Video chàm (viêm da dị ứng)
Viêm da dị ứng là gì?
Viêm da dị ứng là một loại bệnh chàm (tên tiếng anh là eczema). Đây là một tình trạng viêm da mạn tính gây ra da khô, ngứa dữ dội và nổi mẩn đỏ. Trong trường hợp nghiêm trọng, phát ban hình thành các mụn nước rõ ràng và chứa đầy chất lỏng.
Viêm da dị ứng kéo dài (mạn tính) và có xu hướng bùng phát định kỳ. Nó có thể đi kèm với hen suyễn hoặc sốt. Viêm da dị ứng phổ biến hơn ở trẻ sơ sinh và trẻ em, mặc dù người lớn cũng có thể bị viêm da dị ứng. Căn bệnh này thường tiến triển thành mạn tính, tái phát nhiều lần, đặc biệt là trong giai đoạn giao mùa, thời tiết thay đổi thất thường.
Viêm da dị ứng là phổ biến hơn ở trẻ sơ sinh và trẻ em Ngoài ra, trong trường hợp người bệnh đồng thời mắc hen suyễn, viêm mũi dị ứng, khi bị viêm da sẽ có triệu chứng ngứa nặng nề hơn. Không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng cho giấc ngủ, viêm da dị ứng mà còn gây trở ngại cho sinh hoạt hàng ngày.
Nguyên nhân gây viêm da dị ứng
Nguyên nhân gây viêm da dị ứng cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu xác định cụ thể. Các chuyên gia cho rằng, tình trạng dị ứng phát sinh do histamin được sản sinh quá mức, khiến cơ thể bị kích ứng khi tiếp xúc với các dị nguyên từ bên ngoài.
Theo đó, các yếu tố sau đây có thể là nguyên nhân làm bùng phát hiện tượng dị ứng:
- Khói bụi, lông động vật, phấn hoa, hóa chất, nấm mốc… là những tác nhân từ môi trường có thể gây ra kích ứng cho cơ thể khi tiếp xúc với chúng. Đặc biệt, đối tượng có cơ địa mẫn cảm sẽ dễ bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài môi trường.
- Cơ thể bị dị ứng khi thời tiết đột ngột chuyển từ nóng sang lạnh hoặc ngược lại. Làn da sẽ xuất hiện tình trạng dị ứng khi cơ thể chưa kịp thích nghi với sự thay đổi nhiệt độ.
- Người trong thời gian điều trị bệnh cũng có khả năng viêm da dị ứng dưới tác dụng phụ của thuốc đặc trị. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến.
- Dị ứng có thể khởi phát do thời tiết thay đổi, do thức ăn, mỹ phẩm, dị nguyên từ môi trường...
- Dị ứng có thể khởi phát do thời tiết thay đổi, do thức ăn, mỹ phẩm, dị nguyên từ môi trường…
- Dị ứng thức ăn cũng là một trong các vấn đề thường gặp, nhất là tình trạng dị ứng hải sản, dị ứng sữa bò…
- Yếu tố di truyền có thể làm phát sinh viêm da dị ứng cao. Trường hợp trong gia đình có người thân mắc bệnh hen suyễn, dị ứng thì nhiều khả năng con cái khi sinh ra khả năng cao mắc phải bệnh viêm da cơ địa.
- Bệnh viêm da có thể bùng phát ở những người làm việc trong môi trường phải tiếp xúc nhiều với kim loại, chất tẩy rửa hoặc dung môi…Dạng bệnh phổ biến ở trường hợp này là viêm da tiếp xúc.
Người bệnh thường không nhận thấy dấu hiệu dị ứng ngay khi tiếp xúc với các dị nguyên, tuy nhiên lâu dần sẽ khiến làn da trở nên nhạy cảm hơn. Khi đó, những triệu chứng sẽ bắt đầu xuất hiện, gây khó chịu cho cơ thể, ảnh hưởng đến sinh hoạt và sức khỏe.
Tùy vào từng nguyên nhân gây bệnh mà các chuyên gia chia viêm da dị ứng thành các dạng cơ bản như:
- Viêm da dị ứng tiếp xúc: Xảy ra khi cơ thể tiếp xúc trực tiếp với dị nguyên bất kỳ trong môi trường.
- Viêm da dị ứng thời tiết: Xảy ra khi hệ miễn dịch phản ứng quá mẫn với sự thay đổi của thời tiết, thường phát triển mạnh vào khoảng thời gian giao mùa hoặc trong mùa đông.
- Viêm da dị ứng cơ địa: Thường gặp ở những người có cơ địa nhạy cảm, dễ dị ứng với những dị nguyên có trong môi trường.
- Viêm da dị ứng mỹ phẩm: Do sử dụng sản phẩm mỹ phẩm có chứa chất gây kích ứng da.
- Viêm da dị ứng bội nhiễm: Là tình trạng nặng của viêm da dị ứng thông thường, dẫn đến nhiễm trùng, bội nhiễm.
Triệu chứng viêm da dị ứng
Các triệu chứng điển hình của viêm da dị ứng có thể liệt kê dưới đây
- Ngứa da đặc biệt nhiều vào buổi tối.
- Có mẩn đỏ trên da, hoặc các mảng da tối màu ở tay, chân, cổ, ngực, mí mắt, các vùng nếp gấp.
- Xuất hiện sẩn nhỏ hoặc mụn nước li ti.
- Da dày hơn, khô ráp, có hiện tượng tróc vảy.
- Da nhạy cảm hơn, có thể sưng lên do bệnh nhân gãi nhiều.
Ngoài ra những trường hợp bệnh nghiêm trọng, bệnh nhân có thể xuất hiện một số phản ứng toàn thân như sốt, mệt mỏi, chán ăn…
Biểu hiện của viêm da dị ứngBệnh viêm da dị ứng có thể xảy ra ở mọi đối tượng, mọi độ tuổi. Bệnh phổ biến hơn cả ở độ tuổi sơ sinh hoặc trẻ nhỏ.
- Ở trẻ sơ sinh: thường bắt đầu khoảng 6 đến 12 tuần tuổi, có thể xuất hiện quanh má và cằm dưới dạng phát ban trên khuôn mặt loang lổ, có thể tiến triển thành đỏ, bong vảy, chảy nước ở da. Khi trẻ sơ sinh trở nên linh hoạt hơn và bắt đầu bò, các khu vực tiếp xúc như đầu gối và khuỷu tay cũng có thể bị ảnh hưởng. Tình trạng này được cải thiện 18 tháng tuổi, mặc dù chúng vẫn có nguy cơ cao hơn bình thường đối với da khô hoặc chàm tay.
- Ở trẻ em: phát ban có xu hướng xảy ra phía sau đầu gối và bên trong khuỷu tay, hai bên cổ và trên cổ tay, mắt cá chân và bàn tay. Vùng da quanh môi có thể bị viêm và việc liếm vùng liên tục có thể dẫn đến các vết nứt nhỏ, và gây đau đớn.
- Ở người lớn: ở một số người trưởng thành, chỉ có bàn tay hoặc bàn chân có thể bị ảnh hưởng và da trở nên khô, ngứa, đỏ và nứt. Giấc ngủ và hiệu suất làm việc có thể bị ảnh hưởng. Việc sử dụng thuốc trong thời gian dài để điều trị tình trạng này có thể gây ra các biến chứng.
Khi nào bạn cần khám bác sĩ?
Bạn nên liên hệ với bác sĩ nếu có những triệu chứng dưới đây:
- Mất ngủ hoặc những sinh hoạt cá nhân hàng ngày gây ảnh hưởng đến bạn
- Đau vùng da bệnh
- Da bị nhiễm trùng: vệt đỏ, mủ hay vảy vàng
- Không thể tự chăm sóc bản thân
- Ảnh hưởng đến khả năng nhìn.
Nếu bạn thấy con bạn cũng có những triệu chứng như trên hay bị viêm da dị ứng, cần đưa bé đến bác sĩ.
Điều trị viêm da dị ứng
Tuy không có cách trị viêm da dị ứng triệt để nhưng các giải pháp hiện tại vẫn có khả năng thuyên giảm những triệu chứng dị ứng da khó chịu. Mục tiêu của điều trị bao gồm:
- Ngăn cho bệnh diễn tiến xấu đi hoặc bùng phát bệnh
- Giảm đau, giảm ngứa
- Giảm cảm giác khó chịu hay yếu tố nguy cơ gây ra
- Ngăn nhiễm trùng
- Giúp da không bị dày lên.
Điều trị bệnh viêm da dị ứng là sự phối hợp giữa việc dùng thuốc, chăm sóc da và thay đổi lối sống.
Thuốc gồm có kem giảm ngứa, viêm và bảo vệ da. Những loại thuốc này có chứa corticoid, tacrolimus, pimecrolimus và thuốc mỡ kháng sinh. Đối với những trường hợp nặng hơn, bác sĩ có thể kê thuốc uống giảm ngứa, corticoid đường uống hay đường tiêm để kiểm soát tình trạng viêm nhiễm. Thuốc bao gồm: prednisone, diphenhydramine, cetirizine và hydroxyzine.
Những phương pháp điều trị khác gồm có:
- Gạc ướt: che các khu vực bị nhiễm trùng với corticoid và gạc ướt
- Sử dụng chất làm mềm da và dưỡng ẩm hàng ngày cho vùng da khô
- Bôi corticoid để làm giảm sưng tấy, đỏ và ngứa trong quá trình bệnh
- Liệu pháp ánh sáng hay chiếu đèn sử dụng tia cực tím A nhân tạo hay B để điều trị.
Chế độ sinh hoạt phù hợp
Dưỡng ẩm cho da ít nhất 2 lần 1 ngày giúp điều trị tình trạng viêm da dị ứngNhững thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh?
- Tránh tiếp xúc yếu tố khởi phát: Bạn nên liệt kê tất cả những thứ dễ gây ra dị ứng mà bạn biết như thức ăn hay chất tẩy rửa, xà phòng.
- Giữ ẩm cho da: Bạn nên dưỡng ẩm cho da ít nhất 2 lần 1 ngày. Nên dùng kem dưỡng lúc vừa tắm xong, lúc đó da của bạn vẫn còn độ ẩm. Nếu da đã khô, bạn có thể cân nhắc việc dùng dầu hay kem bôi trơn.
- Tránh trầy xước: Việc cào gãi chỉ khiến cho da ngày càng tệ hơn. Bạn có thể hạn chế việc này bằng cách bôi chất chống ngứa. Sau đó bạn cần cắt móng tay và đeo găng khi đi ngủ.
- Băng ép giữ cho da mát và ẩm: Che phủ vùng bị chàm với băng, băng giúp bảo vệ da và tránh cào gãi.
- Tắm bằng nước ấm: Bạn có thể tắm bằng nước có pha baking soda hay yến mạch chưa nấu chín hoặc chất keo bột yến mạch. Sau đó, tắm lại bằng xà phòng trong 10-15 phút trước khi lau khô da và sử dụng thuốc bôi ngoài da, kem dưỡng ẩm hay cả hai (sử dụng thuốc trước). Bạn nên trao đổi với bác sĩ để chọn lựa được loại kem dưỡng ẩm phù hợp
Phòng ngừa và tránh tái phát viêm da dị ứng
Trong quá trình điều trị viêm da dị ứng, người bệnh nên lưu ý một số vấn đề sau:
- Cung cấp cho cơ thể đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết. Cân bằng dinh dưỡng trong các bữa ăn để đảm bảo cơ thể hấp thụ đủ và tốt nhất. Nhất là các dạng vitamin, chất xơ, khoáng chất…có trong trái cây, rau củ…Chúng là những thành phần quan trọng giúp tái tạo tế bào da, cải thiện dị ứng hiệu quả.
Đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ cũng là yếu tố quan trọng trong phòng ngừa bệnh viêm da dị ứng
- Tránh ăn những thực phẩm có nguy cơ làm gia tăng dị ứng như hải sản, đậu phộng, sữa bò…Những thực phẩm này mặc dù có nhiều dưỡng chất cho cơ thể tuy nhiên lại là nhóm thực phẩm có nguy cơ gây dị ứng cao. Người có cơ địa mẫn cảm, có tiền sử dị ứng thức ăn nên lưu ý vấn đề này.
- Uống nhiều nước để tăng cường trao đổi chất trong cơ thể. Tránh uống rượu bia, thức uống chứa chất kích thích gây hại cho sức khỏe, gia tăng dị ứng.
- Vệ sinh vùng da dị ứng sạch sẽ, tránh để da tiếp xúc với dị nguyên, khói bụi, môi trường ô nhiễm…Khi đi ra ngoài nên áp dụng các biện pháp phòng tránh, bảo vệ da khỏi tác động của ánh sáng mặt trời, gió lạnh…
- Không tắm bằng nước quá nóng hoặc quá lạnh, sử dụng nước đủ ấm để giữ da không viêm nhiễm nghiêm trọng hơn.
- Trong quá trình điều trị nếu da có những dấu hiệu bất thường nên thông báo với bác sĩ. Không tự ý thay đổi phác đồ điều trị khiến viêm da nghiêm trọng và biến chứng.
Xem thêm: