Có nhiều nguyên nhân gây ra gàu, bao gồm viêm da tiết bã, phản ứng dị ứng, bệnh vảy nến và bệnh chàm. Phản ứng quá mức với Malassezia, một loại nấm xuất hiện trên da đầu, là một trong những nguyên nhân gây ra viêm da tiết bã.
Nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển gàu, bao gồm: tuổi tác, thời tiết, mức độ căng thẳng, tình trạng sức khỏe và lựa chọn sản phẩm dành cho tóc.
Vệ sinh kém không phải là một yếu tố, nhưng vảy có thể lộ rõ hơn nếu không gội đầu hoặc chải tóc thường xuyên.
Mọi người thường cảm thấy tự ti về gàu, tuy nhiên có một số cách khắc phục.
Các biện pháp khắc phục gàu tại nhà
Video: Tôi Đã giảm Gàu hiệu quả - bớt ngứa bằng 5 cách đơn giản này
Một số phương pháp điều trị sẽ nhắm vào một bệnh tiềm ẩn, chẳng hạn như bệnh vảy nến. Một số khác nhằm mục đích tẩy tế bào da chết hoặc chống lại sự sản sinh nấm gây ra gàu.
Chiến lược phù hợp phụ thuộc vào độ tuổi, tình trạng sức khỏe và mức độ nghiêm trọng của gàu.
Dưới đây là một số biện pháp khắc phục và thay đổi lối sống:
- Kiểm soát căng thẳng
- Tránh các sản phẩm có chứa chất tẩy rửa mạnh và hóa chất
- Thường xuyên gội đầu
- Hỏi ý kiến bác sĩ da liễu về chiến lược chăm sóc da đầu phù hợp
Điều trị gàu
Nếu gàu và ngứa trở nên nghiêm trọng, dai dẳng hoặc nếu các triệu chứng xấu đi, bạn nên đi khám bác sĩ. Họ có thể xác định nguyên nhân tiềm ẩn và đưa ra phương pháp điều trị cụ thể.
Đối với gàu nhẹ mà không có nguyên nhân cụ thể, các sản phẩm không kê đơn có thể giúp kiểm soát tình trạng bong tróc và ngứa ngáy.
Trước khi sử dụng dầu gội trị gàu, mọi người nên cẩn thận loại bỏ càng nhiều mảng vảy trên da đầu càng tốt. Điều này sẽ làm cho dầu gội hiệu quả hơn.
Nhẹ nhàng dùng lược chải tóc để loại bỏ vảy rời, sau đó gội sạch bằng dầu gội trị gàu. Chú ý không loại bỏ các mảng vảy quá mạnh vì điều này có thể gây kích ứng.
Các thành phần cần chú ý
Hầu hết các loại dầu gội trị gàu hoặc kháng nấm đều chứa ít nhất một trong các hoạt chất sau:
- Ketoconazole là một thành phần chống nấm phù hợp cho mọi lứa tuổi.
- Selenium sulfide giúp kiểm soát gàu bằng cách giảm sản xuất dầu tự nhiên của các tuyến da đầu. Nó cũng có đặc tính chống nấm.
- Zinc pyrithione làm chậm sự phát triển của nấm.
- Nhựa than đá có chất chống nấm tự nhiên và có thể làm giảm sản sinh tế bào da dư thừa. Trong quá trình sử dụng lâu dài, nhựa than đá có thể làm ố màu tóc nhuộm. Nó có thể làm tăng độ nhạy cảm của da đầu với ánh nắng, vì vậy người dùng nên đội mũ khi ra ngoài. Nhựa than đá cũng có thể gây ung thư ở liều lượng cao.
- Axit salicylic giúp loại bỏ các tế bào da chết.
- Tinh dầu trà có trong nhiều loại dầu gội. Nó có đặc tính kháng nấm và kháng khuẩn. Một nghiên cứu cũ hơn đã gợi ý rằng dầu gội có chứa 5% tinh dầu trà dường như là an toàn và dung nạp tốt để điều trị gàu. Thực hiện kiểm tra phản ứng trước khi sử dụng.
Cách sử dụng dầu gội trị gàu
Tần suất sử dụng dầu gội trị gàu phụ thuộc vào mức độ gàu, loại tóc.
Học viện Da liễu Mỹ đưa ra những lời khuyên sau đây:
- Đối với những người da đen: Gội đầu mỗi tuần 1 lần với một loại dầu gội trị gàu. Nhờ bác sĩ da liễu tư vấn để có lựa chọn phù hợp.
- Đối với người da trắng và người Châu Á: Gội đầu hàng ngày và dùng dầu gội trị gàu 2 lần/tuần. Nếu một loại dầu gội không có tác dụng, hãy thử loại khác.
Một số chuyên gia đề nghị sử dụng dầu gội đầu trong một tháng để xem nó có hiệu quả hay không.
Một loại dầu gội cụ thể có thể kém hiệu quả hơn theo thời gian. Bạn có thể cảm thấy sản phẩm này đang mất tác dụng, muốn chuyển sang một loại dầu gội khác với thành phần khác.
Khoảng thời gian mà một người nên để sản phẩm trên da đầu sẽ khác nhau. Người dùng nên làm theo hướng dẫn trên hộp đựng sản phẩm.
Điều trị y tế
Gàu là một tình trạng bệnh lý. Bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp cho các nguyên nhân cơ bản sau.
Nguyên nhân gây ra gàu
Nguyên nhân gây gàu da đầu thường không rõ ràng, nhưng đây là một số yếu tố có thể xảy ra:
Viêm da tiết bã
Viêm da tiết bã là tình trạng da bị kích ứng, nhờn và có nhiều khả năng bị gàu. Da đỏ, nhờn và phủ đầy vảy trắng hoặc vảy vàng bong tróc.
Nó có thể ảnh hưởng đến da đầu, sau tai, lông mày, ngực và các bộ phận khác của cơ thể.
Các bệnh thường liên quan đến viêm da tiết bã
Viêm da tiết bã dường như phổ biến hơn ở những người bị:
- Bệnh vảy nến hoặc vảy nến da đầu
- HIV
- Mụn trứng cá
- Rosacea (chứng đỏ mặt)
- Bệnh Parkinson
- Bệnh động kinh
- Nghiện rượu
- Trầm cảm
- Rối loạn ăn uống
- Phục hồi sau đột quỵ hoặc đau tim
- Suy giảm hệ thống miễn dịch
- Mệt mỏi
- Béo phì
Một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng 30-83% người nhiễm HIV bị viêm da tiết bã, so với 3-5% dân số nói chung. Các triệu chứng cũng có thể nghiêm trọng hơn.
Người nhiễm HIV gặp các vấn đề nghiêm trọng về da đầu nên đến gặp bác sĩ để biết phương pháp điều trị phù hợp.
Một số bệnh về da khác
Ngoài bệnh vảy nến, một số bệnh lý có thể gây bong tróc da trên da đầu, chẳng hạn như:
- Bệnh chàm
- Hắc lào, một bệnh nhiễm nấm khác nấm Malassezia
- Bệnh viêm da tiếp xúc
Nấm
Gàu thường bắt nguồn từ Malassezia, một loại nấm thường sống trên da đầu và ăn dầu do nang tóc tiết ra.
Nấm Malassezia thường không phải là vấn đề, nhưng ở một số người hệ thống miễn dịch phản ứng quá mức với nó, khiến da đầu bị kích ứng và sản sinh thêm tế bào da.
Khi các tế bào da thừa này chết và rụng đi, chúng sẽ trộn lẫn với dầu từ tóc và da đầu để tạo thành gàu.
Sản phẩm chăm sóc tóc và dầu gội
Các sản phẩm chăm sóc tóc có thể kích ứng da đầu và gây ra gàu. Nếu bạn nhận thấy rằng sản phẩm gây kích ứng, bạn nên thử chuyển sang một loại dầu gội nhẹ nhàng, không chứa dược chất.
Một số người nói rằng gội đầu không đủ có thể gây tích tụ dầu và tế bào da chết, dẫn đến gàu. Những người khác nói rằng gội đầu quá nhiều sẽ làm mất đi lớp dầu tự nhiên.
Thiếu bằng chứng cho thấy một trong hai điều trên là đúng. Tần suất gội đầu của mỗi người sẽ khác nhau.
Mặc dù các sản phẩm cụ thể có thể gây kích ứng và phản ứng ở một số người, nhưng gội đầu thường xuyên thường hữu ích.
Các yếu tố khác
Các yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ phát triển gàu bao gồm:
- Nhiệt độ mùa đông quá khắc nghiệt và có thể là sự chênh lệch của thời tiết lạnh và trong phòng quá nóng
- Chải tóc không thường xuyên, vì chải tóc giúp loại bỏ tế bào da chết
- Căng thẳng
- Tuổi tác, gàu có nhiều khả năng xuất hiện giữa tuổi thiếu niên và tuổi trung niên (mặc dù một loại gàu được gọi là mũ nôi cũng phổ biến ở trẻ sơ sinh)
- Các yếu tố nội tiết tố, phổ biến hơn ở nam giới
Chế độ ăn uống
Chế độ ăn uống có thể đóng một vai trò nào đó. Các chất dinh dưỡng có thể giúp ích bao gồm:
- Kẽm, nếu bạn bị thiếu hụt
- Vitamin B, nếu bạn bị thiếu hụt
- Một loại chất béo omega-6 được gọi là axit gamma linolenic, có trong dầu hoa anh thảo
Tuy nhiên, vẫn chưa đủ bằng chứng nghiên cứu chứng minh rằng những biện pháp này hoặc các biện pháp ăn kiêng khác có thể giúp giải quyết gàu.
Biến chứng
Các biến chứng hiếm khi xảy ra với gàu và hầu hết mọi người không cần hỏi ý kiến bác sĩ. Tuy nhiên, đôi khi gàu là triệu chứng của một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng hơn.
Mọi người nên đi khám nếu:
- Có các dấu hiệu nhiễm trùng, chẳng hạn như mẩn đỏ, đau hoặc sưng
- Gàu nặng và điều trị tại nhà không đỡ
- Có các dấu hiệu của bệnh chàm, bệnh vảy nến hoặc một tình trạng da khác
- Da đầu rất ngứa
Các biến chứng đôi khi có thể do điều trị. Nếu dầu gội hoặc điều trị da đầu gây kích ứng, bạn nên thử sản phẩm khác.
Gàu ở trẻ sơ sinh
Gàu ở trẻ sơ sinhTrẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thường có một loại gàu được gọi là “cứt trâu”, hay viêm da tiết bã ở trẻ. Trên da đầu sẽ xuất hiện những mảng vảy màu vàng, nhờn.
Nó thường xuất hiện trong vòng 2 tháng đầu sau khi sinh và kéo dài vài tuần hoặc vài tháng.
Gội nhẹ da đầu bằng dầu gội dành cho trẻ em và thoa dầu trẻ em có thể giúp ngăn ngừa vảy tích tụ.
Trẻ sơ sinh nên đi khám bác sĩ khi:
- Nứt da
- Nhiễm trùng
- Ngứa
- Sưng tấy
- Chảy máu
- Các triệu chứng lây lan sang bộ phận khác của cơ thể
Giải pháp trị gàu mới
Nghiên cứu về các cách điều trị gàu đang được tiến hành.
Sử dụng trà xanh, đen hoặc trắng có thể giúp ngăn ngừa gàu và cải thiện tình trạng của tóc và da đầu. Các chuyên gia cho biết điều này có thể là do trà có chứa chất chống oxy hóa hoặc các đặc tính khác giúp bảo vệ khỏi ánh nắng mặt trời.
Các tác giả của một nghiên cứu năm 2012 tin rằng một công thức đặc biệt có thể xuyên qua hàng rào chống thấm của da sẽ chống lại sự phát triển quá mức của tế bào, oxy hóa và viêm nhiễm.
Một nghiên cứu khác đã gợi ý rằng việc thêm kháng thể llama vào dầu gội đầu có thể là một chiến lược mới để chống lại gàu.
Cần nghiên cứu thêm để xác nhận liệu các phương pháp điều trị này có hiệu quả hay không.
Xem thêm: