Điều đầu tiên mà nhiều bạn thắc mắc rằng tại sao nghệ đen và nghệ vàng lại được gọi chung với cái tên là “nghệ”? Điều này là do cả nghệ đen và nghệ vàng đều thuộc cùng một họ thực vật, đó chính là họ Gừng (Zingiberaceae).
Tuy cùng chung một họ nhưng giữa chúng đều có những đặc điểm khác nhau về cả hình dạng bên ngoài, mùi vị lẫn cả công dụng của chúng.
Nghệ vàng là cây gì?
Cây nghệ vàng có nhiều tên gọi khác là khương hoàng. Tên khoa học của loại cây này Curcuma xanthorrhiza Roxb thuộc họ Gừng. Là loài thực vật thân cỏ, chiều cao khoảng 0.5-1m. Cây có nhiều nhánh, hình trụ, rể của cây được phát triển thành củ, có mùi thơm đặc trưng.
Củ nghệ được hình thành từ phân rễ của cây, hình trụ tròn và chia thành nhiều phân nhánh. Bên ngoài vỏ có màu nâu xám, nhiều vân ngang sẫm màu. Nghệ tươi có mùi thơm đặc trưng, vị cay, ấm. Sau khi được phơi khô thì nghệ có màu sẫm rõ rệt.
Nghệ vàng tươi và bột nghệ vàngNgoài ra, thành phần quan trọng nhất chính là hợp chất curcumin, đây là chất tạo nên màu vàng của củ nghệ.
Nghệ đen là cây gì?
Nghệ đen là một loại thảo mộc với thân rễ có màu xanh đen hoặc nâu sẫm, có tên khoa học là Curcuma zedoaria, cũng thuộc họ Gừng và cũng được biết đến với nhiều cái tên khác nhau như ngải tím, nga truật, tam nại hoặc bồng nga truật.
Nghệ đen có nguồn gốc từ các nước thuộc khu vực Nam Á và Đông Nam Á, đã từng được sử dụng nhiều ở bộ lạc tại bang Madhya Pradesh.
Củ nghệ đen có vẻ ngoài trông khá giống các loại nghệ khác, nhưng phần ruột bên trong củ nghệ đen thường có màu tím đậm chứ không phải màu vàng cam thông thường, bên trong nghệ đen có chứa nhiều tinh dầu hơn nghệ vàng.
Vị củ nghệ đen hơi đắng vì chứa hợp chất ancaloit, xen lẫn vị cay nồng vốn có của họ Gừng.
Do sự khó khăn trong việc nhân giống và nuôi dưỡng nên nghệ đen có phần ít được biết đến hơn so với nghệ vàng.
Tác dụng của nghệ vàng và nghệ đen
Tuy thuộc một họ, nhưng hàm lượng hoạt chất và tinh dầu trong nghệ đen và nghệ vàng là hoàn toàn khác nhau. Vậy liệu có phải công dụng của nghệ đen sẽ luôn tốt hơn nghệ vàng như người ta hay nói không?
Nghệ vàng
Trong nghệ vàng có chứa hoạt chất cucurmin – đây là hoạt chất quan trọng trong việc trị sẹo, trị mụn, ngừa thâm nám và tàn nhang. Chính vì thế, nghệ vàng thường được các chị em phụ nữ ưa dùng trong việc điều trị mụn và làm mờ thâm sẹo. Các sản phẩm làm từ nghệ vàng luôn nổi bật trong lĩnh vực làm đẹp như sữa rửa mặt; kem dưỡng; tinh chất nghệ vàng…
Tinh chất curcumin có tác dụng chống oxy hóa mạnh, giúp cơ thể chống lại tác động của các gốc tự do và làm chậm lại quá trình lão hóa tự nhiên. Do đó mà sử dụng nghệ vàng có thể giúp bạn trẻ lâu hơn, chậm lão hóa, cơ thể dẻo dai, ít ốm yếu và da dẻ cũng tươi sáng, săn chắc hơn.
Ngoài chữa bệnh, nghệ vàng còn có tác dụng trong việc làm đẹpCurcumin trong nghệ vàng có tính kháng viêm rất mạnh. Khi sử dụng đều đặn, curcumin từ nghệ vàng giúp cơ thể tránh khỏi các viêm nhiễm không đáng có, tăng sức đề kháng tự nhiên và giảm đau.
Curcumin trong nghệ vàng tiêu diệt vi khuẩn Helicobacter pylori (gây đau dạ dày) rất hiệu quả, thậm chí còn hiệu quả hơn so với các loại kháng sinh hiện hành. Bởi vậy mà chiết xuất nghệ vàng có khả năng điều trị bệnh dạ dày, tá tràng, đại tràng rất tốt.
Chữa bệnh dạ dày là khả năng chỉ có ở riêng nghệ vàng. Người bệnh cần lưu ý và sử dụng cho đúng nếu muốn nhận được kết quả tốt nhất. Nghệ đen tuy cũng có những chất tương tự nhưng nồng độ không phù hợp để sử dụng trong điều trị bệnh dạ dày.
Ngoài ra, nghệ vàng còn giúp giải độc gan và chống viêm gan vô cùng hiệu quả. Những người gan yếu, rối loạn chức năng gan có thể dùng nghệ để hỗ trợ thải độc, giúp cơ thể lấy lại cân bằng.
Nghệ đen
Trái ngược với nghệ vàng, mặc dù có nhiều hoạt chất cucurmin và tinh dầu hơn, nghệ đen chỉ thích hợp dùng trong việc điều trị các bệnh liên quan tới ứ huyết như đau bụng kinh, kinh nguyệt không đều, ung bướu, sưng đau do va đập, làm tan máu bầm… Ngoài ra, nghệ đen cũng khá hữu hiệu trong việc chữa các bệnh liên quan tới tiêu hóa như ăn không tiêu vì nó có tính ấm, giúp tiêu hóa và tăng vận mạch.
Nghệ đen rất tốt cho các vấn đề của chị em phụ nữTrong Tây y, nghệ đen được xem là một trong những thực phẩm hỗ trợ sức khỏe tốt. Các bác sĩ khuyên dùng mỗi ngày một ly nước hòa cùng 1 muỗng cà phê tinh bột nghệ đen sẽ giúp ăn ngon, ngủ yên hơn. Tuy nhiên, tinh bột nghệ đen cũng được khuyên không được sử dụng cho những bệnh nhân mắc chứng đau dạ dày vì nghệ đen có thể khiến vết loét lan rộng hoặc chảy máu.Với phụ nữ, nghệ đen còn có công dụng điều hòa khí huyết. Với các chị em mắc chứng rối loạn kinh nguyệt, bế kinh, tắc kinh, đau bụng kinh…có thể sử dụng nghệ đen để hỗ trợ điều trị rất tốt.
Tuy nhiên, phụ nữ đang mang thai, phụ nữ bị rong kinh, phụ nữ có kinh nguyệt nhiều và những người có vết thương hở thì không nên sử dụng nghệ đen. Nghệ đen có tính chất phá huyết, tính chất này không những khiến chúng không hỗ trợ làm lành vết thương mà còn khiến vết thương lâu lành hơn, khiến máu chảy nhiều hơn.
TÓM LẠI: Như vậy nghệ đen và nghệ vàng là hai loại cây có cùng họ nghệ nhưng tác dụng của chúng thì lại hoàn toàn khác nhau. Nên tóm lại là không thể so sánh tốt hơn hay không mà tùy thuộc vào công dụng để sử dụng cho phù hợp.
Làm thế nào để mua được tinh bột nghệ chất lượng?
Có 3 loại tinh bột nghệ phổ biến nhất trên hiện trường hiện nay đó là: tinh bột nghệ vàng, tinh bột nghệ đen, tinh bột nghệ đỏ.
Tinh bột nghệ vàng
Tinh bột nghệ vàng sẽ có màu vàng nhạt, còn khi được nghiền thành bột nhưng chưa qua lọc bỏ hết bã, chất xơ và tạp chất thì là bột nghệ màu vàng sậm.
Khi nếm tinh bột nghệ vàng nguyên chất sẽ có vị đắng và không có mùi, tinh bột nghệ vàng sẽ tan hoàn toàn khi được tiếp xúc với nước, không có hiện tượng cặn lắng hay vón cục như bột nghệ.
Tinh bột nghệ đen
Tinh bột nghệ đen sẽ dễ phân biệt hơn so với tinh bột nghệ vàng. Tinh bột nghệ đen được lấy từ củ nghệ đen, sau khi tách bã và tạp chất, tinh bột nghệ đen sẽ có màu trắng sữa, hơn nữa, tinh bột nghệ đen có mùi thơm và không đắng.
Còn bột nghệ đen được xay trực tiếp thì có màu xám đậm, mùi nghệ đặc trưng và có vị rất đắng.
Tinh bột nghệ đỏ
Tinh bột nghệ đỏ được xay bằng những củ nghệ đỏ, hay còn gọi là nghệ nếp thường thì sẽ có màu vàng cam, vị hơi đắng.
Ngày nay, nghệ đỏ rất ít khi được dùng làm tinh bột nghệ đỏ vì nó đắt, hiếm và khó mua hơn so với hai loại nghệ trên.
Tinh bột nghệ vàng (bên trái) và tinh bột nghệ đen (bên phải)
Cách phân biệt tinh bột nghệ nguyên chất và tinh bột nghệ giả
Tinh bột nghệ giả 99% có giá thành cực kỳ rẻ
Theo khảo sát, mức giá nghệ tươi hiện nay dao động từ 10-20 nghìn đồng/kg. Theo các chuyên gia, để sản xuất 1kg tinh bột nghệ phải mất 20-30kg nghệ tươi, đồng nghĩa với việc người tiêu dùng phải bỏ ra tối thiểu 400-600 nghìn đồng để sở hữu 1kg tinh bột nghệ nguyên chất, với loại nghệ hữu cơ (đảm bảo nghệ sạch) giá thành còn cao hơn.
Tuy nhiên, thực tế người tiêu dùng có thể dễ dàng mua được 1kg tinh bột nghệ chỉ với giá 140 nghìn đồng trên các trang bán hàng online. Như vậy, nếu tinh bột nghệ giá rẻ như trên là nguyên chất thì câu hỏi đặt ra là học sản xuất bằng cách nào để có lợi nhuận?
99% đáp án chính là trà trộn thêm bột mì, phẩm màu hoặc làm giả hoàn toàn bằng một hóa chất, chất phụ gia tạo mùi nào đó.
Do đó, trước các sản phẩm kém chất lượng, bạn cần đặt nghi vấn để cẩn trọng hơn tránh mua phải hàng kém chất lượng, rước họa vào thân.
Nhận diện tinh bột nghệ giả bằng cảm quan
Tinh bột nghệ giả tuy có màu và mùi hương y hệt sản phẩm thật. Tuy nhiên, nếu để ý, bạn vẫn có thể nhận ra đâu là sản phẩm kém chất lượng bằng cảm quan.
- Màu sắc
Nghệ vàng sẽ cho ra tinh bột nghệ có màu vàng tươi, bắt mắt còn nghệ đen sẽ cho ra tinh bột màu trắng sữa.
Tinh bột nghệ vàngTrong khi đó, tinh bột nghệ giả hoặc có trộn tạp chất thường sẽ có màu vàng đục hoặc màu vàng cam thay vì vàng tươi của tinh bột nghệ thật.
- Mùi vị
Tinh bột nghệ vàng thật có mùi thơm nhẹ, vị hơi chát, không có mùi hắc hay vị đắng của nghệ, nếu có sẽ khá nhẹ. Tinh bột nghệ đen có mùi thơm và không đắng
Tinh bột nghệ giả mùi vị sẽ tùy vào loại tạp chất pha, nếu pha bột nghệ sẽ có vị đắng, bột sắn dây thì có mùi của bột sắn dây, bột năng thì rất khó để phát hiện.
- Trạng thái
Tinh bột nghệ giả thường bị vón cục, có xơ, cặn bã khác với sự tơi xốp, mềm mịn, không vón cục của tinh bột nghệ thật.
Nhận diện tinh bột nghệ giả bằng hóa chất
Nhận diện tinh bột nghệ giả bằng cảm quan khó có thể phát hiện, nhất là khi thủ đoạn làm giả càng ngày càng tinh vi. Chính vì thế, để an tâm, bạn có thể sử dụng hóa chất.
- Kiểm tra chất vàng metanil
Chất này tạo màu vàng đánh lừa người tiêu dùng, thường được sử dụng để thêm màu trong món ăn, có thể gây buồn nôn, rối loạn dạ dày, thậm chí là ngộ độc thực phẩm.
Để kiểm tra tinh bột nghệ có chất này không, bạn chỉ cần cho một lượng HCl vào một ít tinh bột nghệ và khuấy đều, nếu là nghệ thật sẽ chuyển sang màu hồng và khi pha loãng với nước thì màu hồng sẽ biến mất, nếu không đó là tinh bột nghệ có chứa metanil.
- Kiểm tra có bột phấn hay không
Cho một ít tinh bột nghệ vào ống nghiệm hoặc bình thủy tinh, nhỏ vài giọt HCl và nước vào, nếu nổi bong bóng thì sản phẩm chứa bột phấn hoặc bột đá vàng.
- Kiểm tra lượng curcumin trong tinh bột nghệ
Bạn chỉ cần cho một tí xà phòng (nước bột giặt) vào tinh bột nghệ, nếu tinh bột nghệ chuyển màu đỏ thì đó là tinh bột nghệ thật vì curcumin phản ứng với kiềm. Tuy nhiên, cách này không dành cho trường hợp tinh bột nghệ thật pha thêm tạp chất.
Nhận diện tinh bột nghệ giả bằng nước
Dùng nước phân biệt tinh bột nghệ thật và giảĐây là một trong những cách phổ biến và dễ làm nhất được nhiều người áp dụng. Cụ thể, bạn chỉ cần cho 1 thìa tinh bột nghệ vào 1 ly nước ấm, không khuấy, để trong 20 phút, nếu tinh bột nghệ vàng lắng xuống đáy ly và phần nước trên trong suốt thì đó là tinh bột nghệ nguyên chất.
Nếu nước tên đục, khả năng đó là tinh bột nghệ giả. Cách này cần dùng 2 loại tinh bột nghệ trở lên để so sánh.
Nhận diện tinh bột nghệ giả bằng lòng đỏ trứng gà và chanh
Cuối cùng bạn có thể phân biệt tinh bột nghệ giả bằng hỗn hợp lòng đỏ trứng gà và nước cốt chanh.
Bạn chỉ cần cho một thìa tinh bột nghệ vào bát có lòng đỏ trứng gà, đánh đều, sẽ ra hỗn hợp màu vàng cam, sau đó vắt ít chanh, nếu hỗn hợp trở lại màu vàng ban đầu thì đó là nghệ thật.
Xem thêm:
- 10 lợi ích sức khỏe tuyệt vời của nghệ và curcumin đã được khoa học chứng minh
- Mặt nạ nghệ: Cách làm và sử dụng hiệu quả nhất
- Nghệ: Giá trị dinh dưỡng, lợi ích sức khỏe và rủi ro
- 10 lợi ích của sữa nghệ và cách làm
- 10 lý do nên sử dụng tinh bột nghệ sau khi sinh
- Tinh bột nghệ: Phân loại, công dụng, lựa chọn và sử dụng