Viêm phế quản được chia làm hai thể là cấp và mạn tính. Viêm phế quản cấp thường khỏi hẳn, nhưng viêm phế quản mạn tính thì dai dẳng và không bao giờ khỏi hẳn. Bỏ hoặc tránh hút thuốc giúp ngăn ngừa viêm phế quản.
Video Viêm phổi và viêm phế quản triệu chứng khác
Bài viết này xem xét nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa bệnh viêm phế quản.
Triệu chứng viêm phế quản
Một số biểu hiện của người bị viêm phế quản như: đau họng, ho dai dẳng và sốt.
Bệnh bao gồm hai loại là cấp tính hoặc mạn tính. Nếu là viêm phế quản cấp tính thì thường người bệnh chỉ mắc một lần và sau đó hồi phục. Nếu nó là mạn tính, bệnh không bao giờ khỏi hoàn toàn, mà có khả năng kéo dài hàng tháng hoặc hàng năm, mặc dù các triệu chứng có thể tốt hoặc xấu lên.
Các dấu hiệu và triệu chứng của cả viêm phế quản cấp tính và mạn tính, như:
- Ho dai dẳng, tiết ra chất nhầy hoặc không
- Thở khò khè
- Sốt nhẹ và ớn lạnh
- Cảm giác tức ngực
- Đau họng
- Nhức mỏi cơ thể
- Khó thở
- Đau đầu
- Mũi và xoang bị tắc nghẽn
Người bị viêm phế quản có khả năng bị ho kéo dài vài tuần, thậm chí vài tháng nếu các ống phế quản cần nhiều thời gian để chữa lành hoàn toàn.
Các triệu chứng của viêm phế quản mạn tính có nguy cơ bùng phát thường xuyên, đặc biệt là vào mùa đông.
Tuy nhiên, viêm phế quản không phải là tình trạng duy nhất gây ra ho. Ho không khỏi có thể là dấu hiệu của bệnh hen suyễn, viêm phổi hoặc nhiều bệnh lý khác. Bất cứ ai bị ho dai dẳng nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán chính xác.
Ho dai dẳng có thể là biểu hiện của viêm phế quản. Viêm phế quản cấp tính
Viêm phế quản cấp tính thường diễn ra trong một thời gian ngắn, theo mô hình tương tự như nhiễm virus, chẳng hạn như cảm lạnh hoặc cúm với các triệu chứng, bao gồm:
- Ho có hoặc không có chất nhầy
- Khó chịu hoặc đau ngực
- Sốt
- Nhức đầu nhẹ và đau nhức cơ thể
- Khó thở
Các triệu chứng có xu hướng biến mất sau vài ngày hoặc vài tuần.
Viêm phế quản mạn tính
Viêm phế quản mạn tính có các triệu chứng tương tự như viêm phế quản cấp tính, nhưng kéo dài liên tục.
Một người được gọi là bị viêm phế quản mạn tính nếu họ bị ho đờm hàng ngày tối thiểu 3 tháng mỗi năm và trong 2 năm liên tiếp trở lên.
Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ mô tả đây là một típ thuộc nhóm bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) – một bệnh mà các ống phế quản tiết ra nhiều chất nhầy. Triệu chứng của bệnh sẽ không biến mất, hoặc nếu biến mất thì sẽ tiếp tục tái phát lại.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), một người bị khí phế thũng cùng với viêm phế quản mạn tính sẽ được chẩn đoán là COPD. Đây là một bệnh lý nghiêm trọng và có nguy cơ đe dọa tính mạng.
Quá trình lây truyền
Nếu viêm phế quản là do nhiễm virus hoặc vi khuẩn, bệnh có khả năng lây truyền cho người khác qua các giọt bắn khi ho.
Bệnh có khả năng lây truyền cho người khác qua các giọt bắn khi ho. Để giảm nguy cơ lây nhiễm, một người nên:
- Rửa tay thường xuyên
- Ho vào khăn giấy
- Quan tâm nhiều hơn đến trẻ nhỏ, người lớn tuổi và những người bị suy giảm hệ miễn dịch
Nguyên nhân viêm phế quản
Viêm phế quản xảy ra khi virus, vi khuẩn hoặc các yếu tố kích ứng gây viêm niêm mạc ống phế quản. Hút thuốc là một yếu tố nguy cơ chính, nhưng những người không hút thuốc cũng vẫn có khả năng bị viêm phế quản.
Viêm phế quản cấp
Viêm phế quản cấp tính có thể là hậu quả của:
- Virus, ví dụ, vi rút cảm lạnh hoặc virus cúm
- Nhiễm trùng do vi khuẩn
- Tiếp xúc với các chất gây kích ứng phổi, chẳng hạn như khói thuốc lá, bụi, khói, không khí ô nhiễm
Một người tăng khả năng mắc viêm phế quản cấp tính cao hơn nếu họ:
- Tiếp xúc với vi rút hoặc vi khuẩn gây viêm
- Hút thuốc hoặc hít phải khói thuốc thụ động
- Bị hen suyễn hoặc dị ứng
Các cách để tránh nhiễm trùng bao gồm rửa tay thường xuyên và tránh khói và các yếu tố nguy cơ khác.
Viêm phế quản mạn tính
Viêm phế quản mạn tính là do tình trạng kích thích lặp đi lặp lại và làm tổn thương các mô phổi và đường thở. Nguyên nhân phổ biến nhất là do hút thuốc lá, nhưng không phải ai bị viêm phế quản cũng hút thuốc.
Các nguyên nhân khác bao gồm:
- Tiếp xúc lâu dài với không khí ô nhiễm, bụi và khói từ môi trường
- Yếu tố di truyền
- Các đợt viêm phế quản cấp tính lặp đi lặp lại
- Tiền sử bệnh hô hấp hoặc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
Tiếp xúc với thuốc trừ sâu cũng làm tăng nguy cơ
Những người bị hen suyễn hoặc dị ứng có nguy cơ mắc cả hai loại bệnh này cao hơn. Cách tốt nhất để tránh viêm phế quản mạn tính là tránh hút thuốc.
Điều trị viêm phế quản
Bác sĩ khuyên người bị viêm phế quản nên:
- Nghỉ ngơi
- Uống nhiều nước
- Dùng thuốc không kê đơn (OTC), chẳng hạn như ibuprofen
- Dùng thuốc không kê đơn sẽ giúp giảm ho và giảm bớt cơn đau kèm theo. Theo thời gian, bệnh viêm phế quản cấp tính sẽ tự khỏi, thường không cần điều trị.
Các triệu chứng của viêm phế quản mạn tính có thể tự biến mất hoặc cải thiện trong một thời gian. Tuy nhiên, chúng sẽ tái phát hoặc trở nên nặng hơn, đặc biệt nếu tiếp xúc với khói hoặc các tác nhân kích thích khác.
Các cách hỗ trợ điều trị bao gồm:
Thuốc trị ho: Thuốc ho giúp loại bỏ chất nhầy khỏi phế quản và làm dịu cơn đau, chẳng hạn như vào ban đêm.
Uống mật ong: Uống 2 thìa mật ong có khả năng làm giảm các triệu chứng ho.
Sử dụng máy tạo ẩm: với tác dụng làm loãng chất nhầy, cải thiện luồng không khí và giảm bớt triệu chứng thở khò khè.
Thuốc giãn phế quản: có vai trò làm giãn ống phế quả và tống chất nhầy ra ngoài
Thuốc làm tiêu chất nhầy: Những chất này làm loãng chất nhầy trong đường thở, khiến bạn dễ dàng ho ra đờm hơn.
Thuốc chống viêm và thuốc steroid: Những thuốc này có tác dụng giúp giảm viêm (yếu tố gây tổn thương mô)
Liệu pháp oxy: Trong những trường hợp nặng, người bệnh cần hỗ trợ thở oxy.
Thay đổi hành vi
Các biện pháp khác hỗ trợ để điều trị viêm phế quản bao gồm
- Loại bỏ chất gây kích ứng phổi, ví dụ, không hút thuốc
- Tập thể dục để tăng cường cơ ngực giúp việc thở dễ hơn
- Cải thiện kỹ thuật thở thông qua các liệu pháp phục hồi chức năng phổi
- Thực hiện các bài tập thở, chẳng hạn như thở mím môi giúp làm chậm nhịp thở và làm cho thở hiệu quả hơn.
Thuốc kháng sinh
Nếu viêm phế quản cấp tính do nhiễm vi khuẩn, bác sĩ cần kê đơn thuốc kháng sinh. Uống thuốc kháng sinh cũng giúp ngăn ngừa nhiễm trùng thứ cấp, trong một số trường hợp.
Tuy nhiên, những loại thuốc này không có tác dụng đối với trường nhiễm virus.
Hầu hết các bác sĩ sẽ không kê đơn thuốc kháng sinh trừ khi họ đã xác định được vi khuẩn là nguyên nhân gây bệnh. Một trong những lý do cho điều này là sự lo ngại về tình trạng kháng thuốc kháng sinh. Vì việc lạm dụng thuốc kháng sinh khiến việc điều trị nhiễm trùng về lâu dài trở nên khó khăn hơn.
Chẩn đoán viêm phế quản
Bác sĩ tiến hành khám sức khỏe, sử dụng ống nghe để phát hiện những âm thanh bất thường trong phổi.
Họ cũng khai thác thêm các thông tin về:
- Triệu chứng người bệnh và đặc biệt là ho
- Khai thác tiền sử bệnh
- Bất kỳ đợt cảm lạnh hoặc cảm cúm nào gần đây
- Việc hút thuốc, tiếp xúc với khói thuốc, bụi, không khí ô nhiễm
Bác sĩ cũng có thể:
- Lấy tăm bông để xét nghiệm vi khuẩn hoặc virus trong phòng thí nghiệm.
- Kiểm tra nồng độ oxy trong máu.
- Đề nghị chụp X-quang phổi, kiểm tra chức năng phổi hoặc xét nghiệm máu
Biến chứng
Biến chứng phổ biến nhất của viêm phế quản là viêm phổi. Điều này xảy ra nếu nhiễm trùng lan rộng hơn vào phổi. Ở một người bị viêm phổi, các phế nang trong phổi chứa đầy chất dịch.
Viêm phổi có nhiều khả năng xuất hiện ở người lớn tuổi, người hút thuốc, những người mắc các bệnh lý khác và bất kỳ ai bị suy giảm hệ thống miễn dịch. Nó có thể đe dọa tính mạng và cần được chăm sóc y tế.
Khi nào khám bác sĩ
Hầu hết những người bị viêm phế quản có thể tự phục hồi tại nhà khi nghỉ ngơi, dùng thuốc chống viêm và uống nhiều nước.
Tuy nhiên, một người nên đi khám bác sĩ nếu họ có những biểu hiện sau đây:
- Ho kéo dài hơn 3 tuần
- Sốt kéo dài 3 ngày hoặc lâu hơn
- Máu lẫn trong đờm
- Thở nhanh, đau ngực hoặc cả hai
- Buồn ngủ hoặc thiếu minh mẫn
- Các triệu chứng tái phát hoặc tồi tệ hơn
Bất kỳ ai có bệnh về phổi hoặc tim hiện tại nên đi khám nếu họ bắt đầu có các triệu chứng của viêm phế quản.
Phòng bệnh viêm phế quản
Không phải lúc nào bạn cũng tránh được việc mắc viêm phế quản cấp tính hoặc mạn tính, nhưng một số điều giúp làm giảm nguy cơ, như:
- Tránh hoặc bỏ thuốc lá
- Tránh các chất kích thích phổi, chẳng hạn như khói, bụi, hơi, hơi và ô nhiễm không khí
- Đeo khẩu trang để che mũi và miệng khi mức độ ô nhiễm cao
- Rửa tay thường xuyên để hạn chế tiếp xúc với vi trùng và vi khuẩn
- Tiêm chủng để bảo vệ khỏi bệnh viêm phổi và bệnh cúm
Tổng kết
Viêm phế quản cấp tính là một bệnh phổ biến. Nó có thể gây khó chịu, nhưng nó thường sẽ tự hết trong vòng vài ngày.
Viêm phế quản mạn tính là một bệnh lý kéo dài. Nếu một người hút thuốc và tiếp tục hút thuốc, các triệu chứng sẽ trầm trọng hơn, tiến triển thành bệnh khí phế thũng và COPD. Tất cả những điều kiện này có nguy cơ đe dọa tính mạng.
Bất kỳ ai lo lắng, nghi ngờ về các triệu chứng của viêm phế quản nên đi khám.
Xem thêm: