Video nhồi máu cơ tim và đột quỵ có giống nhau?
Nếu phát hiện nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ càng sớm thì cơ hội sống sót và hồi phục hoàn toàn càng cao.
Quan trọng là phải biết các dấu hiệu và triệu chứng của từng bệnh để đảm bảo được điều trị ngay lập tức.
Nhồi máu cơ tim là gì?
Đau ngực là một dấu hiệu phổ biến của nhồi máu cơ tim, nhưng không phải tất cả các trường hợp nhồi máu cơ tim đều có đau ngực. Nguồn ảnh: medicalnewstoday.com Nhồi máu cơ tim cấp tính xảy ra khi có vấn đề ở một vài bộ phận trong cơ thể làm giảm hoặc ngăn lưu lượng máu đến động mạch vành.Điều này làm ngăn chặn dòng chảy của máu đến tim.
Động mạch vành cung cấp máu nuôi dưỡng cho tim. Chúng có thể bị hẹp bởi các mảng bám do tích tụ lipid và cholesterol.
Mảng bám thường tích tụ trong vài năm. Nếu các mảng bám trong động mạch vành bong ra thu hút hình thành cục máu đông tại vị trí đó có thể ngăn cản dòng máu đến cơ tim.
Khi vấn đề này xảy ra thì một phần của cơ tim không nhận đủ oxy. Vùng này sẽ chết dần nếu sự tắc nghẽn không được giải quyết nhanh chóng.
Tổ chức sẹo bắt đầu thay thế tế bào cơ tim khỏe mạnh. Khi cơ tim bị tổn thương hoặc chết do thiếu oxy và chất dinh dưỡng có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim.
Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (American Heart Association - AHA), cứ 40 giây lại có một người Hoa Kỳ bị nhồi máu cơ tim.
Đột quỵ là gì?
Đột quỵ xảy ra khi lượng máu cung cấp đến não thấp khiến mô não không nhận được oxy và các chất dinh dưỡng thiết yếu.
Nó xảy ra khi mạch máu vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng đến não:
- Bị vỡ
- Bị tắc nghẽn bởi cục máu đông
Bất kỳ tế bào não nào khi không nhận được oxy đều bắt đầu chết. Điều này xảy ra trong vòng vài phút.
Một số người có một cục máu đông tạm thời. Việc này có thể dẫn đến một cơn thiếu máu não thoáng qua (ischemic attack - TIA) hoặc “đột quỵ nhẹ”.
Phình động mạch não là một khối phồng trong động mạch có thể vỡ ra và dẫn đến đột quỵ. Các triệu chứng của đột quỵ và phình động mạch khá giống nhau nhưng điều trị khác nhau.
Triệu chứng đột quỵ và nhồi máu cơ tim
Nhồi máu cơ tim và đột quỵ có các triệu chứng giống nhau, nhưng cũng có một số điểm khác biệt quan trọng. Trong cả hai trường hợp, cấp cứu là cần thiết.
Triệu chứng nhồi máu cơ tim
Các triệu chứng phổ biến của nhồi máu cơ tim bao gồm:
- Đau hoặc khó chịu phần ngực
- Khó chịu ở nửa trên cơ thể
- Đau lan xuống cánh tay trái
- Khó thở
- Đổ mồ hôi
- Mệt mỏi
- Buồn nôn
- Choáng váng, chóng mặt
Mỗi bệnh nhân lại có triệu chứng bệnh khác nhau. Một số bệnh nhân không có triệu chứng hoặc triệu chứng rất nhẹ và trải qua “cơn nhồi máu cơ tim thầm lặng”.
Không phải tất cả các cơn nhồi máu cơ tim đều có triệu chứng đau ngực, ngay cả khi xuất hiện cảm giác khó chịu. Có thể có cảm giác đè nặng ở ngực.
Các triệu chứng thường gặp ở nữ giới
Nhiều triệu chứng hay gặp ở nữ giới khác so với nam giới.
Phụ nữ có thể gặp các triệu chứng:
Nếu có các triệu chứng này cần gọi cấp cứu ngay.
Hãy gọi 115 và yêu cầu trợ giúp khẩn cấp.
Triệu chứng đột quỵ
Đau đầu dữ dội có thể là dấu hiệu của đột quỵ. Nguồn ảnh:Healthline.Các triệu chứng của đột quỵ phụ thuộc vào vùng não bị tổn thương. Tổn thương có thể ảnh hưởng đến một số chức năng như trí nhớ, lời nói và khả năng vận động.
Triệu chứng thường gặp bao gồm:
- Đột ngột tê hoặc yếu ở mặt, cánh tay hoặc chân, thường ở một bên cơ thể.
- Lú lẫn, nói khó hoặc không hiểu lời nói.
- Đột ngột đi lại khó khăn, chóng mặt, mất thăng bằng hoặc phối hợp.
- Nhìn mờ ở một hoặc cả hai mắt.
- Đột ngột đau đầu dữ dội, có thể nôn mửa, chóng mặt hoặc thay đổi ý thức.
FAST là gì?
Hiệp hội đột quỵ Hoa Kỳ khuyên người dân nên nhớ FAST – từ viết tắt những dấu hiệu của đột quỵ.
F=FACE (KHUÔN MẶT): Một bên mặt có bị chảy xệ không?
A= ARM (CÁNH TAY): Cánh tay có bị yếu hoặc tê không?
S= SPEECH (NÓI KHÓ): Có thể lặp lại câu “Bầu trời trong xanh” mà không nói lắp không?
T=TIME (THỜI GIAN GỌI 115): Gọi ngay lập tức khi phát hiện triệu chứng.
Điều trị kịp thời có thể cứu sống hoặc giảm nguy cơ biến chứng sau đột quỵ.
Yếu tố nguy cơ
Một số yếu tố không thay đổi được có thể làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ gồm:
- Tuổi
- Tiền sử gia đình bị đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim
- Chủng tộc, dân tộc
- Giới tính
- Các bệnh về máu như bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm.
Những người đã bị đột quỵ, thiếu máu não thoáng qua hoặc nhồi máu cơ tim có nguy cơ tái phát cao hơn.
Các yếu tố nguy cơ có thể phòng tránh gồm:
- Hút thuốc
- Cao huyết áp
- Nồng độ cholesterol và triglyceride cao
- Thừa cân và béo phì
- Bệnh tiểu đường
- Chế độ ăn uống kém dinh dưỡng
- Không hoạt động thể chất
- Uống quá nhiều rượu
- Căng thẳng
Các yếu tố nguy cơ gây nhồi máu cơ tim
Một người có nguy cơ nhồi máu cơ tim cao hơn nếu họ:
- Nam giới
- Đã từng bị nhồi máu cơ tim
- Mắc các bệnh tim như dị tật tim bẩm sinh
Các yếu tố nguy cơ dẫn đến đột quỵ
Những người có nguy cơ đột quỵ cao bao gồm:
- Đã từng bị đột quỵ gồm cả cơn thiếu máu não thoáng qua hoặc đột quỵ nhẹ.
- Đã hoặc đang sử dụng ma túy như cocaine, thuốc lắc, chất kích thích, hoặc heroin.
- Sử dụng thuốc tránh thai
- Có cơn ngừng thở khi ngủ
- Các vấn đề về động mạch có ảnh hưởng đến não như bệnh động mạch cảnh
Hai bệnh có nhiều triệu chứng giống nhau. Do đó, quan trọng là phải chẩn đoán nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ một cách chính xác.
Các bệnh có triệu chứng giống nhồi máu cơ tim và đột quỵ
Các bệnh có triệu chứng giống nhồi máu cơ tim
Nhiều bệnh khác có các triệu chứng tương tự và cũng có ảnh hưởng đến tim như là:
Đau thắt ngực: Một triệu chứng của bệnh mạch vành là đau ngực hoặc khó chịu do cơ tim không được cung cấp đủ máu. Đau thắt ngực là đau như bị đè ép ở vùng ngực.
Phình và bóc tách động mạch chủ: Động mạch chủ có một khối phình to vỡ hoặc rách. Đây là một trường hợp tối cấp cứu, đe dọa tính mạng.
Loạn nhịp tim: Nhịp tim nhanh hoặc chậm không đều. Chúng gây ra tình trạng bệnh lý nghiêm trọng hơn như rung nhĩ, đột quỵ.
Nhồi máu phổi: Do huyết khối tĩnh mạch sâu, cục máu đông hình thành thường ở cẳng chân, sau đó một phần của cục máu đông vỡ ra và di chuyển đến phổi. Điều này cần được điều trị cấp cứu.
Ợ chua, trào ngược axit dạ dày hoặc trào ngược dạ dày thực quản (gastroesophageal reflux - GERD): Các bệnh này cũng có đau ngực dữ dội như một cơn đau do nhồi máu cơ tim.
Đau cơ xương: Đôi khi tổn thương cơ ở ngực, cổ hoặc cánh tay cũng đau giống với cơn đau của nhồi máu cơ tim.
Rối loạn cảm xúc, hoảng sợ, lo lắng, trầm cảm và căng thẳng cũng có thể gây đau ngực.
Cần đến cơ sở y tế khám và điều trị cơn đau ngực ngay lập tức để chắc chắn rằng đó không phải là nhồi máu cơ tim hay một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng khác.
Các bệnh có triệu chứng giống đột quỵ
Từ viết tắt FAST tổng hợp một số dấu hiệu điển hình của đột quỵ, nhưng một số bệnh khác cũng có các triệu chứng tương tự bao gồm: đau nửa đầu, đau đầu và co giật.
Các bệnh có triệu chứng giống đột quỵ gồm:
U não: Là khối phát triển trong nhu mô não. Người bệnh có thể đau đầu, suy nhược, mất cảm giác ở tay hoặc chân, đi lại khó khăn, thay đổi thị lực và lời nói.
Liệt dây thần kinh VII: Tình trạng bệnh xảy ra do tổn thương dây thần kinh VII. Biểu hiện bằng tê liệt hoặc yếu cơ ở một bên mặt và khuôn mặt bị xệ xuống.
Bệnh đa xơ cứng: là một bệnh tự miễn với triệu chứng là yếu cơ.
Nếu một người có các triệu chứng giống như đột quỵ, hãy gọi trợ giúp ngay lập tức. Tiến hành điều trị càng sớm thì nguy cơ tổn thương não càng thấp.
Điều trị nhồi máu cơ tim và đội quỵ
Nếu khả năng cao bị nhồi máu não hoặc đột quỵ, bác sĩ sẽ bắt đầu điều trị ngay lập tức, thường là trước cả khi chẩn đoán xác định.
Trước đây, các bác sĩ thường chỉ định aspirin cho những người bị đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim. Đây là một thuốc chống ngưng tập tiểu cầu có, giúp ngăn ngừa hình thành cục máu đông.
Tuy nhiên, nếu đột quỵ do chảy máu thì sử dụng thuốc chống đông máu không phù hợp vì chúng khiến tình trạng chảy máu nghiêm trọng hơn.
Vì lý do này mà bác sĩ phải chẩn đoán chính xác.
Những người có nguy cơ cao bị nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ có thể dùng aspirin hàng ngày, nhưng theo khuyến cáo hiện nay chỉ dùng cho người có nguy cơ chảy máu thấp.
Điều trị nhồi máu cơ tim
Ngay lập tức phải hồi sức tim phổi (cardiopulmonary resuscitation - CPR). Điều này là rất quan trọng nếu bệnh nhân ngừng tuần hoàn và hô hấp. Trong một số trường hợp, nó giúp khôi phục lưu lượng máu đến tim.
Khi đã được cấp cứu hoặc bệnh nhân đến bệnh viện, bác sĩ sẽ cung cấp các phương pháp điều trị khác.
Các biện pháp can thiệp ngay lập tức bao gồm:
- Sử dụng thuốc tiêu sợi huyêt làm tan huyết khối.
- Nitroglycerin để cải thiện lưu lượng máu đến tim
- Liệu pháp oxy
- Điều trị đau ngực
Các phẫu thuật, thủ thuật khác bao gồm:
- Bắc cầu động mạch vành để bỏ qua mạch máu bị tắc nghẽn.
- Can thiệp mạch vành qua da để mở rộng lòng mạch bị hẹp.
Đối với điều trị lâu dài, bác sĩ tư vấn:
- Thay đổi lối sống có lợi cho tim như chế độ ăn uống hoặc tập luyện
- Phục hồi chức năng tim
- Dùng thuốc liên tục để kiểm soát tình trạng bệnh
Điều trị đột quỵ
Phương pháp điều trị phụ thuộc vào loại đột quỵ.
Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:
- Thuốc làm tan cục máu đông và các loại thuốc khác
- Thuốc kích hoạt plasminogen (tissue plasminogen activator - TPA) có hiệu quả nếu người bệnh được dùng thuốc trong vòng khoảng 3 đến 4,5 giờ sau đột quỵ.
- Loại bỏ cục máu đông bằng dụng cụ cơ học trong vòng tối đa 24 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng dựa trên hình ảnh chụp sọ não.
Điều trị lâu dài nhằm mục đích:
- Giảm nguy cơ đột quỵ khác
- Cải thiện chức năng não đã mất, ví dụ như nói khó.
Phác đồ điều trị phụ thuộc vào vùng não ảnh hưởng và số lượng tế bào não bị tổn thương. Bác sĩ sẽ quyết định xem phương pháp điều trị nào là tốt nhất.
Phòng ngừa nhồi máu cơ tim và đột quỵ
Không thể kiểm soát tất cả các yếu tố gây nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ, nhưng kiểm soát những yếu tố có thể phòng tránh được giúp làm giảm nguy cơ mắc bệnh.
Bỏ thuốc lá làm giảm nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim và các bệnh nghiêm trọng khác. Nguồn ảnh: WebmdĐể hạn chế nguy cơ mắc bệnh bạn nên:
- Không hút thuốc
- Tránh uống rượu hoặc uống rượu có kiểm soát
- Ổn định lượng đường trong máu
- Hạn chế căng thẳng
- Ổn định huyết áp và cholesterol máu
- Không sử dụng ma tuý
Thực hiện lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống hợp lý và tập thể dục để giảm nguy cơ mắc bệnh.
Những người đã từng có vấn đề về tim hoặc đột quỵ nên hỏi bác sĩ về việc sử dụng aspirin hàng ngày.
Tổng kết
Bệnh tim mạch bao gồm đột quỵ và nhồi máu cơ tim.
Theo trung tâm kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ (Centers for Disease Control - CDC), bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong số một ở Mỹ cho cả nam và nữ.
Khoảng 735.000 người Mỹ bị nhồi máu cơ tim mỗi năm. Có 210.000 trường hợp bị nhồi máu cơ tim lần hai.
Số liệu của CDC Hoa Kỳ cũng cho thấy hàng năm có khoảng 795.000 người Mỹ bị đột quỵ. Khoảng 610.000 người trong số này là đột quỵ mới và phần còn lại khoảng 25% là người đã trải qua một lần đột quỵ.
Những người bị nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ cần được điều trị nhanh chóng để ngăn ngừa tổn thương và biến chứng thêm.
Nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào của nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ hãy gọi cấp cứu ngay lập tức. Hành động nhanh chóng có thể cứu một mạng người.
Xem thêm: