Cách gọi tên ankan
1. Lí thuyết và phương pháp giải
1.1 Khái niệm
– Ankan là những hidrocacbon no, mạch hở trong phân tử chỉ có liên kết đơn C-C, C-H có công thức chung là: CnH2n+2 (n≥1).
– Hợp chất trong dãy Ankan có công thức đơn giản nhất chính là metan: CH4
1.2 Cách gọi tên
– Cách gọi tên Ankan mạch cacbon thẳng: Tên mạch cacbon + an
CH4: Metan ; C2H6: Etan ; C3H8: Propan ; C4H10: Butan ; C5H12: Pentan
C6H14: Hexan ; C7H16: Heptan ; C8H18: Octan ; C9H20: Nonan ; C10H22: Đecan
* Cách nhớ gợi Mẹ (Metan) Em (Etan) Phải (Propan) Bón (Butan) Phân (Pentan) Hóa (Hexan) Học (Heptan) Ở (Octan) Ngoài (Nonan) Đồng (Đecan).
– Cách gọi tên Ankan khi mạch cacbon có nhánh:
+ Chọn mạch chính : là mạch dài nhất có nhiều nhóm thế nhất.
+ Đánh số vị trí cacbon trong mạch chính bắt đầu từ phía gần nhánh hơn.
+ Gọi tên: Vị trí mạch nhánh + tên nhánh + tên mạch chính (tên ankan tương ứng với số nguyên tử cacbon trong mạch chính).
Ví dụ:
1.3 Phương pháp giải
Bước 1: Chọn mạch chính là mạch dài nhất và có nhiều nhánh nhất.
Bước 2: Đánh số vị trí cacbon trong mạch chính bắt đầu từ phía gần nhánh hơn.
Bước 3: Tên thay thế = Vị trí mạch nhánh + tên nhánh + tên ankan tương ứng với số nguyên tử cacbon trong mạch chính
Ví dụ:
2,3-đimetylbutan
2,3-đimetylpentan
2. Ví dụ minh họa
Ví dụ 1: Ankan X có công thức phân tử C5H12. Clo hóa X, thu được 4 sản phẩm dẫn xuất monoClo. Tên gọi của X là
A. 2,2-đimetylprotan
B. 2- metylbutan
C. pentan
D. 2- đimetylpropan
Đáp án: B. 2- metylbutan
Ví dụ 2: Ankan X có công thức phân tử C6H14. Clo hóa X, thu được 4 sản phẩm dẫn xuất monoClo. Tên gọi của X là
A. 2,2-đimetylbutan
B. 2- metylpentan
C. hexan
D. 3- metylpentan
Đáp án: D. 3- metylpentan
Ví dụ 3: Ankan (CH3)2CHCH2C(CH3)3 có tên gọi là
A. 2,2,4-trimetylpentan
B. 2,2,4,4-tetrametytan
C. 2,4,4-trimetyltan
D. 2,4,4,4-tetrametylbutan
Đáp án: A. 2,2,4-trimetylpentan
3. Bài tập vận dụng
Bài 1: Ankan X có công thức cấu tạo :
Tên gọi của X là
A. 2—isopropylbutan
B. 3—isopropylbutan
C. 2,3—đimetylpentan
D. 3,4—đimetylpentan
Bài 2: Hợp chất CH3CH(CH3)CH(CH3)CH=CH2 có tên gọi là
A. 3,4—đimetylpent—1—en
B. 2,3—đimetylpent—4—en
C. 3,4—đimetylpent—2—en
D. 2,3—đimetylpent—1—en
Bài 3: Trường hợp nào sau đây có công thức cấu tạo không đúng với tên gọi đã cho ?
Bài 4: Hợp chất hữu cơ X có công thức C4H9Br. Đun hỗn hợp gồm X, KOH và ancol etylic thấy chỉ tạo ra but—1—en. Tên gọi của X là
A. 1—brombutan
B. 2—brombutan
C. 1—brom—2—metylpropan
D. 2—brom—2—metylpropan
Bài 5: Hợp chất hữu cơ X có công thức cấu tạo : CH2=CHOCOCH3. Tên gọi của X là
A. metyl acrylat B. vinyl axetat
C. vinyl fomat D. anlyl fomat
Bài 6: Tên thay thế của chất có cấu tạo CH3CHClCH3 là
A. 2-clopropan B. propyl clorua
C. propylclorua D. 2-clo propan
Bài 7: Tên gọi của chất có CTCT dưới là:
A. 2-etyl-3-metylbutan. B. 3-etyl-2-metylbutan.
C. 2,3-đimetylpentan. D. 2,3-đimetylbutan.
Bài 8: Tên gọi của chất hữu cơ X có CTCT :
A. 2-metyl-2,4-đietylhexan
C. 3,3,5 -trimetylheptan
B. 2,4-đietyl-2-metylhexan
D. 3-etyl-5,5-đimetylheptan
Bài 9: Trong các chất dưới đây, chất nào được gọi tên là đivinyl ?
A. CH2 = C = CH-CH3 B. CH2 = CH-CH = CH2
C. CH2-CH-CH2 -CH = CH2 D. CH2 = CH - CH = CH - CH3
Bài 10: Chất dưới có tên gọi là ?
A. 2,2-đimetylbut-1-in
B. 2,2-đimeylbut-3-in
C. 3,3-đimeylbut-1-in
D. 3,3-đimeylbut-2-in
Đáp án và hướng dẫn giải
1. C | 2. A | 3. D | 4. A | 5. B |
6. A | 7. C | 8. C | 9. B | 10. C |
Bài 1: Vẽ lại công thức cấu tạo của ankan X là:
Vậy ankan X có tên gọi là: 2,3—đimetylpentan
⇒ Chọn C.
Bài 2:
Hợp chất trong bài có liên kết đôi ⇒ Là anken ⇒ C có liên kết đôi ở đầu mạch đánh số 1.
Tên gọi là: 3,4—đimetylpent—1—en
⇒ Chọn A.
Bài 3:
Trường hợp D là tên không đúng với tên gọi, tên gọi của hợp chất ở đáp án D phải là: 3,3 – đimetylpentan.
⇒ Chọn D.
Bài 4: Vì chỉ tạo ra 1 sản phẩm là but – 1 – en nên hợp chất X phải có nhóm thế -Br ở đầu mạch ⇒ Tên gọi của X là: 1 – brombutan.
⇒ Chọn A.
Bài 5:
Ta có gốc CH2=CH- gọi là vinyl, nhóm CH3COO- gọi là axetat ⇒ Tên gọi của X CH3COOCH=CH2 là vinyl axetat.
⇒ Chọn B.
Bài 6: Ta thấy nhóm thế -Cl ở vị trí C số 2. ⇒ Tên gọi của CH3CHClCH3 là: 2 – clopropan.
Tên thay thế cần viết liền không cách.
⇒ Chọn A.
Bài 7: Vẽ lại công thức cấu tạo của hợp chất:
Vậy tên gọi của hợp chất là: 2, 3 – ddimetylpentan.
⇒ Chọn C.
Bài 8: Vẽ lại công thức cấu tạo của hợp chất hữu cơ X là:
Vậy tên gọi của X là: 3,3,5 –trimetylheptan.
⇒ Chọn C.
Bài 9: Vì CH2=CH- là vinyl nên CH2=CH-CH=CH2 là đivinyl.
⇒ Chọn B.
Bài 10: Hợp chất có liên kết ba ở đầu mạch ⇒ ankin ⇒ Tên gọi là: 3,3 – đimetylbut – 1 – in.
⇒ Chọn C.
Xem thêm các dạng bài tập Hóa học hay khác:
30 Bài tập về anilin (2024) có đáp án
50 Bài tập về kim loại Nhôm (2024) có đáp án
30 Bài tập về hóa trị (2024) có đáp án
40 Bài tập về oxit và axit chọn lọc (2024) có đáp án
40 Bài tập Kim loại tác dụng axit với H2SO4 (2024) có đáp án