Video: Ho khan là gì? Ho khan có nguy hiểm không?
Nhiều nguyên nhân như dị ứng, trào ngược axit đều có thể gây ho khan. Trong một số trường hợp không tìm được nguyên nhân rõ ràng. Bất kể do nguyên nhân là gì, ho khan liên tục có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày của bạn, đặc biệt nếu ho xảy ra về đêm.
Các nguyên nhân phổ biến gây ho khan
Bệnh hen suyễn
Đường thở trong hen suyễn (nguồn: https://medlineplus.gov/) Hen suyễn là tình trạng đường thở bị phù nề và thu hẹp lại. Những cơn ho liên quan đến hen suyễn có thể là ho khan hoặc ho co đờm, thường gặp hơn cả là ho khan. Ho là một triệu chứng phổ biến của bệnh hen suyễn, nhưng không phải là triệu chứng nổi bật nhất. Tuy nhiên, có một loại hen suyễn được gọi là hen suyễn thể ho đơn thuần (CVA) bao gồm triệu chứng chính của bệnh là ho khan mạn tính. Các triệu chứng khác của bệnh hen suyễn có thể bao gồm:
- Thở khò khè
- Khó thở
- Tức hoặc đau ngực
- Khó ngủ vì thở khò khè hoặc ho về đêm
- Các cơn ho hoặc khò khè
- Tiếng rít khi thở ra
Điều trị hen suyễn thường bao gồm các loại thuốc tác dụng kéo dài như corticosteroid dạng hít, chẳng hạn như:
- Fluticason (Flovent)
- Triamcinolon (Azmacort)
- Budesonide (Pulmicort)
Thuốc tác dụng ngắn được sử dụng để điều trị các cơn hen suyễn không thường xuyên bao gồm thuốc hít giãn phế quản như albuterol (Proventil, Ventoline). Đây cũng có thể là một phần trong kế hoạch điều trị lâu dài.
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một tình trạng trào ngược axit mạn tính Xảy ra khi axit trong dạ dày thường xuyên trào ngược lên thực quản. Axit trong dạ dày có thể gây kích ứng thực quản và gây ra phản xạ ho. Các triệu chứng khác của GERD:
- Ợ nóng
- Tức ngực
- Thức ăn hoặc chất lỏng chua trào lên miệng
- Cảm giác nuốt vướng sau cổ họng
- Ho mạn tính
- Đau họng mãn tính
- Khàn giọng nhẹ
- Khó nuốt
Hầu hết tình trạng GERD sẽ giảm khi thay đổi lối sống và sử dụng thuốc giảm axit không kê đơn (OTC) như omeprazol (Prilosec) và lansoprazol (Prevacid).
Chảy nước mũi sau
Hình minh họa chảy nước mũi sau (nguồn: https://commons.wikimedia.org/) Chảy dịch mũi sau đề cập đến việc có nhiều chất nhầy chảy xuống cổ họng. Khi bạn bị cảm lạnh hoặc dị ứng thời tiết, niêm mạc mũi phản ứng bằng cách tiết ra nhiều chất nhầy hơn bình thường. Không giống như chất nhầy thông thường, chất nhầy trong bệnh lý này có dạng lỏng và không quánh, dễ dàng chảy xuống họng. Chảy dịch mũi sau có thể kích thích các dây thần kinh ở thành sau cổ họng, gây ra ho. Các triệu chứng khác của chảy dịch mũi sau bao gồm:- Viêm họng
- Cảm giác có khối ở phía thành sau họng
- Khó nuốt
- Sổ mũi
- Ho về đêm
Điều trị chảy mũi sau sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra, thường là do dị ứng, nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus. Bất kể nguyên nhân cơ bản là gì, hơi nước hoặc trà ấm có thể giúp làm sạch các xoang mũi. Xịt mũi bằng nước muối sinh lý hoặc bình xịt mũi họng cũng có thể giúp đẩy chất nhầy ra ngoài.
Nhiễm virus
Khi bị nhiễm một trong nhiều loại virus gây cảm lạnh thông thường, các triệu chứng ngắn hạn thường kéo dài dưới một tuần. Tuy nhiên, không có gì đáng ngại khi ho kéo dài sau khi các triệu chứng khác đã được cải thiện.
Những cơn ho sau cảm lạnh thường là ho khan và có thể kéo dài đến hai tháng. Chúng thường là kết quả của sự kích ứng trong đường thở do đường thở trở nên nhạy cảm hơn sau một bệnh lý liên quan đến virus. Đây là loại ho khó điều trị và thường đòi hỏi thời gian dài. Ho do tăng kích ứng trong đường thở, vì vậy hãy thử dùng viên ngậm và nước ấm để làm dịu cổ họng. Điều này có thể giúp giảm ho, tạo cơ hội lành lại cho đường thở.
Nguyên nhân ít phổ biến hơn gây ho khan
Chất kích thích từ môi trường
Có nhiều thứ trong không khí có thể gây kích ứng đường hô hấp, bao gồm khói, ô nhiễm, bụi, nấm mốc và phấn hoa. Các phân tử hóa học, chẳng hạn như sulfur dioxide hoặc nitric oxide, cũng có thể gây ra bệnh lý. Ngay cả không khí sạch quá khô hoặc quá lạnh cũng có thể gây ho khan cho một số người. Nếu bạn sống ở nơi có khí hậu khô, hãy thử sử dụng máy tạo ẩm để làm ẩm không khí trong nhà.
Chất gây ức chế ACE
Thuốc ức chế ACE, chẳng hạn như enalapril (Vasotec) và lisinopril (Prinivil, Zestril), là những loại thuốc kê đơn điều trị nhiều loại bệnh bao gồm cả tăng huyết áp.
Một trong những tác dụng phụ phổ biến nhất của thuốc ức chế men chuyển là ho khan mạn tính. Theo Harvard Health, khoảng sau 20 giờ, những người dùng thuốc ức chế men chuyển có thể bị ho khan.
Bệnh ho gà
Ho gà là một tình trạng rất dễ lây lan gây ra ho khan nghiêm trọng. Tiếp theo là một âm thanh “khục khục” khi bạn hít vào. Nó có thể dễ bị nhầm lẫn với cảm lạnh thông thường trong giai đoạn đầu, nhưng cuối cùng bệnh ho gà sẽ gây ra những cơn ho không kiểm soát được.
Bệnh ho gà từng là một căn bệnh phổ biến ở trẻ nhỏ, nhưng hiện nay hầu hết trẻ em đều được tiêm vắc-xin phòng bệnh. Ngày nay, việc trẻ em còn quá nhỏ chưa hoàn thành việc tiêm chủng sẽ dễ bị mắc bệnh hơn các thanh thiếu niên và người lớn có khả năng miễn dịch giảm theo thời gian.
Xẹp phổi
Xẹp phổi còn được gọi là tràn khí màng phổi xảy ra khi phổi đột ngột xẹp xuống. Nó có thể xảy ra tự nhiên hoặc do chấn thương ngực. Nó phổ biến hơn ở những người có các bệnh lý liên quan đến phổi. Ngoài ho khan, xẹp phổi cũng có thể gây ra đau ngực đột ngột và khó thở.
Ung thư phổi
Ung thư phổi (nguồn: https://www.webmd.com/)Mặc dù ít có khả năng xảy ra, nhưng đôi khi ho khan liên tục có thể là dấu hiệu của ung thư phổi. Ho liên quan đến ung thư phổi thường không mất đi và có thể thay đổi theo thời gian. Ví dụ, cơn ho của bạn có thể gây đau hơn hoặc có âm thanh khác. Các triệu chứng có thể có khác của ung thư phổi bao gồm:
- Ho ra máu, dù chỉ một lượng nhỏ
- Khó thở
- Tức ngực
- Thở khò khè
- Khàn tiếng
- Giảm cân không giải thích được
Nếu ho khan đi kèm với bất kỳ triệu chứng nào trong số này, hãy liên hệ với bác sĩ. Đặc biệt nếu bạn hút thuốc hoặc có tiền sử gia đình bị ung thư phổi.
Suy tim
Suy tim xảy ra khi cơ tim không bơm máu tốt như bình thường. Tình trạng này phổ biến hơn ở những người mắc các bệnh như bệnh mạch vành và tăng huyết áp, có thể làm giảm khả năng bơm máu hiệu quả của tim. Ho khan dai dẳng là một trong những triệu chứng của bệnh suy tim. Tuy nhiên, nó cũng có thể gây ho ra đờm có bọt màu trắng hoặc hồng. Các triệu chứng khác của suy tim bao gồm:
- Khó thở có thể đột ngột hoặc dữ dội
- Mệt mỏi và suy nhược cơ thể
- Nhịp tim nhanh hoặc không đều
- Phù chân, mắt cá chân và bàn chân
- Chán ăn hoặc buồn nôn
- Chướng bụng
- Tích nước trong các khoang cơ thể
- Giảm tập trung chú ý
Làm sao để điều trị tình trạng ho khan?
Ho khan có thể khó điều trị. Một khi đường thở của bạn trở nên quá nhạy cảm, chúng sẽ dễ bị kích thích gây ho, tạo ra một vòng luẩn quẩn. Có một số cách có thể làm để giảm bớt cơn ho cho dù nguyên nhân gây ra cơn ho là gì. Hãy thử:
- Ngậm các loại viên ngậm giúp dưỡng ẩm và làm dịu cổ họng đang bị kích thích
- Dùng các thuốc giảm ho không kê đơn, chẳng hạn như dextromethorphan (Robitussin) để ngăn chặn phản xạ ho.
- Thêm mật ong vào đồ uống nóng để làm dịu cổ họng
Tóm lại
Ho khan có thể gây khó chịu, đặc biệt là khi chúng kéo dài hàng tuần. Nếu các cơn ho bắt đầu ảnh hưởng đến giấc ngủ, hãy thử các cách để ngăn chặn cơn ho vào ban đêm.
Nếu bạn không chắc chắn nguyên nhân gây ra bệnh, hãy nói chuyện với bác sĩ để tìm ra liệu trình điều trị tốt nhất. Trong thời gian chờ đợi, sự kết hợp giữa các biện pháp điều trị tại nhà và sử dụng các thuốc giảm ho không kê đơn có thể giúp cải thiện triệu chứng.
Xem thêm: