Video: nhận biết sớm dấu hiệu tự kỷ ở trẻ
Một số dấu hiệu ban đầu của chứng tự kỷ ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bao gồm tránh giao tiếp bằng mắt, chậm phát triển ngôn ngữ và hạn chế biểu hiện cảm xúc trên khuôn mặt.
Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe sử dụng thuật ngữ ASD vì chứng tự kỷ là một dạng phổ, có nghĩa là nó có thể gây ra nhiều hành vi và đặc điểm khác nhau ở mức độ nghiêm trọng.
Họ gọi nó là một chứng rối loạn phát triển vì nó thường phát triển trước khi trẻ được 2 tuổi. Tuy nhiên, bạn có thể nhận được chẩn đoán ASD ở mọi lứa tuổi.
ASD không phải là một căn bệnh và nó không cần điều trị. Tuy nhiên, một người có thể thấy dễ dàng hơn trong việc quản lý một số triệu chứng của ASD với sự hỗ trợ hoặc liệu pháp.
Có sự hỗ trợ ngay từ khi còn nhỏ giúp cải thiện sự phát triển, ngôn ngữ và kỹ năng tương tác của trẻ tự kỷ.
Bài viết này liệt kê các dấu hiệu ban đầu có thể có của ASD và giải thích các bước cần thực hiện sau khi chẩn đoán.
Khi nào thì các dấu hiệu của ASD bắt đầu xuất hiện?
Nói chung, một em bé sẽ có các dấu hiệu của ASD trong độ tuổi từ 12 đến 24 tháng. Tuy nhiên, các dấu hiệu của ASD ở trẻ sơ sinh có thể phát triển ngoài độ tuổi này.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) lưu ý rằng một em bé có thể có các dấu hiệu của ASD từ khi được 9 tháng tuổi. Tuy nhiên, Tổ chức Khoa học Tự kỷ nói rằng các dấu hiệu ban đầu của ASD có thể xuất hiện ở trẻ sơ sinh dưới 2 tháng tuổi.
Các dấu hiệu của ASD ở trẻ sơ sinh là gì?
Chẩn đoán ASD là một thách thức. Một lý do cho điều này là tình trạng biểu hiện khác nhau ở từng cá nhân.
Trẻ sơ sinh có thể đạt đến các mốc phát triển ở các độ tuổi hơi khác nhau, ngay cả khi chúng không có bất kỳ điều kiện sức khỏe nào. Tuy nhiên, một số khác biệt trong quá trình phát triển chỉ ra rằng một em bé có thể mắc chứng tự kỷ. Bao gồm các:
Thiếu giao tiếp bằng mắt và sự chú ý chung
Trẻ sơ sinh bị tự kỷ thường thiếu giao tiếp bằng mắt, nguồn ảnhtherapiesforkids.com.auSự chú ý chung đề cập đến việc hai người cùng tập trung vào cùng một đối tượng sau khi một người cảnh báo người kia về đối tượng đó bằng cách sử dụng các dấu hiệu bằng lời nói hoặc phi ngôn ngữ. Ví dụ, cha mẹ hoặc người chăm sóc sẽ chỉ vào một món đồ chơi hoặc nói với đứa trẻ về nó, và đứa trẻ sau đó sẽ nhìn vào món đồ chơi. Sự quan tâm chung là một cách quan trọng để kết nối và tương tác với những người khác.
Theo một bài báo năm 2016 trên PLOS ONE, từ khoảng 9 tháng tuổi, em bé sẽ có thể giao tiếp bằng mắt thường xuyên và tập trung chia sẻ với người chăm sóc của mình.
Trẻ tự kỷ có thể cảm thấy khó khăn khi tiếp nhận những tín hiệu xã hội này và có thể phớt lờ người hoặc đồ vật mà chúng đang chỉ ra.
Không trả lời được tên của mình
Theo CDC, một em bé sẽ có thể đáp lại tên của chúng từ khoảng 6 tháng tuổi.
Tuy nhiên, một nghiên cứu năm 2017 cho thấy trẻ sơ sinh phát triển ASD thường không đáp lại tên của chúng khi được 9 tháng tuổi.
Khó khăn với giao tiếp phi ngôn ngữ
CDC quy định rằng từ khoảng 9 tháng tuổi, một em bé sẽ có thể chỉ ra mọi thứ. Ở độ tuổi này, chúng cũng có thể bắt chước âm thanh và cử chỉ của người khác.
Nghiên cứu từ năm 2019 cho thấy khi được 18 tháng, trẻ tự kỷ chỉ và cử động thấp hơn nhiều so với trẻ không mắc chứng tự kỷ. Việc thiếu giao tiếp phi ngôn ngữ có thể cho thấy sự chậm phát triển ngôn ngữ.
Biểu cảm khuôn mặt hạn chế
Trẻ tự kỷ thường không bắt chước biểu cảm khuôn mặt của người lớn, nguồn ảnh wsj.comKhi được 4 tháng tuổi, bạn có thể mong đợi một em bé có thể bắt chước các biểu hiện trên khuôn mặt, chẳng hạn như mỉm cười hoặc cau mày. Em bé cũng có thể mỉm cười một cách tự nhiên và cho người khác biết nếu đang buồn. Khi được 6 tháng, em bé sẽ nhận biết được cảm xúc của người khác và có thể đáp lại chúng.
Mặt khác, em bé tự kỷ không đáp lại nụ cười hoặc các nét mặt khác. Trẻ cũng có thể phản ứng với những biểu hiện hoặc trải nghiệm nhất định bằng những biểu hiện cảm xúc trên khuôn mặt không phù hợp.
Chậm phát triển ngôn ngữ
Khi được 1 tuổi, trẻ sẽ có thể nói một đến ba từ đơn và cố gắng sao chép những từ mà người khác nói.
Viện Quốc gia về Điếc và Rối loạn Giao tiếp lưu ý rằng trẻ tự kỷ có thể gặp khó khăn trong việc phát triển các kỹ năng ngôn ngữ và hiểu những gì người khác nói. Theo March of Dimes, khoảng 40% trẻ tự kỷ hoàn toàn không nói được.
Thời kỳ thoái triển
Thời kỳ thoái triển là lúc trẻ bắt đầu mất các kỹ năng mà trẻ đã có trước đó, chẳng hạn như giao tiếp bằng lời nói hoặc các hành vi xã hội. Một nghiên cứu từ năm 2015 cho thấy gần một phần ba trẻ tự kỷ mất một số kỹ năng ở độ tuổi mẫu giáo.
Dấu hiệu sau 2 tháng
Trẻ em 2 tháng thường mỉm cười với người khác, nguồn ảnh verywellfamily.comTheo Tổ chức Khoa học Tự kỷ, bạn nên nói chuyện với bác sĩ nếu trẻ sơ sinh 2 tháng tuổi không làm như sau:
- Phản ứng với âm thanh lớn
- Quan sát mọi thứ khi chúng di chuyển
- Mỉm cười với người khác
- Đưa tay lên miệng
- Ngẩng cao đầu khi nằm sấp và đẩy lên
Dấu hiệu lúc 4 tháng
Một người nên nói chuyện với bác sĩ nếu em bé 4 tháng tuổi không làm như sau:
- Giữ vững đầu
- Tạo ra âm thanh
- Đưa đồ vật lên miệng
- Dùng chân đẩy xuống khi cha mẹ hoặc người chăm sóc đặt chân lên bề mặt cứng
- Di chuyển cả hai mắt theo mọi hướng
Dấu hiệu 6 tháng
Nên đi khám bác sĩ đối với trẻ 6 tháng tuổi có biểu hiện mềm hoặc cứng bất thường hoặc trẻ không:
- Tiếp cận các đồ vật
- Thể hiện tình cảm với cha mẹ hoặc người chăm sóc của trẻ
- Phản ứng với âm thanh xung quanh
- Tạo ra các nguyên âm
- Cười
Dấu hiệu lúc 9 tháng
Trẻ em 9 tháng tuổi có thể ngồi mà không cần sự trợ giúp, nguồn ảnh healthline.comBạn có thể mong đợi một đứa trẻ 9 tháng tuổi khỏe mạnh là:
- Nhìn vào nơi một người đang chỉ
- Trả lời tên của mình
- Lảm nhảm
- Nhận ra mọi người
- Ngồi mà không cần giúp đỡ
- Chơi trò chơi qua lại
- Đặt đồ vật lên chân của mình với sự hỗ trợ của bố mẹ
- Chuyển đồ chơi giữa hai tay
Dấu hiệu khi 12 tháng
Một người nên nói chuyện với bác sĩ nếu trẻ sơ sinh 12 tháng tuổi có dấu hiệu thoái lui hoặc không:
- Chỉ vào đồ vật
- Cử chỉ, chẳng hạn như vẫy tay hoặc lắc đầu
- Nói những từ đơn lẻ, chẳng hạn như up, bye, hoặc juice
- Bò
- Đứng, với sự hỗ trợ của cha mẹ
Dấu hiệu khi 18 tháng
ASD là một khả năng có thể xảy ra nếu một đứa trẻ 18 tháng tuổi bị mất các kỹ năng mà trước đây chúng đã có hoặc không có:
- Chỉ trỏ mọi thứ cho người khác
- Nhận biết các đồ vật quen thuộc, chẳng hạn như thìa hoặc cốc
- Bắt chước người khác
- Sử dụng ít nhất sáu từ
- Thể hiện khả năng học từ mới
- Phản ứng khi cha mẹ hoặc người chăm sóc rời đi hoặc trở lại
- Đi bộ
Bước tiếp theo
Nếu bạn nghĩ rằng con mình có thể bị tự kỷ, hãy liên hệ với bác sĩ. Bác sĩ sẽ bắt đầu chẩn đoán bằng cách quan sát và đánh giá hành vi của em bé.
Nếu bác sĩ nghi ngờ ASD, họ có thể đề nghị xét nghiệm thêm.
Khám sàng lọc và chẩn đoán được đề xuất
CDC lưu ý rằng 1 trong số 54 trẻ em ở Hoa Kỳ mắc chứng tự kỷ.
Việc tầm soát chậm phát triển liên quan đến việc bác sĩ quan sát em bé. Bác sĩ cũng sẽ hỏi cha mẹ hoặc người chăm sóc các câu hỏi về hành vi của em bé.
Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyến cáo rằng trẻ sơ sinh nên đánh giá sự phát triển định kỳ ở tất cả các lần khám và tầm soát chậm phát triển khi chúng được 9, 18 và 24 hoặc 30 tháng tuổi. Bác sĩ nên thực hiện sàng lọc đặc hiệu ASD khi trẻ được 18 và 24 tháng tuổi.
Cách theo dõi sự phát triển của trẻ
Mặc dù một số trường hợp chậm phát triển nhất định có thể đáng lo ngại, nhưng trẻ sơ sinh phát triển và tăng trưởng theo tốc độ của riêng chúng. Tuy nhiên, có thể hữu ích nếu có một chỉ dẫn về những cột mốc quan trọng mà em bé nên đạt được và khi nào.
Nếu một người muốn theo dõi xem con họ đang phát triển như thế nào, CDC sẽ cung cấp danh sách các mốc phát triển. CDC cũng có một ứng dụng theo dõi cột mốc, bao gồm danh sách kiểm tra, mẹo và lời khuyên.
Tóm tắt
ASD là một tình trạng chậm phát triển, và trẻ có thể bị mắc chứng tự kỷ. Chuyên gia chăm sóc sức khỏe chẩn đoán ASD càng sớm, trẻ càng sớm nhận được bất kỳ hỗ trợ cần thiết nào.
Một người có thể tìm kiếm các dấu hiệu khác nhau nếu họ nghĩ rằng con mình mắc chứng tự kỷ. Mặc dù các chuyên gia chăm sóc sức khỏe thường chẩn đoán ASD ở trẻ em dưới 2 tuổi, nhưng có thể xuất hiện các dấu hiệu của ASD ở mọi lứa tuổi. AAP khuyến nghị rằng trẻ sơ sinh nên được khám sàng lọc thường xuyên cho ASD và các tình trạng phát triển khác.
Bất cứ ai chăm sóc trẻ em nhận thấy các dấu hiệu của chứng tự kỷ nên nói chuyện với bác sĩ để được tư vấn kịp thời.
Xem thêm: