Video: Hướng dẫn cách xử lý khi trẻ bị khò khè, có đờm
Thở khò khè là dấu hiệu của một số bệnh lý. Trong khi một số bất thường này là tạm thời (như dị ứng) thì những bất thường khác có thể khá nghiêm trọng và cần phải nhập viện điều trị.
Nguyên nhân gây thở khò khè
Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của thở khò khè là do bệnh hen - khi cổ họng hoặc đường dẫn khí đến phổi bị phù nề hoặc thu hẹp. Tuy nhiên, thở khò khè cũng có thể là dấu hiệu ở một số bệnh lý khác.
Các bệnh lý ở phổi
Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) là tình trạng bệnh lý ở phổi thường bao gồm nhiều vấn đề như các vấn đề ở phổi bao gồm khí phế thũng (là các túi khí trong phổi bị tổn thương) và viêm phế quản mạn tính (viêm phổi). Hầu hết những người bị COPD đều lớn tuổi và có yếu tố nguy cơ là hút thuốc. Thở khò khè và khó thở là hai triệu chứng của COPD.
Bệnh xơ nang
Bệnh xơ nang là một bệnh ảnh hưởng đến các tuyến ngoại tiết và có thể gây tích tụ dịch trong phổi gây ra triệu chứng thở khò khè trên lâm sàng.
Nhiễm trùng hô hấp
Viêm phế quản, là một bệnh nhiễm trùng ở các đường dẫn khí chính của phổi, có thể gây ra thở khò khè. Thở khò khè cũng là một triệu chứng của bệnh viêm phổi, một bệnh nhiễm trùng trong nhu mô của phổi.
Vấn đề về dây thanh âm
Rối loạn chức năng dây thanh (VCD), thường bị nhầm lẫn với bệnh hen, là tình trạng dây thanh không đóng mở ra một cách thích đáng. Một số triệu chứng của rối loạn chức năng dây thanh là:
- Thở khò khè
- Ho
- Khó thở.
Dị ứng
Ngay cả khi bạn không bị bệnh hen, nếu gặp phải tình trạng dị ứng cũng có thể gây ra triệu chứng khó thở hay thở khò khè. Các triệu chứng dị ứng gặp phải tùy thuộc vào tác nhân gây dị ứng, chẳng hạn như phấn hoa hoặc lông thú cưng.
Phản vệ, là một phản ứng dị ứng cấp tính và nghiêm trọng, cũng có thể gây ra thở khò khè. Sốc phản vệ là một tình trạng cấp cứu y tế. Bất kỳ ai nếu gặp phải các triệu chứng sốc phản vệ như ví dụ dưới đây cần gọi cứu cấp ngay lập tức:
- Chóng mặt
- Phù nề họng, lưỡi
- Khó thở
Bệnh lý tại tim
Suy tim có thể gây ra thở khò khè hoặc cảm giác “khó thở”. Tình trạng thở khò khè này thường do dịch tích tụ trong phổi.
Bất thường hệ tiêu hóa
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD), là chứng trào ngược axit mạn tính, thường có liên quan chặt chẽ với bệnh hen. Tình trạng trào ngược axit mạn tính này có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng hen do kích thích đường thở và phổi. Những người bị cả hen và GERD có thể nhận thấy thở khò khè nặng lên khi bệnh GERD bùng phát.
Yếu tố lối sống
Hút thuốc lá có thể:
- Làm trầm trọng thêm các triệu chứng bệnh hen
- Tăng nguy cơ phát triển COPD
- Gây ho và thở khò khè
Các yếu tố nguy cơ gây thở khò khè
Bất kì ai cũng có thể gặp phải tình trạng thở khò khè. Tuy nhiên, một số yếu tố nguy cơ nhất định có thể làm tăng nguy cơ mắc thở khò khè. Một số bệnh di truyền như bệnh hen, gây tình trạng thở khò khè.
Thở khò khè cũng có thể gặp trong:
- Ung thư phổi
- Trẻ ở tuổi học mẫu giáo, do mức độ phơi nhiễm ngày càng tăng
- Người đã từng và đang hút thuốc lá.
Tránh các yếu tố nguy cơ, chẳng hạn như hút thuốc, có thể giúp cải thiện tình trạng thở khò khè. Bạn nên tránh xa các tác nhân có thể kích thích tình trạng thở khò khè, chẳng hạn như phấn hoa và các chất gây dị ứng khác, khi có thể.
Khi nào cần đi khám
Hãy đi khám bác sĩ nếu lần đầu tiên bạn bị thở khò khè và dường như không thể tìm ra nguyên nhân. Tuy nhiên, hãy gọi cấp cứu khẩn cấp nếu bạn thở khò khè kèm theo:
- Khó thở
- Nổi mề đay
- Phù mặt hoặc cổ họng
Điều trị thở khò khè
Do thở khò khè hầu như luôn là một triệu chứng của một bệnh lý tiềm ẩn nào đó, nên việc điều trị thường quan trọng là việc điều trị tình trạng bệnh nền.
Ở một số bệnh lý phổi nhất định, thuốc chống viêm kê đơn có thể làm giảm tình trạng viêm và chất nhầy tích tụ trong đường thở. Những loại thuốc này thường ở dạng ống hít, nhưng chúng cũng có sẵn dưới dạng lỏng được sử dụng qua máy phun sương.
Bệnh hen phế quản
Bệnh hen phế quản là một tình trạng không thể chữa khỏi, nhưng có thể được kiểm soát bằng:
- Thuốc tác dụng nhanh (được sử dụng khi có dấu hiệu đầu tiên của các triệu chứng, chẳng hạn như thở khò khè)
- Thuốc kiểm soát (có tác dụng làm giảm sưng và chất nhầy trong đường thở)
- Sinh học (dành cho những người có các triệu chứng mạn tính, dai dẳng).
Viêm phế quản
Thông thường, viêm phế quản sẽ tự khỏi trừ khi bệnh tiến triển thành viêm phế quản mạn tính, tuy nhiên vẫn có những loại thuốc có thể giúp cải thiện triệu chứng bệnh như thuốc giãn phế quản và steroid, có tác dụng giãn đường thở. Các thuốc này có thể được dùng đường hít hoặc đường uống với thuốc viên.
Thuốc long đờm có thể giúp làm loãng chất nhầy trong phổi để người bệnh có thể ho ra dễ dàng hơn.
Phòng ngừa thở khò khè
Trong một số bệnh lý mạn tính như hen, thở khò khè thường không thể ngăn ngừa được nếu không điều trị. Tuy nhiên, uống thuốc theo chỉ định ngay khi bạn bắt đầu cảm thấy các triệu chứng báo hiệu xuất hiện có thể giúp giảm triệu chứng nhanh hơn.
Các cách khác để giảm khò khè bao gồm:
- Bỏ thuốc lá
- Giảm tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng hoặc hen khi có thể
- Kiểm soát các triệu chứng cơ bản.
Tổng kết
Khò khè là một âm thanh cường độ cao xuất hiện khi thực hiện động tác thở. Nguyên nhân của thở khò khè thường do đường thở bị hẹp hoặc viêm nhiễm. Thở khò khè có thể là triệu chứng của một số bất thường khác, từ bệnh hen đến COPD hay các bệnh tim. Điều trị thở khò khè thường bao gồm điều trị tình trạng bệnh nền, bằng thuốc hít, thuốc viên hoặc thậm chí là thuốc tiêm. Khi được điều trị đúng cách và kịp thời, hầu hết các cơn thở khò khè có thể nhanh chóng được kiểm soát.
Nếu bạn cảm thấy tức ngực, khó thở và thở khò khè mà không rõ nguyên nhân tại sao, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức.