Video: Hội chứng tự kỷ
Rối loạn phổ tự kỷ (ASD) là một trong những rối loạn phát triển thần kinh phổ biến nhất. Trong hầu hết các trường hợp, người tự kỷ nhận được chẩn đoán khi còn nhỏ, thường là sau 4 tuổi. Tuy nhiên, một số người lớn mắc chứng tự kỷ không được chẩn đoán khi còn nhỏ, ngay cả khi các triệu chứng của họ trầm trọng hơn.
Đối với một người tự kỷ không được chẩn đoán khi còn nhỏ, việc nhận chẩn đoán ASD sau này có thể hữu ích vì nhiều lý do. Đặc biệt, nó cung cấp khả năng tiếp cận các dịch vụ và hỗ trợ tốt hơn. Trong bài viết này, chúng tôi thảo luận về các dấu hiệu và triệu chứng của ASD ở tuổi trưởng thành và những việc cần làm nếu một người muốn được chẩn đoán.
Các dấu hiệu và triệu chứng của chứng tự kỷ ở người lớn
Người tự kỷ có thể thấy một số khía cạnh của giao tiếp và tương tác xã hội là thách thức. Họ gặp khó khăn trong việc giao tiếp với mọi người và hiểu được cảm xúc của họ. Người lớn bị tự kỷ cũng có các kiểu suy nghĩ và hành vi không linh hoạt, và thực hiện các hành động lặp đi lặp lại.
Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến của ASD ở người lớn có thể bao gồm:
- Khó trò chuyện
- Khó tạo hoặc duy trì tình bạn thân thiết
- Khó chịu khi giao tiếp bằng mắt
- Khó khăn với việc điều chỉnh cảm xúc
- Cực kỳ quan tâm đến một chủ đề cụ thể
- Các cuộc độc thoại thường xuyên về cùng một chủ đề hoặc nhiều chủ đề
- Quá mẫn cảm với âm thanh hoặc mùi mà dường như không làm phiền người khác
- Tiếng ồn không tự chủ, chẳng hạn như hắng giọng lặp đi lặp lại
- Khó hiểu những câu châm biếm hoặc thành ngữ
- Thiếu suy nghĩ khi nói
- Chỉ quan tâm đến một vài hoạt động
- Thích các hoạt động đơn độc
- Khó khăn khi đọc cảm xúc của người khác
- Khó hiểu nét mặt và ngôn ngữ cơ thể
- Phụ thuộc vào thói quen hàng ngày và khó đối phó với sự thay đổi
- Hành vi lặp đi lặp lại
- Lo lắng xã hội
- Khả năng vượt trội trong một lĩnh vực cụ thể, chẳng hạn như toán học hoặc các ngành khác
- Nhu cầu sắp xếp các món đồ theo một thứ tự cụ thể
Người tự kỷ thường sẽ không có tất cả các dấu hiệu và triệu chứng ở trên, và họ có thể gặp những người khác không có trong danh sách.
Có thể có một số điểm tương đồng giữa ASD và các rối loạn khác, chẳng hạn như rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), nhưng các dấu hiệu và triệu chứng của ASD khác nhau ở mỗi người.
Ngoài ra, các triệu chứng có thể khác nhau giữa các giới tính. Một số người dường như đối phó với các tình huống xã hội tốt hơn những người khác, vì các triệu chứng của họ có thể tinh vi hơn và được che đậy. Do đó, việc chẩn đoán ASD thường khó khăn hơn.
Chẩn đoán chứng tự kỷ ở người lớn
- Những người không được chẩn đoán khi còn trẻ có các triệu chứng nhẹ hơn, khó nhận ra hơn. Đôi khi, những người như vậy có thể không bao giờ được chẩn đoán.
- Nếu mọi người đã sống chung với ASD một thời gian, họ có thể che giấu các dấu hiệu và triệu chứng tốt hơn.
- Nghiên cứu cho thấy rằng một trong những xét nghiệm chẩn đoán phổ biến cho chứng tự kỷ ở tuổi trưởng thành, ADOS-2, có thể khá đáng tin cậy. Nhưng bác sĩ cần nhận ra các triệu chứng của một người để giới thiệu họ đi xét nghiệm.
Có xét nghiệm cho ASD ở người lớn không?
Các bác sĩ lâm sàng đã phát triển các xét nghiệm khác nhau có thể giúp chẩn đoán ASD ở người lớn. Chúng bao gồm các xét nghiệm chẩn đoán như ADOS 2 Mô-đun 4, ADI-R và 3Di Người lớn.
Tuy nhiên, không rõ mức độ đáng tin cậy của các xét nghiệm này đối với người lớn. Những lý do cho điều này bao gồm:
- Các nhà nghiên cứu xem xét độ tin cậy của các bài kiểm tra ASD thường sử dụng với một số lượng nhỏ những người tham gia nghiên cứu.
- Không có nhiều nghiên cứu về xét nghiệm ASD ở người trưởng thành bao gồm đủ người tham gia từ các nhóm chưa được phục vụ trong quá khứ, chẳng hạn như Người da màu hoặc những người LGBTQIA +. Điều này có nghĩa là kết quả của các nghiên cứu xem xét các phương pháp kiểm tra ASD không đại diện cho một nhóm người lớn mắc chứng tự kỷ thực sự.
- Nhiều bác sĩ lâm sàng không quen với các dấu hiệu của ASD ở tuổi trưởng thành. Điều này đặc biệt đúng nếu các triệu chứng của bệnh nhân không nghiêm trọng hoặc nếu bệnh nhân cũng có các tình trạng khác, chẳng hạn như lo lắng.
Người tự kỷ có tỷ lệ mắc các bệnh đồng thời như lo âu hoặc trầm cảm, cao hơn so với những người trong dân số chung.
Cách bắt đầu quá trình chẩn đoán
Người lớn nghi ngờ mình hoặc người thân mắc chứng tự kỷ có thể làm bài kiểm tra tự đánh giá dành cho người lớn. Bạn có thể tìm thấy những bài kiểm tra này trực tuyến. Mặc dù họ không thể đưa ra chẩn đoán, nhưng các bài kiểm tra này là một dấu hiệu gợi ý tốt.
Một người đang tìm kiếm chẩn đoán có thể mang kết quả của bài kiểm tra đó đến bác sĩ, người sẽ cố gắng xác định xem ASD có thể xuất hiện hay không bằng cách:
- Hỏi về các triệu chứng, cả hiện tại và trong thời thơ ấu
- Quan sát và tương tác với người đó
- Nói chuyện với người thân của người đó (với sự cho phép)
- Kiểm tra các tình trạng sức khỏe thể chất hoặc tinh thần khác có thể gây ra các triệu chứng
Nếu không có tình trạng thể chất cơ bản nào giúp giải thích các triệu chứng, bác sĩ có thể giới thiệu người đó đến bác sĩ tâm thần hoặc nhà tâm lý học để chẩn đoán ASD.
Nếu các triệu chứng không xuất hiện trong thời thơ ấu nhưng bắt đầu ở tuổi thiếu niên hoặc tuổi trưởng thành, điều này cho thấy tình trạng sức khỏe nhận thức hoặc tâm thần khác với ASD.
Có thể khó tìm được bác sĩ chuyên khoa có thể chẩn đoán ASD ở người lớn. Những cá nhân muốn chẩn đoán cho mình hoặc cho người thân cần phải nghiên cứu để tìm một nhà cung cấp có kinh nghiệm chẩn đoán cho người lớn mắc chứng tự kỷ.
Một lựa chọn khác là nói chuyện với bác sĩ nhi khoa hoặc bác sĩ tâm thần trẻ em, những người sẵn sàng gặp khách hàng là người lớn.
Lợi ích của chẩn đoán
Không phải mọi người lớn tự kỷ chưa được chẩn đoán đều muốn hoặc cần chẩn đoán. Điều quan trọng là phải tôn trọng nhu cầu và sở thích cá nhân. Đối với những người thích nó, chẩn đoán có thể mang lại một số lợi ích.
- Cung cấp lời giải thích cho những khó khăn mà một người tự kỷ có thể gặp phải.
- Giúp các thành viên trong gia đình, bạn bè và đồng nghiệp hiểu rõ hơn về ASD.
- Mở ra khả năng tiếp cận các dịch vụ và lợi ích, bao gồm cả môi trường làm việc hoặc giáo dục.
- Thay thế một chẩn đoán không chính xác, chẳng hạn như ADHD.
Sống chung với chứng tự kỷ
Một số người lớn mắc chứng tự kỷ có thể khó sống chung với ASD. Họ phải vật lộn với các tương tác xã hội, cố định vào các thói quen hoặc cảm thấy nhạy cảm với ánh sáng hoặc âm thanh.
Nhiều triệu chứng tương tự xuất hiện ở trẻ tự kỷ cũng có thể tồn tại ở người lớn. Nhưng những người lớn gặp phải những triệu chứng này có thể gặp khó khăn trong việc sống độc lập hàng ngày.
Một nghiên cứu về các dịch vụ và kết quả ở người lớn mắc chứng tự kỷ cho thấy 27% người tự kỷ thất nghiệp. Người lớn tự kỷ cũng có nhiều lựa chọn hạn chế hơn đối với các dịch vụ hỗ trợ so với trẻ tự kỷ. Trong cùng một nghiên cứu, 25% người tự kỷ cho biết họ không nhận được đủ các dịch vụ hỗ trợ.
Một số người lớn mắc chứng tự kỷ có trí thông minh cao, trí nhớ mạnh mẽ, khả năng suy nghĩ “bên ngoài” và tài năng mạnh mẽ trong các lĩnh vực cụ thể. Những đặc điểm khác có thể bao gồm khiếu hài hước độc đáo và ý thức công bằng và công lý mạnh mẽ.
Đối với nhiều người tự kỷ, ASD là một phần thiết yếu trong nhận dạng của họ và không cần sự hỗ trợ. Đối với những người lớn mắc chứng tự kỷ gặp nhiều thử thách hơn, việc tăng cường khả năng tiếp cận với những điều sau đây có thể giúp ích:
Giáo dục
Tìm hiểu thêm về chứng tự kỷ có thể giúp người tự kỷ và những người thân yêu hoặc người chăm sóc của họ hiểu rõ hơn về tình trạng bệnh.
Nó cũng giúp người tự kỷ cảm thấy được xác thực và tìm ra giải pháp phù hợp với họ.
Bạn bè và gia đình có thể giúp giảm căng thẳng và nhân ái hơn bằng cách tiếp cận các cơ hội học tập có sẵn, nhiều trong số đó là miễn phí.
Trị liệu
Cũng giống như những người mắc chứng bệnh thần kinh, người tự kỷ có thể được lợi khi đến gặp bác sĩ trị liệu nếu họ đang trải qua sự lo lắng, căng thẳng trong công việc hoặc cảm giác bị cô lập.
Các nhà trị liệu có thể giới thiệu cho người tự kỷ các phương pháp như liệu pháp hành vi nhận thức. Điều này có thể giúp giải quyết những thách thức có thể đặc biệt hơn đối với ASD, chẳng hạn như có những suy nghĩ cứng nhắc. Trị liệu có thể diễn ra riêng lẻ hoặc theo nhóm hoặc gia đình.
Thực hiện các bước để cải thiện sự bất bình đẳng về sức khỏe tâm thần cũng giúp những người lớn tự kỷ không được đáp ứng đầy đủ nhận được lời khuyên mà họ cần.
Phục hồi chức năng
Phục hồi chức năng nghề nghiệp giúp người tự kỷ đối phó với những thách thức liên quan đến nghề nghiệp. Nó cho phép họ khám phá khả năng học cao hơn, làm tình nguyện viên hoặc thay đổi công việc.
Một số người tự kỷ thấy nơi làm việc của họ không thoải mái nếu quá ồn ào, quá sáng hoặc phải đi lại lâu.
Người sử dụng lao động có thể thực hiện các bước để hỗ trợ người đa dạng thần kinh tại nơi làm việc, bằng cách tạo điều kiện thích hợp cho nhân viên mắc chứng tự kỷ. Nhiều nguồn sẵn có, bao gồm từ Mạng lưới Nguồn lực và Hỗ trợ Người sử dụng lao động về Hòa nhập Người khuyết tật.
Người tự kỷ có thể phát triển mạnh ở nơi làm việc phù hợp và được hỗ trợ đầy đủ.
Hỗ trợ đồng trang lứa
Một số người tự kỷ thấy hữu ích khi kết nối với những người tự kỷ khác, những người có thể đang trải qua những điều tương tự. Một người có thể làm điều này thông qua các nhóm và diễn đàn trực tuyến hoặc tại các cuộc họp hỗ trợ trực tiếp.
Tương tác với những người lớn tự kỷ khác có thể cung cấp cho người tự kỷ những ý tưởng mới về những điều họ có thể làm trong cuộc sống của chính họ. Nó cũng có thể khiến một người tiếp xúc với nhiều nguồn trợ giúp hơn.
Nhiều người tự kỷ ủng hộ việc đóng vai trò tích cực hơn trong các dịch vụ hỗ trợ của chính họ. Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy việc tiếp cận với những người bạn tự kỷ giúp mang lại lợi ích tích cực cho cuộc sống của người tự kỷ.
Thuốc
Thuốc không thể chữa khỏi ASD. Nhưng một số loại thuốc theo toa giúp làm giảm bớt một số triệu chứng đồng thời xảy ra, chẳng hạn như trầm cảm và lo lắng.
Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) chỉ chấp thuận một số loại thuốc giúp điều trị các triệu chứng đặc hiệu ASD ở trẻ em. Người lớn nên tham khảo ý kiến của chuyên gia chăm sóc sức khỏe trước khi thử bất kỳ loại thuốc nào.
Tóm tắt
Đối với một số người tự kỷ, việc được chẩn đoán ASD ở tuổi trưởng thành có thể mang lại sự nhẹ nhõm, xác thực và tiếp cận một số dịch vụ hỗ trợ cho những người yêu cầu chúng. Đối với những người khác, chẩn đoán có thể không cần thiết.
Người lớn nghi ngờ rằng họ bị tự kỷ và muốn được chẩn đoán nên nói chuyện với bác sĩ, người có thể cung cấp lời khuyên và hướng dẫn các bước tiếp theo.
Khi nhận thức về ASD ở tuổi trưởng thành tăng lên, việc tìm kiếm các dịch vụ hỗ trợ phù hợp và bác sĩ có thể nhận ra các dấu hiệu và triệu chứng sẽ trở nên dễ dàng hơn.
Xem thêm: