Video Những xét nghiệm chức năng tuyến giáp
Kháng thể kháng thyroglobulin có thể chỉ ra các bệnh tuyến giáp tự miễn như bệnh Hashimoto hay bệnh Basedow. Cùng chúng tôi tìm hiểu thêm về thyroglobulin, giới hạn bình thường của xét nghiệm máu và nguyên nhân gây tăng, giảm ngoài giới hạn bình thường.
Thyroglobulin là gì?
Thyroglobulin là một loại protein lớn được tuyến giáp sử dụng để tạo ra các hormone tuyến giáp (T4, T3) và lưu trữ i-ốt trong cơ thể.
Thyroglobulin được tạo ra trong tuyến giáp bởi các tế bào nang giáp. Khi tuyến giáp được kích thích bởi hormone kích thích tuyến giáp ( TSH ), nó kết hợp iốt với thyroglobulin để tạo ra các hormone T4 và T3 (trong đó “4” và “3” là số nguyên tử iốt được gắn vào).
Trong khi hầu hết thyroglobulin vẫn ở trong tuyến giáp, một lượng nhỏ bị rò rỉ ra ngoài vào máu. Nồng độ trong máu tỷ lệ thuận với kích thước của tuyến giáp. Ví dụ, các tế bào ung thư tuyến giáp mở rộng tuyến và tạo ra thyroglobulin với số lượng nhiều.
Trên thực tế, bất kỳ rối loạn nào làm tăng kích thước của tuyến giáp (ung thư, bệnh tự miễn, bướu, v.v.) đều có thể làm tăng nồng độ thyroglobulin.
Xét nghiệm Thyroglobulin - Khi nào thì cần thiết?
Các bác sĩ thường yêu cầu xét nghiệm thyroglobulin sau khi phẫu thuật ung thư tuyến giáp, thường là kết hợp với siêu âm vùng cổ . Nó giúp xác định xem ung thư có tái phát hay không.
Tuyến giáp trong cơ thể (nguồn: https://teachmeanatomy.info/)
Nồng độ thyroglobulin nếu được phát hiện tiếp tục tăng một năm sau khi phẫu thuật cho thấy rằng ung thư tái phát. Làm thêm siêu âm vùng cổ giúp chẩn đoán xác định điều này.
Nếu nồng độ không thể phát hiện được trong vòng một năm sau khi phẫu thuật, nguy cơ tái phát ung thư là khá thấp. Tuy nhiên, nếu bạn bị ung thư tuyến giáp, nồng độ chất này sẽ được theo dõi hàng năm trong suốt đời để đảm bảo bạn không bị tái phát ung thư.
Kháng thể kháng thyroglobulin (TgAb) có thể ảnh hưởng đến việc đo thyroglobulin và gây ra mức thấp hoặc không thể phát hiện được. Đây là lý do tại sao xét nghiệm TgAb luôn được chỉ định cùng lúc với xét nghiệm thyroglobulin.
Nồng độ bình thường
Phạm vi bình thường đối với thyroglobulin là:
- 1,40 - 29,2 ng / mL (μg / L) với nam
- 1,50 - 38,5 ng / mL đối với nữ
Ở các nước mà tình trạng thiếu iốt phổ biến (không tính Hoa Kỳ), phạm vi tham chiếu có thể cao hơn.
Phụ nữ có thường có nồng độ thyroglobulin cao hơn một chút so với nam giới.
Phụ nữ mang thai thường sẽ có nồng độ thyroglobulin cao trong tam cá nguyệt thứ ba.
Bạn không nên uống biotin (vitamin B7) trong 12 giờ trước khi lấy mẫu máu vì nó có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.
Kháng thể
Các kháng thể kháng thyroglobulin (TgAb) thường được tìm thấy ở những người bị suy giáp tự miễn (bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto hoặc viêm tuyến giáp teo) và cường giáp (bệnh Basedow ). Hơn 50% những người mắc các bệnh này có kết quả xét nghiệm TgAb dương tính.
Tuy nhiên, 2-5% những người có chức năng tuyến giáp bình thường cũng có thể có kháng thể kháng thyroglobulin, và điều này có xu hướng tăng lên theo tuổi. Phụ nữ có khả năng xét nghiệm TgAb dương tính cao gấp đôi so với nam giới.
Các kháng thể kháng thyroglobulin cũng được tìm thấy trong các bệnh tự miễn khác bao gồm viêm khớp dạng thấp (gặp ở 12-23% bệnh nhân), bệnh đái tháo đường typ 1 (30%), và bệnh Celiac (11-32%).
Các kháng thể kháng thyroglobulin gắn nhầm với thyroglobulin, tạo nên một chất gây hại, khiến cơ thể tạo ra phản ứng tự miễn dịch chống lại chính nó.
Nguyên nhân gây ra nồng độ Thyroglobulin cao
Nồng độ thyroglobulin là một dấu hiệu giúp đánh giá sức khỏe tuyến giáp. Nồng độ thấp hoặc cao không hẳn đã chỉ ra một tình trạng nào đó nếu không có triệu chứng hoặc nếu bác sĩ khuyên bạn không cần lo lắng về nó.
Ung thư tuyến giáp
- Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa
Ung thư tuyến giáp biệt hóa (DTC) là ung thư của các tế bào nang giáp. Đây là loại ung thư phổ biến nhất của các tuyến tiết hormone (nội tiết) và chiếm 85-95% các loại ung thư tuyến giáp. DTC sản xuất ra thyroglobulin, làm cho nồng độ của nó trong máu tăng lên đáng kể.
DTC được điều trị bằng cách phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp. Sau khi phẫu thuật, hầu hết mọi người được cho dùng iốt phóng xạ để phá hủy nốt những mô tuyến giáp nào còn sót lại.
Thyroglobulin rất hữu ích sau khi phẫu thuật để xác định xem ung thư có tái phát chưa hoặc di căn sang các bộ phận khác của cơ thể không. Tuy nhiên, nó không phải là một dấu hiệu tốt để chẩn đoán DTC, vì một số bệnh khác cũng làm cho chỉ số này tăng cao. Nó cũng không hữu ích ở những bệnh nhân DTC có nồng dộ bình thường trước khi phẫu thuật hoặc ở những người vẫn còn mô tuyến giáp sau phẫu thuật.
Chỉ số này được đo 9-12 tháng sau khi phẫu thuật. Nếu nồng độ thấp đến mức không phát hiện được và siêu âm vùng cổ âm tính, bệnh nhân được chẩn đoán không bị ung thư và có nguy cơ ung thư quay trở lại thấp.
Nếu nồng độ có thể phát hiện được, thì sẽ được theo dõi chỉ số này 3-6 tháng một lần để nắm bắt được sự thay đổi. Nếu nó giảm, ung thư có thể đã không tái phát, trong khi xu hướng ngày càng tăng cho thấy ung thư đã quay trở lại hoặc di căn.
Khoảng 20-30% những người bị DTC có xét nghiệm dương tính với kháng thể kháng thyroglobulin. Trong những trường hợp này, thyroglobulin không hữu ích trong việc xác định xem ung thư đã quay trở lại hoặc di căn hay chưa. Thay vào đó, bác sĩ sẽ cần dựa vào các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh khác như chụp PET hoặc CT.
- Ung thư tuyến giáp kém biệt hóa
Thyroglobulin cũng có thể cao trong ung thư tuyến giáp kém biệt hóa (PDTC), một dạng ung thư tuyến giáp ít phổ biến hơn và ác tính hơn.
Tuy nhiên, nó không được sử dụng để theo dõi sự tái phát của ung thư ở bệnh nhân PDTC vì hiệu quả của nó chưa được xác nhận. Các nghiên cứu ban đầu cho thấy rằng nồng độ thyroglobulin được phát hiện sau khi điều trị loại ung thư này làm tăng nguy cơ tái phát ung thư và tử vong trong vòng 5 năm.
Khối u tuyến giáp lành tính
Hầu hết các khối u tuyến giáp lành tính (không phải ung thư) đều có khả năng sản xuất thyroglobulin. Nồng độ thyroglobulin thường cao hơn một chút so với mức bình thường trong những trường hợp này.
Bướu giáp
Cổ bị bướuBướu là những vùng mô rắn chắc hoặc chất lỏng dưới da. Chúng có thể do chức năng tuyến giáp suy giảm hoặc cường gây ra, nhưng đôi khi cũng được tìm thấy ở những người có chức năng tuyến giáp bình thường. Hầu hết các bướu là lành tính nhưng một tỷ lệ nhỏ có thể là ung thư.
Một nghiên cứu cho thấy 58 trong số 61 người có bướu giáp xét nghiệm thấy nồng độ thyroglobulin cao. Nồng độ thyroglobulin trung bình là 205,4 ng / mL.
Suy tuyến giáp
Hầu hết những người bị suy tuyến giáp đều có mức TSH cao, do vậy làm tăng sản xuất thyroglobulin. Trong một nghiên cứu trên 18 người bị suy giáp, 12 người có nồng độ thyroglobulin cực kỳ cao.
Bệnh Basedow
Bệnh Basedow là một bệnh tự miễn gây ra cường tuyến giáp. Các kháng thể được tìm thấy ở những người bị bệnh Grave sẽ kích hoạt thụ thể TSH, từ đó làm tăng cao thyroglobulin.
Thiếu hụt và dư thừa iốt
Sự thiếu hụt i-ốt khiến cơ thể tiết ra nhiều TSH hơn. Đổi lại, tuyến giáp sản xuất nhiều thyroglobulin hơn [ 27 ].
Nạp quá nhiều i-ốt cũng có thể làm tăng nồng độ thyroglobulin. Quá nhiều i-ốt làm giảm giải phóng hormone tuyến giáp, làm tăng chỉ số TSH và tăng cả thyroglobulin.
Xơ gan
Xơ gan tại nên những mô sẹo ở gan có nguyên nhân do rượu, viêm gan hoặc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Trong một nghiên cứu trên 134 người, những người bị xơ gan có nồng độ thyroglobulin cao hơn 84% so với nhóm chứng khỏe mạnh.
Bệnh to đầu chi
Chứng to đầu chi là một rối loạn do sản xuất quá mức hormone tăng trưởng từ tuyến yên. Những người mắc chứng to đầu chi có tuyến giáp phì đại tạo ra nồng độ thyroglobulin cao hơn.
Thuốc
Các loại thuốc sau đây có thể làm tăng nồng độ thyroglobulin:
- Thuốc được sử dụng để điều trị cường tuyến giáp, chẳng hạn như Methimazole (Tapazole) và Carbimazole (Neo-mercazole)
- Amiodarone (Nexterone, Pacerone), một loại thuốc chứa iốt được sử dụng để điều trị nhịp tim không đều
Nồng độ Thyroglobulin cao và các cách giúp cải thiện chức năng tuyến giáp
Cải thiện nồng độ thyroglobulin không nhất thiết sẽ cải thiện chức năng tuyến giáp, nhưng nó có thể được sử dụng như một dấu hiệu sinh học nhằm đánh giá sức khỏe tuyến giáp của bạn.
Sau đây là danh sách các phương pháp bổ sung để hỗ trợ tuyến giáp cũng có thể cân bằng mức Tg cao. Mặc dù nghiên cứu cho thấy các yếu tố chế độ ăn uống và lối sống khác nhau có thể làm giảm mức Tg, nhưng vẫn cần thêm các nghiên cứu quy mô lớn bổ sung.
Hãy nhớ trao đổi với bác sĩ trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi lớn nào đối với thói quen hàng ngày của bạn.
Bỏ hút thuốc
Hút thuốc có thể làm tăng thyroglobulin (nguồn: https://www.euronews.com/)Trong một nghiên cứu trên 400 người, 47% người hút thuốc có nồng độ thyroglobulin cao so với chỉ 18% người không hút thuốc. Sự gia tăng này có liên quan đến nguy cơ sưng tuyến giáp cao hơn (bướu cổ). Một hợp chất trong khói thuốc lá được gọi là thiocyanate ngăn cản tuyến giáp sử dụng i-ốt đúng cách, gây ra sự tăng sinh của nó.
Theo một nghiên cứu rộng rãi trên 10.000 người, mối liên hệ giữa hút thuốc và nồng độ thyroglobulin cao là rõ ràng. Trong một nghiên cứu khác trên 140 người, nồng độ thyroglobulin trung bình của người hút thuốc là 40 ng / mL trong khi mức trung bình ở người không hút thuốc chỉ là 24,4 ng / mL.
Nếu bạn đang muốn giảm nồng độ thyroglobulin của mình, hãy bỏ thuốc lá và tránh tiếp xúc với chúng.
Iốt
Bổ sung i-ốt sẽ giúp giảm nồng độ thyroglobulin chỉ khi bạn đang bị thiếu i-ốt. Liều lượng iốt sẽ khác nhau tùy thuộc vào độ nghiêm trọng của sự thiếu hụt.
Một nghiên cứu trên 100 người bị thiếu iốt nhẹ cho thấy rằng dùng 80 μg iốt / ngày làm giảm nồng độ thyroglobulin 24%.
Một thử nghiệm khác trên 112 người thiếu iốt cho thấy rằng việc bổ sung 150 μg iốt / ngày làm giảm lượng thyroglobulin 27% sau 24 tuần. Liều lượng iốt cao hơn (200 μg / ngày) trong sáu tháng đã làm giảm 32% thyroglobulin ở 163 người thiếu iốt.
Tuy nhiên, hãy nhớ rằng việc bổ sung i-ốt có thể không hiệu quả, hoặc thậm chí nguy hiểm nếu nồng độ i-ốt của bạn ở mức bình thường.
Selen
Trong một nghiên cứu trên 18 người bị suy giáp, 20 - 60 mg selen / ngày làm giảm nồng độ thyroglobulin.
Vitamin A
Vitamin A sẽ giúp giảm nồng độ thyroglobulin của bạn chỉ khi trong trường hợp bạn bị thiếu vitamin A.
Thử nghiệm ở 404 người bị thiếu vitamin A, việc bổ sung 400.000 IU vitamin A trong vòng sáu tháng đã làm giảm 25% nồng độ thyroglobulin. Trong một thử nghiệm khác trên 138 người thiếu vitamin A, uống 400.000 IU vitamin A trong 10 tháng đã cũng giảm được nồng độ thyroglobulin.
Nguyên nhân gây ra nồng độ thyroglobulin thấp
Nồng độ thyroglobulin là một dấu hiệu giúp đánh giá sức khỏe tuyến giáp. Nồng độ thấp hoặc cao không hẳn đã chỉ ra một tình trạng nào đó nếu không có triệu chứng hoặc nếu bác sĩ khuyên bạn không cần lo lắng về nó.
Quá nhiều hormone T4 tổng hợp
Nhiễm độc giáp factitia (TF) là một tình trạng do dùng quá nhiều hormone T4 tổng hợp (levothyroxine), giống như cường tuyến giáp quá mức. Nồng độ thyroglobulin rất thấp hoặc không thể phát hiện được ở những người bị tình trạng này.
Thyroglobulin có thể giúp bác sĩ xác định xem tuyến giáp hoạt động quá mức là do TF hay các nguyên nhân khác.
Chỉ sử dụng levothyroxine khi bác sĩ kê đơn và tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn về liều lượng.
Cắt bỏ tuyến giáp
Thyroglobulin chỉ được tạo ra trong tuyến giáp hoặc bởi các tế bào ung thư tuyến giáp. Điều này có nghĩa là những người không có tuyến giáp sẽ có thyroglobulin ở mức không thể phát hiện được (trong trường hợp không bị ung thư tuyến giáp).
Thuốc
Các loại thuốc sau đây có thể làm giảm nồng độ thyroglobulin:
- Levothyroxine (Synthroid)
- TSH tổng hợp (Thyrogen)
- Octreotide (Sandostatin), một loại hormone somatostatin tổng hợp
- Salicylate (Aspirin)
- Prednisolone (Omnipred), một corticosteroid chống viêm
Nồng độ Thyroglobulin thấp và 3 cách để bổ trợ tuyến giáp
Cải thiện nồng độ thyroglobulin không nhất thiết phải cải thiện chức năng tuyến giáp, nhưng nó có thể được sử dụng như một dấu hiệu sinh học giúp đánh giá sức khỏe tuyến giáp của bạn.
Sau đây là danh sách các phương pháp bổ sung để hỗ trợ tuyến giáp cũng có thể cân bằng mức Tg thấp. Mặc dù các nghiên cứu cho thấy các yếu tố chế độ ăn uống và lối sống khác nhau có thể làm tăng mức Tg, nhưng vẫn cần các nghiên cứu quy mô lớn bổ sung.
Hãy nhớ nói chuyện với bác sĩ trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi lớn nào đối với thói quen hàng ngày của bạn.
Tiếp xúc với thời tiết lạnh
Thời tiết lạnh giúp tăng thyroglobulin trong cơ thể (nguồn: https://www.uhhospitals.org/)Tiếp xúc với nhiệt độ lạnh sẽ kích hoạt mô mỡ nâu (BAT), một loại mô mỡ tạo ra nhiệt và giữ ấm cho cơ thể. Hormone tuyến giáp được huy động để kích hoạt các mô mỡ nâu. Về cơ bản, nhiệt độ lạnh làm tăng hoạt động của tuyến giáp để giữ ấm cho cơ thể, do đó tạo ra nhiều thyroglobulin hơn .
Một nghiên cứu trên 535 người sống ở Greenland cho thấy những người thợ săn tiếp xúc với thời tiết lạnh hàng ngày có chỉ số thyroglobulin cao hơn 46% so với những người sống ở khu dân cư trong thành phố.
Trong một nghiên cứu trên 12 người sống ở Nam Cực, mức thyroglobulin tăng 24% sau bảy tháng (do TSH tăng 43%).
Hạn chế chất béo bão hòa
Những con chuột được cho ăn một chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa đã làm giảm lượng thyroglobulin và giảm tình trạng tuyến giáp kém hoạt động do tổn thương và sưng tấy. Nếu bạn đang bị khó chịu với tình trạng tuyến giáp kém hoạt động, hãy thử hạn chế tiêu thụ chất béo bão hòa.
Tuy nhiên, điều này mới chỉ được tìm thấy trong nghiên cứu trên động vật và cần có các thử nghiệm lâm sàng trước khi đưa ra bất kỳ kết luận nào.
Di truyền
Có ít nhất 52 đột biến trong gen thyroglobulin có liên quan với nồng độ thyroglobulin thấp hoặc thyroglobulin có hình dạng bất thường. Nhiều đột biến dẫn đến suy giáp di truyền (bẩm sinh), gây ra tuyến giáp kém hoạt động ở trẻ sơ sinh.
SNP trong gen thyroglobulin có thể liên quan đến bệnh Basedow bao gồm:
- rs2256366
- rs2687836
- rs3739266
- rs2253035
SNP trong gen thyroglobulin có thể liên quan đến bệnh Hashimoto bao gồm:
- rs180223
- rs2069550
- rs853326
- rs2076740
- rs3739266
Lưu ý
Thyroglobulin rất quan trọng để theo dõi xem bạn có bị ung thư tuyến giáp và đã trải qua phẫu thuật trong quá khứ hay không. Xét nghiệm sẽ giúp bác sĩ xác định xem ung thư có khả năng tái phát cao hay thấp, nồng độ thấp cho thấy kết quả khả quan hơn.
Chỉ số này tăng tỷ lệ thuận với kích thước của tuyến giáp, có nghĩa là các khối u lành tính, bướu, tuyến giáp kém hoạt động và bệnh Grave cũng có thể làm tăng nồng độ Thyroglobulin trong máu.
Một số phương pháp bổ sung có thể hỗ trợ tuyến giáp bằng cách hạ thyroglobulin thấp hơn, bao gồm bỏ hút thuốc, bổ sung selen và iốt cho những người bị thiếu hụt. Mặt khác, tiếp xúc với môi trường lạnh có thể hỗ trợ khi tuyến giáp hoạt động kém và làm tăng chỉ số Tg.
Trao đổi với bác sĩ của bạn trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp nào trong số này.