Video: STV - Nguyên nhân nào dẫn đến bệnh tiểu đường I Tọa đàm
Insulin
Giảm sản xuất insulin
Đây chủ yếu là nguyên nhân gây ra bệnh tiểu đường loại 1. Bệnh xảy ra khi các tế bào sản xuất insulin bị phá hủy và ngừng sản xuất insulin. Insulin rất cần cho quá trình di chuyển đường trong máu vào trong tế bào khắp cơ thể. Sự thiếu hụt insulin dẫn đến tích tụ đường trong máu và thiếu năng lượng trong các tế bào.
Kháng insulin
Đây là đặc trưng của bệnh tiểu đường loại 2. Dù insulin vẫn được sản xuất bình thường trong tuyến tụy nhưng cơ thể vẫn không thể di chuyển glucose vào trong tế bào để làm nhiên liệu tạo năng lượng. Lúc đầu, tuyến tụy sẽ tạo ra nhiều insulin hơn để vượt qua sức đề kháng của cơ thể. Cuối cùng, các tế bào bị “quá tải”. Khi đó, cơ thể sẽ giảm sản xuất insulin, hậu quả là quá nhiều glucose tích tụ trong máu. Đây được gọi là tình trạng tiền tiểu đường. Một người bị tiền tiểu đường có lượng đường trong máu cao hơn bình thường nhưng không đủ cao để chẩn đoán bệnh tiểu đường. Tình trạng này hầu như chỉ được phát hiện khi kiểm tra sức khỏe định kỳ do nó không có triệu chứng rõ ràng. Bệnh tiểu đường loại 2 xảy ra khi tình trạng sản xuất insulin tiếp tục giảm và kháng insulin tăng lên.
Gen và tiền sử gia đình
Di truyền đóng một vai trò trong việc xuất hiện một số loại bệnh tiểu đường. Các nhà nghiên cứu vẫn chưa hiểu đầy đủ về vai trò của di truyền trong sự phát triển của bệnh tiểu đường. Theo Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ, thống kê cho thấy nếu bạn có cha mẹ hoặc anh chị em mắc bệnh tiểu đường thì khả năng bạn mắc bệnh này sẽ tăng lên.
Mặc dù nghiên cứu không đưa ra kết luận nhưng nó cho thấy một số nhóm dân tộc dường như có tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường cao hơn, đó là:
- Người Mỹ gốc Phi
- Người Mỹ bản địa
- Người châu Á
- Dân đảo Thái Bình Dương
- Người Mỹ gốc Tây Ban Nha
Các bệnh di truyền như xơ nang và bệnh huyết sắc tố đều có thể làm tổn thương tuyến tụy, dẫn đến khả năng phát triển bệnh tiểu đường cao hơn.
Các dạng đơn gen của bệnh tiểu đường là kết quả của các đột biến gen đơn lẻ. Các dạng đơn gen của bệnh tiểu đường rất hiếm gặp, chỉ chiếm từ 1 - 5% tổng số các trường hợp mắc bệnh tiểu đường ở người trẻ tuổi.
Tiểu đường thai kỳ
Một tỷ lệ nhỏ phụ nữ mang thai có thể mắc bệnh tiểu đường thai kỳ. Người ta cho rằng các hormone từ nhau thai cản trở đáp ứng với insulin của cơ thể. Do đó dẫn đến tình trạng kháng insulin và lượng glucose trong máu cao.
Phụ nữ mắc tiểu đường thai kỳ trong khi mang thai có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường loại 2 sau này trong cuộc sống. TheoTrung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh, những phụ nữ sinh con nặng hơn 4kg cũng có nguy cơ cao hơn.
Tuổi
Theo Mayo Clinic, nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường loại 2 tăng lên khi bạn già đi. Đặc biệt, nguy cơ của bạn sẽ tăng lên sau 45 tuổi. Tuy nhiên, tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường loại 2 đang gia tăng đáng kể ở trẻ em, thanh thiếu niên và thanh niên. Các yếu tố góp phần gồm có lười tập thể dục, giảm khối lượng cơ và tăng cân khi già đi. Bệnh tiểu đường loại 1 thường được chẩn đoán trước tuổi 30.
Béo phì
Béo phì là yếu tố nguy cơ của bệnh tiểu đường. (Nguồn eatthis.com)Cơ thể dư thừa chất béo có thể gây ra tình trạng kháng insulin. Các mô mỡ có thể gây tình trạng viêm dẫn đến kháng insulin. Nhưng nhiều người thừa cân không bao giờ mắc bệnh tiểu đường, cần nghiên cứu thêm về mối liên hệ giữa bệnh béo phì và bệnh tiểu đường.
Ăn kiêng
Dinh dưỡng kém có thể góp phần gây ra bệnh tiểu đường loại 2. Chế độ ăn giàu calo, chất béo và cholesterol sẽ làm tăng tình trạng kháng insulin của cơ thể.
Lười tập thể dục
Tập thể dục làm cho mô cơ đáp ứng tốt hơn với insulin. Đây là lý do tại sao tập aerobic thường xuyên và các bài tập đối kháng có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Trao đổi với bác sĩ về một kế hoạch tập thể dục an toàn cho bạn.
Tình trạng nội tiết
Mặc dù hiếm gặp nhưng một số bệnh lý nội tiết nhất định cũng có thể dẫn đến bệnh tiểu đường. Các bệnh lý sau đây đôi khi có thể gây ra tình trạng kháng insulin:
- Hội chứng Cushing: Hội chứng Cushing dẫn tới tăng nồng độ cortisol - là hormone “căng thẳng” trong máu. Nó làm tăng lượng đường máu và có thể gây ra bệnh tiểu đường.
- Bệnh to đầu chi: Bệnh to đầu chi là hậu quả khi cơ thể tạo ra quá nhiều hormone tăng trưởng (growth hormone). Nó có thể dẫn đến tăng cân quá mức và mắc bệnh tiểu đường nếu không được điều trị.
- Cường giáp: Cường giáp xảy ra khi tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp. Bệnh tiểu đường là một trong những biến chứng có thể xảy ra của tình trạng này.
Xem thêm:
- Các loại thuốc điều trị tiểu đường
- Chế độ sinh hoạt hợp lý cho người bệnh tiểu đường: Ăn uống và tập luyện
- Bệnh tiểu đường type 1: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa biến chứng
- Tìm hiểu về bệnh tiểu đường type 2: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, thuốc điều trị và lối sống
- Những điều bạn cần biết về tiểu đường thai kỳ: Triệu chứng, yếu tố nguy cơ, điều trị và phòng ngừa biến chứng