Công dụng của thuốc clopidolgrel
Clopidogrel được sử dụng để ngăn ngừa hình thành các cục máu đông khi bệnh nhân bị đau ngực, mắc bệnh động mạch ngoại biên (lưu thông máu kém ở chân), đau tim hoặc đột quỵ.
Thuốc có thể được sử dụng như một phần của liệu pháp kết hợp, nghĩa là đôi khi cần dùng chung clopidogrel với cả các loại thuốc khác. Bác sĩ sẽ quyết định việc có nên kết hợp hay không, ví dụ như dùng cùng aspirin.
Cách hoạt động của thuốc
Clopidogrel là một loại thuốc chống kết tập tiểu cầu hoặc chất ức chế nhóm thienopyridine của thụ thể tiểu cầu P2Y12 ADP. Nhóm thuốc là một nhóm các thuốc cùng hoạt động theo cách tương tự nhau, thường được dùng để điều trị các tình trạng tương tự nhau.
Tiểu cầu (platelets hay thrombocytes) là một loại tế bào máu được sản xuất trong tủy xương. Tiểu cầu có chức năng ngưng kết với nhau thành một cục máu đông để bịt kín mạch máu khi bị tổn thương, giúp cầm máu hiệu quả. Clopidogrel giúp ngăn không cho tiểu cầu kết dính với nhau, dẫn đến ngăn hình thành nên các cục máu đông.
Thuốc clopidogrel có thể gây ra các tác dụng phụ nào?
Thuốc clopidogrel có thể gây ra các tác dụng không mong muốn như dễ chảy máu, bầm tím, đau, tiêu chảy,… Nguồn: iStock Viên uống clopidogrel có thể gây ra các tác dụng phụ nhẹ hoặc nghiêm trọng. Dưới đây bao gồm một số tác dụng phụ chính có thể xảy ra khi dùng clopidogrel. Danh sách này chưa bao gồm tất cả các tác dụng phụ có thể xảy ra.
Để có thêm thông tin hay những lời khuyên về cách đối phó với tác dụng phụ đáng lo ngại nào đó có thể có của clopidogrey, hãy liên hệ ngay cho bác sĩ hoặc dược sĩ.
Các tác dụng phụ phổ biến
Các tác dụng phụ phổ biến có thể xảy ra khi dùng clopidogrel bao gồm:
- Dễ chảy máu
- Ngứa da
Ngứa da có thể biến mất trong vài ngày hoặc vài tuần nếu xuất hiện nhưng khi biểu hiện nghiêm trọng hơn hay không có dấu hiệu biến mất, hãy liên hệ với bác sĩ hoặc dược sĩ ngay lập tức.
Tác dụng phụ nghiêm trọng
Gọi cho bác sĩ hoặc cấp cứu ngay lập tức nếu thấy xuất hiện các tác dụng phụ nghiêm trọng gây nguy hiểm đến tính mạng. Các tác dụng phụ nghiêm trọng và các triệu chứng của chúng có thể bao gồm:
- Chảy máu nghiêm trọng, đe dọa đến tính mạng. Các triệu chứng có thể bao gồm:
- Chảy máu không rõ nguyên nhân hoặc chảy máu kéo dài
- Xuất hiện máu trong nước tiểu (nước tiểu màu hồng, đỏ hoặc nâu)
- Đi ngoài ra phân màu đỏ hoặc đen trông giống như nhựa đường
- Xuất hiện các vết bầm tím không giải thích được hoặc những vết bầm tím rất lớn
- Ho ra máu hoặc những cục máu đông
- Nôn ra máu hoặc chất nôn trông giống như bã cà phê
Liên hệ với bác sĩ nếu xuất hiện các tác dụng phụ nghiêm trọng khi sử dụng thuốc Nguồn: iStock
- Vấn đề đông máu được gọi là xuất huyết giảm tiểu cầu huyết khối (TTP). Tình trạng này có thể xảy ra sau sử dụng clopidogrel, ngay cả khi chỉ dùng dưới hai tuần. Trong TTP, cục máu đông sẽ hình thành trong các mạch máu ở bất kỳ vị trí nào trong cơ thể. Gọi cấp cứu ngay lập tức nếu có bất kỳ triệu chứng nào sau đây:
- Xuất hiện những vết màu tía (ban xuất huyết) trên da hoặc trong miệng ( chỗ màng nhầy) do xuất huyết dưới da
- Vàng da hoặc vàng lòng trắng của mắt
- Cảm thấy mệt mỏi hoặc suy nhược
- Da nhợt nhạt
- Sốt
- Nhịp tim nhanh hoặc thấy khó thở
- Đau đầu
- Khó nói hoặc hiểu ngôn ngữ (mất ngôn ngữ)
- Cảm thấy hoang mang
- Hôn mê
- Đau tim
- Co giật
- Đi tiểu ra ít nước tiểu hoặc nước tiểu có màu hồng hoặc có máu
- Đau bụng
- Buồn nôn, nôn mửa hoặc tiêu chảy
- Mất thị lực
Tương tác thuốc của clopidogrel
Viên uống clopidogrel có thể tương tác với một số loại thuốc khác. Các tương tác khác nhau sẽ gây ra các hậu quả khác nhau. Ví dụ, một số thì ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của một loại thuốc trong đó, trường hợp khác lại khiến gia tăng các tác dụng phụ.
Dưới đây là danh sách các loại thuốc có thể tương tác với clopidogrel, tuy nhiên chưa bao gồm tất cả các tương tác có thể xảy ra.
Trước khi dùng clopidogrel, hãy thông báo với bác sĩ về tất cả các loại thuốc được kê và không kê đơn đang dùng, cùng tất cả thuốc khác bao gồm bất kỳ loại vitamin, thảo mộc hay chất bổ sung nào đó để tránh những tương tác tiềm ẩn có thể xảy ra.
Nếu thắc mắc về những tương tác thuốc có thể ảnh hưởng đến bản thân, hãy liên hệ hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ.
Thuốc đái tháo đường
Trong hầu hết các trường hợp, không nên dùng repaglinide cùng clopidogrel vì khi đó sẽ làm lượng repaglinide trong cơ thể tăng lên, dẫn đến lượng đường trong máu thấp. Nếu phải dùng những loại thuốc này trong một thời điểm, bác sĩ sẽ theo dõi cẩn thận liều lượng repaglinide.
Thuốc chống viêm, loét dạ dày (thuốc ức chế bơm proton)
Không nên dùng clopidogrel cùng các loại thuốc sử dụng để điều trị lượng axit dạ dày vì có thể làm giảm hiệu quả của clopidogrel. Một số ví dụ của các thuốc này như:
Thuốc chống viêm không steroid (NSAID)
Dùng clopidogrel cùng với NSAID có thể làm tăng nguy cơ chảy máu trong dạ dày và ruột. Ví dụ một số NSAID như:
- Aspirin
- Ibuprofen
- Naproxen
Thuốc chống đông máu
Warfarin và clopidogrel đều có tác dụng làm loãng máu theo những cách khác nhau. Do đó khi dùng chung sẽ làm tăng nguy cơ chảy máu.
Thuốc điều trị trầm cảm
Sử dụng một số loại thuốc chống trầm cảm với clopidogrel có thể làm tăng nguy cơ chảy máu, bao gồm các thuốc:
- Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI)
- Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin-norepinephrine (SNRI)
Salicylat (aspirin)
Ở bệnh nhân mắc hội chứng mạch vành cấp nên dùng aspirin với clopidogrel. Tuy nhiên, không nên sử dụng những loại thuốc này cùng nhau nếu bạn từng bị đột quỵ gần đây, do sẽ làm nguy cơ chảy máu tăng lên.
Thuốc giảm đau nhóm Opioid
Dùng thuốc opioid cùng clopidogrel sẽ làm chậm sự hấp thu và giảm lượng clopidogrel trong cơ thể, dẫn đến giảm hiệu quả của thuốc. Nếu phải dùng chúng cùng nhau, bác sĩ có thể kê đơn bổ sung thuốc giúp ngăn ngừa đông máu trong một số tình huống nhất định.
Một số ví dụ về opioid bao gồm:
- Codeine
- Hydrocodone
- Fentanyl
- Morphin
Liều lượng của clopidogrel cho trẻ em và người lớn
Nguồn: iStock Liều lượng clopidogrel mà bác sĩ kê đơn để điều trị sẽ phụ thuộc vào tình trạng bệnh lý đang mắc phải.
Thông thường, bác sĩ sẽ bắt đầu với liều lượng thấp và điều chỉnh theo thời gian để có được liều lượng phù hợp nhất với mỗi người. Cuối cùng sẽ là liều nhỏ nhất nhưng mang lại hiệu quả tốt nhất.
Đảm bảo dùng đúng theo liều lượng mà bác sĩ đã kê đơn vì đó là liều lượng tốt nhất, phù hợp với nhu cầu mỗi cá nhân.
Hình thức và liều lượng
Thuốc gốc: Clopidogrel
- Dạng: viên uống
- Liều lượng: 75 mg và 300 mg
Biệt dược: Plavix
- Dạng: viên uống
- Liều lượng: 75 mg và 300 mg
Liều dùng cho bệnh nhân mắc hội chứng mạch vành cấp tính
- Liều dùng cho người lớn (từ 18 tuổi trở lên)
- Liều khởi đầu điển hình: 300 mg, uống một lần đầu tiên. Bắt đầu điều trị với thuốc mà không có liều tải sẽ làm chậm tác dụng vài ngày
- Liều duy trì: 75 mg, uống một lần mỗi ngày.
- Liều dùng cho trẻ em (từ 0 đến 17 tuổi): Thuốc chưa được nghiên cứu sử dụng ở trẻ em và cũng không dùng cho đối tượng dưới 18 tuổi.
Liều dùng cho bệnh nhân bị đau tim, đột quỵ gần đây hoặc mắc bệnh động mạch ngoại biên
- Liều dùng cho người lớn (từ 18 tuổi trở lên): Liều thông thường: 75 mg uống một lần mỗi ngày
- Liều dùng cho trẻ em (từ 0 đến 17 tuổi): Thuốc chưa được nghiên cứu ở trẻ em và cũng không được sử dụng cho đối tượng dưới 18 tuổi.
Cảnh báo khi sử dụng clopidogrel
Nguy cơ chảy máu nghiêm trọng
Clopidogrel có thể gây chảy máu nghiêm trọng, nhiều trường hợp còn gây tử vong. Thuốc làm dễ bị bầm tím và chảy máu hơn bình thường, ví dụ như chảy máu cam và mất nhiều thời gian hơn bình thường để cầm máu. Nên nói với bác sĩ về bất kỳ trường hợp chảy máu nghiêm trọng nào, chẳng hạn như:
- Chảy máu không rõ nguyên nhân, kéo dài hoặc quá nhiều
- Có máu trong nước tiểu hoặc phân
Nguy cơ sau phẫu thuật hoặc thực hiện thủ thuật
Trước khi thực hiện bất kỳ thủ thuật y khoa nào, nên nói với bác sĩ hoặc nha sĩ về việc đang dùng clopidogrel. Vì có thể cần ngừng dùng thuốc này trong một thời gian ngắn trước đó để ngăn ngừa chảy máu. Sau đó, bác sĩ sẽ cho biết thời gian hợp lí để ngưng dùng thuốc và bắt đầu dùng lại.
Nguy cơ dị ứng
Clopidogrel có thể gây ra các phản ứng dị ứng nghiêm trọng, bao gồm:
- Khó thở
- Sưng mặt, môi, lưỡi hoặc cổ họng
Không dùng nếu đã từng bị dị ứng với thuốc, đồng thời cũng không nên sử dụng thuốc khi bị dị ứng với thienopyridine (chẳng hạn như ticlopidine và clopidogrel). Dùng lần hai sau phản ứng dị ứng có thể sẽ gây tử vong.
Tương tác của thuốc với rượu
Rượu có thể làm tăng nguy cơ chảy máu khi đang dùng clopidogrel.
Cảnh báo về một số tình trạng sức khỏe nhất định khi sử dụng clopidolgrel
Đối với những người có thể bị xuất huyết: Không nên dùng clopidogrel nếu đang bị xuất huyết (chẳng hạn như xuất huyết não) hoặc mắc một tình trạng bệnh lý gây chảy máu nào đó (ví dụ như loét dạ dày hoặc ruột) do clopidogrel ngăn ngừa đông máu từ đó làm tăng nguy cơ chảy máu.
Đối với những người dị ứng với thienopyridine: Nếu đã từng bị dị ứng với bất kỳ loại thienopyridine nào thì không nên dùng clopidogrel.
Đối với những người từng đột quỵ gần đây: Không nên dùng thuốc này cùng aspirin nếu gần đây bị đột quỵ, vì có thể làm tăng nguy cơ chảy máu nghiêm trọng.
Cảnh báo cho các nhóm đối tượng khác
Nguồn: iStock Đối với phụ nữ có thai: Các nghiên cứu thực hiện trên phụ nữ và động vật mang thai có dùng clopidogrel đều không cho thấy tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh hoặc sẩy thai
Tuy nhiên, sẽ có những nguy cơ tiềm ẩn ảnh hưởng đến mẹ và thai nhi nếu thai phụ bị đau tim hoặc đột quỵ trong thai kỳ. Do đó, lợi ích của clopidogrel trong việc ngăn ngừa những biến cố sức khỏe trên có thể lớn hơn bất kỳ nguy cơ nào của thuốc trong thai kỳ.
Cho bác sĩ biết nếu đang muốn mang thai hoặc dự định có thai. Chỉ nên sử dụng clopidogrel trong thời kỳ này nếu lợi ích mang lại cao hơn nguy cơ có thể xảy ra.
Đối với phụ nữ đang cho con bú: Chưa biết liệu clopidogrel có đi vào sữa mẹ hay không. Nếu có, có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng cho trẻ đang bú sữa mẹ. Vì vậy, cần hỏi ý kiến bác sĩ để quyết định việc có nên dùng clopidogrel khi con bú hay không.
Đối với trẻ em: Chưa xác định được tính an toàn và hiệu quả của clopidogrel ở đối tượng dưới 18 tuổi.
Hướng dẫn sử dụng thuốc clopidogrel
Sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ Nguồn: iStock Clopidogrel dạng viên uống được sử dụng để điều trị lâu dài nên sẽ đi kèm với những rủi ro nghiêm trọng nếu không dùng thuốc theo đúng quy định.
Nếu ngừng dùng thuốc hoặc hoàn toàn không dùng thuốc sẽ làm tăng nguy cơ đau tim hoặc đột quỵ và có thể dẫn đến tử vong.
Nếu phải tạm thời ngưng dùng clopidogrel, hãy bắt đầu dùng lại ngay thời điểm bác sĩ yêu cầu. Việc ngừng thuốc này có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim nghiêm trọng, đột quỵ hoặc hình thành nên những cục máu đông ở chân hoặc phổi.
Nếu quên hoặc không dùng thuốc đúng lịch: Thuốc có thể không hoạt động tốt hoặc ngừng hoạt động hoàn toàn. Để loại thuốc này phát huy đúng tác dụng, cần phải luôn duy trì một lượng nhất định trong cơ thể.
Nếu dùng quá liều: Có thể có lượng nguy hiểm của thuốc trong cơ thể. Các triệu chứng của quá liều thuốc này bao gồm chảy máu.
Nếu cho rằng bản thân đã dùng quá liều thuốc này, hãy gọi cho bác sĩ hoặc đến phòng cấp cứu gần nhất ngay lập tức.
Khi quên uống thuốc: Nếu quên một liều, hãy dùng clopidogrel ngay khi nhớ ra. Nếu gần đến thời gian dùng liều tiếp theo, hãy bỏ qua liều đã quên. Chỉ uống một liều vào mỗi thời điểm. Không dùng hai liều clopidogrel cùng một lúc trừ khi được bác sĩ yêu cầu.
Cách để biết thuốc có hoạt động: Bệnh nhân sẽ không bị đau tim hoặc đột quỵ.
Những lưu ý quan trọng khi dùng clopidogrel
Nguồn: iStock Hãy ghi nhớ những lưu ý này nếu được bác sĩ kê đơn viên uống clopidogrel.
Khi uống:
- Không cắt hoặc nghiền nát viên thuốc
Bảo quản
- Bảo quản clopidogrel ở nhiệt độ phòng khoảng 25 ° C, ngoài ra có thể lưu trữ thuốc trong thời gian ngắn ở nhiệt độ từ 15ºC đến 30 ° C
- Không bảo quản thuốc ở những nơi ẩm ướt, chẳng hạn như phòng tắm.
Khi mang theo thuốc:
Khi đi du lịch:
- Luôn mang theo thuốc bên mình. Khi đi máy bay, không cho thuốc vào túi đã kiểm tra mà hãy để trong hành lý xách tay
- Máy chụp X-quang ở sân bay sẽ không làm hỏng thuốc
- Có thể cần cho nhân viên sân bay xem nhãn hiệu của thuốc. Luôn mang theo hộp đựng có nhãn thuốc được kê theo đơn bên mình
- Không để thuốc trong ngăn đựng găng tay của ô tô hoặc trong ô tô, nhất là khi thời tiết quá nóng hoặc rất lạnh
Khi tự uống thuốc
Bác sĩ sẽ hướng dẫn về triệu chứng của những cơn đau tim, đột quỵ hoặc khi bị hình thành nên các cục máu đông ở chân hoặc phổi. Nếu xuất hiện triệu chứng của những vấn đề trên, hãy đến phòng cấp cứu hoặc gọi cấp cứu ngay lập tức.
Theo dõi lâm sàng
Trước khi bắt đầu điều trị bằng clopidogrel, bác sĩ có thể làm một số xét nghiệm di truyền để kiểm tra kiểu gen CYP2C19. Xét nghiệm này sẽ giúp bác sĩ quyết định việc có nên dùng clopidogrel hay không vì một số kiểu gen sẽ làm chậm quá trình phân hủy clopidogrel. Nếu có kiểu gen đó, dùng clopidogrel có thể sẽ không mang lại hiệu quả.
Để đảm bảo thuốc đang hoạt động và an toàn cho bệnh nhân, bác sĩ sẽ kiểm tra:
- Công thức máu hoàn chỉnh (CBC)
- Dấu hiệu chảy máu
Dùng cùng thuốc khác
Nếu đang điều trị hội chứng vành cấp, có thể phải dùng clopidogrel cùng với aspirin. Hỏi bác sĩ để được tư vấn thêm thông tin.
Nơi mua thuốc
Hầu hết các hiệu thuốc đều cung cấp clopidogrel dạng thuốc gốc. Tuy nhiên, không phải hiệu thuốc nào cũng có thuốc ở dạng biệt dược. Nếu được bác sĩ kê đơn thuốc biệt dược, hãy tham khảo trước khi mua.
Lựa chọn thay thế
Có nhiều loại thuốc khác nhau có thể cùng điều trị một tình trạng nào đó tùy theo thể trạng mỗi người. Nói chuyện với bác sĩ để có được lựa chọn phù hợp nhất.