4 điều cần biết về aldosterone

Video Cường aldosterone 

Aldosterone là gì?

Định nghĩa và chức năng

Cấu trúc của aldosterone. Nguồn ảnh: https://www.pinterest.comAldosterone là một loại hoóc môn được sản xuất tại vỏ của tuyến thượng thận. Nó còn được gọi là hoóc môn chuyển hóa muối nước (mineralocorticoid).

Aldosterone giúp cơ thể giữ nước và natri, đồng thời bài tiết kali nên có tác dụng làm tăng huyết áp.

Theo một giả thuyết thử nghiệm, aldosterone bài tiết theo nhịp điệu trong ngày. Nó tăng bài tiết vào buổi tối lúc ngủ và sáng sớm (trước khi cortisol tăng).

Nồng độ kali máu cao thường báo hiệu cơ thể tăng sản xuất aldosterone.

Aldosterone có tác dụng đối lập với peptide natri lợi niệu tâm nhĩ (ANP) được tạo ra ở tim, giúp bài tiết natri và làm giảm huyết áp.

Cả tăng và giảm aldosterone đều liên quan đến các bệnh lý. Ở cơ thể khỏe mạnh thì nồng độ hoóc môn này luôn được giữ mức bình thường.

Kiểm soát huyết áp

Vai trò của Aldosterone trong cân bằng dịch cơ thể nằm trong hệ thống renin –angiotensin - aldosteron (RAAS), giữ cho lượng dịch cơ thể và huyết áp ở mức ổn định.

Khi các tế bào đặc hiệu nằm ở thận nhận ra sự giảm lưu lượng máu (giảm huyết áp), thông qua một loạt các phản ứng liên tiếp, angiotensin I được sản xuất. Sau đó, enzym chuyển đổi angiotensin (ACE) sẽ chuyển nó thành angiotensin II, kích thích tuyến thượng thận sản xuất aldosterone.

Prorenin -> Renin -> Angiotensinogen -> Angiotensin I (+ ACE) -> Angiotensin II -> Aldosterone.

Thuốc ức chế men chuyển ACE (còn được gọi là ACEI) được sử dụng để ngăn chặn enzym chuyển đổi angiotensin, dẫn đến giảm nồng độ angiotensin II và aldosterone nên huyết áp giảm.

ACEI là thuốc bán theo đơn. Chúng bao gồm các loại thuốc như lisinopril (Zestril) và captopril (Capoten).

Nhược điểm

Lưu ý rằng aldosterone không phải là hoóc môn duy nhất ảnh hưởng đến việc điều hòa huyết áp và cân bằng điện giải. Sức bền của thành mạch, hệ thần kinh giao cảm (SNS) và nhiều con đường khác cũng ảnh hưởng đến huyết áp và sức khỏe tim mạch.

Ví dụ, thuốc chẹn beta 2- adrenoreceptor như propranolol chẹn thụ thể beta ở tim thuộc SNS.

Hoạt động chiến đấu hay chạy trốn của hệ giao cảm bị đối kháng bởi hoạt động của hệ đối giao cảm với trạng thái tiêu hóa và nghỉ ngơi. Đây là một phần của con đường cholinergic trong cơ thể.

Cuối cùng, việc điều chỉnh huyết áp có thể liên quan đến nhiều yếu tố như thành phần hóa học của máu, môi trường sống, tình trạng sức khỏe và di truyền, những yếu tố này có thể khác nhau ở mỗi người.

Các nghiên cứu và tác động của aldosteron đến sức khỏe 

Khả năng miễn dịch

Chúng ta biết rất ít về ảnh hưởng của aldosterone đối với hệ thống miễn dịch.

Các nhà khoa học đang nghiên cứu xem liệu aldosterone có tác dụng:

• Tăng tế bào CD8 +, theo giả thuyết việc này có thể giúp chống lại tình trạng nhiễm trùng 
• Có thể có lợi cho một số loại viêm như viêm màng bồ đào (ở mô hình động vật) thông qua việc ngăn chặn TNF-alpha do Nf-kB sinh ra trong tế bào máu.
• Tạo ra cysteine dioxygenase, chất quan trọng đối với con đường Sulfation ở giai đoạn 2 của quá trình giải độc. Sulfation là sự bổ sung sulfat vào một loại thuốc / độc tố và thường là nó làm cho nó ít độc hơn.

Viêm

Tăng nồng độ aldosterone có liên quan đến nhiều bệnh mãn tính.

Các nhà nghiên cứu đang đặt ra các giả thuyết:

• Làm tăng IL-6, IL-1b, TNF và tạo ra Nf-kB, đôi khi được mô tả là chìa khóa của việc kiểm soát tình trạng viêm.
• Thúc đẩy miễn dịch Th 17 có liên quan đến các bệnh tự miễn và viêm mãn tính trong các nghiên cứu hạn chế.

Cần thêm nhiều nghiên cứu để chứng minh các giả thuyết này.

Sức khỏe tim mạch & huyết áp

Nghiên cứu khác

Ngoài những tác dụng được liệt kê dưới đây, có một số nghiên cứu thử nghiệm về aldosterone. Các nghiên cứu dựa trên tế bào và động vật đang khám phá xem:

• Tình trạng tăng aldosterone và cortisol kéo dài do căng thẳng mãn tính gây ra làm giảm mật độ vị trí liên kết thụ thể CB1 ở hồi hải mã, có khả năng làm giảm chức năng hệ thống cannabinoid.
• Aldosterone cao có thể làm cơ thể cạn kiệt Magiê và Kali.
• Aldosterone dư thừa có thể làm cơ thể cạn kiệt Canxi góp phần gây loãng xương.

Các dữ liệu nghiên cứu trên con người còn nhiều hạn chế.

Tăng aldosteron

Các tình trạng liên quan

Các tình trạng dưới đây thường liên quan đến nồng độ aldosterone cao. Phần lớn các nghiên cứu được đề cập trong phần này chỉ đề cập đến các mối liên quan, có nghĩa là mối quan hệ nguyên nhân và kết quả chưa được thiết lập.

• Huyết áp cao
• Bệnh tim mạch bao gồm suy tim sung huyết, bệnh động mạch vành và đột quỵ.
• Bệnh thận mãn tính 
• Loãng xương 
• Bệnh tự miễn 
• Hội chứng Conn có các triệu chứng chính như huyết áp cao và một khối u thượng thận. Các triệu chứng khác bao gồm hạ kali máu, tăng thể tích máu và kiềm hóa máu (aldosterone làm tăng bài tiết axit).

Nguyên nhân tiềm ẩn

Nguyên nhân được chỉ ra ở đây thường liên quan đến nồng độ aldosterone cao. Hãy khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác.

Aldosterone cao thường do các khối u sản xuất aldosterone lành tính trên tuyến thượng thận.

Các nguyên nhân khác được liệt kê dưới đây chưa được chứng minh trong các nghiên cứu đủ lớn và vẫn còn trong thử nghiệm.

• Căng thẳng và lo lắng: Khi hệ thống thần kinh giao cảm được kích hoạt, nồng độ aldosterone tăng lên. ACTH là một phần của cơ chế hệ thần kinh làm tăng aldosterone.
• CCK tăng cao: CCK (một hoóc môn đường ruột) làm tăng tiết aldosterone ở người và chuột, có thể làm tăng huyết áp và gây giữ muối.
• Những người bị hội chứng ruột kích thích (IBS) có thể tiết ra quá nhiều CCK để đáp ứng với một bữa ăn giàu chất béo, nhưng vẫn chưa rõ điều này ảnh hưởng đến aldosterone như thế nào.
• Tiêu thụ Lectin có thể làm tăng CCK ở chuột. Ở nam giới, đậu cũng làm tăng giải phóng CCK và nghiên cứu cho rằng đó là tác động có lợi của chất xơ. Nói chung, chúng ta không biết liệu lectin có thể làm tăng aldosterone ở người hay không.
• Thiếu magiê 
• Thiếu kẽm 
• Huyết áp thấp: nếu bạn bị huyết áp thấp, cơ thể sẽ cố gắng bù đắp và tạm thời tăng tạo ra aldosterone. Khi huyết áp trở lại bình thường, aldosterone sẽ trở về mức bình thường.
• Bổ sung kali 
• Nồng độ histamine cao kích thích tiết aldosterone ở chó nhưng tác động của việc dư thừa histamine ở người chưa được biết rõ.

Điều trị thông thường

Nên khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác. 

Nguồn ảnh: https://www.pinterest.com

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra hội chứng cường aldosteron mà cách điều trị khác nhau. Mục tiêu chính là bình thường hóa hoặc giảm tác động tiêu cực của nồng độ aldosteron cao, bao gồm huyết áp cao và nồng độ kali thấp.

Nếu nguyên nhân là do khối u tuyến thượng thận, các lựa chọn điều trị bao gồm:

• Phẫu thuật cắt bỏ tuyến chứa khối u
• Thuốc kháng aldosterone (như thuốc đối kháng thụ thể mineralocorticoid)
• Thay đổi lối sống (hạn chế lượng natri, giảm cân, tập thể dục thường xuyên )

Nếu nguyên nhân là do hoạt động quá mức của cả hai tuyến thượng thận (tăng sản thượng thận hai bên), các lựa chọn điều trị bao gồm:

• Thuốc kháng aldosterone (như thuốc đối kháng thụ thể mineralocorticoid)
• Thay đổi lối sống (hạn chế lượng natri, giảm cân, tập thể dục thường xuyên)

Phương pháp điều trị bổ sung

Bạn có thể thử các phương pháp điều trị bổ sung được liệt kê dưới đây nếu bạn và bác sĩ xác định rằng chúng có thể thích hợp để giảm mức aldosterone.

Hầu hết các phương pháp mới này chỉ được nghiên cứu trên động vật. Nghiên cứu lâm sàng trên người còn nhiều hạn chế.

Hãy nhớ rằng không có phương pháp điều trị bổ sung nào nên được thực hiện thay thế những gì bác sĩ khuyến nghị hoặc kê đơn.

Khoáng chất & Chế độ ăn uống

• Ăn đủ magie và kẽm 
• Giảm muối: Lượng muối dư thừa có thể làm tăng aldosteron
• Trà / EGCG

Thực phẩm chức năng

Những thực phẩm chức năng này được đề xuất để ức chế men ACE nhưng tác dụng và độ an toàn của chúng ở người có aldosterone cao chưa được nghiên cứu:

• Rooibos 
• Probiotic VSL # 3
• Chitosan 
• Đạm whey / casein 
• Dâm bụt ( Hibiscus sabdariffa ) 
• Hoa hồng ( Rosa damascene ) 
• Việt quất đen ( Vaccinium myrtillus ) 
• Kaempferol 
• Bạch quả 
• Quercetin 
• Nho đen 
• Genistein 
• Apigenin 
• Luteolin 
• Lá việt quất 

Các thực phẩm chức năng chưa được FDA chấp thuận để sử dụng trong y tế và thường thiếu nghiên cứu lâm sàng vững chắc. Các quy định đặt ra các tiêu chuẩn sản xuất nhưng không đảm bảo về an toàn hoặc hiệu quả.

Ngoài ra, tương tác giữa thuốc và thực phẩm chức năng có thể nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng trong vài trường hợp. Đó là lý do tại sao việc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng và cung cấp cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc và thực phẩm chức năng bạn đang sử dụng hoặc đang cân nhắc là rất quan trọng.

Giảm aldosterone

Nguyên nhân tiềm ẩn

Nguyên nhân được chỉ ra dưới đây thường liên quan đến nồng độ aldosterone thấp:

Các nguyên nhân tiềm ẩn chính bao gồm:

• Suy tuyến thượng thận nguyên phát (Bệnh Addison ): một bệnh sản xuất hoóc môn steroid không hiệu quả.
• Đột biến gen
• Bệnh tiểu đường
• Bệnh thận
• Nhiễm độc chì
• Bệnh nặng
• Một số loại thuốc (bao gồm cả NSAID)

Các nguyên nhân khác đang được nghiên cứu nhưng được coi là thử nghiệm và ít liên quan hơn bao gồm:

• Viêm mãn tính (có khả năng thông qua TNF-alpha , IL-6 và Interleukin 1)
• Suy giảm thính lực do tuổi tác: cũng liên quan đến sự suy giảm Kali do tuổi tác.
• Hạ natri máu và đau đầu do tập thể dục cường độ cao, kéo dài
• Lão hóa (nồng độ aldosterone có thể giảm tự nhiên theo tuổi tác)
• Tăng peptid natri lợi niệu tâm nhĩ (ANP): ức chế giải phóng aldosteron. ANP có chức năng đối lập với aldosterone đối với natri trong thận: aldosterone kích thích giữ natri và ANP tăng bài tiết natri.

Điều trị nồng độ aldosterone thấp (giảm aldosteron) tùy thuộc vào tình trạng bệnh cơ bản.

Các yếu tố có thể làm tăng Aldosterone (trên thử nghiệm)

Các nhà khoa học đang nghiên cứu xem các yếu tố và con đường sau đây làm tăng aldosterone:

• Kali 
• Rễ cam thảo 
• Lactat (do tập thể dục nặng) 
• Progesterone 
• MSH 
• ACTH 
• Con đường: Renin, Angiotensin II 

Tuy nhiên, tác động của chúng vẫn chưa được biết. Nghiên cứu về các yếu tố này trên con người còn hạn chế.

Xem thêm:

• Xét nghiệm aldosterone: Mục đích, quy trình và kết quả