Video Coombs test: ứng dụng lâm sàng
Tại sao chỉ xét nghiệm Coombs?
Nghiệm pháp Coombs để đánh giá trong máu có chứa các kháng thể hay không. Kháng thể là các protein mà hệ miễn dịch tạo ra khi phát hiện ra yếu tố gây hại cho cơ thể. Các kháng thể này sẽ tiêu diệt các yếu tố gây hại. Nếu hệ miễn dịch sai sót, nó có thể tạo ra kháng thể đối với chính tế bào bình thường trong cơ thể.
Nghiệm pháp Coombs sẽ giúp bác sĩ xác định xem người bệnh có kháng thể trong máu khiến hệ thống miễn dịch tấn công và phá hủy các tế bào hồng cầu hay không. Nếu các tế bào hồng cầu đang bị phá hủy sẽ dẫn đến tình trạng thiếu máu huyết tán.
Nghiệm pháp Coombs trực tiếp và gián tiếp
Có 2 loại xét nghiệm Coombs: xét nghiệm Coombs trực tiếp và gián tiếp.
Nghiệm pháp Coombs trực tiếp phổ biến hơn để kiểm tra các kháng thể gắn trên bề mặt hồng cầu. Thuốc thử được sử dụng trong xét nghiệm này sẽ làm cho các tế bào hồng cầu có kháng thể ngưng kết lại với nhau.
Nghiệm pháp Coombs gián tiếp kiểm tra các kháng thể có mặt trong huyết thanh. Đầu tiên các tế bào hồng cầu sẽ được loại bỏ khỏi mẫu và đưa vào các tế bào hồng cầu ngoại lai. Nếu thuốc thử làm cho các tế bào mới này ngưng kết có nghĩa là trong huyết thanh có kháng thể bất thường.
Thực hiện xét nghiệm Coombs
Điều dưỡng sẽ lấy máu tĩnh mạch của người bệnh để thực hiện xét nghiệm. Mẫu máu được trộn với thuốc thử sẽ phản ứng với các kháng thể trong máu (nếu có).
Nghiệm pháp Coombs cho trẻ sơ sinh
Bác sĩ chỉ định xét nghiệm này trên trẻ sơ sinh có thể có kháng thể trong máu vì cha mẹ của chúng có nhóm máu khác. Để thực hiện xét nghiệm này, điều dưỡng sẽ dùng một cây kim nhỏ đâm vào da ở gót chân. Máu được lấy vào một ống thủy tinh nhỏ, trên lam kính hoặc trên que thử.
Kết quả xét nghiệm Coombs có nghĩa là gì?
Xét nghiệm Coombs phát hiện kháng thể bất thường thông qua hiện tượng ngưng kết của các tế bào hồng cầu.
Nếu không thấy hiện tượng ngưng kết thì kết quả xét nghiệm là âm tính có nghĩa là không có kháng thể hoặc số lượng kháng thể hiện diện có thể là không đáng kể.
Sự ngưng kết của các tế bào hồng cầu trong quá trình xét nghiệm cho thấy kết quả dương tính có nghĩa là có kháng thể bất thường trong máu người bệnh.
Kết quả dương tính và âm tính trong các nghiệm pháp Coombs trực tiếp và gián tiếp có ý nghĩa khác nhau.
Kết quả xét nghiệm Coombs trực tiếp có ý nghĩa gì?
Nghiệm pháp Coombs trực tiếp. Nguồn ảnh: bbguy
Xét nghiệm Coombs trực tiếp dương tính có nghĩa là có kháng thể gắn vào các tế bào hồng cầu. Điều này có nghĩa là người bệnh có thể đang mắc thiếu máu tan máu tự miễn.
Kết quả xét nghiệm dương tính không phải lúc nào cũng khẳng định đang xảy ra tán huyết. Nếu bác sĩ nghi ngờ tan máu và xét nghiệm Coombs trực tiếp dương tính có thể xác nhận chẩn đoán.
Có một số nguyên nhân làm cho xét nghiệm Coombs trực tiếp dương tính.
Bệnh tự miễn
Tán huyết thường do rối loạn tự miễn dịch. Các bệnh có thể dẫn đến xét nghiệm Coombs trực tiếp dương tính bao gồm:
- Thiếu máu tan máu tự miễn
- Bệnh bạch cầu kinh dòng lympho và một số bệnh bạch cầu khác
- Lupus ban đỏ hệ thống
- Hội chứng kháng phosholipid
Phản ứng truyền máu
Hệ miễn dịch của người nhận có thể tấn công các tế bào máu người cho nếu nhóm máu của 2 người không hòa hợp. Điều này có thể hiển thị trong xét nghiệm Coombs sớm nhất là 2 ngày sau khi truyền máu.
Xét nghiệm Coombs gián tiếp trước truyền máu có thể giúp tránh điều này.
Thiếu máu tan máu thai nhi
Bệnh xảy ra khi trẻ sơ sinh và mẹ có nhóm máu khác nhau, như yếu tố Rh dương hoặc âm hoặc sự khác biệt về nhóm máu ABO. Hệ miễn dịch của mẹ sẽ tấn công các tế bào máu của trẻ trong quá trình chuyển dạ.
Trẻ sơ sinh bị tan máu có thể có nồng độ bilirubin trong máu rất cao dẫn đến vàng da.
Bệnh phải được theo dõi cẩn thận vì có thể gây tử vong cả mẹ và trẻ. Phụ nữ mang thai thường được làm xét nghiệm Coombs gián tiếp để kiểm tra các kháng thể trước khi chuyển dạ.
Nhiễm trùng
Đôi khi, nhiễm trùng có thể gây ra tình trạng các kháng thể gắn vào hồng cầu. Các bệnh nhiễm trùng này là:
- Bệnh bạch cầu đơn nhân
- Bệnh giang mai
- Nhiễm mycoplasma
- Bệnh sốt rét
- HIV
Độc tính của thuốc
Một số thuốc có thể gây ra hiện tượng kháng thể gắn trên hồng cầu như:
- Cephalosporin, một loại kháng sinh
- Levodopa thuốc điều trị bệnh Parkinson
- Dapsone, một chất kháng khuẩn
- Nitrofurantoin (Macrobid, Macrodantin, Furadantin), một loại kháng sinh
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen (Advil, Motrin IB)
- Quinidine, một loại thuốc điều trị bệnh tim
Tuổi cao
Đôi khi, đặc biệt là ở người lớn tuổi, xét nghiệm Coombs sẽ cho kết quả bất thường ngay cả khi không có bất kỳ bệnh hoặc yếu tố nguy cơ nào khác.
Kết quả xét nghiệm Coombs gián tiếp có ý nghĩa gì?
Xét nghiệm Coombs gián tiếp. Nguồn ảnh: connect.springerpub.Xét nghiệm Coombs gián tiếp âm tính có nghĩa là không có các kháng thể bất thường có trong huyết thanh.
Kết quả xét nghiệm Coombs gián tiếp dương tính khẳng định có kháng thể bất thường trong máu. Những kháng thể này có thể khiến hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng với các tế bào hồng cầu được coi là lạ với cơ thể.
Sàng lọc trước khi sinh
Xét nghiệm Coombs gián tiếp thường là một phần của sàng lọc trước sinh và được thực hiện vào 3 tháng cuối thai kỳ
Kết quả dương tính có nghĩa là nhóm máu của mẹ không tương thích với nhóm máu của đứa trẻ. Máu trộn lẫn trong khi mang thai hoặc khi chuyển dạ có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng cho cả mẹ và bé.
Chéo máu trước khi truyền máu
Trước khi truyền máu cần phải đảm bảo nhóm máu của người cho và người nhận hòa hợp. Xét nghiệm Coombs gián tiếp trước khi truyền máu để kiểm tra sự hiện diện của các kháng thể trong máu của người cho có thể gây hại cho người nhận.
Xét nghiệm Coombs gián tiếp dương tính khẳng định các nhóm máu không tương thích.
Chuẩn bị
Bạn không cần chuẩn bị đặc biệt. Bác sĩ sẽ yêu cầu bạn uống một lượng nước bình thường trước khi đến phòng xét nghiệm
Bác sĩ có thể chỉ định bạn ngừng dùng một số loại thuốc trước khi thực hiện xét nghiệm.
Những nguy cơ
Khi lấy máu bạn có thể cảm thấy đau nhẹ hoặc cảm giác kim châm nhưng thường diễn ra trong một thời gian rất ngắn.
Điều dưỡng sẽ đặt 1 miếng bông cầm máu lên vị trí sau lấy máu trong 10 đến 20 phút. Bạn nên tránh sử dụng cánh tay đó để nâng vật nặng trong thời gian khoảng 1 ngày.
Những nguy cơ rất hiếm gặp như:
- Choáng hoặc ngất xỉu do lo sợ
- Tụ máu tại nơi lấy máu
- Nhiễm trùng, thường được ngăn ngừa bằng cách làm sạch da trước khi lấy máu
- Chảy nhiều máu (chảy máu trong một thời gian dài sau khi xét nghiệm. Bạn cần báo ngay cho bác sĩ nếu gặp phải tình trạng này)
Tổng kết
Xét nghiệm Coombs cho biết sự hiện diện của các kháng thể có thể gây hại trong máu. Xét nghiệm Coombs gián tiếp có thể giúp xác định các biến chứng tiềm ẩn trong quá trình mang thai và truyền máu. Xét nghiệm Coombs trực tiếp có thể giúp khẳng định các kháng thể tự miễn gây tan máu.
Mặc dù xét nghiệm Coombs cho thấy sự hiện diện của các kháng thể trong máu nhưng không phải lúc nào cũng cung cấp thông tin đầy đủ. Bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm khác để xác định chẩn đoán.