Các nhà khoa học đã xác định được bốn loại viêm tuyến tiền liệt:
- Viêm tuyến tiền liệt mạn tính hoặc hội chứng đau vùng chậu mạn tính
- Viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn
- Viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn
- Viêm tuyến tiền liệt không triệu chứng
Viêm tuyến tiền liệt không triệu chứng thường được chẩn đoán khi xét nghiệm các rối loạn đường tiết niệu hoặc đường sinh sản khác. Đây là loại viêm tuyến tiền liệt không gây biến chứng và không cần điều trị.
Tuyến tiền liệt là gì?
Video Tuyến tiền liệt là gì? Vai trò , chức năng tuyến tiền liệt và các bệnh thường gặp ở nam giới
Tuyến tiền liệt là một tuyến hình quả óc chó, là một phần của hệ thống sinh sản nam giới. Chức năng chính của tuyến tiền liệt là tạo chất dịch tham gia vào thành phần của tinh dịch. Dịch tuyến tiền liệt rất cần thiết cho khả năng sinh sản của nam giới. Tuyến này bao quanh niệu đạo ở cổ bàng quang, đây là khu vực mà niệu đạo nối với bàng quang. Bàng quang và niệu đạo là các bộ phận của đường tiết niệu dưới. Tuyến tiền liệt có hai hoặc nhiều thùy, được bao bọc bởi một lớp mô bên ngoài và nó nằm trước trực tràng, ngay dưới bàng quang. Niệu đạo là ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra bên ngoài cơ thể. Ở nam giới, niệu đạo cũng dẫn tinh dịch ra ngoài qua dương vật.
Nguyên nhân nào gây ra bệnh viêm tuyến tiền liệt?
Nguyên nhân của viêm tuyến tiền liệt khác nhau tùy thuộc vào loại.
Viêm tuyến tiền liệt mạn tính hoặc hội chứng đau vùng chậu mạn tính. Nguyên nhân chính xác của viêm tuyến tiền liệt mạn tính / hội chứng đau vùng chậu mạn tính vẫn chưa được biết rõ. Các nhà nghiên cứu tin rằng viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi sinh vật không phải do vi khuẩn gây ra. Loại viêm tuyến tiền liệt này có thể liên quan đến các chất hóa học trong nước tiểu, phản ứng của hệ thống miễn dịch đối với nhiễm trùng đường tiết niệu trước đó hoặc tổn thương dây thần kinh ở vùng chậu.
Viêm tuyến tiền liệt cấp tính và mạn tính do vi khuẩn. Nhiễm trùng tuyến tiền liệt do vi khuẩn gây ra viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn. Loại cấp tính xảy ra đột ngột và kéo dài trong thời gian ngắn, còn loại mạn tính phát triển chậm và kéo dài, thường là nhiều năm. Nhiễm trùng có thể xảy ra khi vi khuẩn đi từ niệu đạo vào tuyến tiền liệt.
Viêm tuyến tiền liệt có thường gặp không?
Viêm tuyến tiền liệt là vấn đề về đường tiết niệu phổ biến nhất ở nam giới dưới 50 tuổi và là vấn đề về đường tiết niệu phổ biến thứ ba đối với nam giới trên 50 tuổi. Viêm tuyến tiền liệt mạn tính hoặc hội chứng đau vùng chậu mạn tính là
- Dạng viêm tuyến tiền liệt phổ biến nhất và ít được hiểu rõ nhất.
- Có thể xảy ra ở nam giới ở mọi lứa tuổi.
- Ảnh hưởng đến 10 đến 15% nam giới Hoa Kỳ.
Ai có nhiều khả năng mắc bệnh viêm tuyến tiền liệt hơn?
Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng phát triển bệnh viêm tuyến tiền liệt của một người đàn ông khác nhau tùy thuộc vào loại viêm.
Viêm tuyến tiền liệt mạn tính / hội chứng đau vùng chậu mạn tính. Nam giới bị tổn thương dây thần kinh ở đường tiết niệu dưới do phẫu thuật hoặc chấn thương có thể dễ bị viêm tuyến tiền liệt mạn tính / hội chứng đau vùng chậu mạn tính. Căng thẳng tâm lý cũng có thể làm tăng cơ hội phát triển bệnh ở nam giới.
Viêm tuyến tiền liệt cấp tính và mạn tính do vi khuẩn. Nam giới có nhiễm trùng tiết niệu dưới nhiều hơn có thể dễ bị viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn. Nhiễm trùng tiết niệu tái phát hoặc khó điều trị có thể dẫn đến viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn.
Các triệu chứng của bệnh viêm tuyến tiền liệt là gì?
Mỗi loại viêm tuyến tiền liệt có một loạt các triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân và có thể không giống nhau ở mỗi người. Nhiều triệu chứng tương tự như những triệu chứng của các bệnh lý khác.
Viêm tuyến tiền liệt mạn tính / hội chứng đau vùng chậu mạn tính. Các triệu chứng chính của viêm tuyến tiền liệt mạn tính / hội chứng đau vùng chậu mạn tính có thể bao gồm đau hoặc khó chịu kéo dài từ 3 tháng trở lên ở một hoặc nhiều khu vực sau:
- Giữa bìu và hậu môn
- Trung tâm vùng bụng dưới
- Dương vật
- Bìu
- Lưng dưới
Đau trong hoặc sau khi xuất tinh là một triệu chứng phổ biến khác. Một người đàn ông bị viêm tuyến tiền liệt mạn tính / hội chứng đau vùng chậu mạn tính có thể bị đau lan ra xung quanh vùng chậu hoặc có thể bị đau ở một hoặc nhiều vùng cùng một lúc. Cơn đau có thể đến rồi đi và xuất hiện đột ngột hoặc dần dần. Các triệu chứng khác có thể bao gồm:
- Đau niệu đạo trong hoặc sau khi đi tiểu.
- Đau ở dương vật trong hoặc sau khi đi tiểu.
- Tăng tần suất đi tiểu - đi tiểu 8 lần hoặc nhiều hơn một ngày. Bàng quang bắt đầu co lại ngay cả khi nó chứa một lượng nhỏ nước tiểu, khiến bạn đi tiểu thường xuyên hơn.
- Tiểu gấp - không thể trì hoãn việc đi tiểu.
- dòng nước tiểu yếu hoặc bị gián đoạn.
Viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn. Các triệu chứng của viêm tuyến tiền liệt trung tâm do vi khuẩn cấp tính diễn ra đột ngột và nghiêm trọng. Nam giới nên đi khám ngay. Các triệu chứng của viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn có thể bao gồm:
- Tăng tần suất đi tiểu
- Tiểu gấp
- Sốt
- Ớn lạnh
- Cảm giác nóng rát hoặc đau khi đi tiểu
- Đau ở vùng sinh dục, bẹn, bụng dưới hoặc lưng dưới
- Tiểu đêm - đi tiểu thường xuyên trong thời gian ngủ
- Buồn nôn và ói mửa
- Nhức mỏi cơ thể
- Bí tiểu, không có khả năng làm rỗng bàng quang hoàn toàn
- Tiểu khó
- Dòng nước tiểu yếu hoặc bị gián đoạn
- Tắc nghẽn đường tiết niệu - hoàn toàn không thể đi tiểu
- Nhiễm trùng tiết niệu - xuất hiện vi khuẩn và tế bào viêm trong nước tiểu
Viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn. Các triệu chứng của viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn tương tự như của viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn, mặc dù không nghiêm trọng. Loại viêm tuyến tiền liệt này thường phát triển chậm và có thể kéo dài từ 3 tháng trở lên. Các triệu chứng có thể đến và biến mất, hoặc chúng có thể nhẹ ở mọi thời điểm. Viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn có thể xảy ra sau khi điều trị viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn trước đó hoặc sau nhiễm trùng tiết niệu. Các triệu chứng của viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn có thể bao gồm:
- Tăng tần suất đi tiểu
- Tiểu gấp
- Cảm giác nóng rát hoặc đau khi đi tiểu
- Dau ở vùng sinh dục, bẹn, bụng dưới hoặc lưng dưới
- Tiểu đêm
- Đau khi xuất tinh
- Bí tiểu
- Tiểu khó
- Dòng nước tiểu yếu hoặc bị gián đoạn
- Tắc nghẽn đường tiết niệu
- Nhiễm trùng tiết niệu
Các biến chứng của bệnh viêm tuyến tiền liệt là gì?
Các biến chứng của viêm tuyến tiền liệt có thể bao gồm:
- Nhiễm khuẩn máu
- Áp xe tuyến tiền liệt
- Rối loạn chức năng tình dục
- Viêm các cơ quan sinh sản gần tuyến tiền liệt
Khi nào cần đi khám
Một người có thể có các triệu chứng tiết niệu không liên quan đến viêm tuyến tiền liệt do các vấn đề về bàng quang, nhiễm trùng tiểu hoặc tăng sản tuyến tiền liệt lành tính. Các triệu chứng của viêm tuyến tiền liệt cũng có thể báo hiệu các tình trạng nghiêm trọng hơn, bao gồm cả ung thư tuyến tiền liệt.
Nam giới có các triệu chứng của viêm tuyến tiền liệt nên đến gặp bác sĩ.
Nam giới có các triệu chứng sau nên đi khám ngay lập tức:
- Hoàn toàn không thể đi tiểu
- Đau khi đi tiểu, tiểu gấp, kèm theo sốt và ớn lạnh
- Có máu trong nước tiểu
- Rất khó chịu hoặc đau ở vùng bụng dưới và đường tiết niệu
Làm thế nào để chẩn đoán viêm tuyến tiền liệt?
Bác sĩ chẩn đoán viêm tuyến tiền liệt dựa trên:
- Tiền sử y tế cá nhân và gia đình
- Khám sức khỏe
- Xét nghiệm
Bác sĩ có thể phải loại trừ các tình trạng khác gây ra các dấu hiệu và triệu chứng tương tự trước khi chẩn đoán viêm tuyến tiền liệt.
Tiền sử y tế cá nhân và gia đình
Xem xét tiền sử cá nhân và gia đình là một trong những điều đầu tiên mà bác sĩ có thể làm để giúp chẩn đoán viêm tuyến tiền liệt.
Khám sức khỏe
Khám sức khỏe có thể giúp chẩn đoán viêm tuyến tiền liệt. Trong khi khám sức khỏe, bác sĩ thường:
- Kiểm tra cơ thể bệnh nhân, có thể bao gồm kiểm tra
- Dịch tiết từ niệu đạo
- Hạch to hoặc mềm ở bẹn
- Bìu sưng hoặc mềm
- Khám tuyến tiền liệt qua đường trực tràng
Khám tuyến tiền liệt qua đường trực tràng yêu cầu người bệnh nằm nghiêng trong khi ôm đầu gối gần ngực. Bác sĩ sẽ đưa một ngón tay có đeo găng, được bôi trơn vào trực tràng và cảm nhận phần tuyến tiền liệt nằm cạnh trực tràng. Người bệnh có thể cảm thấy khó chịu nhẹ trong khi khám. Quá trình khám không cần gây mê. Nó giúp bác sĩ xem liệu tuyến tiền liệt có phì đại hoặc mềm hoặc có bất kỳ bất thường nào cần xét nghiệm thêm hay không.
Nhiều bác sĩ thực hiện khám trực tràng như một phần của khám sức khỏe định kỳ cho nam giới từ 40 tuổi trở lên, cho dù họ có mắc các vấn đề về tiết niệu hay không.
Khám tuyến tiền liệt qua đường trực tràngXét nghiệm
Bác sĩ tiết niệu sử dụng các xét nghiệm để giúp chẩn đoán các vấn đề về đường tiết niệu dưới liên quan đến viêm tuyến tiền liệt và đề nghị điều trị. Các xét nghiệm có thể bao gồm:
- Phân tích nước tiểu
- Xét nghiệm máu
- Xét nghiệm niệu động học
- Soi bàng quang
- Siêu âm qua trực tràng
- Sinh thiết
- Phân tích tinh dịch
Phân tích nước tiểu có thể cho thấy tình trạng nhiễm trùng. Bác sĩ có thể chẩn đoán các dạng viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn bằng cách kiểm tra mẫu nước tiểu bằng kính hiển vi. Bác sĩ cũng có thể gửi mẫu đến phòng thí nghiệm để thực hiện nuôi cấy. Trong cấy nước tiểu, kỹ thuật viên phòng thí nghiệm đặt một số mẫu nước tiểu vào ống hoặc đĩa dinh dưỡng để bất kỳ vi khuẩn nào có mặt phát triển; một khi vi khuẩn đã nhân lên, kỹ thuật viên có thể xác định chúng.
Xét nghiệm máu. Xét nghiệm máu có thể cho thấy các dấu hiệu nhiễm trùng và các vấn đề khác về tuyến tiền liệt, chẳng hạn như ung thư tuyến tiền liệt.
Xét nghiệm niệu động học. Các xét nghiệm niệu động học bao gồm nhiều quy trình xem xét mức độ lưu trữ và thải nước tiểu của bàng quang và niệu đạo. Một số xét nghiệm niệu động học không cần gây mê; một số xét nghiệm có thể yêu cầu gây tê tại chỗ. Hầu hết các xét nghiệm niệu động học tập trung vào khả năng giữ nước tiểu và làm rỗng của bàng quang một cách ổn định và hoàn toàn, chúng có thể bao gồm những xét nghiệm sau:
- Đo lưu lượng nước tiểu
- Đo lượng nước tiểu dư trong bàng quang sau khi đi tiểu
Soi bàng quang. Soi bàng quang là một thủ thuật sử dụng một dụng cụ giống như ống soi, được gọi là ống soi bàng quang, để xem xét bên trong niệu đạo và bàng quang. Một bác sĩ tiết niệu đưa ống soi bàng quang qua lỗ ở đầu dương vật và vào đường tiết niệu dưới. Bác sĩ có thể sẽ gây tê cục bộ cho bệnh nhân. Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể phải dùng thuốc an thần và gây mê vùng hoặc toàn thân. Bác sĩ tiết niệu có thể sử dụng phương pháp nội soi bàng quang để tìm sự thu hẹp, tắc nghẽn hoặc sỏi trong đường tiết niệu.
Siêu âm qua trực tràng. Siêu âm qua trực tràng sử dụng đầu dò phát sóng âm thanh an toàn, không đau để tạo ra hình ảnh về các cơ quan trong cơ thể. Bác sĩ có thể di chuyển đầu dò sang các góc độ khác nhau để có thể kiểm tra các cơ quan khác nhau. Bệnh nhân không cần gây mê trong quá trình siêu âm. Các bác sĩ tiết niệu thường sử dụng siêu âm qua trực tràng để kiểm tra tuyến tiền liệt. Trong siêu âm qua trực tràng, bác sĩ đưa một đầu dò hơi lớn hơn một cây bút vào trực tràng của người bệnh. Hình ảnh siêu âm cho thấy kích thước của tuyến tiền liệt và bất kỳ bất thường nào, chẳng hạn như khối u.
Sinh thiết. Sinh thiết là một thủ thuật lấy một mẩu mô tuyến tiền liệt nhỏ để kiểm tra bằng kính hiển vi. Bác sĩ sẽ cho bệnh nhân dùng thuốc an thần nhẹ và gây tê cục bộ; tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh nhân sẽ phải gây mê toàn thân. Bác sĩ tiết niệu sử dụng các kỹ thuật hình ảnh như siêu âm, chụp cắt lớp vi tính hoặc chụp cộng hưởng từ để hướng kim sinh thiết vào tuyến tiền liệt. Bác sĩ giải phẫu bệnh sẽ kiểm tra mô tuyến tiền liệt trong phòng xét nghiệm. Xét nghiệm có thể cho biết liệu có bị ung thư tuyến tiền liệt hay không.
Phân tích tinh dịch. Phân tích tinh dịch là một xét nghiệm để đo số lượng và chất lượng của tinh dịch và tinh trùng của một người đàn ông. Người bệnh thu thập mẫu tinh dịch trong một vật chứa đặc biệt. Một mẫu tinh dịch có thể có máu và các dấu hiệu nhiễm trùng.
Điều trị viêm tuyến tiền liệt như thế nào?
Điều trị tùy thuộc vào loại viêm tuyến tiền liệt.
Viêm tuyến tiền liệt mạn tính / hội chứng đau vùng chậu mạn tính. Điều trị viêm tuyến tiền liệt mạn tính / hội chứng đau vùng chậu mạn tính nhằm mục đích giảm đau, khó chịu và viêm. Một loạt các triệu chứng tồn tại và không có phương pháp điều trị duy nhất nào phù hợp với mọi người bệnh. Mặc dù thuốc kháng sinh sẽ không giúp điều trị viêm tuyến tiền liệt không do vi khuẩn nhưng bác sĩ tiết niệu có thể kê đơn thuốc, ít nhất là ban đầu, cho đến khi bác sĩ tiết niệu có thể loại trừ nhiễm trùng do vi khuẩn. Bác sĩ tiết niệu có thể kê đơn các loại thuốc khác:
- Silodosin (Rapaflo)
- Thuốc ức chế 5-alpha reductase như Finasteride (Proscar) và dutasteride (Avodart)
- Thuốc chống viêm không steroid - còn được gọi là NSAID - chẳng hạn như aspirin, ibuprofen và naproxen sodium
- Glycosaminogly
- Chondroitin sulfat
- Thuốc giãn cơ như cyclobenzaprine (Amrix, Flexeril) và clonazepam (Klonopin)
- Thuốc điều hòa thần kinh như amitriptyline, nortriptyline (Aventyl, Pamelor) và pregabalin (Lyrica)
Các phương pháp điều trị thay thế có thể bao gồm:
- Tắm nước ấm
- Liệu pháp nhiệt cục bộ với chai nước nóng hoặc miếng đệm sưởi
- Vật lý trị liệu, chẳng hạn như:
- Bài tập Kegel - thắt chặt và thư giãn các cơ giữ nước tiểu trong bàng quang và giữ bàng quang ở vị trí thích hợp. Còn được gọi là các bài tập cơ vùng chậu.
- Massage các cơ và mô mềm ở lưng dưới, vùng xương chậu và cẳng chân.
- Bài tập thư giãn
- Phản hồi sinh học
- Liệu pháp thực vật với chiết xuất từ thực vật như quercetin, mật ong và cây cọ
- Châm cứu
Để giúp đảm bảo chăm sóc phối hợp và an toàn, người bệnh nên thảo luận về việc sử dụng các phương pháp y tế bổ sung v thay thế, bao gồm cả việc sử dụng thực phẩm chức năng, với bác sĩ của họ.
Đối với nam giới có các triệu chứng viêm tuyến tiền liệt mạn tính / hội chứng đau vùng chậu mạn tính bị ảnh hưởng bởi căng thẳng tâm lý, điều trị tâm thần thích hợp và giảm căng thẳng có thể làm giảm sự tái phát của các triệu chứng.
Để giúp đo lường hiệu quả của việc điều trị, bác sĩ tiết niệu có thể hỏi một loạt câu hỏi từ bảng câu hỏi tiêu chuẩn Chỉ số triệu chứng viêm tuyến tiền liệt mạn tính của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ. Bảng câu hỏi giúp bác sĩ tiết niệu đánh giá mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và cách chúng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bác sĩ tiết niệu có thể đặt câu hỏi nhiều lần, chẳng hạn như trước, trong và sau khi điều trị.
Viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn. Bác sĩ điều trị viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn bằng thuốc kháng sinh. Thuốc kháng sinh được kê đơn có thể tùy thuộc vào loại vi khuẩn gây nhiễm trùng. Các bác sĩ tiết niệu thường kê đơn thuốc kháng sinh uống trong ít nhất 2 tuần. Nhiễm trùng có thể tái lại; do đó, một số bác sĩ tiết niệu khuyên bạn nên dùng kháng sinh đường uống từ 6 đến 8 tuần. Các trường hợp nặng của viêm tuyến tiền liệt cấp tính có thể phải nằm viện ngắn ngày để truyền dịch và tiêm thuốc kháng sinh qua tĩnh mạch. Sau khi tiêm, người bệnh sẽ phải uống thuốc kháng sinh trong vòng 2 đến 4 tuần. Hầu hết các trường hợp viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn sẽ khỏi hoàn toàn khi dùng thuốc và thay đổi nhẹ chế độ ăn uống. Bác sĩ tiết niệu có thể đề nghị:
- Tránh hoặc giảm ăn các chất gây kích thích bàng quang, chẳng hạn như rượu, đồ uống có chứa caffeine và thực phẩm có tính axit và cay
- Tăng lượng nước uống vào để đi tiểu thường xuyên và giúp loại bỏ vi khuẩn khỏi bàng quang
Viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn. Bác sĩ tiết niệu điều trị viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn bằng thuốc kháng sinh; tuy nhiên, việc điều trị cần một liệu trình dài hơn. Bác sĩ tiết niệu có thể kê đơn một liều thuốc kháng sinh thấp trong tối đa 6 tháng để ngăn ngừa nhiễm trùng tái phát. Bác sĩ tiết niệu cũng có thể kê một loại kháng sinh khác hoặc sử dụng kết hợp nhiều loại kháng sinh nếu tình trạng nhiễm trùng tiếp tục tái phát. Bác sĩ tiết niệu có thể khuyên bạn nên tăng cường uống nhiều nước và tránh hoặc giảm ăn các chất gây kích thích bàng quang.
Bác sĩ tiết niệu có thể sử dụng thuốc chẹn alpha điều trị viêm tuyến tiền liệt mạn tính / hội chứng đau vùng chậu mạn tính để điều trị bí tiểu do viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn. Những loại thuốc này giúp giãn các cơ bàng quang gần tuyến tiền liệt và làm giảm các triệu chứng như đi tiểu đau. Nam giới có thể phải phẫu thuật để điều trị bí tiểu do viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn. Loại bỏ mô sẹo trong niệu đạo bằng phương pháp phẫu thuật thường giúp cải thiện lưu lượng nước tiểu và giảm bí tiểu.
Làm thế nào để có thể ngăn ngừa viêm tuyến tiền liệt?
Nam giới không thể phòng tránh được bệnh viêm tuyến tiền liệt. Các nhà nghiên cứu hiện đang tìm cách hiểu rõ hơn nguyên nhân gây ra viêm tuyến tiền liệt và phát triển các chiến lược phòng ngừa.
Chế độ ăn uống
Các nhà nghiên cứu không tìm thấy mối liên quan giữa chế độ ăn với viêm tuyến tiền liệt. Trong quá trình điều trị viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn, các bác sĩ tiết niệu có thể khuyên bạn nên tăng cường uống nhiều chất lỏng và tránh hoặc giảm ăn các chất gây kích thích bàng quang. Người bệnh nên nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng về chế độ ăn uống phù hợp với họ.
Xem thêm: