Có 2 loại bệnh tiểu đường khác nhau: bệnh tiểu đường type 1 và bệnh tiểu đường type 2. Những người mắc bệnh này cần dùng thuốc để giúp giữ lượng đường máu của họ ở mức bình thường.
Dùng thuốc nào phụ thuộc vào loại bệnh tiểu đường mà bạn mắc phải. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn thông tin về các loại thuốc điều trị cả 2 loại bệnh tiểu đường để giúp bạn có hiểu biết hơn về các lựa chọn điều trị.
Thuốc điều trị bệnh tiểu đường type 1
Insulin
Insulin là loại thuốc phổ biến nhất được sử dụng trong điều trị bệnh tiểu đường type 1.
Nếu bạn mắc bệnh tiểu đường type 1, cơ thể bạn không thể tự tạo ra insulin. Mục tiêu của điều trị là thay thế insulin mà cơ thể thiếu hụt.
Insulin cũng được sử dụng trong điều trị bệnh tiểu đường type 2. Nó được dùng đường tiêm và có nhiều loại khác nhau. Loại insulin bạn cần phụ thuộc vào mức độ thiếu insulin.
Các loại đó bao gồm:
Insulin tác dụng ngắn
- Regular insulin (Humulin và Novolin)
Insulins tác dụng nhanh
- Insulin aspart (NovoLog, FlexPen, Fiasp)
- Insulin glulisine (Apidra)
- Insulin lispro (Humalog)
Insulin tác dụng trung gian
- Insulin isophane (Humulin N, Novolin N)
Insulins tác dụng kéo dài
- Insulin degludec (Tresiba)
- Insulin detemir (Levemir)
- Insulin glargine (Lantus)
- Insulin glargine (Toujeo)
Insulins kết hợp
- NovoLog Mix 70/30 (insulin aspart protamine-insulin aspart)
- Humalog Mix 75/25 (insulin lispro protamine-insulin lispro)
- Humalog Mix 50/50 (insulin lispro protamine-insulin lispro)
- Humulin 70/30 (insulin người NPH-insulin regular)
- Novolin 70/30 (insulin NPH-insulin regular)
- Ryzodeg (insulin degludec-insulin aspart)
Thuốc amylinomimetic
Pramlintide (SymlinPen 120, SymlinPen 60) là một loại thuốc mylinomimetic. Đó là một loại thuốc tiêm được sử dụng trước bữa ăn.
Nó hoạt động bằng cách trì hoãn thời gian làm rỗng dạ dày, đồng thời làm giảm bài tiết glucagon sau bữa ăn. Do đó, nó làm giảm lượng đường trong máu.
Nó cũng làm giảm sự thèm ăn thông qua cơ chế trung tâm.
Thuốc điều trị bệnh tiểu đường type 2
Nếu bạn bị bệnh tiểu đường type 2, cơ thể bạn vẫn tạo ra insulin nhưng sử dụng không hiệu quả.
Cơ thể không thể tạo ra đủ insulin để giữ cho lượng đường trong máu ở mức bình thường. Mục tiêu của việc điều trị là giúp cơ thể sử dụng insulin hiệu quả hơn hoặc loại bỏ lượng đường dư thừa trong máu.
Hầu hết các loại thuốc điều trị bệnh tiểu đường type 2 là thuốc uống. Tuy nhiên, một số ít thuốc dưới dạng tiêm. Một số người mắc bệnh tiểu đường type 2 cũng có thể cần dùng insulin.
Thuốc ức chế alpha-glucosidase
Thuốc làm giảm và làm chậm quá trình hấp thu glucose ở đường tiêu hóa, làm giảm đường huyết. Để có tác dụng tốt nhất bạn nên dùng thuốc trước bữa ăn. Thuốc thuộc nhóm này có:
- Acarbose (Precose)
- Miglitol (Glyset)
Biguanides
Biguanides làm giảm lượng đường mà gan tạo ra. Thuốc giảm lượng đường hấp thụ ở ruột, khiến cơ thể nhạy cảm hơn với insulin và các tế bào cơ hấp thu glucose một cách dễ dàng. Biguanides phổ biến nhất là metformin (Glucophage, Metformin Hydrochloride ER, Glumetza, Riomet, Fortamet).
Metformin có thể được kết hợp với các loại thuốc khác trong điều trị đái tháo đường type 2. Sau đây là một số ví dụ về thuốc metformin kết hợp:
- Metformin-alogliptin (Kazano)
- Metformin-canagliflozin (Invokamet)
- Metformin-dapagliflozin (Xigduo XR)
- Metformin-empagliflozin (Synjardy)
- Metformin-glipizide
- Metformin-glyburide (Glucovance)
- Metformin-linagliptin (Jentadueto)
- Metformin-pioglitazone (Actoplus)
- Metformin-repaglinide (PrandiMet)
- Metformin-rosiglitazone (Avandamet)
- Metformin-saxagliptin (Kombiglyze XR)
- Metformin-sitagliptin (Janumet)
Thuốc chủ vận dopamine
Bromocriptine (Cycloset) là một thuốc chủ vận dopamine. Các nhà nghiên cứu vẫn chưa biết được chính xác cơ chế của thuốc trong điều trị đái tháo đường type 2. Một số giả thuyết được đưa ra liên quan tới nhịp sinh học của cơ thể và ngăn ngừa kháng insulin.
Thuốc ức chế dipeptidyl peptidase-4 (DPP-4)
Thuốc ức chế DPP-4 giúp cơ thể tăng cường tạo insulin thông qua việc kích thích tuyến tụy. Thuốc làm giảm lượng đường trong máu mà không gây hạ đường huyết. Một số loại thuốc thuộc nhóm ức chế DPP-4:
- Alogliptin (Nesina)
- Alogliptin-metformin (Kazano)
- Alogliptin-pioglitazone (Oseni)
- Linagliptin (Tradjenta)
- Linagliptin-empagliflozin (Glyxambi)
- Linagliptin-metformin (Jentadueto)
- Saxagliptin (Onglyza)
- Saxagliptin-metformin (Kombiglyze XR)
- Sitagliptin (Januvia)
- Sitagliptin-metformin (Janumet và Janumet XR)
- Sitagliptin và simvastatin (Juvisync)
Thuốc chủ vận thụ thể peptide-1 giống glucagon (GLP-1)
Những loại thuốc này có cấu tạo tương tự như hormone tự nhiên là incretin. Thuốc kích thích sự phát triển của tế bào β, tăng sản xuất insulin. Thuốc cũng có tác dụng ức chế cảm giác thèm ăn, giảm lượng glucagon cơ thể sử dụng, làm chậm quá trình tiêu hóa. Đây là những cơ chế cần thiết đối với bệnh đái tháo đường type 2. Các loại thuốc thuộc nhóm này gồm có:
- Albiglutide (Tanzeum)
- Dulaglutide (Trulicity)
- Exenatide (Byetta)
- Exenatide extended-release (Bydureon)
- Liraglutide (Victoza)
- Semaglutide (Ozempic)
Đối với một số người, bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch, suy tim hoặc bệnh thận mãn tính có thể nổi trội hơn bệnh tiểu đường. Trong những trường hợp này, Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ khuyến cáo sử dụng thuốc chủ vận thụ thể GLP-1 như một phần của phác đồ điều trị.
Meglitinides
Thuốc thuộc nhóm này kích thích cơ thể giải phóng nhiều insulin. Tuy nhiên trong một số trường hợp thuốc gây hạ đường huyết, vì vậy không phải ai cũng sử dụng được. Nhóm Meglitinides có các loại thuốc sau:
- Nateglinide (Starlix)
- Repaglinide (Prandin)
- Repaglinide-metformin (Prandimet)
Thuốc ức chế đồng vận chuyển natri-glucose 2 (SGLT2)
Thuốc thuộc nhóm này ngăn thận tái hấp thu glucose, tăng thải glucose qua đường nước tiểu.
Trong các trường hợp bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch, suy tim hoặc bệnh thận mãn tính chiếm ưu thế, Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ khuyến nghị thuốc ức chế SGLT2 như một lựa chọn điều trị khả thi.
Các loại thuốc thuộc nhóm này gồm:
- Dapagliflozin (Farxiga)
- Dapagliflozin-metformin (Xigduo XR)
- Canagliflozin (Invokana)
- Canagliflozin-metformin (Invokamet)
- Empagliflozin (Jardiance)
- Empagliflozin-linagliptin (Glyxambi)
- Empagliflozin-metformin (Synjardy)
- Ertugliflozin (Steglatro)
Sulfonylureas
Là một trong những loại thuốc đái tháo đường lâu đời nhất vẫn được sử dụng tới ngày nay. Thuốc hoạt động bằng cách kích thích tuyến tụy và các tế bào β sản xuất ra nhiều insulin hơn. Hiện nay trên thị trường có các loại thuốc sau:
- Glimepiride (Amaryl)
- Glimepiride-pioglitazone (Duetact)
- Glimeperide-rosiglitazone (Avandaryl)
- Gliclazide
- Glipizide (Glucotrol)
- Glipizide-metformin (Metaglip)
- Glyburide (DiaBeta, Glynase, Micronase)
- Glyburide-metformin (Glucovance)
- Chlorpropamide (Diabinese)
- Tolazamide (Tolinase)
- Tolbutamide (Orinase, Tol-Tab)
Thiazolidinediones
Thuốc làm giảm lượng glucose trong gan, giúp các tế bào mỡ sử dụng insulin tốt hơn. Tuy nhiên thuốc cũng làm tăng nguy cơ các bệnh về tim mạch, vì vậy cần theo dõi sát chức năng tim trong quá trình điều trị. Những loại thuốc thuộc nhóm này gồm có:
- Rosiglitazone (Avandia)
- Rosiglitazone-glimepiride (Avandaryl)
- Rosiglitizone-metformin (Amaryl M)
- Pioglitazone (Actos)
- Pioglitazone-alogliptin (Oseni)
- Pioglitazone-glimepiride (Duetact)
- Pioglitazone-metformin (Actoplus Met, Actoplus Met XR)
Các loại thuốc khác
Đối với bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường type 1 và type 2 thì cần phải sử dụng thêm các loại thuốc khác để điều trị những bệnh thường gặp, đi kèm với bệnh đái tháo đường. Ví dụ như:
- Aspirin cho bệnh tim mạch
- Thuốc dùng cho bệnh cholesterol cao
- Thuốc điều trị tăng huyết áp
Tổng kết
Hiện nay có rất nhiều loại thuốc có sẵn để điều trị đái tháo đường. Các bác sĩ sẽ sử dụng nhiều cách khác nhau để giúp bạn kiểm soát, ổn định đường máu. Bạn hãy trao đổi với bác sĩ để tìm ra loại thuốc phù hợp nhất với mình, ngoài ra bạn cũng nên quan tâm tới các yếu tố khác như các bệnh đi kèm.
Xem thêm:
- Chế độ sinh hoạt hợp lý cho người bệnh tiểu đường: Ăn uống và tập luyện
- Bệnh tiểu đường type 1: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa biến chứng
- Tìm hiểu về bệnh tiểu đường type 2: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, thuốc điều trị và lối sống
- Những điều bạn cần biết về tiểu đường thai kỳ: Triệu chứng, yếu tố nguy cơ, điều trị và phòng ngừa biến chứng