Nguyên nhân nào gây ra bệnh than?
Bệnh than do một loại vi khuẩn có tên là Bacillus anthracis gây ra.
Vi khuẩn than. Nguồn ảnh quizlet.com
Vi khuẩn tạo bào tử - là một dạng vi khuẩn sống trong lớp vỏ bảo vệ. Những bào tử này có thể tồn tại rất lâu, thậm chí nhiều năm trong đất. Bạn có thể bị bệnh than nếu các bào tử xâm nhập vào cơ thể, vỡ ra và giải phóng vi khuẩn, tạo ra chất độc gây hại cho cơ thể.
Bệnh than lây truyền như thế nào?
Bạn có thể bị phơi nhiễm nếu bạn:
- Hít phải các bào tử
- Ăn hoặc uống phải thứ gì đó bị nhiễm bào tử bệnh than
- Chạm vào thứ gì đó có bào tử trên đó và chúng xâm nhập vào cơ thể người bệnh qua các vết cắt trên da.
- Tiêm heroin bị nhiễm vi khuẩn (cho tới nay, nó chỉ xảy ra ở Bắc Âu)
Hầu hết những người bị bệnh than đã làm việc với động vật bị nhiễm bệnh, hoặc với các sản phẩm động vật như len hoặc da sống.
Các triệu chứng của bệnh than là gì?
Nếu người bệnh bị bệnh than qua vết cắt hoặc vết loét trên da, họ có thể có triệu chứng:
- Một nhóm mụn nước nhỏ, ngứa hoặc vết sưng trông giống như vết cắn của côn trùng
- Vết loét trên da xuất hiện sau mụn nước (thường không đau và xuất hiện trên mặt, cổ, cánh tay hoặc bàn tay)
- Sưng xung quanh vết loét
Vi khuẩn than xâm nhập qua vết cắt trên da. Nguồn ảnh researchgate.netNếu người bệnh ăn hoặc uống phải thứ gì đó có chứa bào tử, chẳng hạn như thịt chưa nấu chín của động vật bị nhiễm bệnh, các triệu chứng có thể gặp là:
- Sốt, ớn lạnh
- Sưng ở cổ hoặc ở tuyến nước bọt và đau khi nuốt
- Buồn nôn, chán ăn và nôn mửa, có thể có máu
- Tiêu chảy có thể có máu
- Đau đầu
- Đau bụng
- Đỏ ở mắt và mặt
- Ngất xỉu
- Đau và sưng ở bụng
Hít phải bào tử bệnh than là tình huống nguy hiểm nhất. Người bệnh có thể có:
- Các triệu chứng giống như cúm bao gồm sốt, mệt mỏi, đau nhức cơ thể và đau họng. Chúng có thể kéo dài vài giờ hoặc vài ngày.
- Khó thở
- Buồn nôn
- Ho ra máu
- Đau khi nuốt
- Cảm giác khó chịu ở ngực
- Chóng mặt hoặc nhầm lẫn
- Đổ mồ hôi
Nếu tình trạng này trở nên tồi tệ hơn, người bệnh cũng có thể có các triệu chứng khác như sốc hoặc khó thở, hoặc bị viêm màng não. Điều này có thể nguy hiểm đến tính mạng.
Nếu người bệnh bị mắc bệnh than khi tiêm các loại thuốc bất hợp pháp như heroin, họ có thể gặp:
- Một nhóm mụn nước hoặc vết sưng nhỏ có thể ngứa, hoặc sưng tấy đỏ ở nơi tiêm thuốc
- Sốt và ớn lạnh
- Một vết loét không đau, thay thế các vết sưng tấy hoặc mụn nước và có trung tâm màu đen
- Các túi mủ xung quanh vết tiêm, dưới da hoặc trong cơ
Nếu bệnh nặng hơn, người bệnh có thể bị sốc, bị viêm màng não hoặc các cơ quan có thể ngừng hoạt động.
Bệnh than được chẩn đoán như thế nào?
Nếu bác sĩ nghi ngờ người bệnh mắc bệnh than, họ sẽ được xét nghiệm để kiểm tra xem có kháng thể bệnh than hoặc độc tố trong máu hay không. Người bệnh cũng có thể thực hiện các xét nghiệm khác, tùy thuộc vào bộ phận cơ thể bị ảnh hưởng.
Nếu người bệnh có các triệu chứng về da, bác sĩ có thể lấy một mẫu nhỏ của vùng da bị ảnh hưởng để xét nghiệm. Người bệnh có thể được chụp X-quang ngực hoặc chụp CT nếu bác sĩ cho rằng họ có thể mắc bệnh than qua đường hô hấp. Và xét nghiệm phân có thể tìm kiếm các dấu hiệu của vi khuẩn bệnh than để chẩn đoán bệnh than đường tiêu hóa.
Nếu người bệnh có thể bị viêm màng não do bệnh than, họ có thể cần được chọc dò tủy sống, khi đó bác sĩ sẽ lấy một chút dịch tủy sống để xét nghiệm.
Điều trị bệnh than như thế nào?
Người bệnh sẽ được xét nghiệm máu để kiểm tra các kháng thể đối với bệnh than hoặc độc tố do vi khuẩn bệnh than tạo ra trong máu. Người bệnh cũng có thể được xét nghiệm mẫu da hoặc mẫu lấy từ dịch tủy sống, phân hoặc chất nhầy được ho ra.
Trường hợp mắc bệnh do hít phải các bào tử sinh ra vi khuẩn than, người bệnh có thể được chụp X-quang phổi hoặc chụp CT.
Việc điều trị sẽ phụ thuộc vào những gì đã xảy ra và cách người bệnh tiếp xúc. Người bệnh sẽ được điều trị thuốc kháng sinh, thường qua đường tĩnh mạch (IV).
Người bệnh cũng có thể cần thuốc kháng độc tố - là một loại thuốc chống lại chất độc mà vi khuẩn bệnh than tạo ra. Thuốc kháng độc tố bệnh than bao gồm obiltoxaximab (Anthim) hoặc raxibacumab (ABthrax) để điều trị bệnh than qua đường hô hấp.
Bệnh than cần điều trị thật sớm. Cách ly bệnh nhân trong buồng riêng, nhân viên phục vụ phải có găng, ủng phòng bệnh.
Ai nên tiêm phòng bệnh than?
Bệnh than là một trong số các bệnh được phát hiện đầu tiên Woolsorters' disease. Mô tả đầu tiên về bệnh than được biết từ năm 1491 BC, gây bệnh trên cả động vật và người. Đến thế kỷ thứ 17, dịch bệnh đã làm nhiều người và động vật tử vong trên khắp Châu Âu. Năm 1881, Pasteur nghiên cứu chế tạo vắc xin và 1939 Sterne đã chế tạo thành công vắc xin bệnh than.
Vắc xin bệnh than chỉ dành cho những người có nguy cơ mắc bệnh than vì họ có thể tiếp xúc với bệnh than. Nhóm này bao gồm những người làm việc trong phòng xét nghiệm với bệnh than, một số người làm việc với động vật hoặc sản phẩm động vật.
Vắc xin bệnh than không được chấp thuận sử dụng sau khi phơi nhiễm, nhưng điều đó có thể thay đổi trong tình huống khẩn cấp, chẳng hạn như nếu bệnh than được sử dụng trong khủng bố. Trong trường hợp đó, những người bị phơi nhiễm sẽ cần tiêm ba mũi vắc xin trong 4 tuần, đồng thời dùng kháng sinh trong 60 ngày.