Bài tập về phản ứng hóa học
I. Lý thuyết và phương pháp giải
1. Định nghĩa
- Phản ứng hóa học là quá trình biến đổi từ chất này sang chất khác.
- Chất ban đầu bị biến đổi trong phản ứng gọi là chất phản ứng hay chất tham gia.
- Chất mới sinh ra gọi là sản phẩm.
- Phương trình chữ của phản ứng hóa học: Tên các chất tham gia → Tên các sản phẩm
- Cách đọc phương trình chữ của phản ứng hóa học:
+ Dấu “+” ở trước phản ứng đọc là “tác dụng với” hay “phản ứng với”
+ Dấu “+” sau phản ứng đọc là “và”
+ Dấu “→” đọc là “tạo thành” hay “tạo ra” hoặc “phân hủy ra”
- Trong quá trình phản ứng lượng chất tham gia giảm dần còn lượng chất sản phẩm tăng dần.
Ví dụ 1: Hãy đọc các phương trình chữ sau:
a) Sắt + lưu huỳnh → Sắt (II) sunfua.
“Sắt tác dụng với lưu huỳnh tạo thành sắt hai sunfua”
b) Đường → nước + than
“Đường phân hủy thành nước và than”
c) Than + oxi → khí cacbonic
“Than phản ứng với oxi tạo thành khí cacbonic”
d) Kẽm + axit → Kẽm clorua + khí hiđro
“Kẽm tác dụng với axit tạo ra kẽm clorua và khí hiđro”
Ví dụ 2: Hãy viết phương trình chữ khi cây nến cháy (biết nến là parafin) tạo ra khí cacbonic và nước
Hướng dẫn: Parafin + oxi → cacbonic + nước
2. Diễn biến của phản ứng hóa học
Lưu ý:
+ Nếu có đơn chất kim loại tham gia phản ứng thì sau phản ứng nguyên tử kim loại phải liên kết với nguyên tử của nguyên tố khác.
+ Nếu đơn chất là kim loại thì nguyên tử kim loại sẽ tham gia phản ứng.
3. Điều kiện để có phản ứng hóa học xảy ra
- Các chất tham phản ứng phải được tiếp xúc với nhau.
- Tùy mỗi phản ứng cụ thể mà cần đun nóng đến một nhiệt độ nào đó
Ví dụ: Phản ứng cháy của than, ban đầu cần cung cấp 1 nhiệt độ nhất định mới xảy ra phản ứng. Hoặc phản ứng không cần đun nóng như thả viên kẽm vào dung dịch axit clohiđric.
- Có những phản ứng cần xúc tác thích hợp, đó là chất kích thích cho phản ứng xảy ra nhanh hơn và giữ nguyên không biến đổi khi phản ứng kết thúc.
Ví dụ: Trong quá trình nấu rượu, người ta cho men rượu vào gạo để làm chất xúc tác cho quá trình tạo thành rượu được nhanh hơn.
4. Dấu hiệu có thể nhận biết phản ứng hóa học xảy ra
- Có thể thay đổi màu sắc, trạng thái, mùi.
- Tỏa nhiệt, thu nhiệt hoặc phát sáng.
- Tạo ra kết tủa, bay hơi, hoặc đổi màu
5. Phương pháp giải
+ Bước 1: Tính số mol các chất đề bài đã cho số liệu và viết phương trình phản ứng hóa học xảy ra.
+ Bước 2: Tính toán luôn theo phương trình phản ứng hóa học hoặc đặt ẩn nếu đề bài là hỗn hợp.
+ Bước 3: Lập phương trình toán học và giải phương trình Số mol các chất cần tìm.
+ Bước 4: Tính toán theo yêu cầu đề bài.
Lưu ý: Trong một hỗn hợp mà có nhiều phản ứng xảy ra thì phản ứng trung hoà được ưu tiên xảy ra trước.
II. Ví dụ minh hoạ
Ví dụ 1: Cho kim loại natri (Na) vào khí clo (Cl2). Sản phẩm tạo thành là
A. Sinh ra khí clo
B. Sản phẩm là NaCl2
C. Sinh ra nước muối NaCl
D. Na2Cl
Đáp án: C
2Na+Cl2 → 2NaCl
Ví dụ 2: Chọn câu trả lời đúng
A. Sắt + lưu huỳnh thành sắt (II) sunfua
B. Sắt + Clo thành sắt(II) clorua
C. Sắt + lưu huỳnh thành sắt (III) sunfat
D. Sắt + axit clohidric thành sắt (III) clorua
Đáp án: A
Ví dụ 3: Trong các trường hợp sau, trường hợp không là phương trình hóa học
A. Rượu để trong chai không kín bị cạn dần
B. Sắt cho tác dụng với oxi tạo ra khí SO2
C. Natri cháy trong không khí thành Na2O
D. Tất cả đáp án
Đáp án: A
Trong chai đựng rượu đồng thời xảy ra hai quá trình bay hơi và ngưng tụ, là vì chai được đậy kín, nên có bao nhiêu rượu bay hơi thì cũng có bấy nhiêu rượu ngưng tụ, do đó mà lượng rượu không giảm. Với chai để hở miệng, quá trình bay hơi mạnh hơn ngưng tụ, nên rượu cạn dần.
III. Bài tập vận dụng
Câu 1: Dấu hiệu của phản ứng hóa học
A. Thay đổi màu sắc
B. Tạo chất bay hơi
C. Tạo chất kết tủa
D. Tỏa nhiệt hoặc phát sáng
E. Tất cả đáp án
Đáp án: E
Câu 2: Trong các quá trình sau, quá trình nào có phản ứng hóa học
a. Đốt cháy than trong không khí
b. Làm bay hơi nước muối biển trong quá trình sản xuất muối
c. Nung vôi
d. Tôi vôi
e. Iot thăng hoa
A. a,b,c
B. b,c,d,e
C. a,c,d
D. Tất cả đáp án
Đáp án: C
Câu 3: Phản ứng hóa học là
A. Quá trình kết hợp các đơn chất thành hợp chất
B. Quá trình biến đổi chất này thành chất khác
C. Sự trao đổi của 2 hay nhiều chất ban đầu để tạo chất mới
D. Là quá trình phân hủy chất ban đầu thành nhiều chất
Đáp án: B
Câu 4: Cho phản ứng giữa khí nito và khí hidro trong điều kiện nhiệt độ thích hợp sinh ra khí ammoniac. Chọn đáp án đúng
A. Tỉ lệ giữa khí nito và hidro là 1:3
B. Tỉ lệ giữa khí hidro và nito là 1:2
C. Tỉ lệ của nito và ammoniac là 1:2
D. Không có đáp án đúng
Đáp án: C
Câu 5: Chọn đáp án đúng
Thả một mảnh sắt vào dung dịch axit clohidric thấy sinh ra khí
A.Khí đó là khí clo
B.Khí cần tìm là khí hidro
C.Thấy có nhiều hơn một khí
D.Không xác định
Đáp án: B
vì Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 và H2 là khí nhẹ hơn không khí nên sẽ có hiện tượng hóa hơi
Câu 6: Chọn đáp án sai
A. Hidro + oxi → nước
B. Canxi cacbonat→ canxi oxit + khí cacbonic
C. Natri + clo → natri clorua
D. Đồng + nước → đồng hidroxit
Đáp án: D
Câu 7: Khẳng định đúng
Trong 1 phản ứng hóa học, các chất phản ứng và sản phẩn phải chứa
A. Số nguyên tử trong mỗi chất
B. Số nguyên tử mỗi nguyên tố
C. Số nguyên tố tạo ra chất
D. Số phân tử của mỗi chất
Đáp án: B
Xem thêm các dạng bài tập Hoá học khác:
30 Bài tập về chuỗi phản ứng hoá học vô cơ (2024) có đáp án chi tiết nhất
30 Bài tập về chuỗi phản ứng hóa học hữu cơ lớp 9 (2024) có đáp án
30 Bài tập về Một số oxit quan trọng (2024) có đáp án chi tiết nhất
30 Bài tập về Các oxit của cacbon (2024) có đáp án chi tiết nhất
