Khớp thái dương hàm là một cấu trúc phức tạp có chứa cơ, gân và xương nối giữa xương hàm dưới và khối xương sọ ở phía trên. (nguồn: bvtt-tphcm.org.vn)
Viêm khớp thái dương hàm có thể do:
- Viêm xương khớp
- Viêm khớp dạng thấp
- Viêm khớp vảy nến
Viêm khớp thái dương hàm có thể từ nhẹ đến nặng và trở nên tồi tệ hơn theo thời gian. Nó cũng có thể dẫn đến các triệu chứng liên quan đến rối loạn khớp thái dương hàm.
Bài viết này sẽ giúp giải thích các loại viêm khớp khác nhau ảnh hưởng đến khớp thái dương hàm như thế nào và các biện pháp điều trị phù hợp.
Sau đây là một số thông tinh nhanh về bệnh viêm khớp thái dương hàm:
|
Các loại viêm khớp có thể ảnh hưởng đến khớp thái dương hàm
Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn, khiến hệ thống miễn dịch tấn công các mô khỏe mạnh lót bên trong các khớp và là một tình trạng viêm mãn tính.
(nguồn: joionline.net)
Viêm xương khớp
Viêm xương khớp là một dạng viêm khớp thoái hóa phổ biến, có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khớp nào trong cơ thể. Nó có liên quan đến việc lạm dụng khớp và trở nên phổ biến hơn khi lớn tuổi. Viêm khớp thái dương hàm được đặc trưng bởi sự phá hủy các mô cứng và mềm xung quanh khớp hàm, dẫn đến thay đổi hình dạng và chức năng của khớp thái dương hàm. Tổn thương có thể ở một hoặc cả hai bên.
Viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn, khiến hệ thống miễn dịch tấn công mô khỏe mạnh lót bên trong các khớp và là một tình trạng viêm mãn tính. Các triệu chứng ở viêm khớp thái dương hàm thường xảy ra trong giai đoạn sau của viêm khớp dạng thấp. Cả hai bên đều có thể bị ảnh hưởng.
Trong một nghiên cứu năm 2007 ở những người bị viêm khớp dạng thấp, gần 93% trong số họ có các triệu chứng bệnh ở khớp thái dương hàm hoặc xương hàm dưới bị tổn thương. Nghiên cứu tương tự cho thấy mức độ nghiêm trọng của rối loạn khớp thái dương hàm có liên quan đến mức độ nghiêm trọng của viêm khớp dạng thấp.
Viêm khớp vảy nến
Viêm khớp vẩy nến là một tình trạng viêm khớp xảy ra ở khoảng 30% những người mắc bệnh vẩy nến về da, là một tình trạng tự miễn. Viêm khớp vẩy nến là một tình trạng mãn tính, nhưng các triệu chứng có thể xuất hiện và rồi biến mất. Nếu không được điều trị sớm, nó có thể làm hỏng khớp thái dương hàm không thể phục hồi, như đã ghi nhận trong một nghiên cứu năm 2015.
Cùng một nghiên cứu năm 2015 trên 112 người - một số người chỉ bị bệnh vẩy nến và một số người thì bị cả bệnh vẩy nến và viêm khớp vẩy nến - cho kết quả rằng cả hai nhóm đều có các triệu chứng của rối loạn khớp thái dương hàm.
Nhưng những người bị viêm khớp vẩy nến có nhiều triệu chứng đáng kể hơn về:
- Vấn đề khi đóng mở miệng
- Nghiến răng
- Tiếng lạ phát ra khi đóng mở miệng
Các triệu chứng của bệnh viêm khớp thái dương hàm
Các triệu chứng của bệnh viêm khớp thái dương hàm có thể gặp như đau hàm, hạn chế cử động hoặc khít hàm…
(nguồn: dentalcaregroup.com.au)
Các triệu chứng của bệnh viêm khớp thái dương hàm có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh viêm khớp. Một số triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:
- Đau hàm, có thể là đau âm ỉ hoặc đau nhói khi cử động hàm
- Viêm trong hoặc xung quanh khớp thái dương hàm
- Hạn chế cử động hoặc khít hàm
- Cứng hàm, đặc biệt vào buổi sáng
- Tiếng kêu crack, pop, click hoặc lục cục… khi cử động hàm
- Khó nhai
- Đau mặt hoặc đau quanh tai hoặc cổ
- Nhức đầu
- Đau răng
Viêm khớp thái dương hàm và rối loạn khớp thái dương hàm
Theo Viện nghiên cứu nha khoa và sọ mặt Hoa Kì, rối loạn khớp thái dương hàm khá phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 10 triệu người Mỹ. Viêm khớp thái dương hàm có thể gây ra các triệu chứng của rối loạn khớp thái dương hàm, bao gồm:
- Viêm mãn tính
- Thoái hóa sụn khớp
- Hạn chế vận động của khớp thái dương hàm
Sự tiến triển và mức độ nghiêm trọng của rối loạn khớp thái dương hàm phụ thuộc vào loại viêm khớp liên quan. Cơ chế thoái hóa sụn khớp gây ra rối loạn thái dương hàm vẫn chưa được hiểu đầy đủ.
Các nguyên nhân khác gây đau hàm
Đau hàm có thể do nhiều nguyên nhân, và đôi khi có thể có nhiều hơn một nguyên nhân. Đau ở hàm không phải lúc nào cũng liên quan đến tổn thương xương khớp.
Ngoài viêm khớp, triệu chứng đau ở hàm cũng có thể do:
- Chuyển động lặp đi lặp lại,như:
- Thường xuyên nhai kẹo cao su
- Nghiến răng
- Cắn móng tay
- Chấn thương, có thể là do:
- Nhiễm trùng, chẳng hạn như nhiễm trùng xoang
- Một cú đánh vào hàm
- Mở miệng lớn và lâu, như khi làm một thủ thuật nha khoa
- Nguyên nhân thể chất,như:
- Sai lệch khớp cắn
- Cấu trúc xương hàm dưới có vấn đề
- Bệnh mô liên kết
- Thuốc. Một số loại thuốc kê đơn có thể ảnh hưởng đến cơ nhai và gây đau.
- Yếu tố tâm lý. Lo lắng, trầm cảm và căng thẳng có thể gây căng, co cơ nhai hoặc làm cho cơn đau ở hàm trầm trọng hơn.
Chẩn đoán viêm khớp thái dương hàm
Bạn có thể được yêu cầu chụp CT hay MRI để xem cấu trúc cụ thể của khớp thái dương hàm.
(nguồn: envisionmi.com.au)
Nếu bị đau nhức hàm, bạn nên đến gặp nha sĩ hoặc bác sĩ để tìm ra nguyên nhân. Bạn càng điều trị viêm hay rối loạn khớp thái dương hàm càng sớm thì tiên lượng càng tốt. Phát hiện sớm bệnh viêm khớp thái dương hàm có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng.
Bác sĩ sẽ hỏi tiền sử bệnh, triệu chứng và khám sức khỏe răng hàm mặt của bạn và có thể yêu cầu xét nghiệm máu. Để giúp chẩn đoán nguyên nhân gây đau hàm, bác sĩ có thể yêu cầu các phương pháp chẩn đoán hình ảnh, bao gồm:
- Chụp X-quang xương hàm và răng
- Chụp CT (chụp cắt lớp vi tính) để có cái nhìn rõ hơn về xương hàm và mô khớp
- MRI (chụp cộng hưởng từ) để xem có vấn đề gì với cấu trúc xương hàm không
Điều trị viêm khớp thái dương hàm
Video Viêm khớp thái dương hàm, bài tập vận động khớp
Điều trị viêm khớp thái dương hàm sẽ phụ thuộc vào loại viêm khớp bạn mắc phải và mức độ nghiêm trọng của nó. Nói chung, mục tiêu điều trị là:
- Ngăn ngừa tổn thương khớp thêm
- Kiểm soát cơn đau
- Duy trì chức năng của khớp thái dương hàm
Tuy nhiên, vẫn chưa có phương pháp điều trị nào để đảo ngược tổn thương gây ra bởi bệnh viêm khớp thái dương hàm.
Một tổng hợp các nghiên cứu về viêm khớp thái dương hàm năm 2017 đã báo cáo rằng các biện pháp bảo tồn ban đầu đã giải quyết được các triệu chứng đau ở hơn 80% trường hợp. Các biện pháp này bao gồm:
- Nghỉ ngơi, thư giãn khớp
- Vật lý trị liệu
- Dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAID)
- Đeo máng nhai
Tùy thuộc vào các triệu chứng viêm khớp thái dương hàm và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, bác sĩ cũng có thể yêu cầu:
- Điện trị liệu
- Thuốc uống, như các loại:
- Tậm (DMARDS)
- Thuốc mỡ bôi ngoài da
- Thuốc tiêm steroid
- Tiêm axit hyaluronic
- Châm cứu
Phẫu thuật
Nội soi khớp để chọc hút dịch khớp là một thủ thuật xâm lấn tối thiểu với tỷ lệ thành công cao. (nguồn: bjoms.com)Nếu các phương pháp điều trị bảo tồn không hiệu quả trong việc giảm đau hoặc các triệu chứng khác, phẫu thuật có thể là lựa chọn cuối cùng.
Nội soi khớp để chọc hút dịch khớp là một thủ thuật xâm lấn tối thiểu với tỷ lệ thành công cao. Theo một đánh giá năm 2017, thủ thuật này làm giảm 70 – 86% triệu chứng. Trong phẫu thuật nội soi khớp, bác sĩ sẽ:
- Loại bỏ mô sẹo
- Định hình lại khớp
- Giảm sưng
Bác sĩ cũng sẽ bơm chất lỏng vào khớp thái dương hàm, quy trình này được gọi là chọc hút khớp. Chất lỏng đưa vào sẽ giúp rửa sạch sản phẩm do quá trình viêm sinh ra. Điều này có thể giúp giảm áp lực lên khớp và làm khớp thái dương hàm chuyển động tốt hơn.
Phẫu thuật mở khớp là lựa chọn cuối cùng cho những người bị rối loạn chức năng khớp thái dương hàm nghiêm trọng. Bệnh nhân có thể được thay thế toàn bộ khớp nếu cần.
Biện pháp tự chăm sóc tại nhà với bệnh nhân bị viêm khớp thái dương hàm
Nếu cơn đau không quá nghiêm trọng và không ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày, bạn có thể thử giảm bớt sự khó chịu bằng các biện pháp tự chăm sóc.
Các biện pháp này bao gồm:
- Cho khớp thái dương hàm nghỉ ngơi. Tránh vận động khớp quá mức và cố gắng ăn những thức ăn mềm hơn mà không phải nhai quá nhiều có thể giúp giảm đau.
- Liệu pháp chườm lạnh hoặc ấm. Chườm lạnh có thể làm dịu tình trạng sưng tấy, trong khi chườm ấm có thể giúp thư giãn các cơ nhai.
- Các bài tập thư giãn và tăng cương cơ nhai. Các bài tập thư giãn có thể giúp bạn bình tĩnh hơn và bớt căng thẳng hơn. Hoặc thực hiện các bài tập cụ thể có thể giúp tăng cường cơ nhai và cải thiện chuyển động của khớp thái dương hàm.
- Xoa bóp các cơ nhai. Giúp cải thiện lưu lượng máu và tăng tốc độ lành thương.
- Mang dụng cụ bảo vệ miệng vào ban đêm. Nếu bạn thường nghiến răng khi ngủ thì đeo máng nhai có thể giúp ngăn chặn điều này.
Kết luận
Viêm khớp có thể xảy ra ở tất cả các khớp trên toàn cơ thể, bao gồm cả khớp thái dương hàm. Viêm xương khớp, viêm khớp dạng thấp hoặc viêm khớp vảy nến đều có thể gây ra viêm khớp thái dương hàm.
Đau, viêm và hạn chế cử động của hàm là những triệu chứng phổ biến nhất của viêm khớp thái dương hàm. Và bệnh này cũng có thể gây ra rối loạn khớp thái dương hàm. Chẩn đoán sớm bệnh viêm khớp thái dương hàm có thể giúp ngăn ngừa hoặc làm chậm quá trình thoái hóa khớp sau này. Các biện pháp bảo tồn thường là được ưu tiên đầu tiên. Nếu đau kéo dài hoặc nếu tổn thương khớp thái dương hàm quá mức, phẫu thuật đôi khi là cần thiết.
Xem thêm: