Video: Stress: Nguyên nhân, hậu quả và cách phòng ngừa
Cuộc sống của Susan Sellers đã kết thúc; chồng cô Mitchell cũng vậy. Cặp đôi đã cùng nhau điều hành một công ty kinh doanh đồ nội thất đang phát triển nhanh chóng ở Santa Monica, California, Hoa Kỳ và cùng nhau chia sẻ trách nhiệm chăm sóc cậu con trai Eli. Một ngày của họ trôi qua thật dài và áp lực, cả hai đều cảm thấy căng thẳng trong thời đại đang chuyển động nhanh. Mặc dù có cuộc sống đầy căng thẳng như nhau, nhưng cách họ đối mặt với căng thẳng thì lại hoàn toàn khác nhau.
"Khi tôi có một ngày tồi tệ, tôi sẽ trở về nhà và chơi với con trai mình, sau đó gọi điện cho bạn bè và kể cho họ nghe về những gì đã xảy ra", Susan, 39 tuổi, hiện đang mang thai đứa con thứ hai nói.
“Khi Mitch có một ngày tồi tệ, anh ấy sẽ không nói về điều đó. Anh ấy nội tâm hóa mọi thứ”. Hành vi của anh ta, mặc dù ít hung hăng hơn, nhưng khiến cô nhớ đến cha cô. “Cha tôi đi làm về và nổi nóng với chúng tôi vì những điều nhỏ nhặt, sau đó đi ra khỏi nhà”.
Sự khác biệt trong cách đối phó của các thành viên có thể đơn giản là do tính cách khác nhau. Nhưng cũng có thể là do giới tính khác nhau, theo một nghiên cứu mới được công bố trên Tạp chí Tâm lý học số tháng 7 năm 2000.
Khi các nhà nghiên cứu từ UCLA phân tích dữ liệu từ hàng trăm nghiên cứu sinh học và hành vi (cả người và động vật), họ kết luận rằng phụ nữ có xu hướng đối phó với căng thẳng bằng cách "chăm sóc và kết bạn" - nghĩa là chăm sóc những người xung quanh và giao lưu với bạn bè nhiều hơn. Mặt khác, nam giới lại có xu hướng tự giải quyết và trực tiếp đối mặt, hành vi phù hợp với phản ứng "chiến đấu hoặc bỏ chạy".
Những phản ứng khác nhau của đàn ông và phụ nữ đối với căng thẳng không chỉ là một quan sát thú vị; nó còn giải thích cho sự khác nhau về tuổi thọ và sức khỏe. Shelley E. Taylor, Tiến sĩ tâm lý học tại UCLA và là tác giả chính của nghiên cứu cho biết: “Phụ nữ thường có tuổi thọ cao hơn nam giới. Một trong những lý do có thể là phản ứng mang xu hướng thân thiện nên đã bảo vệ họ khỏi những tác hại của căng thẳng".
Mối liên quan giữa các Hormone
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng tất cả các phản ứng phần lớn do oxytocin, một loại hormone thúc đẩy hành vi của phụ nữ, đồng thời tăng cường sự thư giãn, là yếu tố chính đằng sau sự khác biệt về giới tính.
Redford Williams, MD, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Y học Hành vi tại Đại học Duke ở Durham, Hoa Kỳ cho biết: Khi đối mặt với căng thẳng, cơ thể tiết ra một số hormone khác nhau, làm tăng huyết áp và mức cholesterol. Ngoài ra còn gây ức chế hệ thống miễn dịch, khiến những người bị căng thẳng có nguy cơ cao mắc bệnh, từ cảm lạnh, ung thư đến bệnh tim. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc căng thẳng liên tục và kéo dài có thể dẫn đến tăng cân do nồng độ cortisol tăng cao.
Ban đầu, phụ nữ có phản ứng với căng thẳng giống như nam giới, khiến họ dễ bị tổn thương bởi cortisol và adrenaline. Nhưng sau đó tuyến yên của phụ nữ bắt đầu tiết ra oxytocin, giúp hạn chế việc sản xuất cortisol và adrenaline, giảm thiểu các tác hại của chúng.
Điều thú vị là nam giới cũng tiết ra oxytocin khi bị căng thẳng, nhưng số lượng ít hơn so với nữ, và tác dụng của nó bị ức chế bởi các kích thích tố nam như testosterone.
Hành vi thoải mái hơn mà oxytocin thúc đẩy dường như cũng cung cấp một số biện pháp bảo vệ riêng của nó. Williams nói: “Sự thù địch đã được chứng minh là có hại cho sức khỏe”. Một ví dụ khác về việc bản chất trung thành của phụ nữ có thể được bảo vệ như thế nào, William trích dẫn thực tế rằng khả năng chết của một người đàn ông lớn tuổi sau cái chết của vợ anh ta tăng lên đáng kể trong khi nguy cơ của phụ nữ chỉ tăng nhẹ. "Đó có thể là do phụ nữ sử dụng mạng xã hội để giúp họ vượt qua khó khăn".
Phản ứng với căng thẳng được phát triển theo thời gian
Taylor và các đồng nghiệp của cô tin rằng những phản ứng khác nhau của đàn ông và phụ nữ đối với căng thẳng có thể đã phát triển để phù hợp với nhu cầu của chúng ta. Các nhà nghiên cứu đưa ra giả thuyết, phụ nữ sẽ chăm sóc con cái khi đối mặt với nguy hiểm hơn là chiến đấu, điều này sẽ khiến cả bản thân và con cái của họ bị tổn hại. Do đó phụ nữ sẽ có cách phản ứng khác có giá trị hơn - không còn chạy trốn và để lại con cái của họ mà không được bảo vệ.
Nhiều nghiên cứu mà các nhà nghiên cứu đã xem xét chỉ ra rằng hành vi của chúng ta vẫn phản ánh những cơ chế nguyên thủy này. Trong một nghiên cứu năm 1997 được công bố trên Tạp chí Tâm lý Gia đình, nhà tâm lý học Rena Repetti của UCLA đã phát hiện ra rằng phụ nữ cho biết mức độ căng thẳng trong công việc là cao nhất, con cái nói rằng mẹ của họ đã đặc biệt yêu thương và chăm sóc họ vào những ngày căng thẳng nhiều.
Trong một nghiên cứu trước đó, được công bố trên Tạp chí Nhân cách và Tâm lý Xã hội , Repetti phát hiện ra rằng những người cha có xung đột tại nơi làm việc cũng có khả năng cao xảy ra xung đột ở nhà. Tương tự như vậy, khi các ông bố trải qua những ngày căng thẳng, họ có xu hướng tránh né gia đình.
Điều trị bằng thuốc?
Liệu những người không giao lưu với người khác sẽ được hưởng lợi nếu được cung cấp một liều oxytocin hay không? "Mọi người đã hỏi chúng tôi, 'Đàn ông có nên dùng liệu pháp oxytocin không?" nhưng chúng tôi không biết cung cấp oxytocin cho đàn ông sẽ làm gì", Taylor nói.
Mặc dù có thể không có giải pháp dược phẩm nào liên quan đến oxytocin để giúp đàn ông đối phó với căng thẳng, nhưng Taylor cho biết cô tin rằng nam giới nên chấp nhận xu hướng thích kết bạn của phụ nữ. Bà nói: “Có rất nhiều bằng chứng cho thấy hỗ trợ từ xã hội là lành mạnh. Đàn ông có thể nhận được lợi ích to lớn từ việc nói chuyện với vợ, bạn gái hoặc những người thân thiết".
Tất nhiên, một số đàn ông đã chia sẻ với bạn bè và gia đình trong thời gian căng thẳng. Taylor nói, dù có sự khác biệt về mặt sinh học trong cách đàn ông và phụ nữ đối phó với căng thẳng, giống như tất cả những khác biệt về giới tính, thì cũng có một số điểm trùng lặp.
Trên thực tế, một người bạn của cô ấy nói rằng anh ấy rất vui khi biết rằng chơi cùng những người bạn lại có lợi cho sức khỏe. Cuối cùng, anh ấy nhận ra: Anh ấy là kiểu người, ngay khi đi làm về, bỏ chiếc cặp của mình xuống và lăn lộn trên sàn với các con của mình. Taylor nói: “Nếu nhiều người đàn ông làm điều đó hơn, họ sẽ khỏe mạnh hơn, và con cái của họ cũng vậy”.
Xem thêm :