Video Thường xuyên buồn nôn sau ăn
Các bệnh gây buồn nôn sau khi ăn có thể từ nhẹ đến nặng. Bài viết này sẽ trình bày những rối loạn này là gì, cách phân biệt nguyên nhân gây ra cảm giác buồn nôn và cách phòng tránh, điều trị tình trạng này.
Cách hệ tiêu hoá hoạt động
Hệ tiêu hoá hoạt động hài hoà giúp thức ăn được phân cắt và hấp thu vào máu, nguồn ảnh medicalnewstoday.comHệ tiêu hóa bao gồm một tập hợp các cơ quan hoạt động cùng nhau để hấp thu thức ăn và đồ uống. Chúng tiêu hóa những gì được ăn, biến chất dinh dưỡng thành năng lượng mà cơ thể có thể sử dụng để hoạt động hoặc dự trữ để sử dụng sau này.
Quá trình tiêu hóa bắt đầu trong miệng, nơi thức ăn được cắt nhỏ để có thể nuốt được. Sau đó, thức ăn sẽ đi xuống thực quản đến dạ dày và ruột.
Dịch tiêu hóa trong dạ dày và ruột sẽ cắt nhỏ thức ăn lần cuối và chiết xuất các chất dinh dưỡng. Chất thải đi vào ruột già để bài tiết qua hậu môn.
Bất kỳ vấn đề nào trong quá trình tiêu hóa đều có thể gây ra cảm giác buồn nôn sau khi ăn.
Các triệu chứng thường sẽ phát triển ở dạ dày hoặc vùng bụng trên, nơi thức ăn được cắt nhỏ trên quy mô lớn.
Đôi khi cơ thể phản ứng với một số rối loạn bằng cách làm trống dạ dày một cách cưỡng bức, thường là thông qua nôn mửa. Vấn đề đôi khi có thể được xác định bằng màu sắc của chất nôn. Ví dụ, màu vàng tươi hoặc xanh đậm có thể cho thấy ruột non có vấn đề.
Nguyên nhân gây ra cảm giác buồn nôn sau khi ăn
Nội tiết tố
Mang thai là một nguyên nhân gây buồn nôn sau ăn, nguồn ảnh ourmomentoftruth.comThay đổi nội tiết tố thường xảy ra trong thai kỳ, gây ra cảm giác buồn nôn bất cứ lúc nào trong ngày, thường xuyên vào buổi sáng.
Một số bà bầu sẽ cảm thấy buồn nôn trước khi dùng bữa. Những người khác sẽ cảm thấy buồn nôn ngay sau khi ăn. Đôi khi điều này diễn ra trong suốt cả ngày.
Cảm giác buồn nôn thường bắt đầu vào tháng thứ hai của thai kỳ. Buồn nôn khi mang thai không gây hại cho em bé và mẹ và thường sẽ hết vào tháng thứ tư của thai kỳ.
Nồng độ hormone tăng cao trong thai kỳ gây ra những thay đổi đối với hệ tiêu hóa và cơ thể, tức là thức ăn sẽ nằm lâu hơn trong dạ dày và ruột non. Có thể điều này cũng góp phần gây ra cảm giác buồn nôn sau khi ăn trong thai kỳ.
Các hormone của thai kỳ có thể làm giãn sự kết nối giữa thực quản và dạ dày, gây ra sự gia tăng trào ngược axit, có thể góp phần gây ra cảm giác buồn nôn. Khứu giác tăng nhạy cảm khi mang thai cũng có thể khiến cảm giác buồn nôn trở nên tồi tệ hơn.
Sự nhiễm trùng
Thực phẩm có thể bị ô nhiễm do không được nấu chín kỹ hoặc bảo quản không đúng cách. Ăn các loại thực phẩm bị ô nhiễm có thể gây ngộ độc thực phẩm.
Vi khuẩn (hoặc trong một số trường hợp, vi rút) thường là nguyên nhân gây ô nhiễm. Chúng có thể gây ra cảm giác buồn nôn trong vòng vài giờ sau khi ăn.
Nhiễm virus đường tiêu hóa, chẳng hạn như “viêm dạ dày do virus”, cũng có thể gây buồn nôn sau khi ăn.
Bạn có thể nhiễm các vi rút này từ:
- Tiếp xúc gần với người khác bị nhiễm vi rút
- Ăn thức ăn và nước uống bị ô nhiễm
Những loại virus này rất dễ lây lan và gây viêm cho dạ dày và ruột. Chúng có thể dẫn đến:
Không dung nạp thực phẩm hoặc dị ứng
Bác sĩ có thể cần làm thêm xét nghiệm máu để xác định nguyên nhân gây bệnh, nguồn ảnh bbc.comMột số người không dung nạp một số loại thực phẩm, tức là cơ thể bạn khó tiêu hóa chúng.
Không dung nạp thực phẩm không liên quan đến hệ thống miễn dịch nhưng có thể gây buồn nôn vài giờ sau khi ăn thực phẩm. Các thực phẩm phổ biến hay gây không dung nạp bao gồm:
- Thực phẩm có chứa lactose, chẳng hạn như các sản phẩm từ sữa
- Gluten, ví dụ như hầu hết các loại ngũ cốc
- Thực phẩm gây ra khí đường ruột, chẳng hạn như đậu hoặc bắp cải
Dị ứng thực phẩm xảy ra khi cơ thể xác định nhầm các protein có trong một số loại thực phẩm là mối đe dọa, gây ra phản ứng của hệ thống miễn dịch.
Cảm giác buồn nôn do dị ứng thực phẩm có thể xảy ra vài giây hoặc vài phút sau khi ăn. Nó thường đi kèm với một loạt các triệu chứng khác, chẳng hạn như sưng mặt hoặc môi và khó thở hoặc khó nuốt. Những loại phản ứng này là trường hợp cấp cứu nên cần phải chăm sóc y tế ngay lập tức.
Các vấn đề về dạ dày-ruột
Buồn nôn sau khi ăn và các vấn đề tiêu hóa khác có thể xảy ra khi một cơ quan trong hệ tiêu hóa bị rối loạn chức năng.
Ví dụ, bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) xảy ra khi cơ thắt giữa thực quản và dạ dày không co thắt hết, khiến axit dạ dày tràn vào thực quản.
GERD gây ra cảm giác nóng khắp thực quản được gọi là chứng ợ nóng và có thể là nguyên nhân gây buồn nôn sau khi ăn.
Túi mật có nhiệm vụ giải phóng mật để hỗ trợ hấp thu chất béo. Các bệnh về túi mật làm suy giảm quá trình hấp thu chất béo và có thể gây buồn nôn sau khi ăn các bữa ăn nhiều chất béo.
Tuyến tụy tiết ra protein và hormone cần thiết cho quá trình tiêu hóa. Nếu cơ quan này bị viêm hoặc tổn thương, hay gọi là viêm tụy, buồn nôn thường xảy ra cùng với các triệu chứng đường ruột và đau khác.
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một tình trạng mãn tính có thể gây đầy hơi trong đường tiêu hoá. Ở một số người, điều này dẫn đến buồn nôn sau khi ăn.
Mạch máu
Buồn nôn sau khi ăn cũng có thể là dấu hiệu của hẹp các động mạch cấp máu cho ruột bởi điều này sẽ hạn chế lưu lượng máu đến ruột. Buồn nôn sau khi ăn có thể đi kèm với những cơn đau dạ dày dữ dội và có thể là dấu hiệu của bệnh thiếu máu cục bộ mạc treo ruột mãn tính. Bệnh này có thể đột ngột trầm trọng hơn và đe dọa đến tính mạng.
Hội chứng đau đầu
Chứng đau nửa đầu cũng có thể gây buồn nôn sau khi ăn, có thể kèm theo đau bụng dữ dội, nôn mửa và chóng mặt.
Tim mạch
Trong một số trường hợp, buồn nôn sau khi ăn có thể là dấu hiệu cảnh báo của cơn đau tim.
Tâm thần hoặc tâm lý
Chán ăn tâm thần và chứng ăn vô độ là những rối loạn ăn uống phổ biến nhất, đặc trưng bởi thói quen ăn uống bất thường.
Chán ăn tâm thần có thể gây buồn nôn do dư thừa axit trong dạ dày hoặc đói. Chứng cuồng ăn có thể gây buồn nôn sau khi ăn do bị ép phải nôn ra bất kỳ thức ăn nào đã ăn.
Lo lắng, trầm cảm hoặc căng thẳng dữ dội cũng có thể dẫn đến chán ăn và buồn nôn sau khi ăn.
Say tàu xe
Một số người rất nhạy cảm với các cử động hoặc chuyển động cụ thể, điều này sẽ khiến họ cảm thấy buồn nôn. Ăn thức ăn trước hoặc sau khi chuyển động có thể làm tăng cảm giác buồn nôn ở những người bị say tàu xe
Thuốc men
Buồn nôn là một tác dụng phụ phổ biến của một số loại thuốc bao gồm thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau hoặc thuốc hóa trị. Cảm giác buồn nôn sẽ giảm bớt sau khi hoàn thành hoặc ngừng điều trị.
Triệu chứng kèm theo
Các triệu chứng khác, gây buồn nôn sau khi ăn chỉ ra một số bệnh lý sau:
Tình trạng | Các triệu chứng bổ sung |
Nôn mửa Tiêu chảy Đau bụng Mệt mỏi Chán ăn Sốt Nhức mỏi | |
Cảm cúm | Nôn mửa Tiêu chảy Đau đầu và cơ Sốt Chán ăn Giảm cân |
Không dung nạp thực phẩm | Nôn mửa Tiêu chảy Đau bụng Cơn co thắt Đầy hơi hoặc ợ hơi Ợ nóng |
Dị ứng thực phẩm | Nôn mửa Tiêu chảy Đau bụng Ban đỏ trên da Sưng - thường ở mặt hoặc cổ họng Chóng mặt Khó thở Các triệu chứng giống như dị ứng phấn hoa, chẳng hạn như hắt hơi |
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản | Ợ nóng Viêm họng Hơi thở hôi Đầy hơi hoặc ợ hơi Khó nuốt Ho mãn tính |
Bệnh túi mật | Nôn mửa Tiêu chảy Sốt Đau, thường ở bụng trên bên phải Vàng da Phân nhạt màu |
Hội chứng ruột kích thích | Tiêu chảy Táo bón Đau bụng |
Thiếu máu cục bộ mạc treo | Nôn mửa Tiêu chảy Sốt Đầy hơi hoặc ợ hơi Đau bụng |
Viêm tụy cấp | Đau ở hạ sườn trái hoặc giữa bụng, thường lan ra sau lưng Nôn mửa Sốt Đau bụng sau khi ăn |
Khi nào đến gặp bác sĩ
Thông thường, buồn nôn sau khi ăn không do bệnh lý nghiêm trọng. Nếu tình trạng này kéo dài trên 5 ngày hoặc xảy ra cùng với một số triệu chứng khác nêu trên, bạn nên đi khám bác sĩ để loại trừ bệnh lý tiềm ẩn.
Trẻ bị buồn nôn sau khi ăn có thể cần được chú ý nhiều hơn. Hãy đi khám bác sĩ nếu:
- Trẻ dưới 6 tháng tuổi bị nôn trớ
- Trẻ hơn 6 tháng tuổi bị buồn nôn sau ăn
- Nôn mửa và sốt trên 38 độ C
- Trẻ bị nôn mửa trong hơn 8 giờ
- Trẻ nôn ra máu
- Trẻ không đi tiểu trong hơn 8 giờ
- Trẻ buồn ngủ bất thường
- Trẻ bị đau bụng trong 2 giờ
- Trẻ bị đau đầu
Chẩn đoán
Bác sĩ có thể cần làm thêm xét nghiệm máu để xác định nguyên nhân gây bệnh, nguồn ảnh bbc.comNguyên nhân của buồn nôn rất đa dạng. Nhưng ghi lại chính xác thời gian buồn nôn và thức ăn đã ăn sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh.
Tùy thuộc vào nguyên nhân nghi ngờ, việc chẩn đoán đầy đủ có thể bao gồm:
- Xét nghiệm máu hoặc nước tiểu
- Test dị nguyên trên da
- Kiểm tra khả năng nuốt
- Nội soi đại tràng hoặc dạ dày
- Chụp CT hoặc MRI bụng
Điều trị
Điều trị và tiên lượng sẽ phụ thuộc vào chẩn đoán và có thể khác nhau rất nhiều. Ví dụ, những người bị GERD hoặc ợ chua có thể cần điều trị bằng thuốc ức chế tiết axit hoặc thuốc kháng sinh đối với vi khuẩn dạ dày, H. pylori.
Những người có tiền sử dị ứng hoặc phản ứng không dung nạp nên tránh một số loại thực phẩm. Trong trường hợp bị viêm dạ dày do virus, bạn nên uống đủ nước và ăn thức ăn nhạt khi cảm giác buồn nôn giảm đi. Các tình trạng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như bệnh túi mật, có thể phải phẫu thuật.
Phòng ngừa
Một số mẹo có thể giúp ngăn ngừa buồn nôn sau khi ăn bao gồm:
- Ăn các thức ăn dễ tiêu, chẳng hạn như bánh quy giòn, cơm trắng, hoặc bánh mì nướng khô.
- Hạn chế ăn khi buồn nôn nhưng vẫn duy trì uống nước
- Gừng có thể hữu ích. Có nhiều sản phẩm gừng khác nhau như bia gừng, kẹo cao su gừng hoặc kẹo gừng
- Tránh sữa hoặc thực phẩm giàu chất xơ
- Thử nhai kẹo cao su hoặc ngậm bạc hà.
- Uống nước thường xuyên nhưng với số lượng nhỏ cho đến khi cảm giác buồn nôn được cải thiện
Ăn các bữa ăn nhỏ hơn, thường xuyên hơn.
Xem thêm: