U xơ tử cung: Nguyên nhân, phân loại, chẩn đoán và điều trị

U xơ tử cung hay nhân xơ tử cung là loại u lành tính thường gặp nhất ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Chúng còn được gọi là u cơ trơn( leiomyomas )và u trong tử cung (myomas).

Có những người bị u xơ tử cung không triệu chứng, trong khi một số người khác bị đau hoặc chảy máu.

Tiếp theo sau đây, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản về bệnh u xơ tử cung: các dạng u xơ tử cung, ảnh hưởng đến cơ thể, nguyên nhân và các phương pháp điều trị.

U xơ tử cung là gì?

U xơ tử cung Nguồn ảnh: www.everydayhealth.com  Thành phần khối u bao gồm các tế bào cơ trơn và mô liên kết. 

Bệnh nhân có thể có một hoặc nhiều khối u xơ tử cung. Khối u có thể nhỏ bằng hạt táo hoặc to bằng quả bưởi (hoặc đôi khi lớn hơn thế). Các khối u cũng có thể teo nhỏ hoặc lớn lên theo thời gian. 

Bệnh phổ biến nhất ở độ tuổi 30 đến tuổi tiền mãn kinh. Khối u xơ thường teo nhỏ sau thời kỳ mãn kinh. Theo Viện sức khỏe phụ nữ Hoa Kỳ, có 20% - 80% phụ nữ bị u xơ tử cung ở tuổi 50. 

Hiện tại vẫn chưa rõ lý do chính xác tại sao khối u hình thành, tuy nhiên dường như có mối liên hệ giữa nồng độ cao hormone estrogen và sự phát triển của khối u.  

U xơ tử cung gần như hoàn toàn không phải là ung thư. Viện sức khỏe phụ nữ Hòa kỳ cũng nói rằng ung thư u xơ tử cung là rất hiếm, xảy ra với tỷ lệ 1/ 1000 trường hợp. Tuy nhiên, một số nghiên cứu khác cho thấy tỷ lệ cao hơn.  

Khi một khối u xơ bị ung thư, nó được gọi là u ác tính của cơ trơn hay sarcoma mô mềm (leiomyosarcoma).  

Việc có khối u xơ trong tử cung từ trước không làm tăng nguy cơ phát triển sarcoma mô mềm. 

Các loại u xơ tử cung

Có nhiều loại u xơ Nguồn ảnh: www.everydayhealth.com 

Phân loại u xơ phụ thuộc vào vị trí của khối u trong tử cung.

Có ba loại u xơ chính là:

• U xơ dưới thanh mạc: Đây là loại phổ biến nhất. Khối u phát triển ở bề ngoài tử cung.
• U xơ trong vách ( trong cơ ) : Khối u phát triển bên trong thành của tử cung.
• U xơ dưới niêm mạc: Những khối u xơ này phát triển vào không gian bên trong tử cung.

Một số khối u xơ có thể phát triển trở thành u xơ có cuống, tức là khối u có cuống bám vào tử cung. 

Triệu chứng

Đau bụng dưới nhiều trong kỳ kinh nghuyệt là một triệu chứng của u xơ tử cung.Nguồn ảnh:everydayhealth.com

Hầu hết các khối u xơ tử cung không gây ra bất kỳ triệu chứng gì đặc biệt. Tuy nhiên, một số ngưới có triệu chứng khó chịu rõ rệt.

7 dấu hiệu nhận biết U xơ tử cung

Các triệu chứng của u xơ tử cung có thể bao gồm:

• Kinh nguyệt ra nhiều (rong kinh) có thể gây thiếu máu
• Đau đớn trong những kỳ kinh nguyệt
• Đau phần lưng dưới hoặc đau chân
• Táo bón
• Cảm thấy khó chịu hoặc đầy bụng dưới, đặc biệt trong trường hợp u xơ tử cung lớn
• Thường xuyên đi tiểu
• Đau khi quan hệ tình dục

Một số người bị u xơ tử cung có thể mắc các vấn đề về khả năng sinh sản liên quan. U xơ có thể gây ra các biến chứng trong quá trình mang thai và chuyển dạ, và làm tăng khả năng phải sinh mổ.

Một số nghiên cứu cho thấy loại bỏ u xơ tử cung có thể cải thiện tỷ lệ thụ thai và sinh con, tuy vậy điều này vẫn còn đang gây tranh cãi và cần nghiên cứu thêm. 

Nếu khối u xơ lớn, bạn có thể bị tăng cân và phồng lên ở vùng bụng dưới.

Nguyên nhân

U xơ tử cung có liên quan đến nồng độ hormone estrogen trong cơ thể. Nguồn ảnh:jaingynecology.com

Nguyên nhân gây ra u xơ tử cung vẫn chưa được biết rõ chính xác. Sự phát triển của khối u xơ có thể liên quan tới nồng độ hormone estrogen. 

Trong độ tuổi sinh sản, phụ nữ có nồng độ hormone estrogen và progesterone cao hơn. Khi nồng độ estrogen cao, đặc biệt là trong thời kỳ mang thai, các khối u xơ tử cung có xu hướng lớn lên. 

Ngược lại, nồng độ estrogen thấp có liên quan đến sự teo nhỏ của các khối u xơ. Quá trình này có thể xảy ra trong và sau thời kỳ mãn kinh. Và cũng có thể xảy ra khi dùng một số loại thuốc, chẳng hạn như sử dụng chất chủ vận hoặc chất đối kháng giải phóng hormone gonadotropin (GnRH) 

Yếu tố di truyền cũng có thể đóng một vai trò nào đó đến sự phát triển của u xơ tử cung. Ví dụ, Nếu bạn có người thân bị u xơ tử cung thì bạn cũng có liên quan đến việc tăng nguy cơ phát triển căn bệnh này. 

Có bằng chứng cho thấy thịt đỏ, rượu và caffeine có liên quan đến việc tăng nguy cơ u xơ tử cung. Ăn nhiều trái cây và rau quả có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh.

Thừa cân và béo phì cũng có liên quan đến gia tăng nguy cơ mắc u xơ tử cung.

Nguy cơ mắc u xơ tử cung giảm sau mỗi lần mang thai và sinh con. 

Chẩn đoán 

Các xét nghiệm sau đây có thể giúp bác sĩ phát hiện và chẩn đoán u xơ tử cung đồng thời để loại trừ các bệnh lý khác:

• Siêu âm: Bác sĩ có thể dùng máy quét qua vùng bụng hoặc đưa một đầu dò siêu âm nhỏ vào âm đạo để cho ra hình ảnh siêu âm. Cả hai cách tiếp cận này có thể đều cần phải sử dụng đến để phát hiện u xơ tử cung.
• Chụp MRI: Chụp MRI có thể xác định kích thước và số lượng của các khối u xơ.
• Nội soi tử cung: Trong quá trình nội soi tử cung, bác sĩ sẽ sử dụng một thiết bị nhỏ có gắn camera ở đầu để kiểm tra bên trong tử cung. Bác sĩ sẽ đưa dụng cụ qua âm đạo và vào tử cung. Nếu cần, họ cũng sẽ thực hiện sinh thiết để tìm tế bào ung thư.
• Nội soi ổ bụng: Trong kỹ thuật này, bác sĩ sẽ đưa một ống nhỏ có gắn đèn qua một vết rạch nhỏ ở bụng để kiểm tra các cấu trúc xung quanh tử cung. Nếu cần, bác sĩ cũng sẽ tiến hành sinh thiết.

Vì u xơ tử cung thường không xuất hiện các triệu chứng, bạn có thể không biết rằng mình bị u xơ tử cung cho đến khi đi khám định kỳ vùng chậu. 

Các phương pháp điều trị  

Xem chi tiết: Điều trị u xơ tử cung: Các liệu pháp tự nhiên có thể áp dụng tại nhà

Hầu hết các khối u xơ không gây ra triệu chứng và không cần điều trị. Trên thực tế, chúng thường teo nhỏ lại hoặc biến mất sau thời kỳ mãn kinh. 

Tuy nhiên, nếu u xơ gây ra các triệu chứng khó chịu. Có nhiều phương pháp điều trị y tế có thể giúp bạn. 

Bác sĩ có thể đưa ra các phương pháp điều trị khác nhau tùy thuộc vào các triệu chứng, mức độ nghiêm trọng của chúng và vị trí của khối u xơ. 

Thuốc 

Phương pháp điều trị u xơ tử cung đầu tiên là dùng thuốc. Sau đây là thông tin chi tiết hơn về một số loại thuốc điều trị u xơ tử cung. 

Chất chủ vận GnRH

Gonadotropin GnRH.

Loại thuốc này làm cơ thể giảm sản xuất estrogen và progesterone. Điều này giúp thu nhỏ các khối u xơ. Thuốc chủ vận GnRH làm ngừng chu kỳ kinh nguyệt mà không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản sau khi kết thúc điều trị. 

Chất chủ vận GnRH có thể gây ra các triệu chứng giống như mãn kinh, bao gồm bốc hỏa, đổ mồ hôi, khô âm đạo và trong một số trường hợp, làm tăng nguy cơ loãng xương.

Thuốc chủ vận GnRH chỉ được dùng trong thời gian ngắn. Bác sĩ có thể cho người bệnh sử dụng những loại thuốc này trước khi phẫu thuật thu nhỏ khối u xơ. 

Một liệu pháp mới hơn là sử dụng chất đối kháng GnRH, đây là một lựa chọn điều trị khác. 

Thuốc chống viêm không steroid (NSAID)

Thuốc chống viêm không steroid, như ibuprofen, có thể làm giảm cơn đau do u xơ, nhưng không có tác dụng cầm máu. 

Hormone kiểm soát sinh sản

Thuốc tránh thai hàng giúp ổn định nồng độ hormone estrogen trong cơ thể. Nguồn ảnh: Healthline.com

Thuốc tránh thai hàng ngày đường uống giúp điều chỉnh chu kỳ rụng trứng và có thể giúp giảm đau hoặc chảy máu trong kỳ kinh nguyệt. Thuốc tránh thai hàng ngày liều thấp không gây phát triển khối u xơ. 

Bệnh nhân cũng có thể sử dụng vòng tránh thai giải phóng hormone progesterone, chẳng hạn như Mirena, hoặc thuốc tiêm progesterone, chẳng hạn như Depo-Provera. 

Phẫu thuật 

U xơ tử cung nặng có thể không đáp ứng với các điều trị bảo tồn. Trong những trường hợp này, phẫu thuật là lựa chọn điều trị tốt nhất. 

Bác sĩ có thể cân nhắc các phương pháp sau: 

Cắt bỏ tử cung

Cắt bỏ tử cung là phương pháp loại bỏ một phần hoặc toàn bộ tử cung. Phương pháp này có thể điều trị các khối u xơ cực lớn hoặc bị chảy máu quá nhiều. Cắt tử cung toàn bộ có thể ngăn chặn u xơ tử cung tái phát. 

Nếu bác sĩ phẫu thuật thực hiện cắt bỏ luôn buồng trứng và ống dẫn trứng, bạn có thể gặp các tác dụng phụ gồm giảm ham muốn tình dục và mãn kinh sớm. 

Cắt bỏ cơ tử cung 

Đây là phẫu thuật loại bỏ các khối u xơ khỏi thành tử cung. Phẫu thuật này được lựa chọn cho những bệnh nhân vẫn muốn có con.

Những bệnh nhân có u xơ lớn hoặc u xơ nằm ở các vị trí đặc biệt của tử cung có thể không thực hiện được loại phẫu thuật này. 

Các bác sĩ có thể thực hiện cắt bỏ u xơ qua nội soi ổ bụng hoặc nội soi tử cung.

Cắt bỏ nội mạc tử cung 

Loại bỏ nội mạc tử cung có thể được lựa chọn nếu khối u xơ nằm ở vị trí gần mặt bên trong của tử cung. Cắt bỏ nội mạc tử cung có thể là một phương pháp thay thế hiệu quả cho việc cắt bỏ tử cung đối với một số người bị u xơ tử cung. 

Nút mạch u xơ tử cung 

Cắt đứt nguồn cung cấp máu đến khối u làm teo nhỏ khối u xơ. Phương pháp này được chỉ dẫn bằng kỹ thuật chụp nội soi huỳnh quang, bác sĩ sẽ tiêm một chất hóa học qua một ống thông (catheter) vào động mạch cung cấp máu cho khối u xơ. 

Thủ thuật này làm giảm hoặc loại bỏ lên đến 90% triệu chứng ở những người bị u xơ tử cung. Tuy nhiên, phương pháp này không phù hợp với những bệnh nhân trong thời kỳ mang thai hoặc muốn có con. 

Nói tóm lại, tùy thuộc vào vị trí và kích thước của u xơ tử cung mà có các phương pháp điều trị khác nhau . Không có phương pháp điều trị nào thích hợp cho tất cả các loại u xơ mà mỗi loại u xơ tử cung cần phương pháp điều trị riêng cho chúng. 

Thay đổi lối sống 

Duy trì cân nặng vừa phải bằng cách tập thể dục thường xuyên và thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh giúp điều hòa nồng độ hormone estrogen và có thể giúp giảm u xơ tử cung. 

Các biến chứng

Biến chứng của u xơ tử cung đôi khi xảy ra. Nguồn ảnh: factdr.com

 U xơ thường không gây ra các biến chứng. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là các biến chứng không thể xảy ra. 

Kinh nguyệt ra nhiều liên tục có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống . Mất máu nhiều cũng có thể dẫn đến thiếu máu.

Các khối u xơ lớn có thể dẫn đến sưng phồng và gây khó chịu ở vùng bụng dưới hoặc gây táo bón hay đau đớn khi đi tiểu. 

Một số người có thể bị nhiễm trùng đường tiết niệu do u xơ tử cung.

Bệnh nhân cũng có thể gặp các biến chứng liên quan đến việc mang thai. Chúng bao gồm gây sinh non, các vấn đề trong lúc chuyển dạ và có thể gây sẩy thai do nồng độ hormone estrogen tăng cao trong thời kỳ mang thai. 

Không có đủ bằng chứng để kết luận rằng u xơ tử cung làm giảm khả năng mang thai. 

Có bằng chứng quan trọng cho thấy rằng việc cắt bỏ cơ tử cung bằng phương pháp nội soi, đối với khối u xơ dưới niêm mạc giúp gia tăng tỷ lệ có thai trên lâm sàng. 

U xơ tử cung hầu như luôn luôn là u lành tính. Ung thư u xơ tử cung hay u ác tính của cơ trơn hay sarcoma mô mềm (leiomyosarcoma) là rất hiếm. Chúng chỉ xảy ra với tỷ lệ 1:1000 trường hợp. 

Tóm tắt

U xơ tử cung là sự tăng sinh của mô xảy ra phổ biến trong tử cung. Trong hầu hết các trường hợp, bệnh không gây ra triệu chứng và không cần điều trị. 

Nếu có xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng, có nhiều phương pháp điều trị nội khoa hoặc phẫu thuật khác nhau giúp giảm đau và khó chịu cho người bệnh. 

Xem thêm:

• Phẫu thuật u xơ tử cung: Các loại, lợi ích, rủi ro, phục hồi và các phương pháp điều trị khác
• U xơ tử cung khi mang thai: Triệu chứng, ảnh hưởng, biện pháp điều trị và phòng ngừa
• Điều trị u xơ tử cung: Các liệu pháp tự nhiên có thể áp dụng tại nhà
• Chế độ ăn cho bệnh nhân u xơ tử cung: Thực phẩm có giúp thu nhỏ hoặc loại bỏ khối u?
• Nút mạch u xơ tử cung: Phương pháp loại bỏ khối u không qua phẫu thuật