Video: Phẫu thuật rò hậu môn - Căn bệnh khó nói gây nhiều phiền toái
Phẫu thuật này được áp dụng khi một áp xe phát triển trong các mô quanh hậu môn và phá vỡ các cấu trúc lân cận khi nó phát triển. Phẫu thuật cắt lỗ rò có thể giúp mở và dẫn lưu ổ áp xe để các mô có thể lành lại và đóng lỗ rò.
Định nghĩa về lỗ rò hậu môn
Các lỗ rò hậu môn có thể xảy ra ở các bộ phận khác nhau của cơ thể do nhiễm trùng, chấn thương, phẫu thuật hoặc viêm nặng. Cắt lỗ rò là một trong những kỹ thuật điều trị các lỗ rò, nhưng nó thường được dành riêng cho các trường hợp liên quan đến hậu môn hoặc trực tràng.
Lỗ rò hậu môn. Nguồn ảnh: sciencephotoCụ thể hơn, phẫu thuật cắt lỗ rò chủ yếu được sử dụng để điều trị các đường rò đơn giản - tức là những đường rò nằm gần cơ thắt hậu môn có một lỗ rò duy nhất.
Tiểu phẫu cắt lỗ rò có thể được thực hiện tại phòng khám của bác sĩ, đặc biệt khi các lỗ rò nhỏ và nông. Các lỗ rò lớn hơn có thể cần được điều trị trong phòng phẫu thuật của bệnh viện dưới gây mê.
Không nên nhầm lẫn phẫu thuật này với phẫu thuật cắt bỏ đường rò - phẫu thuật này bao gồm việc loại bỏ đường rò và mô xung quanh của cả hai cơ quan bị ảnh hưởng.
Chống chỉ định
Phẫu thuật cắt lỗ rò chống chỉ định điều trị các lỗ rò phức tạp. Chúng bao gồm những trường hợp nằm phía trên cơ thắt hậu môn (nơi có nhiều cơ hơn), có nhiều lỗ rò, hoặc lỗ rò do xạ trị tại chỗ hoặc bệnh viêm ruột (IBD), thường liên quan đến các mô âm đạo, cũng được coi là lỗ rò phức tạp. Bởi vì nếu cắt các lỗ rò này dễ gây tổn thương mô xung quanh làm tăng nguy cơ tái phát và đại tiện không tự chủ.
Vì những lý do tương tự, việc cắt lỗ rò cần tránh ở những người có lỗ rò tái phát hoặc những người mắc đại tiện không tự chủ từ trước.
Theo đánh giá năm 2020 trên tạp chí Bệnh học đại trực tràng, tỷ lệ tái phát của một đường rò phức tạp sau khi phẫu thuật cắt lỗ rò là cao 21%, trong khi nguy cơ són phân (từ nhẹ đến nặng) là 82%.
Biến chứng tiềm ẩn
Cũng như tất cả các phẫu thuật khác, cắt lỗ rò có nguy cơ gây biến chứng. Một số có thể xảy ra ngay sau thủ thuật, trong khi những người khác có thể xuất hiện trong vòng vài tuần hoặc vài tháng.
Các biến chứng ban đầu của phẫu thuật cắt lỗ rò bao gồm:
- Chảy máu nhiều hoặc tiết dịch từ vị trí cắt lỗ rò
- Đi tiểu khó
- Hình thành rãnh bên trong một búi trĩ hiện có
- Són phân
Các biến chứng muộn ít phổ biến hơn nhưng có thể xảy ra bao gồm:
- Tái phát lỗ rò
- Đại tiện không tự chủ
- Hẹp hậu môn
- Chậm lành vết thương (vết thương vẫn chưa lành sau 12 tuần)
Mục đích của phẫu thuật lỗ rò
Mục tiêu của phương pháp cắt lỗ rò là dẫn lưu mủ và dịch từ các mô bị rò, cho phép chúng lành lại trong khi đóng lỗ rò. Mục đích của phẫu thuật là giảm thiểu tổn thương cơ thắt hậu môn để bảo tồn chức năng của cơ thắt.
Theo một phân tích năm 2018 trên Tạp chí Phẫu thuật Quốc tế, phẫu thuật có thể được áp dụng cho hơn 50% trường hợp lỗ rò.
Quyết định điều trị
Cắt lỗ rò nói chung là thủ thuật đầu tiên được xem xét đối với các lỗ rò nông nằm giữa cơ thắt trong và cơ thắt ngoài. Những loại lỗ rò này thường có thể được điều trị nhanh chóng và hiệu quả tại phòng khám.
Các lỗ rò lớn đã lan vào các mô sâu hơn có thể được điều trị trong phòng phẫu thuật, nhưng các phương pháp khác có thể được xem xét. Điều này là do cần một phẫu thuật bổ sung đó là tạo hình lại cơ vòng sau khi cắt bỏ lỗ rò. Đây là một phẫu thuật phức tạp về kỹ thuật mà nhiều trung tâm phẫu thuật không thực hiện được.
Thay vào đó, các thủ thuật theo giai đoạn khác, chẳng hạn như seton (kỹ thuật tạo một ống dẫn lưu tạm thời) sau đó là phẫu thuật đóng lỗ thông (bằng đốt điện, laser hoặc keo sinh học) có thể được ưu tiên hơn.
Các lỗ rò không được điều trị có thể dẫn đến các biến chứng lâu dài hoặc có khả năng đe dọa tính mạng, chẳng hạn như nhiễm trùng huyết và ung thư hậu môn.
Tiêu chí lựa chọn
Để xác định phương pháp cắt lỗ rò có phù hợp hay không, bác sĩ sẽ thực hiện thăm khám trực tràng bằng cách sử dụng ngón tay đeo găng để ước tính kích thước và vị trí của lỗ rò. Nếu người bệnh được khám bởi bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa thì chẩn đoán hình ảnh có thể là tất cả những gì cần thiết để chẩn đoán ban đầu.
Các xét nghiệm khác sau đó sẽ được chỉ định để xác định chính xác vị trí và đường đi của lỗ rò, bao gồm:
- Chụp Xquang có thuốc: Trong quá chụp, dung dịch bari được nuốt hoặc uống dưới dạng thuốc xổ để giúp xác định bất kỳ bất thường nào trên X-quang.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Kĩ thuật này sử dụng từ trường và sóng vô tuyến để tạo ra hình ảnh có độ hiển thị cao của các mô. Nó thậm chí còn hiệu quả hơn chụp X-quang hoặc CT.
- Siêu âm nội soi: Bao gồm việc đưa một đầu dò nhỏ vào hậu môn và ruột để tạo ra hình ảnh của các cấu trúc bên trong bằng cách sử dụng sóng âm tần số cao.
- Chụp đường rò: Trong kĩ thuật này, một dung dịch cản quang được đưa vào qua lỗ mở bên ngoài của lỗ rò để tái hiện lại kích thước và đường đi của nó trên X-quang.
- Nội soi đường dưới: Phương pháp này bao gồm việc đưa một ống nội soi mềm vào hậu môn và ruột để đưa ra hình ảnh.
Các xét nghiệm này có thể giúp định hướng cách tiếp cận của phương pháp cắt lỗ rò và xác định xem có nên thực hiện các phẫu thuật khác thay thế hay không.
Chuẩn bị
Sau khi xác định rằng phẫu thuật cắt lỗ rò là phù hợp, bạn sẽ được hẹn lịch để phẫu thuật. Các trường hợp ít phức tạp hơn có thể được xử lý bởi bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa, bác sĩ nội khoa tổng hợp đã qua đào tạo về đường tiêu hóa.
Nếu bạn được giới thiệu đến bác sĩ phẫu thuật để thực hiện thủ thuật, bác sĩ sẽ gặp bạn để thảo luận về cuộc phẫu thuật từ khâu chuẩn bị đến phục hồi sau phẫu thuật. Phẫu thuật cắt lỗ rò có thể được thực hiện bởi bác sĩ phẫu thuật đại trực tràng - người được cấp chứng chỉ về phẫu thuật tổng quát và đã trải qua khóa đào tạo bổ sung về phẫu thuật đại trực tràng.
Địa điểm
Tùy thuộc vào kích thước và vị trí của lỗ rò, phẫu thuật cắt lỗ rò có thể được thực hiện tại bệnh viện, trung tâm phẫu thuật hoặc phòng khám chuyên khoa tiêu hóa.
Mặc gì
Vì bạn sẽ cần thay áo bệnh viện, nên hãy mặc quần áo rộng rãi và thoải mái để có thể dễ dàng cởi ra và mặc lại. Để lại bất kỳ đồ vật có giá trị nào ở nhà, bao gồm cả đồng hồ và đồ trang sức. Lưu ý rằng bạn sẽ được yêu cầu tháo kính áp tròng, răng giả, máy trợ thính và khuyên trước khi phẫu thuật.
Sau khi phẫu thuật được thực hiện, điều dưỡng sẽ lấy băng vệ sinh để đặt vào quần lót của bạn nếu có chảy máu.
Đồ ăn và thức uống
Bạn nên ngừng ăn vào nửa đêm trước phẫu thuật. Tối đa 4 giờ trước khi làm phẫu thuật, bạn có thể uống một lượng nhỏ nước để uống bất kỳ loại thuốc buổi sáng nào (nếu được bác sĩ phẫu thuật của bạn chấp thuận). Trong vòng 4 giờ, bạn không được uống hoặc ăn bất cứ thứ gì, kể cả kẹo cao su hoặc đá bào.
Mặc dù không cần thiết phải chuẩn bị ruột để cắt lỗ rò, bác sĩ vẫn sẽ khuyên bạn nên thụt tháo vào buổi sáng phẫu thuật để giúp làm sạch ruột.
Thuốc
Bác sĩ sẽ khuyên bạn ngừng dùng một số loại thuốc có thể gây chảy máu và làm chậm quá trình lành vết thương. Một số thuốc có thể cần phải dừng lại một hoặc vài ngày trước khi tiến hành phẫu thuật, trong khi những người khác có thể phải tạm dừng trong quá trình hồi phục.
Các loại thuốc quan trọng bao gồm:
- Thuốc chống đông như Coumadin (warfarin) và Plavix (clopidogrel)
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như aspirin, Advil (ibuprofen), Aleve (naproxen), Celebrex (celecoxib) và Mobic (meloxicam)
Bác sĩ cũng có thể khuyên bạn ngừng hút thuốc trong 1 hoặc 2 tuần sau khi phẫu thuật. Hút thuốc làm hẹp các mạch máu và có thể làm chậm quá trình chữa lành bằng cách giảm lượng oxy đến vết thương.
Mang theo những gì
Hãy mang theo bằng lái xe, thẻ bảo hiểm và hình thức thanh toán được chấp thuận nếu cơ sở y tế yêu cầu thanh toán trước phẫu thuật.
Bạn cũng cần người để chở bạn về nhà. Ngay cả khi không được gây mê toàn thân, bạn sẽ gần như luôn cảm thấy lo lắng và không thoải mái để tự mình lái xe một cách an toàn.
Điều gì sẽ xảy ra vào ngày phẫu thuật lỗ rò
Bất kể phẫu thuật của bạn đang được thực hiện bởi bác sĩ tiêu hóa hay bác sĩ phẫu thuật đại trực tràng, thì cũng sẽ có một điều dưỡng điều hành đi cùng và trong hầu hết các trường hợp, có thể thêm một bác sĩ gây mê.
Trước phẫu thuật
Sau khi bạn đã đăng ký và hoàn thành các thủ tục trước mổ cần thiết, bạn sẽ được đưa đi thay quần áo bệnh viện. Sau khi kiểm tra các dấu hiệu sinh tồn. Bạn sẽ được đặt một đường truyền tĩnh mạch để truyền thuốc và dịch.
Bác sĩ gây mê cũng sẽ giải thích về nguy cơ có thể mắc phải như dị ứng thuốc mê và liệu bạn có từng bị phản ứng với thuốc gây mê trong quá khứ hay không. Bác sĩ gây mê cũng sẽ tư vấn cho bạn về loại gây mê nào đang được sử dụng và tại sao.
Trong quá trình phẫu thuật
Khi bạn đã chuẩn bị cho cuộc phẫu thuật, bạn có thể sẽ được gây mê toàn thân để đưa bạn vào giấc ngủ hoàn toàn hoặc một hình thức an thần được gọi là chăm sóc gây mê theo dõi (MAC). Thuốc gây mê sẽ được truyền qua đường tĩnh mạch.
Tuy nhiên, nếu lỗ rò nhỏ và nằm gần bề mặt da, bạn sẽ chỉ cần tiêm thuốc tê để làm tê vị trí phẫu thuật. Trong những trường hợp như vậy, bác sĩ gây mê có thể không cần thiết.
Thuốc kháng sinh trước khi phẫu thuật sẽ được truyền qua đường tĩnh mạch để giúp ngăn ngừa nhiễm trùng. Tùy thuộc vào vị trí của lỗ rò, bạn có thể được đặt ở một trong ba tư thế:
- Tư thế nằm sấp
- Tư thế gập: úp mặt xuống bàn hình chữ V ngược ở tư thế "dao kéo"
Tư thế gập. Nguồn ảnh: operatingroomissues
- Tư thế sản khoa: Nằm ngửa, đầu gối và bắp chân dạng và nâng cao ở tư thế 90 độ
Trong quá trình phẫu thuật cắt lỗ rò, bác sĩ sẽ rạch một đường để mở lỗ rò. Một dụng cụ được đặt vào giữa hậu môn để mở hậu môn, trong khi lỗ rò được cắt bằng dao mổ. Bác sĩ sẽ cố gắng tránh hoặc hạn chế tổn thương cơ thắt hậu môn.
Sau khi mở, đường rò được nạo sạch và vết thương sau đó được để hở và tự lành. Nếu cần, có thể sử dụng kỹ thuật tạo túi (trong đó các mép cắt của vết thương được khâu lại) để thúc đẩy quá trình thoát dịch, giảm chảy máu và giúp kiểm soát cơn đau tốt hơn. Cuối cùng, băng vết thương bằng gạc để giữ sạch sẽ.
Phẫu thuật cắt lỗ rò có thể mất từ 30 phút đến 1 giờ để thực hiện, tùy thuộc vào kích thước và vị trí lỗ rò.
Sau phẫu thuật
Sau khi phẫu thuật, bạn được đưa vào phòng hồi sức và theo dõi cho đến khi hoàn toàn tỉnh táo. Bạn có thể ăn hoặc uống và được cho thuốc chống buồn nôn nếu bạn cảm thấy buồn nôn. Có nhiều trường hợp đau và khó chịu trực tràng ngay sau khi cắt lỗ rò, ngay cả khi đã sử dụng thuốc gây tê cục bộ.
Khi bạn đã ổn định để đi lại và thay quần áo, điều dưỡng sẽ đưa cho bạn thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh, bỉm hoặc tã giấy và hướng dẫn chăm sóc vết thương về nhà. Người thân sẽ cần chở bạn về nhà và lý tưởng nhất là ở lại với bạn qua đêm để theo dõi các biến chứng.
Hồi phục sau phẫu thuật
Sau khi gây mê bạn cũng nên nghỉ ngơi, thư giãn sau khi trở về nhà. Không tắm trong ngày đầu tiên. Để giảm cảm giác khó chịu, hãy nằm nghiêng khi thư giãn hoặc khi ngủ, mặc quần áo và đồ lót rộng rãi, hạn chế đi lại nhiều.
Bạn sẽ hồi phục sau khoảng 1 đến 2 tuần, sau một quá trình làm tốt việc xử lý vết thương, kiểm soát cơn đau, thay đổi chế độ ăn uống và hạn chế hoạt động thể chất.
Với sự chăm sóc thích hợp, hầu hết mọi người có thể trở lại làm việc và hoạt động bình thường trong vòng 1 đến 2 tuần sau khi cắt lỗ rò.
Làm lành vết thương
Bác sĩ sẽ hướng dẫn về lịch thay băng vết thương. Trong những ngày đầu, bạn có thể phải thay 4 lần một ngày, băng bó vết thương nhẹ nhàng bằng gạc vô trùng để thấm hết dịch hoặc máu. Sau đó, bạn cần thay băng hàng ngày.
Bạn có thể cần sử dụng thuốc kháng sinh tại chỗ cũng như thuốc kháng sinh uống trong giai đoạn đầu sau phẫu thuật.
Trong thời gian hồi phục, điều quan trọng là tránh các hoạt động gắng sức, nâng vật nặng hoặc các tư thế như ngồi xổm sâu có thể làm vết thương bị toác ra. Bạn cũng có thể ngồi trên gối mềm để giảm áp lực lên vết thương.
Điều quan trọng cần lưu ý là, ngay cả khi được chăm sóc thích hợp, các biến chứng của phẫu thuật đường rò đôi khi có thể xảy ra.
Khi nào nên gọi cho bác sĩ
Gọi cho bác sĩ phẫu thuật ngay nếu bạn gặp bất kỳ những triệu chứng dưới đây sau phẫu thuật cắt lỗ rò:
- Chảy máu nhiều, không cầm được
- Đau tăng lên, tấy đỏ, sưng tấy hoặc tiết dịch tại chỗ phẫu thuật
- Sốt (trên 38 độ) kèm theo ớn lạnh
- Khó hoặc bí tiểu
- Táo bón hơn 3 ngày
- Buồn nôn và nôn
Nhu động ruột
Mọi người thường lo lắng về việc đi đại tiện trong quá trình hồi phục sau phẫu thuật đường rò, bởi nó không chỉ gây đau mà còn khó làm sạch. Để giúp giảm đau khi đi đại tiện, bạn hãy ăn một chế độ ăn giàu chất xơ và sử dụng thuốc nhuận tràng do bác sĩ phẫu thuật kê đơn.
Sau khi đi đại tiện, bạn có thể rửa sạch vết thương bằng nước ấm pha. Sau khi đã rửa sạch, bạn có thể dùng khăn bông lau sạch vùng da đó hoặc nhẹ nhàng làm sạch da bằng gạc bông khi ngồi trong bồn tắm. (Tránh thêm hydrogen peroxide, nước hoa hoặc bất kỳ sản phẩm có cồn nào vào nước, vì làm như vậy có thể làm chậm quá trình lành vết thương.)
Tránh dùng khăn bông hoặc bọt biển để lau vết thương. Sau khi rửa, hãy vỗ nhẹ thay vì chà xát để da khô. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng máy sấy tóc cài đặt ở nhiệt độ và cường độ thấp nhất để làm khô da nhẹ nhàng.
Kiểm soát cơn đau
Thường có thể kiểm soát cơn đau bằng thuốc giảm đau như efferagal, paracetamol (acetaminophen) và hoặc thuốc gây tê tại chỗ như lidocain. Tắm bồn tắm ngồi trong 15 phút cũng có thể hữu ích.
Nếu cơn đau đặc biệt nghiêm trọng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau opioid như Vicodin (hydrocodone) nhưng thường chỉ trong vài ngày để tránh lệ thuộc opioid.
Chăm sóc dài hạn
Theo dõi là chìa khóa để phục hồi và chăm sóc dài hạn. Trong một số trường hợp, bác sĩ phẫu thuật có thể hẹn bạn tái khám sau 1 hoặc 2 ngày sau khi phẫu thuật nếu vết thương lớn hoặc phẫu thuật phức tạp. Nếu lỗ rò tương đối an toàn, bạn có thể chỉ cần gặp bác sĩ phẫu thuật sau 3 đến 4 tuần.
Phẫu thuật cắt lỗ rò cực kỳ hiệu quả trong việc giải quyết các lỗ rò quanh hậu môn đơn giản. Nếu lỗ rò lành lại mà không có biến chứng, nó thường sẽ không tái phát và không cần chăm sóc y tế liên tục.
Một lời khuyên
Nếu bạn nghĩ rằng mình có một lỗ rò nhưng không chắc chắn, bạn hãy đi khám bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa ngay. Các dấu hiệu bao gồm đau nhói khi ngồi xuống hoặc đi đại tiện, sưng và tấy đỏ xung quanh hậu môn, đi ra máu hoặc mủ khi đi đại tiện. Chỉ có thăm khám của bác sĩ mới có thể xác nhận xem bạn có lỗ rò hay không và hướng bạn đến phương pháp điều trị thích hợp.
Xem thêm: