Đau mắt đỏ (viêm kết mạc): Nguyên nhân, điều trị và cách phòng tránh

Đau mắt đỏ, hay viêm kết mạc, là một bệnh nhiễm trùng mắt phổ biến ở trẻ em và người lớn. Nguyên nhân gây bệnh là các chất gây dị ứng và kích ứng, vi khuẩn và virus như coronavirus gây ra cảm lạnh thông thường và COVID-19. Điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể, thường sử dụng thuốc nhỏ mắt, thuốc mỡ, thuốc viên và biện pháp giảm triệu chứng (chẳng hạn như chườm lạnh và nước mắt nhân tạo).

Video Đau mắt đỏ: Nguyên nhân, Triệu chứng và điều trị đau mắt đỏ

Tổng quan 

Đau mắt đỏ là gì?

Đau mắt đỏ (Nguồn ảnh my.clevelandclinic.org)Đau mắt đỏ Đau mắt đỏ, về mặt y học được gọi là “viêm kết mạc", là tình trạng viêm (đỏ) kết mạc, phần tổ chức lót phía trong của mí mắt và phủ bên ngoài của nhãn cầu. Lớp kết mạc này giúp giữ ẩm cho mí mắt và nhãn cầu của bạn.

Đau mắt đỏ có thể xảy ra ở một hoặc cả hai mắt. Đau mắt đỏ xảy ra ở cả hai mắt có xu hướng do virus gây ra.

Đau mắt đỏ có thường gặp không?

Đau mắt đỏ là một trong những bệnh nhiễm trùng mắt phổ biến nhất ở trẻ em và người lớn. 

Triệu chứng và nguyên nhân đau mắt đỏ

Nguyên nhân nào gây ra bệnh đau mắt đỏ?

Về mặt y học, màu hồng hoặc hơi đỏ xảy ra khi các mạch máu trong kết mạc bị viêm, khiến chúng có thể nhìn thấy rõ hơn. Tình trạng viêm này là do:

  • Virus. Virus là nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh đau mắt đỏ. Coronavirus, gây bệnh cảm lạnh thông thường hoặc COVID-19, là một trong những loại virus có thể gây đau mắt đỏ.
  • Vi khuẩn. Các loại vi khuẩn phổ biến gây viêm kết mạc do vi khuẩn bao gồm Staphylococcus aureus, Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniaPseudomonas aeruginosa.
  • Các chất gây dị ứng bao gồm nấm mốc, phấn hoa hoặc các chất khác.
  • Các chất gây kích ứng như dầu gội đầu, mỹ phẩm, kính áp tròng, bụi bẩn, khói và đặc biệt là clo trong hồ bơi.
  • Nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục, có thể do virus (herpes simplex) hoặc vi khuẩn (lậu hoặc chlamydia) gây ra.
  • Dị vật trong mắt.
  • Ống dẫn nước mắt bị tắc hoàn toàn hoặc bán phần ở trẻ sơ sinh.

Đau mắt đỏ có lây không? Tôi có thể lây nhiễm trong bao lâu?

Đau mắt đỏ do vi khuẩn hoặc virus gây ra rất dễ lây lan từ người này sang người khác. Nếu bạn bị đau mắt đỏ do vi khuẩn, bạn có thể lây lan mắt đỏ trong khi có các triệu chứng hoặc cho đến khoảng 24 đến 48 giờ sau khi bắt đầu điều trị bằng kháng sinh. Nếu bạn bị đau mắt đỏ do virus, bạn có thể lây bệnh khi bạn có các triệu chứng và thậm chí trước khi bạn phát triển các triệu chứng. Thời gian có thể kéo dài trong vài ngày. Đau mắt đỏ do dị ứng không lây.

Đau mắt đỏ lây lan như thế nào?

Các cách lây truyền đau mắt đỏ:

  • Do truyền vi khuẩn hoặc virus khi tiếp xúc gần (chạm, bắt tay). Vi trùng truyền từ tay của người bị bệnh sang tay bạn rồi sang mắt khi bạn chạm vào mắt.
  • Bằng cách chạm vào các bề mặt bị nhiễm vi khuẩn hoặc virus (từ những người bị nhiễm bệnh đã truyền vi trùng từ tay của họ sang đồ vật), sau đó chạm vào mắt của bạn trước khi rửa tay.
  • Bằng cách sử dụng chung đồ trang điểm mắt đã bị nhiễm vi khuẩn hoặc virus.

Các triệu chứng của bệnh đau mắt đỏ là gì?

Các triệu chứng của đau mắt đỏ bao gồm:

  • Lòng trắng của mắt hoặc mí trong bị đỏ.
  • Tăng tiết nước mắt.
  • Tiết dịch vàng dày đóng vảy trên lông mi, đặc biệt là sau khi ngủ (trong bệnh viêm kết mạc do vi khuẩn).
  • Tiết dịch bất thường từ mắt (màu xanh lá cây hoặc màu trắng).
  • Cảm giác sạn ở một hoặc cả hai mắt.
  • Ngứa mắt (đặc biệt là đau mắt đỏ do dị ứng).
  • Bỏng mắt (đặc biệt là đau mắt đỏ do hóa chất và chất kích ứng).
  • Nhìn mờ.
  • Tăng độ nhạy với ánh sáng.
  • Sưng mí mắt.

Chẩn đoán và xét nghiệm đau mắt đỏ

Làm thế nào để chẩn đoán mắt đỏ?

Bác sĩ nhãn khoa hoặc bác sĩ nhi khoa sẽ khám mắt cho bạn hoặc con bạn. Kiểm tra thị lực có thể được thực hiện để xem liệu thị lực có bị ảnh hưởng hay không. Chẩn đoán đau mắt đỏ thường có thể được thực hiện dựa trên các triệu chứng và tiến sử. Hiếm khi các xét nghiệm khác được chỉ định. Tuy nhiên, nếu vi khuẩn được cho là nguyên nhân hoặc nếu nhiễm trùng nặng, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm dịch tiết xung quanh mắt của bạn để xác định nguyên nhân cụ thể.

Phân biệt đau mắt đỏ do virus hay vi khuẩn

Mặc dù các triệu chứng của bệnh đau mắt đỏ có thể giống nhau bất kể nguyên nhân nào, nhưng có một số dấu hiệu gợi ý cho bác sĩ để giúp xác định xem đau mắt đỏ là nhiễm trùng do vi khuẩn hay virus. Đó là:

  • Tuổi bệnh nhân: Virus gây ra hầu hết các trường hợp đau mắt đỏ ở người lớn. Ở trẻ em, nguyên nhân vi khuẩn và virus gây đau mắt đỏ là tương đương nhau.
  • Có biểu hiện nhiễm trùng tai: Nhiễm trùng tai thường xảy ra ở trẻ em bị đau mắt đỏ do vi khuẩn.
  • Chảy nhiều dịch từ mắt: Đây là dấu hiệu của nhiễm trùng do vi khuẩn.
  • Màu sắc của lòng trắng mắt: Màu cá hồi có thể là dấu hiệu của nhiễm virus; nghiêng về đỏ hơn có thể là nguyên nhân do vi khuẩn.

Theo dõi và điều trị đau mắt đỏ

Điều trị đau mắt đỏ như thế nào?

Điều trị mắt đỏ phụ thuộc vào nguyên nhân của nó.

  • Đau mắt đỏ do vi khuẩn

Nếu nguyên nhân là do vi khuẩn, bạn có thể sẽ được kê đơn thuốc kháng sinh (thuốc nhỏ mắt, thuốc mỡ hoặc thuốc viên). Bạn có thể cảm thấy khó khăn khi bôi thuốc mỡ vào mắt của mình hoặc của con bạn. Đừng lo lắng quá. Nếu thuốc mỡ chỉ dính vào lông mi, nó có thể sẽ tan chảy và đi vào mắt.

Tình trạng nhiễm trùng sẽ cải thiện trong vòng một tuần. Dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, ngay cả khi các triệu chứng biến mất.

  • Đau mắt đỏ do virus

Dùng nước mắt nhân tạo nhiều lần trong ngày để giúp giảm các triệu chứng. (Nguồn ảnh doctordoctor.com.au)Dùng nước mắt nhân tạo nhiều lần trong ngày để giúp giảm các triệu chứng.Thuốc kháng sinh không thể điều trị chứng đau mắt đỏ do virus gây ra. Cũng giống như cảm lạnh phải điều trị dứt điểm, dạng đau mắt đỏ này cũng vậy, sẽ kéo dài từ 4 đến 7 ngày nhưng có thể mất đến 14 ngày để khỏi hoàn toàn. Trong thời gian chờ đợi, hãy chườm lạnh hoặc dùng nước mắt nhân tạo nhiều lần trong ngày để giúp giảm các triệu chứng.

  • Đau mắt đỏ do các chất kích ứng

Nếu mắt của bạn bị kích ứng sau khi một chất dính vào, hãy rửa mắt bằng một dòng nước ấm nhẹ nhàng trong 5 phút. Tránh tiếp xúc với các chất gây kích ứng. Đôi mắt của bạn sẽ bắt đầu cải thiện trong vòng 4 giờ sau khi rửa sạch. Nếu không, hãy đi khám bác sĩ. Nếu chất kích ứng là hóa chất có tính axit hoặc kiềm mạnh (chẳng hạn như chất tẩy rửa bồn vệ sinh), hãy rửa mắt bằng nước và đi khám ngay lập tức.

  • Đau mắt đỏ do dị ứng

Đau mắt đỏ do dị ứng được điều trị bằng thuốc nhỏ mắt kê đơn hoặc không kê đơn có chứa thuốc kháng histamine để kiểm soát phản ứng dị ứng hoặc thuốc chống viêm như steroid hoặc thuốc thông mũi. Bạn có thể làm giảm các triệu chứng tạm thời - bằng cách chườm lạnh khi mắt nhắm - hoặc vĩnh viễn bằng cách tránh các chất gây dị ứng gây ra các triệu chứng của bạn.

  • Các nguyên nhân khác của đau mắt đỏ

Vi khuẩn gây nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục có thể gây đau mắt đỏ, nhưng ít gặp hơn. Con đường lây nhiễm này xảy ra do lây truyền dịch sinh dục từ tay sang mắt. Nếu bạn nghĩ rằng bạn đã tiếp xúc với bệnh lây truyền qua đường tình dục, hãy nói với bác sĩ. Đau mắt đỏ do vi khuẩn được điều trị bằng thuốc kháng sinh; Bệnh đau mắt đỏ do virus được điều trị bằng thuốc kháng virus.

Trẻ sơ sinh có thể mắc một loại đau mắt đỏ nghiêm trọng nếu chúng được sinh qua đường âm đạo ở những phụ nữ bị nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục. Vi khuẩn sẽ lây truyền cho trẻ trong quá trình sinh nở. Tình trạng nặng có thể khiến trẻ mất thị lực hoàn toàn.  

Tình trạng tự miễn dịch - khi hệ thống miễn dịch của bạn phản ứng quá mức - cũng là một nguyên nhân hiếm gặp gây ra bệnh đau mắt đỏ. Nếu bạn có tiền sử gia đình hoặc lý do khác để nghi ngờ mắc bệnh tự miễn dịch, hãy đi khám bác sĩ.

Đau mắt đỏ có thể tự khỏi mà không cần điều trị không?

Các trường hợp đau mắt đỏ nhẹ thường không cần điều trị và tự khỏi trong vòng vài ngày (đối với nhiễm trùng do vi khuẩn) đến khoảng 14 ngày (đối với nhiễm virus). Các phương pháp được liệt kê ở phía dưới có thể giúp giảm triệu chứng. Đau mắt đỏ do virus không cần điều trị trừ khi do virus herpes simplex, virus varicella-zoster (bệnh thủy đậu / bệnh zona) hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Trong những trường hợp này, thuốc kháng virus có thể được kê đơn. Thuốc kháng sinh trị đau mắt đỏ do vi khuẩn gây ra làm giảm thời gian của các triệu chứng và thời gian lây nhiễm của bạn.

Phòng ngừa đau mắt đỏ

Làm thế nào tôi có thể ngăn ngừa lây lan bệnh đau mắt đỏ?

Nếu bạn hoặc con bạn bị đau mắt đỏ do vi khuẩn hoặc virus, bác sĩ có thể khuyên bạn nên ở nhà không đi làm, đi học hoặc nhà trẻ cho đến khi không còn khả năng lây nhiễm nữa. Bạn hãy trao đổi với bác sĩ để biết thời gian lây nhiễm có thể kéo dài bao lâu. Thông thường, bạn sẽ ít có khả năng lây nhiễm bệnh hơn nếu bạn đã dùng kháng sinh trong 24 giờ hoặc không còn các triệu chứng.

Thực hành vệ sinh chung và chăm sóc mắt tốt cũng có thể giúp ngăn ngừa sự lây lan của bệnh đau mắt đỏ. Cụ thể là:

  • Không chạm hoặc dụi mắt bị nhiễm trùng.
  • Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước.
  • Dùng bông gòn mới rửa sạch dịch tiết từ mắt 2lần mỗi ngày. Sau đó, loại bỏ miếng bông và rửa tay bằng xà phòng và nước ấm.
  • Rửa tay sau khi nhỏ thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc mỡ vào mắt bị bệnh.
  • Không dùng chung đồ dùng cá nhân như đồ trang điểm, kính áp tròng, khăn tắm hoặc cốc.

Tôi có thể làm gì để giúp giảm các triệu chứng của bệnh đau mắt đỏ?

Vì nhiều trường hợp đau mắt đỏ thường nhẹ, bạn có thể tự chăm sóci bằng cách giảm các triệu chứng tại nhà cho đến khi tình trạng bệnh thuyên giảm. Nhỏ mắt bằng “nước mắt nhân tạo” không kê đơn có thể giúp giảm ngứa và rát do các chất gây kích ứng.

Lưu ý: Các loại thuốc nhỏ mắt khác có thể làm cay mắt nên không được sử dụng. Ngoài ra, không sử dụng cùng một lọ thuốc nhỏ vào mắt bên kia nếu nó không bị nhiễm trùng.

Các biện pháp khác cần thực hiện để giảm các triệu chứng của bệnh đau mắt đỏ bao gồm:

  • Ngừng đeo kính áp tròng cho đến khi các triệu chứng của bạn hết hẳn.
  • Đặt gạc mát lên mắt (hoặc chườm ấm nếu cảm thấy đỡ hơn) và không dùng chung khăn mặt hoặc khăn tắm với người khác.
  • Rửa mặt và mí mắt bằng xà phòng dịu nhẹ hoặc dầu gội dành cho trẻ em và rửa lại bằng nước để loại bỏ các chất gây kích ứng.

Tiến triển/ Tiên lượng 

Bệnh đau mắt đỏ tiến triển như thế nào?

Đau mắt đỏ rất dễ lây nếu nguyên nhân là vi khuẩn hoặc virus. Tin tốt là nó thường không phải là một tình trạng nghiêm trọng. Bạn hoặc con bạn có thể trở lại nhà trẻ, trường học hoặc nơi làm việc ngay sau khi tình trạng nhiễm trùng biến mất, có thể là vài ngày đến 1 hoặc 2 tuần tùy thuộc vào trường hợp của bạn nhẹ hay nặng. Nếu đau mắt đỏ là do dị ứng, nó không lây và bạn có thể trở lại sinh hoạt bình thường bất cứ lúc nào.

Hầu hết các trường hợp đau mắt đỏ nhẹ đến trung bình đều tự khỏi mà không cần điều trị. Thường cần điều trị nếu đau mắt đỏ nghiêm trọng để rút ngắn thời gian diễn biến của triệu chứng và khả năng lây lan bệnh cho người khác.

Chung sống với bệnh đau mắt đỏ

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Bạn cần đi khám ngay lập tức nếu bạn gặp phải:

  • Tăng độ nhạy cảm với ánh sáng, đặc biệt nếu nó nghiêm trọng.
  • Nhìn mờ hoặc giảm thị lực.
  • Đau nhức mắt.
  • Cảm giác như có cái gì đó mắc kẹt trong mắt của bạn.
  • Lượng lớn dịch tiết ra từ mắt.
  • Các triệu chứng tồi tệ hơn.

Herpes - một trong nhiều nguyên nhân có thể gây đau mắt đỏ, là một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng. Nếu không được điều trị, có thể mất thị lực và sẹo ở mắt.

Hầu hết các trường hợp đau mắt đỏ không liên quan đến các nguyên nhân đáng lo ngại. Tuy nhiên, những triệu chứng này có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng, chẳng hạn như vết loét, có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn. Hãy đi khám sớm nếu có bất kỳ dấu hiệu nào ở trên.

Đau mắt đỏ có tái phát được không?

Đau mắt đỏ có thể tái phát, đặc biệt nếu bạn bị đau mắt đỏ do dị ứng. Mỗi khi bạn tiếp xúc với chất gây dị ứng, mắt của bạn có thể phản ứng.

Nếu bạn bị đau mắt đỏ do vi khuẩn hoặc virus, bạn cũng có thể vô tình tái nhiễm bệnh cho mình. Để tránh gặp phải trường hợp đau mắt đỏ truyền nhiễm khác, hãy xem xét các biện pháp sau:

  • Giặt bộ khăn trải giường, vỏ gối, khăn tắm và khăn mặt trong nước nóng và chất tẩy rửa. 
  • Tránh trang điểm mắt cho đến khi hết nhiễm trùng. 
  • Đeo kính thay vì kính áp tròng. Làm sạch kính của bạn thường xuyên.
  • Nếu bạn đã sử dụng thuốc nhỏ mắt cho mắt bị nhiễm trùng, không sử dụng chung một lọ cho mắt không bị nhiễm trùng.

Khi nào tôi có thể trở lại trường học hoặc nơi làm việc nếu tôi bị đau mắt đỏ?

Bạn thường có thể trở lại trường học hoặc nơi làm việc ngay sau khi các triệu chứng của bạn biến mất. Nói chung, điều này có thể xảy ra sớm nhất là 24 giờ sau khi điều trị kháng sinh đối với nhiễm trùng do vi khuẩn và từ 2 ngày đến 7 ngày sau khi nhiễm virus. Mắt của bạn phải không có dịch tiết màu vàng hoặc bất kỳ đóng vảy nào trên lông mi hoặc ở khóe mắt. Đôi mắt cũng phải hết đỏ. Hãy hỏi bác sĩ về thời điểm an toàn để trở lại. Nếu mắt đỏ của bạn là do dị ứng, bạn không cần phải ở nhà.

Sự khác biệt giữa đau mắt đỏ và lẹo mắt là gì?

Cả đau mắt đỏ và lẹo đều có thể do virus (herpes simplex) hoặc vi khuẩn (lậu hoặc chlamydia) gây ra mắt, có thể có chung một số triệu chứng, bao gồm đỏ, nhạy cảm với ánh sáng và đóng vảy dọc mí mắt. Tuy nhiên, hai tình trạng này khác nhau và có nguyên nhân khác nhau.

Lẹo mắt là một vết sưng đỏ, đau hình thành ở trên hoặc bên trong mí mắt, gần mép của lông mi. Đau mắt đỏ là tình trạng viêm lớp niêm mạc bề mặt bên trong của mí mắt và lớp phủ bên ngoài của mắt. Lẹo mắt không gây ra vết sưng ở mí mắt hoặc xung quanh mắt của bạn.

Lẹo mắt là do nhiễm trùng các tuyến dầu trên mí mắt của bạn. Đau mắt đỏ là do virus, vi khuẩn, chất gây dị ứng và các nguyên nhân khác khác với nguyên nhân gây ra lẹo mắt.

Tóm lại

Đau mắt đỏ thường không nghiêm trọng và tin tốt là có thể điều trị và ngăn ngừa được. Trừ trường hợp đau mắt đỏ nặng, còn không thì bệnh đau mắt đỏ có thể tự lành mà không cần điều trị. Tuy nhiên, điều trị bệnh đau mắt đỏ do vi khuẩn hoặc virus có thể rút ngắn thời gian diễn biến của các triệu chứng và khả năng lây lan. Bạn có thể chườm mát (hoặc ấm) để giảm cảm giác khó chịu. Điều tốt nhất bạn có thể làm là thực hiện các bước cần thiết để tránh lây lan bệnh đau mắt đỏ cho người khác hoặc bị tái nhiễm.  

Xem thêm:

Chủ đề:
Bình luận (0)

Đăng nhập để có thể bình luận

Chưa có bình luận nào. Bạn hãy là người đầu tiên cho tôi biết ý kiến!