Bệnh não gan có thể cấp tính hoặc mãn tính. Trong một số trường hợp nặng, người bị bệnh não gan có thể rơi vào trạng thái hôn mê.
Phân loại bệnh não gan
Viêm gan siêu vi bùng phát cấp tính là một loại viêm gan siêu vi nghiêm trọng xảy ra đột ngột, có thể dẫn đến bệnh não gan. (nguồn: healthlibrary.askapollo.com)Bệnh não gan cấp tính nguyên nhân từ bệnh gan nặng, chủ yếu xảy ra ở những người có các bệnh sau:
- Viêm gan siêu vi bùng phát cấp tính: đây là một loại viêm gan siêu vi nghiêm trọng xảy ra đột ngột.
- Viêm gan nhiễm độc: có thể do rượu, hóa chất, thuốc hoặc chất bổ sung.
- Hội chứng Reye: hiếm gặp, nghiêm trọng, chủ yếu gặp ở trẻ em, gây sưng và viêm gan não đột ngột.
- Suy gan giai đoạn cuối
Bệnh não gan mãn tính có hai dạng: vĩnh viễn hoặc tái phát.
Những người bị tái phát sẽ có nhiều đợt bệnh não gan trong suốt cuộc đời. Họ cũng phải điều trị liên tục để giúp ngăn ngừa sự xuất hiện và tiến triển của các triệu chứng. Các trường hợp tái phát thường thấy ở những người bị xơ gan nặng, hoặc có sẹo ở gan.
Các trường hợp vĩnh viễn rất hiếm, gặp ở những người không đáp ứng với điều trị và những người mắc các bệnh lý thần kinh vĩnh viễn, chẳng hạn như:
- Rối loạn co giật
- Chấn thương tủy sống
Triệu chứng của bệnh não gan
Hơi thở bệnh nhân bị bệnh não gan có thể có mùi mốc hoặc ngọt rất đặc trưng (nguồn: express.co.uk)Các triệu chứng của bệnh não gan khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây tổn thương gan.
Các triệu chứng và dấu hiệu của bệnh não gan mức độ vừa có thể bao gồm:
- Khó suy nghĩ, kém tập trung
- Hoang mang
- Hay quên
- Thay đổi tính cách
- Vấn đề với viết hoặc mất các cử động tay nhỏ khác
- Khả năng phán đoán và đưa ra quyết định kém
- Hơi thở có mùi mốc hoặc ngọt
Các triệu chứng của bệnh não gan nặng là:
- Hoang mang, lo lắng
- Mệt mỏi
- Lẫn lộn khi nói
- Run tay
- Thay đổi tính cách nghiêm trọng
- Chuyển động chậm
- Co giật
- Buồn ngủ hoặc hôn mê
Gọi cấp cứu ngay lập tức nếu bạn có các triệu chứng của bệnh não gan nặng. Những triệu chứng này có thể dẫn đến hôn mê nếu không được điều trị nhanh chóng.
Nguyên nhân gây ra bệnh não gan
Nguyên nhân chính xác của bệnh não gan vẫn chưa được biết rõ. Tuy nhiên, nó thường được kích hoạt bởi sự tích tụ các chất độc trong máu. Điều này xảy ra khi gan không phân giải được chất độc đúng cách.
Gan loại bỏ các hóa chất độc hại như amoniac khỏi cơ thể. Những chất độc này được tạo ra trong quá trình chuyển hóa protein để sử dụng cho các cơ quan khác nhau trong cơ thể. Thận biến đổi các chất độc này thành các chất an toàn hơn, sau đó được loại bỏ qua đường tiểu tiện.
Khi bị tổn thương, gan không thể lọc hết các chất độc. Các chất độc sau đó có thể tích tụ trong máu và có khả năng xâm nhập vào não. Sự tích tụ chất độc cũng có thể làm hỏng các cơ quan và dây thần kinh khác.
Bệnh não gan có thể được kích hoạt bởi:
- Nhiễm trùng như viêm phổi
- Bệnh thận
- Mất nước
- Thiếu oxy hoặc mức oxy thấp
- Trải qua phẫu thuật hoặc chấn thương gần đây
- Thuốc ức chế miễn dịch
- Ăn quá nhiều protein
- Thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương, như thuốc an thần
- Mất cân bằng điện giải, đặc biệt là giảm kali sau khi nôn mửa hoặc dùng thuốc lợi tiểu
Chẩn đoán bệnh não gan
Xét nghiệm máu được sử dụng để chẩn đoán bệnh não gan. (nguồn: capitalmomnebraska.com)Một số xét nghiệm và phương pháp kiểm tra được sử dụng để chẩn đoán bệnh não gan.
Xét nghiệm máu
Công thức máu hoàn chỉnh sẽ kiểm tra các tế bào hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Số lượng hồng cầu thấp cho thấy mất máu và thiếu oxy. Xét nghiệm máu cũng có thể được sử dụng để kiểm tra nồng độ natri, kali và amoniac trong máu. Có quá nhiều các chất này là dấu hiệu của suy giảm chức năng gan.
Chẩn đoán hình ảnh
Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh, chẳng hạn như chụp CT hoặc MRI, có thể kiểm tra chảy máu hoặc các bất thường trong não.
Xét nghiệm chức năng gan
Các xét nghiệm chức năng gan để kiểm tra nồng độ enzym tăng lên. Sự gia tăng các enzym cho thấy vấn đề về gan hoặc tổn thương gan.
Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn bị bệnh thận hoặc bệnh gan. Các triệu chứng đang gặp phải cùng với tiền sử bệnh đôi khi có thể đủ để chẩn đoán bệnh não gan.
Giai đoạn của bệnh não gan
Bệnh não gan nặng có thể dẫn đến hôn mê nếu không được điều trị nhanh chóng. (nguồn: grunge.com)Bệnh não gan được chia thành các giai đoạn dựa trên mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Các hệ thống phân loại phổ biến bao gồm Tiêu chuẩn West Haven và Thang điểm Hôn mê Glasgow.
5 giai đoạn của bệnh não gan, theo Tiêu chuẩn West Haven là:
- Giai đoạn 0. Triệu chứng rất ít.
- Giai đoạn 1. Các triệu chứng nhẹ, có thể bao gồm khoảng thời gian có thể tập trung được rút ngắn và thay đổi liên quan đến thói quen ngủ chẳng hạn như mất ngủ bình thường hoặc mất ngủ quá mức.
- Giai đoạn 2. Các triệu chứng ở mức độ trung bình, có thể cảm thấy mất phương hướng hoặc buồn ngủ, ngủ lịm.
- Giai đoạn 3. Các triệu chứng nghiêm trọng, không thể thực hiện các hoạt động cơ bản, cảm giác hoang mang và trải qua những thay đổi về tính cách (như thường xuyên giận dữ).
- Giai đoạn 4. Đặc trưng bởi hôn mê.
Lựa chọn điều trị cho bệnh não gan
Bạn có thể sẽ cần ăn ít protein hơn nếu ăn quá nhiều protein gây ra bệnh này. (nguồn: cewekbanget.grid.id)Các lựa chọn điều trị cho bệnh não gan phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân cơ bản của tình trạng này.
Bạn có thể sẽ cần ăn ít protein hơn nếu ăn quá nhiều protein gây ra bệnh này. Vì protein cần thiết cho cơ thể để hoạt động bình thường, chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ có thể đề ra một chế độ ăn uống cho phép nạp đủ protein mà không làm cho các triệu chứng tồi tệ hơn. Thực phẩm giàu protein cần tránh bao gồm:
- Gia cầm
- Thịt đỏ
- Trứng
- Cá
Thuốc cũng có thể giúp làm chậm tốc độ máu hấp thụ chất độc. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh và đường lactulose (Enulose), một loại đường tổng hợp. Thuốc lactulose được phân hủy ở ruột già, khiến môi trường ở đây trở nên acid do đó làm thay đổi các vi khuẩn thường trú tại ruột, giúp làm giảm ammonia nhờ những vi khuẩn này sử dụng nitrogen. Như vậy, ammonia được tạo thành và hấp thụ sẽ ít hơn.
Trong trường hợp nghiêm trọng gây khó thở, có thể cần đến máy thở hoặc mặt nạ dưỡng khí. Một số người có bệnh nặng phải yêu cầu được ghép gan.
Tiên lượng bệnh
Những người bị bệnh não gan mãn tính có tỷ lệ phục hồi tốt hơn những người bị cấp tính. Tỷ lệ hồi phục tăng lên nếu được điều trị trước khi tình trạng trở nên tồi tệ hơn. Bệnh não gan và các triệu chứng của nó có thể hồi phục nếu được điều trị thích hợp.
Biến chứng của bệnh não gan
Các biến chứng có thể không phục hồi bao gồm:
- Thoát vị não
- Phù não
- Suy tạng
Phòng ngừa bệnh não gan
Tiêm vắc xin để phòng tránh bị viêm gan do virus. (nguồn: abc.com.py)Cách tốt nhất để ngăn ngừa bệnh não gan là phòng ngừa hoặc kiểm soát bệnh gan. Bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh gan bằng cách thực hiện các biện pháp sau:
- Tránh uống rượu hoặc uống có chừng mực
- Tránh thức ăn nhiều chất béo
- Duy trì cân nặng hợp lý
- Không dùng chung kim tiêm
Để tránh bị viêm gan do virus, hãy thực hiện:
- Rửa tay sạch sẽ sau khi đi vệ sinh hoặc thay tã
- Không dùng chung kim tiêm
- Tránh tiếp xúc gần với những người được chẩn đoán mắc bệnh viêm gan siêu vi
- Tiêm phòng viêm gan A và viêm gan B
Xem thêm: