Cách tính nguyên tử khối trung bình (2024) chi tiết, có đáp án

Công thức tính nguyên tử khối trung bình của các nguyên tố hóa học hay nhất

Lý thuyết

1. Công thức tính nguyên tử khối trung bình của nguyên tố hóa học

- Giả sử một nguyên tố có 2 đồng vị X và Y. Kí hiệu X, Y đồng thời là nguyên tử khối của 2 đồng vị, tỉ lệ phần trăm số nguyên tử tương ứng là a và b. Khi đó: nguyên tử khối trung bình ( ) của nguyên tố này là:
  

Chú ý: Một cách gần đúng, nguyên tử khối được lấy xấp xỉ bằng số khối.

2. Bạn nên biết

- Các đồng vị của cùng một nguyên tố là những nguyên tử có cùng số proton nhưng khác nhau về số nơtron, do đó có số khối A khác nhau.

- Phần lớn các nguyên tố hóa học là hỗn hợp của nhiều đồng vị. Các đồng vị của cùng một nguyên tố hóa học có số nơtron trong hạt nhân khác nhau, nên có một số tính chất vật lí khác nhau.

- Có các đồng vị bền và các đồng vị không bền. Hầu hết các đồng vị có số hiệu nguyên tử Z > 82 là không bền, chúng còn được gọi là các đồng vị phóng xạ.

3. Mở rộng

Xác định nguyên tử khối trung bình cho nguyên tố có n đồng vị:

Công thức:  

Trong đó: A₁, A₂, A₃, .....A_n   : là nguyên tử khối các đồng vị.

                x₁, x₂, x₃,.....x_n : là thành phần % số nguyên tử của các đồng vị.

Ví dụ minh hoạ

Ví dụ 1: Nguyên tố Cacbon có 2 đồng vị bền: ₆¹²C chiếm 98,89% và ₆¹³C chiếm 1,11%. Nguyên tử khối trung bình của C là bao nhiêu?

Lời giải:

Vậy NTK trung bình của C là 12,0111

Ví dụ 2: Đồng có 2 đồng vị là ₂₉⁶³Cu và ₂₉⁶⁵Cu. Nguyên tử khối trung bình của đồng là 63,54. Tính thành phần phần trăm số nguyên tử của mỗi đồng vị.

Lời giải:

Đặt thành phần phần trăm của ₂₉⁶³Cu và ₂₉⁶⁵Cu lần lượt là x và 1-x (%)

M− = 63.x +65.(1-x) = 63.54

Giải PT ⇒ x= 0,73 (73%)

% ₂₉⁶³Cu = 73%; và % ₂₉⁶⁵Cu = 27%

Ví dụ 3: Trong tự nhiên, X có hai đồng vị ₁₇³⁵X và ₁₇³⁷X, chiếm lần lượt 75,77% và 24,23% số nguyên tử X. Y có hai đông vị à 11Y và 12Y, chiếm lần lượt 99,2% và 0,8% số nguyên tử Y.

a) Trong tự nhiên có bao nhiêu loại phân tử XY?

A. 2        B. 4        C. 5        D. 6

b) Phân tử khối trung bình của XY là

A. 36,0.        B. 36,5.        C. 37,5.        D. 37,0.

Lời giải:

a) Các loại phân tử XY là : ₃₅X – ₁Y, ₃₅X – ₂Y, ₃₇X – ₁Y, ₃₇X – ₂Y

b) Nguyên tử khối trung bình của X : 

Nguyên tử khối trung bình Y là: 

Phân tử khối trung bình của XY: 35,485 + 1,008 =36,493 ≈ 36,5.

Bài tập minh họa

Câu 1: Cacbon có hai đồng vị là  ¹²C chiếm 98,89%  và  ¹³C là 1,11%. Nguyên tử khối trung bình của nguyên tố cacbon là:

A. 12,0111

B. 12,0219

C. 12,0525

D. 12,5245

Lời giải:

Nguyên tử khối trung bình của nguyên tố cacbon là:

Đáp án A 

Câu 2: Nitơ trong thiên nhiên là hỗn hợp gồm hai đồng vị là    (99,63%) và   (0,37%). Nguyên tử khối trung bình của nitơ là:

A. 14,7

B. 14,0

C. 14,4

D. 13,7

Lời giải:

Nguyên tử khối trung bình của nitơ là:

Đáp án B

Câu 3: Agon tách ra từ không khí là hỗn hợp ba đồng vị: 99,6% ⁴⁰Ar; 0,063% ³⁸Ar; 0,337% ³⁶Ar. Nguyên tử khối trung bình của nguyên tố Agon là

A. 39,99

B. 37,99

C. 38,99

D. 35,99

Lời giải:

Đáp án A

Câu 4: Đồng vị là những nguyên tử của cùng một nguyên tố, có số proton bằng nhau nhưng khác nhau về:

A. số electron        B. số notron        C. số proton        D. số obitan

Lời giải:

Nhắc lại: Các đồng vị của cùng một nguyên tố hóa học là những nguyên tử có cùng số proton nhưng khác nhau về số notron, do đó số khối A khác nhau.

Đáp án B

Câu 5: Trong dãy kí hiệu các nguyên tử sau: .

Các kí hiệu nào cùng chỉ cùng 1 nguyên tố hoá học?

A. A, G và B        B. H và K        C. H, I và K        D. E và F

Lời giải:

H và K cùng 1 nguyên tố hóa học do có cùng số p là 10

Đáp án B

Câu 6: Nguyên tố Cacbon có 2 đồng vị bền: ₆¹²C chiếm 98,89% và ₆¹³C chiếm 1,11%. Nguyên tử khối trung bình của C là bao nhiêu?

Lời giải:

Vậy NTK trung bình của C là 12,0111

Câu 7: Đồng có 2 đồng vị là ₂₉⁶³Cu và ₂₉⁶⁵Cu. Nguyên tử khối trung bình của đồng là 63,54. Tính thành phần phần trăm số nguyên tử của mỗi đồng vị.

Lời giải:

Đặt thành phần phần trăm của ₂₉⁶³Cu và ₂₉⁶⁵Cu lần lượt là x và 1-x (%)

M− = 63.x +65.(1-x) = 63.54

Giải PT ⇒ x= 0,73 (73%)

% ₂₉⁶³Cu = 73%; và % ₂₉⁶⁵Cu = 27%

Câu 8: Trong tự nhiên, X có hai đồng vị ₁₇³⁵X và ₁₇³⁷X, chiếm lần lượt 75,77% và 24,23% số nguyên tử X. Y có hai đông vị à 11Y và 12Y, chiếm lần lượt 99,2% và 0,8% số nguyên tử Y.

a) Trong tự nhiên có bao nhiêu loại phân tử XY?

A. 2        B. 4        C. 5        D. 6

b) Phân tử khối trung bình của XY là

A. 36,0.        B. 36,5.        C. 37,5.        D. 37,0.

Lời giải:

a) Các loại phân tử XY là : ₃₅X – ₁Y, ₃₅X – ₂Y, ₃₇X – ₁Y, ₃₇X – ₂Y

b) Nguyên tử khối trung bình của X : 

Nguyên tử khối trung bình Y là: 

Phân tử khối trung bình của XY: 35,485 + 1,008 =36,493 ≈ 36,5.

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học hay khác:

Cách xác định hóa trị (2024) chính xác nhất

Cách tính nồng độ đương lượng (2024) chính xác, có đáp án.

Cách tính số mol (2024) chi tiết, có đáp án

Cách nhận biết các chất hóa học (2024) chính xác nhất

Cách đọc tên các chất hóa học (2024) chi tiết, chính xác nhất