Tình trạng vàng da ở trẻ sơ sinh rất phổ biến. Nguồn ảnh: Pinterest.com
Ở người lớn, gan xử lý bilirubin và thải trừ qua đường ruột. Tuy nhiên, ở trẻ sơ sinh thì chức năng gan vẫn chưa hoàn thiện. Thường thì trong hầu hết các trường hợp, bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh sẽ tự biến mất trong vòng 2 tới 3 tuần tuổi khi chức năng gan của trẻ trưởng thành hơn và khi trẻ được cho bú, giúp bilirubin được thải trừ ra khỏi cơ thể. Vàng da kéo dài hơn 3 tuần có thể là triệu chứng của một bệnh lý có từ trước.
Một điều đáng lưu ý là nồng độ bilirubin cao có thể khiến trẻ có nguy cơ bị điếc, bại não hoặc các dạng tổn thương não khác. Do đó, Viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyến cáo rằng tất cả các em bé sơ sinh nên được kiểm tra bệnh vàng da trước khi xuất viện và khám lại sau từ 3 đến 5 ngày tuổi.
Nguyên nhân trẻ sơ sinh bị vàng da?
Những trường hợp có nguy cơ mắc bệnh vàng da sơ sinh cao nhất là:
- Sinh non (trẻ sinh trước 37 tuần tuổi)
- Không bú đủ sữa mẹ hoặc sữa công thức, do trẻ khó bú hoặc do thiếu sữa mẹ
- Trẻ sơ sinh có nhóm máu không tương thích với nhóm máu của người mẹ. Bất đồng nhóm máu mẹ con làm sản sinh ra các kháng thể có khả năng phá hủy các tế bào hồng cầu trong máu mẹ xâm nhập vào máu con và làm tăng nồng độ bilirubin đột ngột.
Một số nguyên nhân khác như:
- Bầm tím khi sinh hoặc chảy máu trong
- Vấn đề về gan
- Nhiễm trùng
- Thiếu hụt enzym
- Bất thường trong tế bào hồng cầu của trẻ.
Các triệu chứng của bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh là gì?
Dấu hiệu đầu tiên của bệnh là vàng da và mắt của em bé, xuất hiện trong vòng 2 đến 4 ngày sau khi sinh và thường bắt đầu ở vùng mặt sau đó lan xuống khắp cơ thể.
Nồng độ bilirubin thường đạt đỉnh trong khoảng từ 3 đến 7 ngày sau khi sinh.
Nếu lấy ngón tay ấn nhẹ vào da của em bé khiến vùng da đó chuyển sang màu vàng, đó có thể là dấu hiệu của bệnh vàng da.
Khi nào cần gọi bác sĩ
Hầu hết các trường hợp vàng da là bình thường, nhưng đôi khi vàng da có thể là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý tiềm ẩn. Vàng da nặng cũng làm tăng nguy cơ bilirubin đi vào não, có thể gây tổn thương não vĩnh viễn.
Liên hệ với bác sĩ của bạn nếu bạn nhận thấy các triệu chứng sau:
- Vàng da lan rộng hoặc tiến triển nặng hơn
- Trẻ bị sốt trên 38°C.
- Màu vàng tăng đậm hơn
- Trẻ bú kém, có vẻ lờ đờ và phát ra những tiếng khóc the thé.
Bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh được chẩn đoán như thế nào?
Xét nghiệm bilirubin máu cho trẻ bị vàng da trong 24 giờ đầu. Nguồn: Vinmec.comHầu hết các bà mẹ và trẻ sơ sinh xuất viện trong vòng 72 giờ sau khi sinh, trong khi nồng độ bilirubin đạt đỉnh điểm trong khoảng từ 3 đến 7 ngày sau. Do vậy, bố mẹ nên đưa con mình đi kiểm tra sức khỏe sau khi về một vài ngày.
Màu vàng đặc trưng có thể xác nhận rằng trẻ mắc bệnh vàng da, nhưng có thể cần các xét nghiệm bổ sung để xác định mức độ nghiêm trọng của vàng da.
Trẻ sơ sinh bị vàng da trong 24 giờ đầu đời cần được đo nồng độ bilirubin ngay lập tức, thông qua xét nghiệm da hoặc xét nghiệm máu. Một số xét nghiệm bổ sung để xác định nguyên nhân vàng da sơ sinh như công thức máu đầy đủ, nhóm máu, yếu tố Rh.
Ngoài ra, xét nghiệm Coombs có thể được thực hiện để kiểm tra sự tăng phân hủy hồng cầu.
Điều trị vàng da ở trẻ sơ sinh như thế nào?
Video: Vàng da kéo dài ở trẻ sơ sinh, phải làm sao
Vàng da nhẹ thường sẽ tự hết khi gan của trẻ bắt đầu trưởng thành. Cho trẻ bú thường xuyên (từ 8 đến 12 lần một ngày) sẽ giúp trẻ đào thải bilirubin khỏi cơ thể.
Vàng da nặng hơn có thể cần các phương pháp điều trị khác như chiếu đèn. Đây là một phương pháp điều trị phổ biến và có hiệu quả cao, bằng cách sử dụng ánh sáng để phá vỡ bilirubin trong cơ thể trẻ.
Trong liệu pháp chiếu đèn, trẻ sẽ được đặt trên một chiếc giường đặc biệt dưới ánh sáng quang phổ xanh trong khi chỉ mặc tã và kính bảo vệ đặc biệt. Một tấm chăn bằng sợi quang cũng có thể được lót bên dưới em bé.
Chiếu đèn là phương pháp điều trị vàng da sơ sinh bệnh lý đơn giản, an toàn và hiệu quả.
Nguồn ảnh: vinmec.com
Trong những trường hợp rất nghiêm trọng, có thể trẻ cần được truyền máu. Em bé sẽ nhận được một lượng máu nhỏ từ người hiến tặng hoặc ngân hàng máu. Phương pháp này giúp thay thế tế bào máu bị hỏng của em bé bằng các tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Điều này cũng làm tăng số lượng hồng cầu của em bé và giảm mức độ bilirubin.
Bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh có thể ngăn ngừa được không?
Không có cách thực sự nào để phòng tránh bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh. Khi mang thai, bạn có thể xét nghiệm nhóm máu của mình. Sau khi sinh, nhóm máu của trẻ sẽ được kiểm tra để loại trừ khả năng mắc bệnh vàng da do không tương thích nhóm máu mẹ con. Nếu con bạn bị vàng da, có một vài cách bạn có thể làm để ngăn ngừa bệnh trở nên trầm trọng hơn như:
- Đảm bảo rằng em bé được cung cấp đủ dinh dưỡng qua sữa mẹ. Cho trẻ ăn 8 đến 12 lần một ngày trong vài ngày đầu để trẻ không bị mất nước, giúp bilirubin đào thải khỏi cơ thể nhanh hơn.
- Nếu bạn không cho con bú sữa mẹ, hãy cho con bạn uống 30 đến 60 gram sữa công thức mỗi 2 đến 3 giờ trong tuần đầu tiên. Trẻ sinh non hoặc nhỏ hơn có thể uống một lượng sữa (sữa mẹ hoặc sữa công thức) ít hơn. Trao đổi với bác sĩ nếu bạn lo lắng rằng con bạn đang uống quá ít hoặc quá nhiều sữa công thức hoặc nếu chúng không thức dậy để bú ít nhất 8 lần mỗi 24 giờ.
Cho trẻ bú sữa non ngay sau sinh để phòng ngừa vàng da. Nguồn ảnh: vinmec.comTheo dõi cẩn thận em bé trong năm ngày đầu đời để phát hiện các triệu chứng của bệnh vàng da, chẳng hạn như vàng da và mắt và gọi cho bác sĩ ngay nếu bạn nhận thấy trẻ có các triệu chứng vàng da.
Xem thêm: