Bài tập về Một số oxit quan trọng

Lý thuyết

CANXI OXIT

- Công thức hóa học là CaO, tên thông thường là vôi sống, là chất rắn, màu trắng.

1. Tính chất hóa học

CaO có đầy đủ tính chất hóa học của oxit bazơ.

a) Tác dụng với nước: CaO _(r) + H₂O _(l) → Ca(OH)_2 (r)

Phản ứng của CaO với nước gọi là phản ứng tôi vôi, phản ứng này tỏa nhiều nhiệt.

Chất Ca(OH)₂ tạo thành gọi là vôi tôi, là chất rắn màu trắng, ít tan trong nước, phần tan tạo thành dung dịch bazơ còn gọi là nước vôi trong.

CaO có tính hút ẩm mạnh nên được dùng để làm khô nhiều chất.

b) Tác dụng với axit tạo thành muối và nước.

Ví dụ:

  CaO + 2HCl → CaCl₂ + H₂O

Nhờ tính chất này, CaO được dùng để khử chua đất trồng trọt, xử lý nước thải của nhiều nhà máy hóa chất, …

c) Tác dụng với oxit axit tạo thành muối.

Ví dụ:

Vì vậy CaO sẽ giảm chất lượng nếu lưu giữ lâu ngày trong tự nhiên.

2. Ứng dụng của canxi oxit

CaO có những ứng dụng chủ yếu sau đây:

- Phần lớn canxi oxit được dùng trong công nghiệp luyện kim và làm nguyên liệu cho công nghiệp hóa học.

- Ngoài ra, canxi oxit còn được dùng để khử chua đất trồng trọt, xử lí nước thải công nghiệp, sát trùng, diệt nấm, khử độc môi trường,…

- Canxi oxit có tính hút ẩm mạnh nên được dùng để làm khô nhiều chất.

3. Sản xuất canxi oxit trong công nghiệp

Nguyên liệu để sản xuất canxi oxit là đá vôi (chứa CaCO₃). Chất đốt là than đá, củi, dầu, khí tự nhiên,…

Các phản ứng hóa học xảy ra khi nung đá vôi:

- Than cháy sinh ra khí CO₂ và tỏa nhiều nhiệt: 

- Nhiệt sinh ra phân hủy đá vôi ở khoảng trên 900°C: 

LƯU HUỲNH ĐIOXIT

- Công thức hóa học là SO₂, tên gọi khác là khí sunfurơ.

1. Tính chất vật lí

Lưu huỳnh đioxit là chất khí không màu, mùi hắc, độc (gây ho, viêm đường hô hấp…), nặng hơn không khí.

2. Tính chất hóa học

Lưu huỳnh đioxit có đầy đủ tính chất hóa học của oxit axit.

a) Tác dụng với nước tạo thành dung dịch axit:

  SO₂ + H₂O → H₂SO₃ (axit sunfurơ)

SO₂ là chất gây ô nhiễm không khí, là một trong các nguyên nhân gây ra mưa axit.

b) Tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước:

Ví dụ:

  SO₂ + Ca(OH)₂ → CaSO₃ ↓ + H₂O

Khi SO₂ dư sẽ tiếp tục có phản ứng sau:

  SO_2 (dư) + H₂O + CaSO₃ ↓ → Ca(HSO₃)₂

Như vậy khi cho SO₂ tác dụng với dung dịch bazơ tùy theo tỉ lệ về số mol mà sản phẩm thu được là muối trung hòa, muối axit hoặc hỗn hợp cả hai muối.

c) Tác dụng với oxit bazơ (tan) tạo thành muối:

Ví dụ:

3. Ứng dụng của lưu huỳnh đioxit

- Phần lớn SO₂ dùng để sản xuất axit sunfuric (H₂SO₄).

- Ngoài ra, SO₂ còn dùng để làm chất tẩy trắng bột gỗ trong công nghiệp giấy, dùng làm chất diệt nấm mốc,…

4. Điều chế lưu huỳnh đioxit

a) Trong phòng thí nghiệm: Cho muối sunfit tác dụng với axit mạnh như HCl, H₂SO₄.

Ví dụ:

  Na₂SO₃ + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + SO₂ ↑ + H₂O

Khí SO₂ được thu bằng phương pháp đẩy không khí.

b) Trong công nghiệp: Đốt lưu huỳnh hoặc quặng pirit sắt (FeS₂) trong không khí.

Ví dụ:

Bài tập tự luyện

Bài 1: Để nhận biết hai chất rắn màu trắng CaO và P₂O₅ ta dùng:

A. nước và quỳ tím

B. dung dịch NaCl

C. dung dịch KOH

D. quỳ tím khô

Lời giải

Để nhận biết hai chất rắn màu trắng CaO và P₂O₅ ta dùng: nước và quỳ tím

- Cho 2 chất rắn vào nước => 2 chất rắn tan hết, tạo thành dung dịch

CaO + H₂O → Ca(OH)₂

P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

- Cho quỳ tím vào 2 dung dịch thu được

+ dung dịch làm quỳ chuyển xanh là Ca(OH)₂ => chất rắn ban đầu là CaO

+ dung dịch làm quỳ chuyển đỏ là H₃PO₄ => chất rắn ban đầu là P₂O₅

Đáp án: A

Bài 2: BaO tác dụng được với các chất nào sau đây?

A. H₂O, NO, KOH

B. NaOH, SO₃, HCl

C. P₂O₅, CuO, CO

D. H₂O, H2CO₃, CO₂

Lời giải

BaO tác dụng được với: H₂O, H₂CO₃, CO₂.

BaO + H₂O → Ba(OH)₂

BaO + H₂CO₃ → BaCO₃ + H₂O

BaO + CO₂ → BaCO₃

Loại A vì BaO không phản ứng với KOH

Loại B vì BaO không phản ứng với NaOH

Loại C vì BaO không phản ứng với CO.

Đáp án: D

Bài 3: Lưu huỳnh trioxit (SO₃) tác dụng được với:

A. Nước, sản phẩm là bazơ

B. Axit, sản phẩm là bazơ

C. Nước, sản phẩm là axit

D. Bazơ, sản phẩm là axit

Lời giải

SO3 là oxit axit

=> tác dụng với nước cho sản phẩm là axit và tác dụng với bazo cho sản phẩm là muối

Đáp án: C

Bài 4: Một loại đá vôi chứa 80% CaCO₃. Nung 1 tấn đá vôi loại này có thể thu được bao nhiêu kg vôi sống (CaO), nếu hiệu suất là 85%?

A. 308,8 kg

B. 388,8 kg

C. 380,8 kg

D. 448,0 kg

Lời giải

1 tấn đá vôi chứa 80% CaCO₃ => m_CaCO3 = 0,8 tấn = 800 kg

CaCO₃ → CaO + CO₂

100 kg      56 kg

800 kg → 448 kg

Vì hiệu suất là 85% => m_{CaOthực tế} = 448.85% = 380,8 kg

Đáp án: C

Bài 5: Từ 10 kg đá vôi ( không lẫn tạp chất) điều chế được bao nhiêu kg vôi sống, biết rằng hiệu suất toàn bộ quá trình là 75%?

Lời giải

        CaCO₃ → CaO + CO₂↑

Theo phương trình   100(g) → 56 (g)

Hay                           100 kg → 56 (kg)

Theo đề bài               10 kg →   x (kg)

=> x = 10.56/100 = 5,6 (kg)

Vì H= 75% => lượng CaO thực tế thu được là: m_CaO = 5,6. 75% : 100% = 4,2 (kg)

Đáp án: C

Bài 6: Khi cho CaO vào nước thu được

A. dung dịch CaO.

B. dung dịch Ca(OH)₂.

C. chất không tan Ca(OH)­₂.        

D. cả B và C.

Lời giải

Khi cho CaO vào nước xảy ra phản ứng: CaO + H₂O → Ca(OH)₂

Vì Ca(OH)₂ là chất ít tan trong nước, phần tan tạo thành dung dịch bazơ và còn 1 phần không tan lắng xuống

Đáp án: D

Bài 7: Ứng dụng nào sau đây không phải của canxi oxit?

A. Công nghiệp sản suất cao su             

B. Sản xuất thủy tinh.

C. Công nghiệp xây dựng, khử chua cho đất.

D. Sát trùng diệt nấm, khử độc môi trường.

Lời giải

CaO được dùng trong công nghiệp sản xuất thủy tinh; khử chua đất trồng trọt; xử lí nước thải của các nhà máy.

=> Ứng dụng không phải của canxi oxit là: công nghiệp luyện kim

Đáp án: A

Bài 8: Hóa chất nào sau đây dùng để khử chua đất trong công nghiệp?

A. CaCO₃

B. MgCO₃

C. NaCl

D. CaO

Lời giải

Đất chua là đất có môi trường axit => dùng hóa chất có tính bazơ để trung hòa bớt độ chua của đất

CaO + H₂O → Ca(OH)₂ (môi trường bazơ)

Ca(OH)₂ trung hòa lượng H⁺ trong đất làm đất bớt chua

Đáp án: D

Bài 9: Canxi oxit có thể tác dụng được với những chất nào sau đây?

A. H₂O, CO₂, HCl, H₂SO₄

B. CO₂, HCl, NaOH, H₂O

C. Mg, H₂O, NaCl, NaOH

D. CO₂, HCl, NaCl, H₂O

Lời giải

Canxi oxit có thể tác dụng được với : H₂O, CO₂, HCl, H₂SO₄.

Đáp án: A

Bài 10: Các oxit tác dụng được với nước là

A. PbO₂, K₂O, SO₃

B. BaO, K₂O, SO₂

C. Al₂O₃, NO, SO₂

D. CaO, FeO, NO₂

Lời giải

Các oxit tác dụng được với nước là BaO, K₂O, SO₂.

BaO + H₂O → Ba(OH)₂

K₂O + H₂O → 2KOH

SO₂ + H₂O ⇆ H₂SO₃

Đáp án: B

Bài 11: Hòa tan 0,56 gam CaO vào 800 ml nước thu được dung dịch nước vôi trong có nồng độ mol là

A. 0,15M

B. 0,0125M

C. 0,015M

D. 0,0025M

Lời giải

nCaO = 0,01 mol

CaO + H₂O → Ca(OH)₂

0,01        →         0,01

Đáp án: B

Bài 12: Để nhận biết hai khí SO₂ và O₂ ta dùng

A. quỳ tím ẩm

B. dung dịch Ca(OH)₂

C. dung dịch Ba(OH)₂

D. cả A, B, C đều đúng

Lời giải

Để nhận biết hai khí SO₂ và O₂ ta có thể dùng:

- Qùy tím ẩm: SO₂ làm quỳ chuyển đỏ, O₂ không đổi màu

- Dung dịch Ca(OH)₂ hoặc Ba(OH)₂: SO₂ làm dung dịch xuất hiện vẩn đục, O₂ không hiện tượng

Đáp án: D

Bài 13: Khí X là một khí có mùi hắc, khi dẫn khí X vào dung dịch nước vôi trong thì xuất hiện vẩn đục. Hỏi khí X là khí nào?

A. CO₂

B. SO₂

C. H₂

D. H₂S

Lời giải

X là một khí có mùi hắc, khi dẫn khí X vào dung dịch nước vôi trong thì xuất hiện vẩn đục → X là SO₂ vì

SO₂ + Ca(OH)₂ → CaSO₃ + H₂O

Đáp án: B

Bài 14: Cho 8 gam lưu huỳnh trioxit (SO₃) tác dụng với H_2O, thu được 250 ml dung dịch axit sunfuric (H₂SO₄). Nồng độ mol của dung dịch axit thu được là

A. 0,1M

B. 0,4M

C. 0,5M

D. 0,6M

Lời giải

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

0,1      →          0,1    mol

Đáp án: B

Bài 15: Hòa tan hết m gam SO₃ vào nước thu được  98 gam dung dịch axit sunfuric có nồng độ 12,5%. Khối lượng m gam SO₃ là:

A. 20g

B. 15g

C. 25g

D. 10g

Lời giải

Đáp án: D

Câu 16: Dẫn hỗn hợp khí gồm CO₂, CO, SO₂ lội qua dung dịch nước vôi trong (dư), khí thoát ra là:

A. CO

B. CO₂

C. SO₂

D. CO₂ và SO₂

Dung dịch nước vôi trong là Ca(OH)₂ là dung dịch bazơ

=> Oxit axit có thể tác dụng với dung dịch bazơ, đó là CO₂ và SO₂ và 2 khí này bị hấp thụ trong dd

CO không tác dụng vì CO là oxit trung tính.

=> Khí thoát ra là CO

Đáp án: A

Câu 17: Hòa tan vừa đủ 5,6 gam CaO vào dung dịch HCl 14,6% . Khối lượng dung dịch HCl đã dùng là :

A. 60 gam

B. 40 gam

C. 50 gam

D. 73

Đáp án: C

Câu 18: Cho 9,3 gam Na₂O tác dụng hết với 200 ml dung dịch HCl aM sau phản ứng thu được muối m gam muối natriclorua. Giá trị của a và m là:

A. a = 1,5 M và m = 8,775g

B. a = 1,5 M và m = 17,55g

C. a = 2 M và m = 8,775g

D. a = 2 M và m = 8,775g

Đáp án: B

Câu 19: Hòa tan 2,4 gam oxit của một kim loại hóa trị II vào 21,9 gam dung dịch HCl 10% thì vừa đủ. Oxit đó là:

A. CuO

B. CaO

C. MgO

D. FeO

Đáp án: A

Câu 20: Hòa tan 8 gam oxit của một kim loại hóa trị II vào 98 gam dung dịch H₂SO₄ 20% thì vừa đủ . Oxit đó là:

A. CuO

B. CaO

C. MgO

D. FeO

Đáp án: C

Xem thêm các dạng bài tập hay khác:

30 bài tập về Một số muối quan trọng (2024) có đáp án chi tiết nhất

30 Bài tập về Tính chất hóa học của oxit. Khái quát về sự phân loại oxit (2024)

30 Bài tập về Các oxit của cacbon (2024) có đáp án chi tiết nhất

30 bài tập về Một số muối quan trọng (2024) có đáp án chi tiết nhất

30 Bài tập về Tính chất hóa học của bazơ (2024) có đáp án chi tiết nhất