Viêm gan B là gì
Video Viêm gan siêu vi B: kẻ giết người thầm lặng
Viêm gan B là một “bệnh dịch thầm lặng” vì hầu hết người bệnh không có triệu chứng khi mới bị nhiễm hoặc đã nhiễm bệnh trong thời gian dài. Do đó, họ có thể vô tình truyền virus viêm gan B cho người khác. Đối với những người bị nhiễm mãn tính nhưng không có bất kỳ triệu chứng nào, gan của họ vẫn đang bị tổn thương âm thầm và có thể tiến triển thành bệnh gan nghiêm trọng như xơ gan hoặc ung thư gan.
Virus gây bệnh viêm gan B (HBV) có thể lây truyền qua 3 đường chính: máu, quan hệ tình dục không an toàn và từ mẹ sang con.
Tin tốt là bệnh viêm gan B có thể phòng ngừa và điều trị được. Bạn chỉ cần tiến hành một xét nghiệm máu đơn giản (đây cũng là cách duy nhất) để biết chắc chắn có bị nhiễm bệnh hay không. Với các bệnh nhân nhiễm viêm gan B, hiện nay đã có các liệu pháp điều trị bằng thuốc hiệu quả có thể kiểm soát viêm gan B mãn tính và việc có thể chữa khỏi bệnh đang nằm trong tầm ngắm. Đồng thời một loại vắc xin an toàn đã được ra đời để ngăn ngừa bệnh viêm gan B.
Viêm gan B và gan của bạn
Gan thực hiện hàng trăm công việc quan trọng để đảm bảo hoạt động của cơ thể diễn ra bình thường. (nguồn: gutmicrobiotaforhealth.com )Gan là một cơ quan quan trọng đến mức chúng ta chỉ có thể tồn tại một hoặc hai ngày nếu nó ngừng hoạt động. May mắn thay, gan vẫn có thể thực hiện chức năng ngay cả khi có tới 80% gan bị bệnh hoặc bị cắt bỏ. Điều này là do gan có khả năng tự tái tạo từ các tế bào gan khỏe mạnh đang có.
Nếu cơ thể được ví là một chiếc ô tô, gan sẽ được coi là động cơ. Gan thực hiện hàng trăm công việc quan trọng để đảm bảo hoạt động của cơ thể diễn ra bình thường. Ví dụ như:
- Dự trữ vitamin, đường và sắt để giúp cung cấp cho cơ thể
- Kiểm soát việc sản xuất và loại bỏ cholesterol
- Làm sạch máu khỏi các chất thải và các chất độc hại
- Tạo ra các yếu tố đông máu để cầm máu
- Sản xuất các yếu tố miễn dịch để chống lại nhiễm trùng
- Tiết dịch mật để giúp tiêu hóa thức ăn và hấp thụ các chất dinh dưỡng quan trọng
Có rất nhiều nguyên nhân gây bệnh viêm gan. Và virus viêm gan B là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất. Với việc phát hiện sớm, điều trị, theo dõi thích hợp, những người sống chung với bệnh viêm gan B mãn tính có thể được hưởng một cuộc sống khỏe mạnh và lâu dài.
Giới thiệu về virus viêm gan B
Virus viêm gan B chứa một vỏ ngoài và một lõi bên trong. (nguồn: vi.wikipedia.org)Virus gây viêm gan B là một loại virus ADN thuộc họ virus Hepadnaviridae. Các virus có liên quan trong họ này cũng được tìm thấy ở động vật như bọ ngựa, sóc, vịt và diệc.
Cấu trúc của virus viêm gan B
Virus viêm gan B chứa một vỏ ngoài và một lõi bên trong.
- Vỏ ngoài của virus được cấu tạo bởi một protein bề mặt được gọi là kháng nguyên bề mặt viêm gan B hoặc HBsAg. HBsAg có thể được phát hiện bằng một xét nghiệm máu đơn giản. Nếu kết quả xét nghiệm dương tính thì cho thấy một người bị nhiễm virus viêm gan B.
- Lõi bên trong của virus là một vỏ protein được gọi là kháng nguyên lõi viêm gan B hoặc HBcAg, chứa ADN của virus viêm gan B và các enzym được sử dụng trong quá trình nhân lên của virus.
Vòng đời của virus viêm gan B
Virus viêm gan B (HBV) có một vòng đời phức tạp. Virus xâm nhập vào tế bào gan vật chủ và được vận chuyển vào nhân tế bào gan. Khi vào trong nhân, các enzym của vật chủ và virus sửa chữa ADN vòng lỏng lẻo, không hoàn chỉnh của virus thành một ADN vòng đóng đồng hóa trị, có chuỗi kép hoàn chỉnh (cccADN) để dùng làm khuôn mẫu cho sự nhân lên của virus (tạo ra virus viêm gan B mới). Virus HBV mới được đóng gói và rời khỏi tế bào gan, với cccADN của virus vẫn còn trong nhân, nơi nó có thể tích hợp vào ADN của tế bào gan vật chủ, cũng như tiếp tục tạo ra virus viêm gan B mới. Mặc dù không hoàn toàn hiểu rõ về vòng đời của virus viêm gan B, nhưng các phần của quá trình sao chép này rất dễ xảy ra lỗi, điều này giải thích cho các kiểu gen hoặc “mã di truyền” khác nhau của virus viêm gan B.
Tại sao bệnh viêm gan B lại nguy hiểm như vậy?
Viêm gan B nguy hiểm vì nó là một bệnh “lây nhiễm thầm lặng”, có nghĩa là nó có thể lây nhiễm sang người khác mà họ không hề hay biết. Hầu hết những người bị nhiễm viêm gan B đều không biết về sự lây nhiễm của mình và có thể vô tình truyền virus sang người khác qua máu và chất dịch cơ thể bị nhiễm bệnh của họ. Đối với những người bị nhiễm bệnh mãn tính, sẽ có nhiều nguy cơ tiến triển thành các bệnh gan nghiêm trọng như xơ gan và ung thư gan. Virus có thể âm thầm và liên tục tấn công gan trong nhiều năm mà không bị phát hiện. Cách duy nhất để chẩn đoán nhiễm viêm gan B là xét nghiệm máu.
Có cách nào chữa khỏi bệnh viêm gan B không?
Entecavir là thuốc kháng virus dùng để điều trị bệnh viêm gan B. (nguồn: indiamart.com )Có nhiều liệu pháp điều trị viêm gan B. Các liệu pháp điều trị đầu tiên trên toàn cầu là entecavir và tenofovir, cả hai đều là thuốc kháng virus. Đôi khi, pegylated interferon được sử dụng. Những loại thuốc này có tác dụng kiểm soát virus và giảm tổn thương gan tiềm ẩn. Trong một số trường hợp hiếm hoi, thuốc thậm chí có thể loại bỏ hoàn toàn virus.
Các câu hỏi thường gặp về viêm gan B
Vắc xin phòng viêm gan B là một trong những loại vắc xin an toàn nhất từng được sản xuất. (nguồn: aarp.com)Vắc xin phòng viêm gan B là một trong những loại vắc xin an toàn nhất từng được sản xuất. (nguồn: aarp.com)
Vắc xin chủng ngừa viêm gan B có an toàn không?
Có, vắc xin viêm gan B rất an toàn và hiệu quả. Trên thực tế, nó là “vắc xin chống ung thư” đầu tiên vì có thể bảo vệ bạn khỏi bệnh viêm gan B - là nguyên nhân gây ra 80% tổng số ca ung thư gan trên thế giới. Chỉ cần tiêm 3 mũi để bảo vệ bạn và người thân khỏi bệnh viêm gan B suốt đời.
Với hơn một tỷ liều được tiêm trên khắp thế giới, các nghiên cứu y tế và khoa học đã chỉ ra rằng vắc xin viêm gan B là một trong những loại vắc xin an toàn nhất từng được sản xuất.
Tôi có thể mắc bệnh viêm gan B từ vắc xin không?
Không. Bạn không thể bị nhiễm viêm gan B từ vắc xin vì vắc xin không chứa bất kỳ virus sống hoặc các sản phẩm từ máu. Vắc xin được tổng hợp trong phòng thí nghiệm. Các tác dụng phụ thường gặp nhất là mẩn đỏ và đau nhức ở cánh tay nơi tiêm.
Tôi đã tiêm vắc xin cách đây nhiều năm - tôi vẫn còn miễn dịch chứ?
Nếu đã nhiều năm kể từ khi tiêm chủng, bạn có thể cần hoặc yêu cầu xét nghiệm máu tìm kháng thể bề mặt virus viêm gan B để xác nhận rằng mình vẫn được bảo vệ. Một người được coi là được bảo vệ nếu họ có kết quả xét nghiệm anti-HBs (hay xét nghiệm HbsAb) dương tính lớn hơn 10 mIU/mL. Trong trường hợp kết quả xét nghiệm này thấp dưới 10 mIU/mL thì sẽ khiến người ta lo ngại rằng liệu một người có còn được bảo vệ khỏi HBV hay không. Kết quả xét nghiệm anti-HBs hoặc HBsAb có thể giảm theo thời gian, nhưng một người vẫn có thể được bảo vệ ngay cả khi kết quả xét nghiệm nhỏ hơn 10 mIU/mL.
Nếu kết quả xét nghiệm của bạn thấp, bác sĩ có thể đề nghị tiêm mũi nhắc lại hoặc lặp lại toàn bộ các mũi tiêm. Nếu bạn xác nhận rằng mình đã hoàn thành tất cả các mũi tiêm vắc xin viêm gan B, bạn có thể được tiêm một liều vắc xin tăng cường. Mức độ kháng thể bề mặt của bạn sẽ được kiểm tra lại 1 hoặc 2 tháng sau khi tiêm nhắc lại. Nếu kết quả xét nghiệm máu lớn hơn 10 mIU/mL, thì bạn đã được bảo vệ và sẽ không cần tiêm nhắc lại trong tương lai. Các nghiên cứu đang thực hiện cho thấy khả năng miễn dịch liên tục trong 30 năm. Nếu một mũi tiêm nhắc lại không giúp cơ thể đạt được mức anti-HBs cao hơn 10 mIU/mL, thì hãy hoàn tất hai mũi còn lại của liệu trình vắc xin và kiểm tra lại mức độ kháng thể sau 1-2 tháng. Hãy giữ lại bản sao của kết quả xét nghiệm trước đó để đối chiếu với lần xét nghiệm sau.
Nếu tôi đã tiêm mũi đầu vắc xin nhưng không hoàn thành mũi tiêm thứ 2 hoặc thứ 3 đúng lịch, tôi có phải bắt đầu lại không?
Bạn không cần phải tiêm lại từ đầu. Nếu bị gián đoạn sau mũi tiêm đầu tiên, nên tiêm mũi thứ hai càng sớm càng tốt, và mũi thứ ba ít nhất 2 tháng sau liều thứ hai. Nếu chỉ tiêm chậm mũi thứ ba, cần tiêm càng sớm càng tốt.
Tôi có nên tiêm phòng viêm gan B nếu bị nhiễm virus viêm gan B mãn tính hoặc đã khỏi bệnh sau lần nhiễm trước đây không?
Những người đang bị viêm gan B hoặc đã hồi phục sau lần mắc trước đây không nhận được lợi ích nào từ việc tiêm vắc xin viêm gan B, mặc dù không có rủi ro khi tiêm.
Bạn có thể dễ dàng được tiêm vắc xin phòng viêm gan B tại tất cả các trung tâm tiêm chủng của nhà nước và tư nhân. (nguồn: dda.net )Tôi có thể tiêm phòng viêm gan B ở đâu?
Bạn có thể dễ dàng được tiêm vắc xin phòng viêm gan B ở Việt Nam tại tất cả các trung tâm tiêm chủng của nhà nước và tư nhân.
Tôi nên làm gì nếu được chẩn đoán mắc bệnh viêm gan B mãn tính?
Nếu bạn có kết quả dương tính với virus viêm gan B trong hơn 6 tháng, điều này cho thấy bạn đã bị nhiễm virus viêm gan B mãn tính. Bạn nên đi khám bác sĩ chuyên khoa truyền nhiễm hoặc tiêu hóa. Bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm máu và siêu âm gan để đánh giá tình trạng bệnh và sức khỏe của gan. Thường bạn phải tái khám 6 tháng 1 lần để theo dõi bệnh viêm gan B và xác định việc điều trị có kết quả không.
Hầu hết những người bị nhiễm viêm gan B mãn tính có thể sống lâu và khỏe mạnh. Một khi được chẩn đoán mắc bệnh viêm gan B mãn tính, virus có thể ở trong máu và gan suốt đời. Điều quan trọng cần biết là người bệnh có thể truyền virus sang người khác, ngay cả khi không cảm thấy bị bệnh. Đây là lý do tại sao điều quan trọng là bạn phải đảm bảo rằng tất cả những người tiếp xúc gần gũi trong gia đình và bạn tình đều được xét nghiệm và tiêm phòng viêm gan B.
Nếu tôi bị nhiễm viêm gan B mãn tính, tôi có nên điều trị bằng thuốc không?
Không phải mọi người bị viêm gan B mãn tính đều cần phải dùng thuốc. Bạn nên nói chuyện với bác sĩ về việc liệu mình có phù hợp cho việc điều trị bằng thuốc hay thử nghiệm lâm sàng hay không. Hãy chắc chắn rằng bạn hiểu những ưu và nhược điểm của từng lựa chọn điều trị. Dù quyết định bắt đầu điều trị hay không, bạn cũng nên đi khám bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa hoặc truyền nhiễm thường xuyên để theo dõi bệnh.
Tôi có thể hiến máu nếu tôi bị viêm gan B không?
Bạn không thể hiến máu. Ngân hàng máu sẽ không chấp nhận bất kỳ máu nào đã tiếp xúc với virus viêm gan B, ngay cả khi người bệnh đã hồi phục sau một đợt bệnh cấp tính.
Xem thêm:
- Bệnh viêm gan B: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị
- Vắc xin và các biện pháp phòng ngừa viêm gan B
- Điều trị bệnh viêm gan B: Thuốc và các biện pháp kiểm soát khác
- Viêm gan B và thai kỳ: Những điều cần biết
- Tải lượng virus viêm gan B liên quan như thế nào đến tình trạng nhiễm bệnh viêm gan B