Đi tiểu ra máu: Nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Tiểu máu có nghĩa là có máu trong nước tiểu. Một số tình trạng và bệnh lý khác nhau có thể gây ra tiểu máu. Chúng bao gồm nhiễm trùng, bệnh thận, ung thư và rối loạn về máu hiếm gặp. Máu có thể nhìn thấy bằng mặt thường hoặc với số lượng ít đến mức không thể nhìn thấy được bằng mắt thường.

Video Đi Tiểu RA MÁU cần đi khám ngay kẻo có ngày mắc bệnh UNG THƯ

Có máu trong nước tiểu có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, ngay cả khi nó chỉ xảy ra một lần. Bỏ qua tình trạng tiểu máu có thể làm các bệnh lý tiến triển nhanh hơn, ví dụ như ung thư và bệnh thận, vì vậy bạn nên đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt.

Bác sĩ có thể chỉ định phân tích nước tiểu của bạn và yêu cầu các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh để xác định nguyên nhân gây tiểu máu và lập kế hoạch điều trị.

Có các loại tiểu máu nào?

Có 2 dạng tiểu máu chính là tiểu máu đại thể và tiểu máu vi thể.

Tiểu máu đại thể

Nếu lượng máu đủ nhiều khiến cho nước tiểu của bạn đổi sang màu hồng hoặc đỏ hoặc có những đốm máu có thể nhìn thấy được thì bạn đã bị tiểu máu đại thể.

Tiểu máu đại thể làm nước tiểu có màu hồng hoặc đỏ. (Nguồn ảnh dogscatspets.org)Tiểu máu đại thể làm nước tiểu có màu hồng hoặc đỏ. (Nguồn ảnh dogscatspets.org)

Tiểu máu vi thể

Khi bạn không thể nhìn thấy máu trong nước tiểu vì số lượng quá ít, bạn đã bị tiểu máu vi thể. Chỉ có xét nghiệm phát hiện máu hoặc xét nghiệm mẫu nước tiểu dưới kính hiển vi mới có thể xác nhận tiểu máu vi thể.

Nguyên nhân nào gây ra tiểu máu?

Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng tiểu máu. Trong một số trường hợp, máu có thể đến từ nơi khác.

Máu có thể xuất hiện trong nước tiểu khi có máu chảy ra từ âm đạo ở phụ nữ, trong quá trình xuất tinh ở nam giới hoặc khi đại tiện ở cả nam giới hoặc phụ nữ. Loại trừ các lý do trên, tiểu máu có thể do các nguyên nhân dưới đây:

Nhiễm trùng

Nhiễm trùng là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của tiểu máu. Nhiễm trùng có thể ở vị trí bất kỳ của hệ tiết niệu như bàng quang hoặc thận.

Nhiễm trùng xảy ra khi vi khuẩn di chuyển lên niệu đạo - là ống dẫn nước tiểu ra khỏi cơ thể. Nhiễm trùng có thể di chuyển vào bàng quang và thậm chí vào thận. Nó thường gây ra đau đớn và tăng nhu cầu đi tiểu, có thể có tiểu máu đại thể hoặc vi thể.

Sỏi

Một lý do phổ biến khác của tiểu ra máu là sự hiện diện của sỏi trong bàng quang hoặc sỏi thận. Đây là những tinh thể hình thành từ các khoáng chất trong nước tiểu của bạn. Chúng có thể phát triển bên trong thận hoặc bàng quang.

Những viên sỏi lớn có thể gây ra tắc nghẽn, thường gây ra tiểu máu và đau đáng kể.

Tiền liệt tuyến phì đại

Ở nam giới từ độ tuổi trung niên trở lên, một nguyên nhân khá phổ biến của tiểu máu là do tuyến tiền liệt bị phì đại. Tuyến này nằm ngay dưới bàng quang và gần niệu đạo.

 Tuyến tiền liệt phì đại. (Nguồn ảnh gleneagles.com.sg)Tuyến tiền liệt phì đại. (Nguồn ảnh gleneagles.com.sg)

Khi tuyến tiền liệt phì đại, nó sẽ chèn ép niệu đạo. Điều này gây ra các vấn đề với việc đi tiểu và có thể khiến bàng quang không thể rỗng hoàn toàn, từ đó có thể dẫn đến nhiễm trùng đường tiết niệu kèm theo máu trong nước tiểu.

Bệnh thận

Một lý do ít phổ biến hơn gây xuất hiện máu trong nước tiểu là bệnh thận. Thận bị viêm có thể gây tiểu máu. Bệnh này có thể tự xảy ra hoặc là một phần của bệnh khác, như bệnh tiểu đường.

Ở trẻ em từ 6 đến 10 tuổi, bệnh viêm cầu thận do nhiễm liên cầu có thể gây tiểu máu. Bệnh lý này có thể phát triển từ 1 đến 2 tuần sau khi bị nhiễm liên cầu khuẩn không được điều trị. Nó từng là một bệnh phổ biến nhưng ngày nay nó rất hiếm xảy ra vì thuốc kháng sinh có thể nhanh chóng điều trị nhiễm trùng liên cầu.

Ung thư

Ung thư bàng quang, ung thư thận hoặc ung thư tuyến tiền liệt có thể gây tiểu ra máu. Đây là một triệu chứng thường xuất hiện trong các trường hợp ung thư giai đoạn cuối. Các bệnh lý này thường không có các triệu chứng ở giai đoạn sớm.

Thuốc men

Một số loại thuốc có thể gây tiểu máu, bao gồm:

  • Penicillin
  • Aspirin
  • Thuốc làm loãng máu như heparin và warfarin (Coumadin)
  • Cyclophosphamide - là một loại thuốc được sử dụng để điều trị một số loại ung thư

Nguyên nhân ít phổ biến hơn

Có một số nguyên nhân khác gây ra tiểu máu nhưng ít gặp. Các rối loạn máu hiếm gặp như thiếu máu hồng cầu hình liềm, hội chứng Alport và bệnh máu khó đông có thể gây tiểu ra máu. Tập thể dục gắng sức hoặc một cú đánh vào thận cũng có thể làm xuất hiện máu trong nước tiểu.

Chẩn đoán nguyên nhân tiểu máu như thế nào?

Nếu bạn đi khám bác sĩ vì tiểu máu, bác sĩ sẽ hỏi bạn về lượng máu và thời điểm bạn thấy máu khi đi tiểu. Bác sĩ sẽ muốn biết tần suất bạn đi tiểu, bất kỳ cơn đau nào bạn đang trải qua hoặc liệu bạn thấy có cục máu đông nào trong nước tiểu, đồng thời khai thác loại thuốc bạn đang dùng.

Sau đó, bác sĩ sẽ khám sức khỏe và lấy mẫu nước tiểu để xét nghiệm. Việc phân tích nước tiểu của bạn có thể xác nhận sự hiện diện của máu và phát hiện vi khuẩn nếu nguyên nhân là do nhiễm trùng.

Phân tích nước tiểu của bạn có thể xác nhận sự hiện diện của máu và phát hiện vi khuẩn nếu nguyên nhân là do nhiễm trùng. (Nguồn ảnh familydoctor.org)Phân tích nước tiểu của bạn có thể xác nhận sự hiện diện của máu và phát hiện vi khuẩn nếu nguyên nhân là do nhiễm trùng. (Nguồn ảnh familydoctor.org)

Bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh như chụp CT -  sử dụng bức xạ để tạo ra hình ảnh của cơ thể bạn.

Một xét nghiệm khả thi khác mà bác sĩ có thể muốn làm là nội soi bàng quang. Thủ thuật này sử dụng một ống nhỏ để đưa camera lên niệu đạo và vào bàng quang của bạn. Với camera, bác sĩ có thể kiểm tra bên trong bàng quang và niệu đạo để xác định nguyên nhân gây tiểu máu.

Khi nào cần đi khám?

Vì một số nguyên nhân gây tiểu ra máu rất nghiêm trọng, bạn nên đi khám ngay lần đầu tiên phát hiện. Bạn không nên bỏ qua dù chỉ một lượng nhỏ máu trong nước tiểu.

Ngoài ra, hãy đi khám nếu bạn không thấy máu trong nước tiểu nhưng bạn đi tiểu thường xuyên, tiểu khó hoặc tiểu buốt, đau bụng hoặc đau vùng thận. Đây đều có thể là dấu hiệu của tiểu máu vi thể.

Đi khám cấp cứu nếu bạn không thể đi tiểu, thấy cục máu đông khi đi tiểu hoặc có máu trong nước tiểu cùng với một hoặc nhiều triệu chứng sau:

Điều trị tiểu máu như thế nào?

Nguyên nhân của tiểu máu sẽ quyết định biện pháp điều trị.

Nếu nguyên nhân là do bệnh nhiễm trùng, chẳng hạn như nhiễm trùng tiết niệu, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng.

Tiểu ra máu do sỏi thận lớn có thể gây đau đớn nếu không được điều trị. Thuốc theo toa và phương pháp điều trị có thể giúp bạn loại bỏ sỏi.

Bác sĩ có thể đề xuất tán sỏi bằng sóng xung kích ngoài cơ thể (extracorporeal shock wave lithotripsy) để làm tan sỏi.

Tán sỏi ngoài cơ thể. (Nguồn ảnh researchgate.net)Tán sỏi ngoài cơ thể. (Nguồn ảnh researchgate.net)

Thủ thuật này sử dụng sóng âm thanh để phá vỡ sỏi thận thành những mảnh nhỏ có thể loại bỏ qua nước tiểu. Quy trình này thường mất khoảng một giờ và có thể được thực hiện dưới sự gây mê nhẹ.

Bác sĩ cũng có thể sử dụng một ống soi để loại bỏ sỏi thận. Để làm điều này, họ đưa một ống soi niệu quản qua niệu đạo và bàng quang vào niệu quản của bạn. Ống nội soi được trang bị một camera để xác định vị trí các viên sỏi.

Bác sĩ sẽ sử dụng các công cụ đặc biệt để lấy sỏi và loại bỏ chúng. Nếu những viên sỏi lớn, chúng sẽ được chia thành nhiều mảnh trước khi loại bỏ.

Nếu tuyến tiền liệt phì đại gây tiểu máu, bác sĩ có thể kê đơn thuốc, chẳng hạn như thuốc chẹn alpha hoặc chất ức chế 5-alpha reductase. Trong một số trường hợp, phẫu thuật có thể được chỉ định.

Các biến chứng liên quan đến tiểu máu là gì?

Một số nguyên nhân gây tiểu ra máu rất nghiêm trọng, vì vậy bạn nên liên hệ với bác sĩ nếu nhận thấy triệu chứng này.

Nếu triệu chứng là do ung thư, việc bỏ qua nó có thể dẫn đến sự phát triển của các khối u đến mức khó điều trị. Nhiễm trùng không được điều trị cuối cùng có thể dẫn đến suy thận.

Điều trị có thể giúp giảm các triệu chứng nếu nguyên nhân của tiểu máu là do tuyến tiền liệt phì đại. Bỏ qua nó có thể dẫn đến khó chịu khi phải đi tiểu thường xuyên, đau dữ dội và thậm chí là ung thư.

Làm thế nào để ngăn ngừa tình trạng tiểu máu?

Ngăn ngừa tiểu máu có nghĩa là ngăn ngừa các nguyên nhân cơ bản:

  • Để ngăn ngừa nhiễm trùng, hãy uống nhiều nước hàng ngày, đi tiểu ngay sau khi quan hệ tình dục và thực hiện tốt vệ sinh.
  • Để ngăn ngừa sỏi, hãy uống nhiều nước và tránh ăn nhiều muối và một số thực phẩm như rau bina và đại hoàng.
  • Để ngăn ngừa ung thư bàng quang, hãy hạn chế hút thuốc, hạn chế tiếp xúc với hóa chất và uống nhiều nước.

Xem thêm:

Chủ đề:
Bình luận (0)

Đăng nhập để có thể bình luận

Chưa có bình luận nào. Bạn hãy là người đầu tiên cho tôi biết ý kiến!