở mỗi người. Một số người sẽ không cần điều trị vì tóc tự mọc lại. Ngược lại, nhiều trường hợp sẽ không thấy cải thiện mặc dù đã thử mọi phương pháp điều trị. Bệnh nhân có thể cần phải thử nhiều phương pháp điều trị để thấy sự khác biệt. Lưu ý rằng tóc mọc lại có thể chỉ là tạm thời; sau khi mọc lại tóc có thể tiếp tục rụng.
Tiên lượng rụng tóc từng mảng
Rụng tóc liên quan đến các triệu chứng khác. (nguồn: nailsmag.com) Tiên lượng cho bệnh rụng tóc từng mảng ở mỗi người là khác nhau và không thể đoán trước được. Một khi tình trạng tự miễn dịch này xảy ra, bệnh nhân có thể phải sống chung với rụng tóc từng mảng và các triệu chứng liên quan khác trong suốt quãng đời còn lại. Tuy nhiên, một số người có thể chỉ bị rụng tóc một lần. Có nhiều người sẽ thấy tóc mọc lại hoàn toàn. Nhưng những người khác có thể không, thậm chí có thể bị rụng thêm tóc.
Tiên lượng kém ở những người bị rụng tóc từng mảng có liên quan đến một số yếu tố:
- Tuổi khởi phát sớm
- Rụng tóc nhiều
- Có thay đổi ở móng tay
- Tiền sử gia đình
- Có nhiều bệnh tự miễn dịch
Cách đối phó với chứng rụng tóc từng mảng
Rụng tóc từng mảng có thể gây khó khăn về mặt tinh thần, đặc biệt khi rụng tóc ảnh hưởng đến toàn bộ da đầu. Những người bị bệnh này có thể cảm thấy bị cô lập hoặc trở nên trầm cảm.
Bạn cần biết rằng có rất nhiều người bị bệnh rụng tóc từng mảng (hơn 5 triệu người ở Hoa Kỳ mắc bệnh này). Do vậy nếu bạn bị rụng tóc từng mảng thì bạn không đơn độc. Và có những thay đổi lối sống có thể thực hiện để giúp ứng phó với tình trạng bệnh.
Bạn có thể sử dụng tóc giả. Các công nghệ tóc giả mới, như tóc giả chân không, được làm từ silicon và đế hút, có thể giúp người mang thậm chí có thể bơi được với bộ tóc giả vẫn được giữ nguyên. Tuy nhiên, tóc giả chân không thường đắt hơn.
Nếu lông mày bị ảnh hưởng, hãy cân nhắc sử dụng bút chì kẻ mày hoặc xăm lông mày. Với lông mi, bệnh nhân có thể tìm hiểu về biện pháp nối mi giả.
Phòng ngừa rụng tóc từng mảng
Rụng tóc từng mảng không thể ngăn chặn được vì nguyên nhân là không xác định. Rối loạn tự miễn dịch này có thể là kết quả của nhiều yếu tố như di truyền, tình trạng tự miễn dịch khác và thậm chí các bệnh lý da. Nhưng không phải tất cả mọi người có bất kỳ yếu tố nào trong số này sẽ bị mắc bệnh rụng tóc từng mảng. Đó là lý do tại sao việc ngăn chặn bệnh này vẫn chưa thể thực hiện được.
Chế độ ăn dành cho người bị rụng tóc từng mảng
Cân nhắc một chế độ ăn uống hợp lý cân bằng để giảm viêm và tốt cho sức khỏe. (nguồn: dentalartsnola.com) Thực phẩm có đường, đồ ăn nhanh hay chế biến sẵn và rượu có thể làm tăng tình trạng viêm và kích ứng trong cơ thể.
Một số người mắc bệnh tự miễn cân nhắc thực hiện chế độ ăn chống viêm để giúp giảm phản ứng tự miễn dịch trong cơ thể và giảm nguy cơ rụng tóc do nguyên nhân khác hoặc rụng thêm. Chế độ này bao gồm các loại thực phẩm được biết là có thể làm dịu quá trình viêm, bao gồm chủ yếu là trái cây và rau quả như quả mọng, các loại hạt, bông cải xanh, củ cải đường và cá đánh bắt tự nhiên.
Lưu ý rằng: Ăn một chế độ ăn uống cân bằng - với ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau và thịt nạc - có lợi cho sức khỏe tổng thể vì nhiều lý do, không chỉ để giảm viêm.
Xem thêm:
- Rụng tóc: Nguyên nhân, chẩn đoán, biện pháp điều trị và phòng ngừa
- Những nguyên nhân gây rụng tóc thường gặp và biện pháp khắc phục
- Điều trị rụng tóc ở nam giới: 17 phương pháp hữu hiệu
- Rụng tóc ở phụ nữ: Triệu chứng, nguyên nhân và cách khắc phục
- Rụng tóc sau sinh: Nguyên nhân và biện pháp khắc phục
- Rụng tóc ở trẻ sơ sinh có bình thường không? Nguyên nhân và biện pháp khắc phục