Gabapentin là thuốc gì? Công dụng và liều dùng

Video Những điều cần biết về thuốc điều trị động kinh Neurontin (gabapentin)

Gabapentin có tác dụng làm thay đổi hoạt động điện não và ảnh hưởng đến các chất hóa học trung gian, dẫn truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh. 

Một số biệt dược của Gabapentin bao gồm: Gabahasan 300, Garbapia Capsule, Neurontin, Galeptic. 

Thuốc được bào chế dưới dạng viên nang, viên nén và dung dịch uống. 

Bài viết này giúp bạn tìm hiểu công dụng, liều lượng và tác dụng phụ của gabapentin. Đồng thời xem xét tính an toàn và các rủi ro khi dùng thuốc. 

Công dụng Gabapentin

Gabapentin là thuốc chống co giật, được sử dụng khá phổ biến ngày nay. Nguồn ảnh: hellodoctors.vnCông dụng chính của Gabapentin là ngăn ngừa và kiểm soát cơn động kinh. Thuốc gây ức chế giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh, do đó làm giảm cường độ hoặc tần suất cơn động kinh.

Trẻ em và người lớn đều có thể sử dụng Gabapentin. Thuốc biệt dược Neurontin có thể điều trị động kinh cho trẻ em dưới 3 tuổi. Gabapentin có thể dùng phối hợp với một số thuốc khác để kiểm soát các triệu chứng động kinh. 

Gabapentin cũng giúp giảm đau dây thần kinh sau zona, đặc trưng bởi cảm giác rát bỏng, kim châm hoặc đau dọc theo vùng da do dây thần kinh tổn thương chi phối.

Theo một đánh giá năm 2017, Gabapentin làm giảm đau dây thần kinh vừa hoặc nặng do bệnh zona, đái tháo đường với liều tối thiểu 1.200 mg/ngày. 

Viên nén Gabapentin giải phóng kéo dài (Horizant) được dùng điều trị hội chứng chân không yên - một tình trạng đặc trưng bởi cảm giác khó chịu, làm tăng cử động chân mạnh mẽ và không cưỡng lại được. 

Một nghiên cứu năm 2016 cũng cho thấy: Gabapentin kết hợp với Oxycontin (thuốc giảm đau opioid) có thể giúp kiểm soát cơn đau và tăng chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối. Tuy nhiên, các bác sĩ thường không kê đơn Gabapentin cho mục đích này. 

Tác dụng phụ Gabapentin

Gabapentin có thể gây ra một số tác dụng phụ nhẹ. Theo đánh giá năm 2017, tác dụng này phổ biến hơn một chút ở những người dùng Gabapentin so với nhóm giả dược. 

Các tác dụng phụ phổ biến nhất, xảy ra ở khoảng 10% người dùng Gabapentin gồm: 

• Chóng mặt
• Buồn ngủ
• Phù cánh tay, bàn tay, chân và bàn chân
• Vận động khó khăn

Trẻ em và người lớn tuổi có thể dễ mắc các phản ứng phụ liên quan đến Gabapentin hơn. 

Một số tác dụng phụ khác có thể xảy ra bao gồm: 

• Đau lưng hoặc ngực
• Táo bón
• Tiêu chảy
• Nôn
• Đau bụng
• Tăng cảm giác thèm ăn và tăng cân
• Nhìn mờ
• Bầm tím trên da
• Thay đổi tâm trạng
• Ớn lạnh
• Ho
• Mệt mỏi
• Sốt
• Các triệu chứng giả cúm hoặc cảm lạnh
• Khàn tiếng và khô miệng
• Giảm trí nhớ
• Loét miệng
• Khó thở
• Đau họng và sưng hạch
• Rung giật cơ
• Bệnh lý đường tiết niệu
• Kiệt sức
• Rung giật nhãn cầu

Ở trẻ em, có thể gặp một số phản ứng có hại phổ biến như: 

• Lo lắng, trầm cảm hoặc thay đổi tâm trạng 
• Rối loạn hành vi
• Thay đổi kết quả học tập 
• Tăng động
• Giảm tập trung 

Tính an toàn và rủi ro khi dùng Gabapentin

Nhiều người khi dùng Gabapentin có những thay đổi tâm trạng và hành vi tiêu cực, lo âu, mất ngủ. 

Nguồn ảnh: Healthline

 

Trao đổi với bác sĩ nếu gặp phải bất kỳ tình trạng nghiêm trọng hoặc không cải thiện trong thời gian dùng Gabapentin. 

Cần lưu ý một số tình trạng nghiêm trọng sau đây khi dùng Gabapentin. 

Các bệnh hô hấp

Năm 2019, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã đưa ra cảnh báo: Những người có các yếu tố nguy cơ về bệnh lý hô hấp, dùng các thuốc biệt dược Gabapentin khác nhau có thể bị khó thở nặng. 

Những người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hoặc hen phế quản nên trao đổi với bác sĩ trước khi dùng Gabapentin. 

Hành vi tự sát

Các nghiên cứu cho biết: Một số người có ý nghĩ tự tử hoặc hành vi tự sát khi dùng Gabapentin hay các thuốc chống co giật khác. 

Nếu nhận thấy bất kỳ thay đổi tâm trạng hoặc hành vi nào, nên liên hệ với bác sĩ ngay để được hỗ trợ kịp thời. 

Nguy cơ quá liều

Mặc dù có nghiên cứu về nguy cơ quá liều Gabapentin, nhưng không phải lúc nào cũng biết rõ nguyên nhân dẫn đến hành vi tự sát là tác dụng phụ của thuốc hay do tình trạng sức khỏe tâm thần hiện có gây ra. 

Tuy nhiên, nguy cơ quá liều thuốc cao hơn ở những người mắc bệnh lý sức khỏe tâm thần như trầm cảm. 

Ngoài ra, khi dùng Gabapentin, mọi người nên theo dõi bản thân cẩn thận để đảm bảo tuân thủ đúng liều lượng thuốc quy định. 

Mọi người cũng nên theo dõi chặt chẽ quá trình dùng thuốc của người thân và trẻ vị thành niên. Nếu lo ngại về việc họ có suy nghĩ hoặc hành vi tự sát, hãy liên hệ với bác sĩ ngay. 

Dữ liệu của các Trung tâm Chống độc của Mỹ từ năm 2012 đến 2017 cho thấy, số ca nghi ngờ cố ý tự sát do dùng Gabapentin quá liều đã tăng 80,5%. 

Theo FDA, đã có báo cáo về tình trạng quá liều khi uống tới 49 gam Gabapentin. 

Các triệu chứng của quá liều có thể bao gồm: 

• Buồn ngủ
• Hôn mê
• Nhìn đôi
• Nói lắp
• Tiêu chảy
• Mất tri giác, trong trường hợp điều trị Neurontin cho người suy thận mạn 

Nguy cơ dị ứng

Không nên dùng thuốc nếu bị dị ứng với Gabapentin. 

Ngoài ra, thuốc có thể chứa các thành phần gây ra dị ứng ở một số người. Vì vậy, hãy thông báo cho bác sĩ biết tất cả tiền sử dị ứng thuốc và thực phẩm trước khi dùng Gabapentin. 

Đến ngay cơ sở y tế gần nhất nếu xuất hiện các triệu chứng của phản ứng dị ứng nghiêm trọng, bao gồm: 

• Khó thở
• Chóng mặt nặng
• Sốt
• Phù thanh quản
• Phát ban
• Suy kiệt
• Phù mặt, môi, lưỡi hoặc cổ họng
• Vàng da hoặc mắt 

Tương tác thuốc 

Gabapentin có thể tương tác với các loại thuốc kê đơn, không kê đơn, vitamin và các chế phẩm bổ sung khác. 

Cung cấp đầy đủ danh sách các loại thuốc đang sử dụng cho bác sĩ trước khi dùng Gabapentin.

Dưới đây là một số thuốc chính có thể tương tác với Gabapentin, theo kết quả đánh giá năm 2017: 

• Caffeine có trong trà, cà phê và coca cola
• Axit ethacrynic - một chất lợi tiểu
• Thuốc điều trị tăng huyết áp Losartan
• Magie oxit giúp bổ sung khoáng chất cho cơ thể và là thành phần của thuốc kháng axit
• Thuốc trị sốt rét Mefloquine
• Thuốc giảm đau opioid như Morphine
• Thuốc chống co giật Phenytoin 

Nếu Gabapentin gây buồn ngủ, hãy trao đổi với bác sĩ trước khi dùng các loại thuốc khác cũng có thể gây buồn ngủ, bao gồm: 

• Thuốc giảm lo âu
• Thuốc chống trầm cảm
• Thuốc kháng histamin
• Thuốc cảm cúm
• Thuốc giãn cơ
• Thuốc gây mê
• Thuốc ngủ 

Các bệnh lý hiện mắc 

Để đảm bảo rằng tính an toàn khi sử dụng thuốc, nên thông báo cho bác sĩ biết tiền sử bệnh tật hoặc tình trạng bệnh đang mắc: 

• Bệnh đái tháo đường
• Điều trị lọc máu
• Lạm dụng ma túy hoặc rượu
• Bệnh tim
• Bệnh thận
• Bệnh gan
• Co giật (nếu dùng Gabapentin điều trị tình trạng không liên quan đến co giật) 

Mang thai và cho con bú 

Nghiên cứu năm 2020 cho thấy: Dùng Gabapentin trong thời kỳ mang thai có thể liên quan đến nguy cơ cao mắc dị tật tim bẩm sinh ở thai nhi. 

Tuy nhiên, việc kiểm soát cơn co giật khi mang thai cũng rất cần thiết, phụ nữ mang thai chỉ nên dùng thuốc khi thực sự cần thiết và theo chỉ dẫn của bác sĩ. 

Không tự ý dùng hoặc ngừng sử dụng gabapentin để kiểm soát cơn động kinh. Bác sĩ sẽ đánh giá những rủi ro tiềm ẩn và lợi ích thuốc mang lại trong quá trình điều trị. 

Gabapentin đi vào sữa mẹ. Với hàm lượng thấp, thuốc không gây ảnh hưởng đến trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, phụ nữ cho con bú nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào. 

Những lưu ý khác

Gabapentin có thể gây buồn ngủ, do đó nên thận trọng khi lái xe hoặc vận hành máy móc trong thời gian dùng thuốc.

Ngoài ra, không nên dùng thuốc kháng axit trong vòng 2 giờ sau khi dùng Gabapentin, vì làm giảm khả năng hấp thu thuốc.

Tránh hoặc hạn chế uống rượu trong khi dùng Gabapentin, vì làm tăng nguy cơ mắc phản ứng phụ. 

Liều lượng Gabapentin

Liều lượng Gabapentin cho mỗi người phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm: 

• Loại biệt dược Gabapentin 
• Tình trạng bệnh mắc phải
• Tác dụng điều trị của từng loại thuốc
• Chức năng thận 
• Cân nặng, tuổi tác và thể trạng của người bệnh 

Số lần uống thuốc mỗi ngày, thời gian giữa các liều và số ngày dùng Gabapentin ở mỗi người cũng sẽ khác nhau  

Có thể dùng Gabapentin với thức ăn hoặc không. Nếu được kê đơn Horizant để điều trị hội chứng chân không yên, chỉ nên uống thuốc vào buổi tối hoặc trước khi ngủ. 

Một số hãng biệt dược cho phép người dùng bẻ đôi viên thuốc trước khi uống. Lưu ý, sử dụng nửa còn lại cho liều tiếp theo hoặc càng sớm càng tốt.  

Không được bẻ hoặc nhai viên Gabapentin giải phóng kéo dài mà phải nuốt toàn bộ viên thuốc với nước. 

Dùng Gabapentin theo đúng liều lượng khuyến nghị và không sử dụng quá thời gian mà bác sĩ quy định.  

Nếu quên thuốc nên làm theo tờ hướng dẫn sử dụng hoặc liên hệ cho bác sĩ để được tư vấn. 

Không dùng 2 liều Gabapentin cùng một lúc. 

Kết luận chung

Gabapentin có tác dụng kiểm soát cơn động kinh, điều trị hội chứng chân không yên và giảm đau dây thần kinh. 

Liều lượng thuốc ở từng người sẽ khác nhau tùy thuộc vào tình trạng bệnh và một số yếu tố khác. 

Bác sĩ là người tư vấn tốt nhất về các tương tác thuốc và cân nhắc lợi ích, rủi ro tiềm ẩn khi dùng Gabapentin. 

Mặc dù thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ, nhưng thường nhẹ. Nhiều người không gặp bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng khi sử dụng Gabapentin.