Vi khuẩn Gram dương: Tất cả thông tin bạn cần biết

Video Sự khác nhau giữa vi khuẩn và virus

Mặt khác, vi khuẩn gram âm không giữ thuốc nhuộm. Thay vào đó chúng nhuộm màu hồng.

Mặc dù cả hai nhóm vi khuẩn đều có thể gây bệnh, nhưng chúng đòi hỏi các phương pháp điều trị khác nhau. Nếu bạn bị nhiễm trùng do vi khuẩn, việc nhuộm Gram sẽ xác định loại thuốc bạn cần.

Đọc để tìm hiểu về vi khuẩn gram dương và các bệnh liên quan của chúng, cùng với các phương pháp điều trị điển hình.

Đặc điểm của vi khuẩn gram dương

Đặc điểm nổi bật của vi khuẩn gram dương là cấu trúc của chúng. Nói chung, chúng có các đặc điểm sau:

• Không có màng ngoài. Vi khuẩn gram dương không có màng ngoài, nhưng vi khuẩn gram âm thì có.
• Thành tế bào phức tạp. Thành tế bào, bao quanh màng tế bào chất, bao gồm peptidoglycan, polysaccharid, axit teichoic và protein. Nó có thể dễ dàng hấp thụ vật chất lạ.
• Lớp peptidoglycan dày. Ở vi khuẩn gram dương, peptidoglycan dày từ 40 đến 80 lớp.
• Một số phần phụ bề mặt. Vi khuẩn gram dương có thể có trùng roi, giúp chúng di chuyển. Chúng hiếm khi có cấu trúc giống như tóc được gọi là pili.

Gram dương và gram âm

Sự khác nhau về cấu tạo của vi khuẩn gram âm và dương, nguồn ảnh dreamstime.comVi khuẩn gram dương và gram âm có cấu trúc khác nhau. Thông thường, các sinh vật gram âm có các đặc điểm sau:

• Màng lipid bên ngoài
• Lớp peptidoglycan mỏng (2 đến 3 nanomet)
• Thường không có axit teichoic
• Có thể có lông roi hoặc lông tơ

Sự khác biệt chính là màng lipid bên ngoài. Nó rất khó bị xâm nhập, giúp vi khuẩn gram âm được bảo vệ thêm. Vi khuẩn gram dương không có đặc điểm này.

Do sự khác biệt này, vi khuẩn gram âm khó bị tiêu diệt hơn. Điều này có nghĩa là vi khuẩn gram dương và gram âm cần các phương pháp điều trị khác nhau.

Mặc dù vi khuẩn gram âm khó bị tiêu diệt hơn nhưng vi khuẩn gram dương vẫn có thể gây ra vấn đề. Nhiều loài gây bệnh và cần dùng kháng sinh đặc hiệu. 

Thử nghiệm nhuộm Gram

Dưới kính hiển vi, vi khuẩn gram dương có màu xanh tím vì màng peptidoglycan dày của chúng có thể giữ thuốc nhuộm. Vi khuẩn được gọi là gram dương nếu kết quả dương tính.

Vi khuẩn gram âm nhuộm màu đỏ hồng. Lớp peptidoglycan của chúng mỏng hơn, vì vậy nó không giữ được màu xanh lam. 

Kết quả xét nghiệm là âm tính.

Trong môi trường y tế, bác sĩ có thể gửi mẫu máu, nước tiểu hoặc mô của bạn đến phòng thí nghiệm để xét nghiệm nhuộm Gram. Điều này giúp họ chẩn đoán nhiễm trùng do vi khuẩn. 

Các loại vi khuẩn gram dương

Các loại vi khuẩn, nguồn ảnh sciencing.com

Tùy thuộc vào các đặc điểm khác nhau, vi khuẩn gram dương được phân loại thành các nhóm sau:

Cầu khuẩn gram dương

Cầu khuẩn gram dương có hình tròn hoặc hình bầu dục. Thuật ngữ "cầu khuẩn", có nghĩa là hình cầu, chỉ ra vi khuẩn  có hình tròn.

Các loại sau đây là cầu khuẩn gram dương:

Staphylococcus

Tụ cầu mọc thành từng chùm giống quả nho. Thông thường, chúng tồn tại trên da và niêm mạc của chúng ta mà không gây ra vấn đề gì. Nhưng nếu tụ cầu xâm nhập vào cơ thể, chúng có thể gây nhiễm trùng nặng.

Liên cầu

Vi khuẩn liên cầu phát triển thành chuỗi. Điều này xảy ra bởi vì các tế bào không hoàn toàn tách biệt sau khi chúng phân chia.

Giống như tụ cầu, liên cầu thường tồn tại trong cơ thể. Chúng thường được tìm thấy ở da, miệng, đường ruột và đường sinh dục.

Streptococci được chia thành các loại sau:

• S. pyogenes (Nhóm A)
• S. agalactiae (Nhóm B)
• Enterococci (Nhóm D)
• S. viridans
• S. pneumoniae

Trực khuẩn gram dương

Khi vi khuẩn gram dương có hình dạng giống như hình que, chúng được gọi là trực khuẩn. Hầu hết các vi khuẩn này thường được tìm thấy trên da, nhưng một số có thể gây ra các tình trạng bệnh lý nghiêm trọng.

Trực khuẩn gram dương được phân loại sâu hơn dựa trên khả năng tạo bào tử của chúng. Chúng bao gôm:

Hình thành bào tử

Vi khuẩn Bacillus và Clostridia có thể hình thành bào tử, giúp vi khuẩn tồn tại trong điều kiện khắc nghiệt như nhiệt độ cao.

Các trực khuẩn này được chia nhỏ dựa trên nhu cầu oxy của chúng. Vi khuẩn Bacillus cần oxy để tồn tại (hiếu khí), trong khi vi khuẩn Clostridia thì không (kỵ khí).

Không hình thành bào tử

Các loài Listeria và Corynebacterium không tạo bào tử. Vi khuẩn Listeria kỵ khí, trong khi vi khuẩn Corynebacterium là hiếu khí. 

Vi khuẩn gram dương gây bệnh

Tụ cầu vàng có thể gây viêm khớp nhiễm trùng, nguồn ảnh indiamart.comNếu một vi khuẩn gây bệnh, có nghĩa là nó gây bệnh cho người. Nhiều vi khuẩn gram dương là mầm bệnh.

Trong khi có hơn 100 vi khuẩn gram dương gây bệnh, các loài đáng chú ý nhất bao gồm:

Staphylococcus

Staphylococci thường gây ra các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

Hầu hết các trường hợp là do các loài sau đây gây ra. Các tụ cầu gây bệnh khác ít gặp hơn và hiếm khi dẫn đến bệnh.

Staphylococcus aureus

S. aureus là vi khuẩn tụ cầu gây bệnh nhiều nhất. Nó là nguyên nhân gây ra hầu hết các bệnh nhiễm trùng do tụ cầu, bao gồm:

• Nhiễm trùng da, như viêm mô tế bào và viêm nang lông
• Viêm khớp nhiễm trùng
• Áp xe
• Viêm nội tâm mạc
• Viêm phổi do vi khuẩn
• Ngộ độc thực phẩm
• Hội chứng sốc do chất độc
• Hội chứng da bỏng
• MRSA

Staphylococcus epidermidis

Thông thường, S. epidermis gây nhiễm trùng ở những người có hệ thống miễn dịch suy yếu hoặc những người đang nằm trong bệnh viện. Nó gây ra:

• Nhiễm trùng các thiết bị y tế như ống thông tiểu
• Nhiễm khuẩn huyết
• Viêm trung thất
• Nhiễm trùng vết mổ
• Viêm giác mạc mắt
• Viêm nội nhãn 

Staphylococcus saprophyticus

S. saprophyticus, thường được tìm thấy ở đường sinh dục và đáy chậu. Nó gây ra:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu không biến chứng (phổ biến nhất)
• Viêm niệu đạo
• Viêm tuyến tiền liệt
• Viêm bể thận cấp tính
• Viêm mào tinh hoàn

Liên cầu

Vi khuẩn Streptococci cũng là loại vi khuẩn gây bệnh phổ biến. Các sinh vật sau đây là phổ biến nhất. Nói chung, các nhóm liên cầu khuẩn khác có thể gây ra các bệnh do thực phẩm gây ra với chứng viêm họng.

Phế cầu khuẩn

Vi khuẩn S. pneumoniae là nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh viêm phổi mắc phải ở cộng đồng. Nó cũng gây ra các bệnh:

• Viêm kết mạc
• Viêm xoang
• Viêm màng não

Streptococcus pyogenes

S. pyogenes là một liên cầu khuẩn nhóm A. Nó có thể gây ra:

• Viêm họng hạt
• Viêm mô tế bào
• Viêm họng hạt
• Bệnh chốc lở
• Bệnh ban đỏ
• Thấp khớp
• Viêm cân hoại tử
• Viêm cầu thận

S. agalactiae

S. agalactiae thường gây nhiễm trùng ở trẻ sơ sinh. Nó gây ra:

• Nhiễm trùng huyết
• Viêm phổi
• Viêm màng não
• Viêm khớp nhiễm trùng

Enterococcus

Enterococci chủ yếu được tìm thấy ở đại tràng. Chúng gây nhiễm trùng đường mật và đường tiết niệu.

Bacillus

Là vi khuẩn tạo bào tử, trực khuẩn tạo bào tử thải độc tố. Hầu hết các loại trực khuẩn không gây bệnh cho người, nhưng hai loại sau đây có thể gây ra các tình trạng bệnh lý nghiêm trọng.

Bacillus anthracis

Bào tử B. anthracis tạo ra độc tố bệnh than, gây bệnh nặng. Con người có thể mắc bệnh than qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc với động vật bị nhiễm bệnh.

Tùy thuộc vào cách lây lan của bệnh than, bệnh than có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau. Chúng có thể bao gồm:

• Vết sưng ngứa biến thành vết loét với trung tâm màu đen
• Buồn nôn
• Nôn mửa
• Đau bụng
• Ho ra máu
• Sốt cao

Bacillus cereus

B. cereus là một loại vi khuẩn hình thành bào tử được tìm thấy trong đất và một số loại thực phẩm. Nó liên quan nhiều nhất đến bệnh tật do ăn cơm chưa nấu chín hoặc hâm nóng. B. cereus gây ra:

• Bệnh tiêu chảy
• Buồn nôn
• Nhiễm trùng vết thương
• Nhiễm trùng đường hô hấp
• Viêm nội nhãn

Clostridium

Khoảng 30 loài Clostridia gây bệnh cho người. Giống như trực khuẩn, những vi khuẩn này tạo thành độc tố dẫn đến các tình trạng nghiêm trọng.

Clostridia thường liên quan đến các bệnh do thực phẩm, nhưng các vi khuẩn đáng lo ngại nhất bao gồm:

Clostridium botulinum

Các bào tử của C. botulinum tạo ra độc tố botulinum, loại độc tố nguy hiểm nhất đối với con người. Nó dẫn đến ngộ độc, bao gồm:

• Ngộ độc thực phẩm (phổ biến nhất)
• Chứng ngộ độc thịt ở trẻ sơ sinh
• Vết thương nhiễm trùng
• Nhiễm trùng đường hô hấp

Clostridium perfringens

C. perfringens thường liên quan đến sản xuất và chế biến thịt. Nếu một người ăn thịt bị nhiễm độc, họ có thể bị ngộ độc thực phẩm. Các triệu chứng bao gồm tiêu chảy và đau quặn bụng kéo dài dưới 24 giờ.

Clostridium difficile

C. difficile, còn được gọi là C. diff, thường ảnh hưởng đến những người lớn tuổi trong bệnh viện. Nó thường xảy ra sau khi dùng thuốc kháng sinh. C. difficile gây ra:

• Viêm đại tràng
• Đau bụng
• Tiêu chảy nặng

Clostridium tetani

Các bào tử C. tetani tạo ra độc tố uốn ván, một chất gây ngộ độc thần kinh. Bào tử có thể được tìm thấy trong đất, tro và trên các dụng cụ gỉ sét.

Nếu chất độc gây ra nhiễm trùng, nó được gọi là bệnh uốn ván. Đây là một trường hợp cấp cứu y tế nghiêm trọng.

Listeria monocytogenes

Vi khuẩn Listeria gây bệnh duy nhất là L. monocytogenes. Ở những người khỏe mạnh, nó thường gây ra các triệu chứng nhẹ của bệnh ngộ độc thực phẩm. Nhưng ở những người có hệ thống miễn dịch suy yếu, vi khuẩn có thể gây ra các tình trạng đe dọa tính mạng như:

• Viêm màng não
• Nhiễm trùng huyết
• Bệnh Listeria

Corynebacterium diphtheriae

Có khoảng 30 vi khuẩn Corynebacterium liên quan đến bệnh tật ở người. Tuy nhiên, những sinh vật này hiếm khi gây bệnh và thường ảnh hưởng đến những người có hệ thống miễn dịch bị tổn thương.

C. diphtheria là sinh vật gây bệnh chính trong nhóm này. Nó gây các bệnh:

• Bạch hầu
• Viêm họng hạt
• Nhiễm trùng đường hô hấp
• Viêm khớp nhiễm trùng
• Nhiễm trùng da
• Viêm tủy xương
• Viêm nội tâm mạc 

Điều trị nhiễm trùng gram dương

Thuốc penicillin thường được dùng để điều trị nhiễm khuẩn gram dương, nguồn ảnh news-medical.net

Khi điều trị bệnh do vi khuẩn gram dương gây ra, lựa chọn tốt nhất phụ thuộc vào:

• Loại vi khuẩn
• Kháng kháng sinh
• Liệu vi khuẩn có hình thành độc tố không

Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

Penicillin

Penicillin là một loại kháng sinh phổ biến được sử dụng cho nhiều loại bệnh nhiễm trùng. Nó hoạt động bằng cách can thiệp vào lớp peptidoglycan của vi khuẩn, lớp này giết chết sinh vật.

Thuốc kháng sinh chủ yếu được sử dụng cho các bệnh nhiễm trùng do Streptococcus, bao gồm:

• Viêm họng hạt
• Viêm xoang
• Nhiễm trùng đường tiết niệu
• Viêm mô tế bào

Glycopeptides

Thuốc kháng sinh glycopeptide thường được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng do vi khuẩn kháng thuốc. Giống như penicillin, chúng hoạt động bằng cách phá hủy thành tế bào của vi khuẩn.

Glycopeptides có thể điều trị:

• Viêm phổi đa kháng thuốc
• MRSA
• Viêm đại tràng

Erythromycin

Erythromycin nằm trong nhóm thuốc kháng sinh được gọi là macrolid, cũng bao gồm azithromycin và clarithromycin được biết đến nhiều hơn. Đây là một loại thuốc kháng sinh ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và chống lại cả vi khuẩn gram dương và gram âm.

Thông thường, erythromycin được kê đơn cho những người bị dị ứng với penicilin.

Thuốc kháng sinh điều trị các tình trạng như:

• Viêm phổi do vi khuẩn
• Viêm kết mạc
• Viêm họng hạt
• Nhiễm trùng da do tụ cầu

Truyền dịch

Trong một số trường hợp, điều trị bao gồm liệu pháp truyền dịch. Nó giúp bổ sung lượng dịch trong cơ thể và ngăn ngừa mất nước. Nói chung, quản lý khối lượng tuần hoàn là cần thiết để điều trị các tình trạng do chất độc gây ra.

Thuốc kháng độc tố

Đối với các bệnh liên quan đến độc tố như bệnh than và ngộ độc thịt, điều trị bằng thuốc kháng độc tố. Thuốc này hoạt động bằng cách nhắm mục tiêu và loại bỏ độc tố trong cơ thể.

Chất chống độc thích hợp phụ thuộc vào loại độc tố cụ thể. Ngoài ra, nó được sử dụng kết hợp với các phương pháp điều trị khác.

Tóm tắt

Xét nghiệm nhuộm Gram có thể giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh. Nếu đó là do vi khuẩn gram dương gây ra, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị thích hợp. Hầu hết các bệnh đều cần dùng thuốc kháng sinh để tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của vi khuẩn. Trong trường hợp nghiêm trọng, bạn có thể yêu cầu điều trị bổ sung như liệu pháp truyền dịch.

Xem thêm:

• Vi khuẩn: Phân loại, cấu trúc, sinh sống, mối nguy hại và hơn nữa
• Sự khác biệt giữa nhiễm vi khuẩn và vi rút là gì?
• Sự khác biệt giữa trực khuẩn Gram dương và Gram âm
• Nhiệt độ nào giết chết vi khuẩn trong nước và thực phẩm?
• Vi khuẩn đường ruột và sức khỏe của bạn