Mặc dù thuốc kháng sinh đã cứu sống hàng triệu người kể từ khi chúng được tìm thấy lần đầu tiên vào những năm 1940, nhưng việc sử dụng quá mức đã khiến chúng trở nên kém hiệu quả hơn trong việc tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Dù chúng vẫn là vũ khí quan trọng trong việc chống lại bệnh tật, nhưng điều quan trọng là liệu kháng sinh có an toàn cho trẻ em hay không và nên sử dụng chúng khi nào.
Thuốc kháng sinh hoạt động như thế nào?
Cả vi khuẩn và virus đều có khả năng gây bệnh. Vi khuẩn là sinh vật đơn bào sống, thuốc kháng sinh tiêu diệt chúng bằng cách ngăn chặn sự phát triển và sinh sản. Virus thì khác, chúng không được coi là "sống", chỉ phát triển và nhân lên sau khi đã xâm nhập vào các tế bào sống khác. Trong khi hệ thống miễn dịch của cơ thể có thể chống lại một số loại virus, thuốc kháng sinh không có hiệu quả chống lại chúng.
Kháng sinh hữu ích khi nào?
Cảm lạnh, viêm họng, ho, sốt và một số bệnh viêm tai do virus gây ra không nên điều trị bằng kháng sinh. Nhưng đôi khi những triệu chứng đó có thể là một phần của tình trạng nghiêm trọng hơn. Ví dụ, viêm phổi, ho gà, nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm xoang hoặc viêm họng do liên cầu khuẩn có các triệu chứng giống các bệnh do virus gây ra nhưng lại do vi khuẩn và có thể được điều trị hiệu quả bằng thuốc kháng sinh. Ngoài ra, ở một số trẻ em gặp phải tình trạng khó chữa khỏi hơn, trong trường hợp đó, thuốc kháng sinh có thể được kê đơn điều trị. Những tình trạng đó bao gồm hở hàm ếch, hội chứng Down, rối loạn miễn dịch và ghép ốc tai điện tử.
Thuốc kháng sinh và trẻ nhỏ
Video Nhóm thuốc kháng sinh lựa chọn cho trẻ em
Ba năm đầu đời đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của trẻ, và các bác sĩ phải rất cẩn thận trong việc kê đơn thuốc kháng sinh cho trẻ nhỏ. Nếu trẻ mắc các bệnh nhẹ, bác sĩ có thể đề nghị theo dõi hoặc điều trị không dùng kháng sinh. Nhưng có những lúc, kháng sinh là phương pháp điều trị thích hợp cho cả trẻ sơ sinh, đặc biệt là trong các trường hợp sốt cao, viêm tai từ vừa đến nặng hoặc các triệu chứng của viêm phổi.
Các loại kháng sinh thường được sử dụng cho trẻ em
Các loại kháng sinh khác nhau hoạt động dựa trên các loại vi khuẩn khác nhau. Dưới đây là danh sách các loại thuốc kháng sinh có thể được kê đơn cho trẻ em:
- Penicillin (amoxicillin và penicillin G). Thường được kê đơn điều trị bước đầu cho các bệnh viêm tai và viêm xoang do vi khuẩn, sử dụng 2 lần/ngày, thường là trong 10 ngày.
- Thuốc ức chế beta-lactamase (amoxicillin-clavulanic acid hoặc Augmentin). Thường được kê cho những trường hợp viêm tai phức tạp hơn hoặc đối với trẻ có tiền sử bị viêm tai tái phát, viêm xoang nặng và một số dạng viêm phổi. Sử dụng 2 lần/ngày, thường là trong 10 ngày.
- Cephalosporin (cefdinir, ceftibuten, v.v.). Được kê đơn cho các trường hợp viêm tai phức tạp, viêm tai tái phát nhiều lần, viêm phổi và viêm xoang do vi khuẩn.
- Macrolid (azithromycin và erythromycin). Thường được kê đơn để điều trị bệnh ho gà, các dạng viêm phổi nhẹ và có thể được dùng trong các đợt ngắn hơn, chẳng hạn như 3 hoặc 5 ngày. Đôi khi chúng cũng được kê đơn sử dụng liều duy nhất.
- Thuốc sulfat (trimethoprim-sulfamethoxazole). Thường được kê đơn để điều trị nhiễm trùng do tụ cầu kháng thuốc và nhiễm trùng đường tiết niệu.
Tác dụng phụ của thuốc kháng sinh
Khi sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị các bệnh lý ở trẻ em có thể gặp phải một số tác dụng không mong muốn. Việc sử dụng kháng sinh thường xuyên và không phù hợp có thể khiến vi khuẩn biến đổi và hình thành khả năng kháng lại thuốc kháng sinh, vì thế sẽ phải tăng liều dùng để điều trị hiệu quả. Thuốc kháng sinh cũng tiêu diệt vi khuẩn có lợi trong cơ thể, gây ra tiêu chảy. Trong một số trường hợp, thuốc kháng sinh khiến vi khuẩn gây bệnh, như Clostridium difficile (hay C. diff), sinh sôi nảy nở và gây nhiễm trùng khó kiểm soát. Thuốc kháng sinh cũng có thể gây ra các phản ứng dị ứng, như phát ban và buồn nôn ở trẻ em.
Cách sử dụng thuốc kháng sinh
Nếu con bạn bị ốm lâu hơn một vài ngày hoặc các triệu chứng trở nên xấu đi, hãy đến gặp bác sĩ. Các bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị cho con bạn. Nếu vậy, hãy làm theo hướng dẫn sử dụng một cách cẩn thận. Đảm bảo cho trẻ uống đủ lượng thuốc kháng sinh theo quy định mỗi lần và đủ thời gian quy định. Thuốc kháng sinh cần có thời gian để phát huy tác dụng và tình trạng bệnh của con bạn có thể không cải thiện trong vài ngày sau khi bắt đầu dùng thuốc kháng sinh. Không uống thuốc kháng sinh quá cũ hoặc đã hết hạn sử dụng.
Xem thêm:
- Những điều cần biết về thuốc kháng sinh: Tác dụng, cách dùng, tác dụng phụ và tình trạng kháng kháng sinh
- Thuốc kháng sinh tại chỗ cho mụn trứng cá: Cơ chế hoạt động, tác dụng phụ và lưu ý khi sử dụng
- Kháng thuốc kháng sinh là gì? Mức độ nghiêm trọng và biện pháp phòng
- Các tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng thuốc kháng sinh
- 5 loại kháng sinh tự nhiên hiệu quả nên thử tại nhà