30 Bài tập amin tác dụng với axit HCl (2024) có đáp án chi tiết nhất

Bài tập amin tác dụng với axit HCl

I. Lý thuyết

1. Tính chất hoá học của amin

  a. Tính bazơ

    Do nguyên tử N trong phân tử amin còn cặp e chưa sử dụng có khả năng nhận proton.

    * So sánh tính bazơ của các amin:

       + Nếu nguyên tử N trong phân tử amin được gắn với gốc đẩy e (gốc no: ankyl) thì tính bazơ của amin mạnh hơn so với tính bazơ của NH₃. Những amin này làm cho quỳ tím chuyển thành màu xanh.

       + Nếu nguyên tử N trong phân tử amin gắn với các gốc hút e (gốc không no, gốc thơm) thì tính bazơ của amin yếu hơn so với tính bazơ của NH₃. Những amin này không làm xanh quỳ tím.

       + Amin có càng nhiều gốc đẩy e thì tính bazơ càng mạnh, amin có càng nhiều gốc hút e thì tính bazơ càng yếu.

    ⇒ Lực bazơ: C_nH_{2n + 1}–NH₂ > H–NH₂ > C₆H₅–NH₂

    - Dung dịch metylamin và nhiều đồng đẳng của nó có khả năng làm xanh giấy quỳ tím hoặc làm hồng phenolphtalein.

    – Amin bậc III mà gốc hiđrocacbon R, R’ và R’’ có số C ≥ 2 thì các gốc R, R’ và R’’ cản trở amin nhận proton H⁺ ⇒ tính bazơ yếu ⇒ dung dịch không làm đổi màu quỳ tím và phenolphtalein.

    - Anilin và các amin thơm rất ít tan trong nước. Dung dịch của chúng không làm đổ màu quỳ tím và phenolphtalein.

    - Tác dụng với axit: R–NH₂ + HCl → R–NH₃Cl

    Ví dụ:

    - Tác dụng dung dịch muối của các kim loại có hiđroxit kết tủa:

    Ví dụ: 3CH₃NH₂ + FeCl₃ + 3H₂O → Fe(OH)₃↓ + 3CH₃NH₃Cl

    - Lưu ý: Khi cho muối của Cu²⁺, Zn²⁺, … vào dung dịch amin (dư) → hiđroxit kết tủa → kết tủa tan (tạo phức chất).

    b. Phản ứng với axit nitrơ HNO₂

    - Amin bậc một tác dụng với axit nitrơ ở nhiệt độ thường cho ancol hoặc phenol và giải phóng nitơ.

    C₂H₅NH₂ + HONO → C₂H₅OH + N₂↑ + H₂O

    - Anilin và các amin thơm bậc một tác dụng với axit nitrơ ở nhiệt độ thấp (0 - 5^oC) cho muối điazoni:

    c. Phản ứng ankyl hóa

    Amin bậc một hoặc bậc hai tác dụng với ankyl halogenua (CH₃I, …) , nguyên tử H của nhóm amin có thể bị thay thế bởi gốc ankyl:

    Ví dụ: C₂H₅NH₂ + CH₃I → C₂H₅NHCH₃ + HI

    – Phản ứng này dùng để điều chế amin bậc cao từ amin bậc thấp hơn.

    d. Phản ứng thế ở nhân thơm của anilin

    Do ảnh hưởng của nhóm NH₂ (tương tự nhóm –OH ở phenol), ba nguyên tử H ở các vị trí ortho và para so với nhóm –NH₂ trong nhân thơm của anilin bị thay thế bởi ba nguyên tử brom:

    Lưu ý: Phản ứng tạo ra kết tủa trắng 2, 4, 6 tribromanilin dùng nhận biết anilin.

    e) Phản ứng cháy của amin no đơn chức mạch hở:

2. Phương pháp giải

 

1) Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng: m_amin + m_axit = m_muối

2) Tính mol của chất đề bài cho rồi đặt vào phương trình để suy ra số mol của chất đề bài hỏi ⇒ tính m

3) Áp dụng định luật tăng giảm khối lượng

⇒ m_Muối = A + B

II. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Cho 35 gam hỗn hợp các amin gồm anilin; metylamin; đimetylamin; đimetylmetylamin tác dụng vừa đủ với 300 ml dung dịch HCl 1M. Tính khối lượng muối khan thu được sau phản ứng?

Giải

Tổng quát: RN + HCl → RNHCl

n_HCl = 0,3 mol

Bảo toàn khối lượng ta có:

m_{muối khan} = m_Amin + 36,5n_HCl = 35+ 36,5. 0,3 = 45,95 gam

Ví dụ 2:Cho 12,1 gam hỗn hợp X gồm metylamin, đimetylamin (tỉ lệ mol 1: 2) phản ứng vừa đủ với 300 ml dung dịch HCl 1M, thu được m gam muối. Giá trị của m là:

Giải

Có: n_CH3NH2 = 0,1 ; n_(CH3)2NH = 0,2 mol

n_HCl = 0,3 mol

Tổng quát: RN + HCl → RNHCl

⇒ m_muối = m_amin + m_HCl = 0,1. 31+0,2. 45+ 0,3. 36,5=23,05g

Ví dụ 3:Cho 0,1 mol anilin (C₆H₅-NH₂) tác dụng vừa đủ với dung dịch HCl. Khối lượng muối phenylamoni clorua thu được là:

Giải

⇒ n_muối = 0,1 mol ⇒ m_muối = 0,1 .129,5 = 12,95g

III. Bài tập vận dụng 

Bài tập 1 : Cho các chất sau:

(1). Amoniac

(2). Anilin

(3). p – Nitroanilin

(4). p – Metyanilin

(5). Metylamin

(6). Đimetylamin

Tính bazơ tăng dần của cac chất được sắp xếp theo dãy nào sau đây?

A. (3) < (2)< (4) < (1) < (5) < (6)

B. (3) < (4) < (2) < (1) < (5) < (6)

C. (6) < (5) < (1) < (4) < (2) < (3)

D. (5) < (4) < (2) < (1) < (3) < (6)

Hướng dẫn giải :

- Vòng benzen hút electron mạnh hơn nguyên tử H nên các amin thơm có tính bazơ yếu hơn NH₃

- Gốc metyl –CH₃ đẩy e mạnh hơn nguyên tử H nên các amoin có nhóm –CH₃ có tính bazơ mạnh hơn NH₃; và đimetyl amin có tính bazơ mạnh hơn metylamin ⇒ (1) < (5) < (6)

- Trong các amin thơm, nhóm -NO₂ có liên kết đôi là nhóm hút e nên làm giảm lực bazơ, nhóm metyl –CH₃ là nhóm đẩy e nên làm tăng lực bazơ (3) < (2)< (4) < (1)

→ Đáp án A

Bài tập 2 : Cho các chất: (1) amoniac; (2) metylamin; (3) anilin; (4) dimetylamin. Tính bazơ tăng dần theo thứ tự nào sau đây?

A. (1) < (3) < (2) < (4).

B. (3) < (1) < (2) < (4).

C. (1) < (2) < (3) < (4).

D. (3) < (1) < (4) < (2).

Hướng dẫn giải :

Amoniac(NH₃); metyamin (CH₃NH₂); anilin( C₆H₅NH₂); dimetyl amin(CH₃ – NH – CH₃)

Dựa vào tính chất trên: anilin có vòng benzen(gốc phenyl) ⇒ Tính bazơ yếu nhất

NH3 ở mức trung gian > C₆H₅NH₂

Amin bậc I (CH₃NH₂) < Amin bậc 2 (NH₃ – NH –NH₃)

⇒Thứ tự: C₆H₅NH₂ < CH₃ < CH₃NH₂<(CH₃)₂NH

→ Đáp án B

Bài tập 3: Cho 4,5 gam etylamin tác dụng vừa đủ với axit HCl. Khối lượng muối thu được là:

A. 7,65 gam.

B. 8,10 gam.

C. 8,55 gam.

D. 8,15 gam.

Lời giải:

Ta có: n_C2H5NH2 = 0,1 mol

C₂H₅NH₂ + HCl → C₂H₅NH₃Cl

0,1 mol → 0,1 mol

⇒ m_muối = 8,15 g

→ Đáp án D

Bài tập 4:Cho 5,9 gam propylamin (C₃H₇NH₂) tác dụng vừa đủ với axit HCl. Khối lượng muối thu được là:

A. 9,65 gam.

B. 8,15 gam.

C. 9,55 gam.

D. 8,10 gam.

Lời giải:

Ta có: n_C3H7NH2 =0,1 mol

C₃H₇NH₂ + HCl → C₃H₇NH₃Cl

0,1 mol → 0,1 mol

⇒ mmuối =9,55g

→ Đáp án C

Bài tập 5:Cho 11,8 gam amin đơn chức X tác dụng vừa đủ với dung dịch HCl, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được dung dịch Y. Làm bay hơi dung dịch Y được 19,1 gam muối khan. Số công thức cấu tạo ứng với công thức phân tử của X là

A.2

B. 3

C. 4

D.5

Lời giải:

Đặt CT của amin đơn chức là RNH₂

RNH₂ + HCl → RNH₃Cl

⇒ m_tăng = m_HCl phản ứng = 7,3g ⇒ n_HCl = n_amin = 0,2 mol

⇒ X là C₃H₇NH₂ có 4 CTCT thỏa mãn:

CH₃CH₂CH₂NH₂; CH₃CH(NH₂)CH₃ ; CH₃CH₂NHCH₃; CH₃NH(CH₃)C H₃

→ Đáp án C

Bài tập 6:Cho m gam Anilin tác dụng hết với dung dịch Br2 thu được 9,9 gam kết tủa. Giá trị m đã dùng là

A. 0,93 gam

B. 2,79 gam

C. 1,86 gam

D. 3,72 gam

Lời giải:

C₆H₅-NH₂ + 3Br₂ → C₆H₂Br₃NH_{2 kết tủa} + 3HBr.

⇒ n _{kết tủa} = 0,03 mol.

⇒ n_Anilin = n _{kết tủa} = 0,03 mol.

⇒ m = 0,03.93 = 2,79g

→ Đáp án B

Bài tập 7: Tính thể tích nước brom 3% (D = 1,3 g/ml) cần dùng để điều chế 4,4 gam tribromanilin.

A. 164,1ml.

B. 49,23ml.

C 88,61 ml.

D. số khác .

Lời giải:

→ Đáp án A

Bài tập 8: Tính khối lượng anilin có trong dung dịch A. Biết khi cho A tác dụng với nước brom thì thu được 6,6 gam kết tủa trắng.

A. 2,79 gam

B. 1,86 gam

C. 3,72 gam

D. 0,93 gam

Lời giải:

→ Đáp án B

Bài tập 9:Cho m gam etylamin tác dụng vừa đủ với 200 ml dung dịch H₂SO₄ 1M thu được dung dịch chứa 2 muối có cùng nồng độ mol. Giá trị của m là

A. 9,0.

B. 18,0.

C. 4,5.

D. 13,5.

Lời giải:

Muối gồm (C₂H₅NH₃)₂SO₄ (a mol) và C₂H₅NH₃HSO₄ (a mol)

nH₂SO₄ = a + a = 0,2 ⇒ a = 0,1

nC₂H₅NH₂ = 2a + a = 0,3 ⇒ m = 45.0,3 = 13,5g

→ Đáp án D

Bài tập 10: Cho 13,95 gam anilin tác dụng với nước brom thu được m gam kết tủa trắng. Giá trị của m là:

A. 74,25 gam.

B. 49,5 gam.

C. 45,9 gam.

D. 24,75 gam.

Lời giải:

→ Đáp án B

Câu 11: Cho 4,5 gam etylamin tác dụng vừa đủ với axit HCl. Khối lượng muối thu được là:

A. 7,65 gam.

B. 8,10 gam.

C. 8,55 gam.

D. 8,15 gam.

Đáp án

Ta có:  = 0,1 mol

C₂H₅NH₂ + HCl → C₂H₅NH₃Cl

0,1 mol → 0,1 mol

⇒ m_muối = 8,15 g

→ Đáp án D

Câu 12: Cho 5,9 gam propylamin (C₃H₇NH₂) tác dụng vừa đủ với axit HCl. Khối lượng muối thu được là:

A. 9,65 gam.

B. 8,15 gam.

C. 9,55 gam.

D. 8,10 gam.

Đáp án

Ta có:  =0,1 mol

C₃H₇NH₂ + HCl → C₃H₇NH₃Cl

0,1 mol → 0,1 mol

⇒ mmuối = 9,55g

→ Đáp án C

Câu 13: Cho 11,8 gam amin đơn chức X tác dụng vừa đủ với dung dịch HCl, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được dung dịch Y. Làm bay hơi dung dịch Y được 19,1 gam muối khan. Số công thức cấu tạo ứng với công thức phân tử của X là

A. 2

B. 3

C. 4

D. 5

Đáp án

Đặt CT của amin đơn chức là RNH₂

RNH₂ + HCl → RNH₃Cl

⇒ m_tăng = m_HCl phản ứng = 7,3g ⇒ n_HCl = n_amin = 0,2 mol

⇒ X là C₃H₇NH₂ có 4 CTCT thỏa mãn:

CH₃CH₂CH₂NH₂; CH₃CH(NH₂)CH₃ ; CH₃CH₂NHCH₃; CH₃NH(CH₃)C H₃

→ Đáp án C

Câu 14:Cho m gam Anilin tác dụng hết với dung dịch Br2 thu được 9,9 gam kết tủa. Giá trị m đã dùng là

A. 0,93 gam

B. 2,79 gam

C. 1,86 gam

D. 3,72 gam

Đáp án

C₆H₅-NH₂ + 3Br₂ → C₆H₂Br₃NH_{2 kết tủa} + 3HBr.

⇒ n _{kết tủa} = 0,03 mol.

⇒ n_Anilin = n _{kết tủa} = 0,03 mol.

⇒ m = 0,03.93 = 2,79g

→ Đáp án B

Câu 15: Tính thể tích nước brom 3% (D = 1,3 g/ml) cần dùng để điều chế 4,4 gam tribromanilin.

A. 164,1ml.

B. 49,23ml.

C. 88,61 ml.

D. số khác.

Đáp án

→ Đáp án A

Câu 16: Tính khối lượng anilin có trong dung dịch A. Biết khi cho A tác dụng với nước brom thì thu được 6,6 gam kết tủa trắng.

A. 2,79 gam

B. 1,86 gam

C. 3,72 gam

D. 0,93 gam

Đáp án

→ Đáp án B

Câu 17: Cho m gam etylamin tác dụng vừa đủ với 200 ml dung dịch H₂SO₄ 1M thu được dung dịch chứa 2 muối có cùng nồng độ mol. Giá trị của m là

A. 9,0.

B. 18,0.

C. 4,5.

D. 13,5.

Đáp án

Muối gồm (C₂H₅NH₃)₂SO₄ (a mol) và C₂H₅NH₃HSO₄ (a mol)

nH₂SO₄ = a + a = 0,2 ⇒ a = 0,1

nC₂H₅NH₂ = 2a + a = 0,3 ⇒ m = 45.0,3 = 13,5g

→ Đáp án D

Câu 18: Cho 13,95 gam anilin tác dụng với nước brom thu được m gam kết tủa trắng. Giá trị của m là:

A. 74,25 gam.

B. 49,5 gam.

C. 45,9 gam.

D. 24,75 gam.

Đáp án

→ Đáp án B

Xem thêm các dạng bài tập Hoá học 12 hay, chi tiết khác:

70 Bài tập về Amin (2024) có đáp án chi tiết nhất

30 Bài tập về Cấu tạo và tính chất của amin, amino axit và protein (2024) có đáp án chi tiết nhất

1000 Bài tập hóa 12 Chương 3: Amin. amino axit và protein (có đáp án năm 2023)

70 Bài tập về Peptit và protein (2024) có đáp án chi tiết nhất

70 Bài tập về Amino axit (2024) có đáp án chi tiết nhất