Thận là cơ quan hình hạt đậu nhỏ nhưng hoạt động mạnh mẽ, thực hiện nhiều chức năng quan trọng.
Chúng có nhiệm vụ lọc các chất cặn bã, giải phóng các hormone điều hòa huyết áp, cân bằng dịch trong cơ thể, sản xuất nước tiểu và nhiều nhiệm vụ thiết yếu khác.
Có nhiều cơ chế khác nhau dẫn đến tổn thương thận
Bệnh tiểu đường và huyết áp cao là những yếu tố nguy cơ phổ biến nhất đối với bệnh thận. Tuy nhiên, béo phì, hút thuốc, di truyền, giới tính và tuổi tác cũng có thể làm tăng nguy cơ.
Lượng đường trong máu không được kiểm soát và huyết áp cao gây tổn thương các mạch máu trong thận, làm giảm khả năng hoạt động tối ưu của chúng.
Khi thận không hoạt động bình thường, chất thải sẽ tích tụ trong máu, bao gồm cả các chất thải từ tiêu hóa và chuyển hóa thức ăn.
(Nguồn ảnh heathline.com)Vì vậy, những người bị bệnh thận cần phải tuân theo một chế độ ăn uống đặc biệt.
Chế độ ăn uống và bệnh thận
Hạn chế về chế độ ăn uống khác nhau tùy thuộc vào mức độ tổn thương của thận.
Ví dụ, những người ở giai đoạn đầu của bệnh thận có những hạn chế khác với những người bị suy thận, còn được gọi là bệnh thận giai đoạn cuối.
Nếu bạn bị bệnh thận, bác sĩ sẽ xác định chế độ ăn uống tốt nhất cho nhu cầu của bạn.
Đối với hầu hết những người bị bệnh thận giai đoạn cuối, điều quan trọng là phải tuân theo một chế độ ăn uống có lợi cho thận để giúp giảm lượng chất thải trong máu.
Nó sẽ giúp tăng cường chức năng thận đồng thời ngăn ngừa tổn thương thêm.
Mặc dù các hạn chế về chế độ ăn uống khác nhau, nhưng tất cả những người bị bệnh thận thường được khuyến nghị hạn chế các chất dinh dưỡng sau:
- Natri. Nó được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm và là thành phần chính của muối ăn. Thận bị tổn thương không thể lọc hết natri dư thừa, khiến nồng độ trong máu tăng lên. Người ta thường khuyến nghị hạn chế natri xuống dưới 2.000 mg mỗi ngày.
- Kali. Kali đóng nhiều vai trò quan trọng đối với cơ thể, nhưng những người bị bệnh thận cần hạn chế kali để tránh nồng độ trong máu cao gây nguy hiểm. Người ta thường khuyến nghị giới hạn lượng kali dưới 2.000 mg mỗi ngày.
- Phốt pho. Thận bị hư không thể loại bỏ phốt pho dư thừa, đây là một khoáng chất có trong nhiều loại thực phẩm. Nồng độ cao có thể gây ra tổn thương cho cơ thể, vì vậy phốt pho trong chế độ ăn uống bị hạn chế ở mức dưới 800–1.000 mg mỗi ngày ở hầu hết bệnh nhân.
- Protein, đây là một chất dinh dưỡng khác mà những người bị bệnh thận có thể cần hạn chế, vì thận bị tổn thương không thể loại bỏ các chất thải từ quá trình chuyển hóa protein.
Tuy nhiên, những người bị bệnh thận giai đoạn cuối đang phải chạy thận - một phương pháp lọc máu, có nhu cầu protein lớn hơn.
Mỗi cá nhân bị bệnh sẽ khác nhau, nên điều quan trọng hơn cả là trao đổi với bác sĩ để cùng xây dựng một chế độ ăn uống phù hợp.
May mắn thay, có nhiều lựa chọn vừa ngon miệng và lành mạnh lại có hàm lượng phốt pho, kali và natri thấp.
Dưới đây là 20 loại thực phẩm tốt nhất cho người bị bệnh thận.
Súp lơ trắng
Súp lơ là một loại rau bổ dưỡng, là nguồn cung cấp nhiều chất dinh dưỡng, bao gồm vitamin C, vitamin K và folate, vitamin B.
Nó cũng chứa đầy các hợp chất chống viêm như indol và là một nguồn chất xơ tuyệt vời.
Ngoài ra, súp lơ nghiền có thể được sử dụng thay cho khoai tây để làm món ăn phụ có hàm lượng kali thấp.
Một cốc (124 gram) súp lơ nấu chín chứa:
- Natri: 19 mg
- Kali: 176 mg
- Phốt pho: 40 mg
Quả việt quất
Quả việt quất chứa nhiều chất dinh dưỡng và là một trong những nguồn chất chống oxy hóa tốt nhất mà bạn có thể ăn.
Đặc biệt, những loại quả mọng ngọt này chứa chất chống oxy hóa gọi là anthocyanins, có thể bảo vệ chống lại bệnh tim, một số bệnh ung thư, suy giảm nhận thức và bệnh tiểu đường.
Chúng cũng là một bổ sung tuyệt vời cho chế độ ăn uống thân thiện với thận, vì chúng chứa ít natri, phốt pho và kali.
Một cốc (148 gram) quả việt quất tươi chứa:
- Natri: 1,5 mg
- Kali: 114 mg
- Phốt pho: 18 mg
Cá vược
Cá vược là một nguồn protein chất lượng cao có chứa chất béo vô cùng lành mạnh được gọi là omega -3.
Omega-3 giúp giảm viêm và có thể giúp giảm nguy cơ suy giảm nhận thức, trầm cảm và lo lắng.
Trong khi tất cả các loại cá đều có hàm lượng phốt pho cao thì cá vược chứa một lượng thấp hơn so với các loại hải sản khác.
Tuy nhiên, điều quan trọng là bạn nên tiêu thụ từng phần nhỏ để giữ mức phốt pho trong tầm kiểm soát.
85 gram cá vược nấu chín chứa:
- Natri: 74 mg
- Kali: 279 mg
- Phốt pho: 211 mg
Nho đỏ
Nho đỏ không chỉ ngon mà còn cung cấp rất nhiều dinh dưỡng.
Chúng chứa nhiều vitamin C và chứa chất chống oxy hóa gọi là flavonoid, đã được chứng minh là có tác dụng giảm viêm.
Ngoài ra, nho đỏ chứa nhiều resveratrol, một loại flavonoid đã được chứng minh là có lợi cho sức khỏe tim mạch và bảo vệ chống lại bệnh tiểu đường và suy giảm nhận thức.
Những loại trái cây ngọt này rất tốt cho thận, với một nửa cốc (75 gram) chứa:
- Natri: 1,5 mg
- Kali: 144 mg
- Phốt pho: 15 mg
Lòng trắng trứng
Mặc dù lòng đỏ trứng rất bổ dưỡng, nhưng chúng lại chứa một lượng phốt pho cao, làm cho lòng trắng trứng trở thành lựa chọn tốt hơn cho những người mắc bệnh thận.
Lòng trắng trứng cung cấp một nguồn protein chất lượng cao, có lợi cho thận.
Thêm vào đó, chúng là một lựa chọn tuyệt vời cho những người đang điều trị lọc máu, những người có nhu cầu protein cao hơn nhưng cần hạn chế phốt pho.
Hai lòng trắng trứng lớn (66 gam) chứa:
- Natri: 110 mg
- Kali: 108 mg
- Phốt pho: 10 mg
Tỏi
Những người có vấn đề về thận nên hạn chế lượng natri trong chế độ ăn uống của họ.
Tỏi cung cấp một sự thay thế thơm ngon cho muối, tăng thêm hương vị cho các món ăn đồng thời cung cấp các lợi ích dinh dưỡng.
Nó là một nguồn cung cấp mangan, vitamin C, vitamin B6 và chứa các hợp chất lưu huỳnh có đặc tính chống viêm.
Ba tép (9 gam) tỏi chứa:
- Natri: 1,5 mg
- Kali: 36 mg
- Phốt pho: 14 mg
Kiều mạch
Nhiều loại ngũ cốc nguyên hạt có xu hướng chứa nhiều phốt pho, nhưng kiều mạch là một ngoại lệ.
Kiều mạch có giá trị dinh dưỡng cao, cung cấp một lượng vitamin B, magiê, sắt và chất xơ.
Nó cũng là một loại ngũ cốc không chứa gluten, làm cho kiều mạch trở thành một lựa chọn tốt cho những người bị bệnh celiac hoặc không dung nạp gluten.
Một nửa cốc (84 gram) kiều mạch nấu chín chứa:
- Natri: 3,5 mg
- Kali: 74 mg
- Phốt pho: 59 mg
Dầu ô liu
Dầu ô liu là một nguồn chất béo lành mạnh và không chứa phốt pho, là một lựa chọn tuyệt vời cho những người bị bệnh thận.
Thông thường, những người bị bệnh thận giai đoạn cuối gặp khó khăn trong việc giữ cân, vì vậy các thực phẩm lành mạnh, có hàm lượng calo cao như dầu ô liu trở nên quan trọng.
Phần lớn chất béo trong dầu ô liu là chất béo không bão hòa đơn được gọi là axit oleic, có đặc tính chống viêm.
Hơn nữa, chất béo không bão hòa đơn ổn định ở nhiệt độ cao, làm cho dầu ô liu trở thành một lựa chọn lành mạnh để nấu ăn.
Một muỗng canh (13,5 gam) dầu ô liu chứa:
- Natri: 0,3 mg
- Kali: 0,1 mg
- Phốt pho: 0 mg
Lúa mì Bulgur
Đây là một sản phẩm từ lúa mì nguyên hạt, là một sự thay thế tuyệt vời, thân thiện với thận cho các loại ngũ cốc nguyên hạt khác có nhiều phốt pho và kali.
Loại hạt dinh dưỡng này là một nguồn cung cấp vitamin B, magiê, sắt và mangan.
Nó cũng là một nguồn protein thực vật tuyệt vời và đầy đủ chất xơ, rất quan trọng đối với sức khỏe hệ tiêu hóa.
Một khẩu phần nửa cốc (91 gram) bulgur chứa:
- Natri: 4,5 mg
- Kali: 62 mg
- Phốt pho: 36 mg
Bắp cải
Bắp cải thuộc họ rau họ cải và chứa nhiều vitamin, khoáng chất và các hợp chất thực vật mạnh mẽ.
Đó là một nguồn cung cấp vitamin K, vitamin C và nhiều loại vitamin B tuyệt vời.
Hơn nữa, nó cung cấp chất xơ không hòa tan, một loại chất xơ giúp hệ tiêu hóa của bạn khỏe mạnh bằng cách thúc đẩy nhu động ruột thường xuyên và bổ sung lượng lớn vào phân.
Thêm vào đó, nó có hàm lượng kali, phốt pho và natri thấp, với một chén (70 gram) bắp cải cắt nhỏ có chứa:
- Natri: 13 mg
- Kali: 119 mg
- Phốt pho: 18 mg
Gà không da
Mặc dù lượng protein hạn chế là cần thiết đối với một số người có vấn đề về thận, nhưng việc cung cấp đủ lượng protein chất lượng cao cho cơ thể là rất quan trọng đối với sức khỏe.
Ức gà không da chứa ít phốt pho, kali và natri hơn thịt gà còn da.
Khi mua thịt gà, hãy chọn gà tươi và tránh gà quay làm sẵn, vì nó chứa một lượng lớn natri và phốt pho.
84 gram ức gà không da chứa:
- Natri: 63 mg
- Kali: 216 mg
- Phốt pho: 192 mg
Ớt chuông
Ớt chuông chứa một lượng chất dinh dưỡng ấn tượng nhưng lại ít kali, không giống như nhiều loại rau khác.
Những quả ớt có màu sắc rực rỡ này chứa nhiều vitamin C chống oxy hóa mạnh mẽ.
Trên thực tế, một quả ớt chuông đỏ nhỏ (74 gram) chứa 105% lượng vitamin C được khuyến nghị.
Chúng cũng chứa nhiều vitamin A, một chất dinh dưỡng quan trọng cho chức năng miễn dịch, vốn thường bị ảnh hưởng ở những người bị bệnh thận.
Một quả ớt đỏ nhỏ (74 gram) chứa:
- Natri: 3 mg
- Kali: 156 mg
- Phốt pho: 19 mg
Hành tây
Hành tây là thực phẩm tuyệt vời để cung cấp hương vị không chứa natri cho các món ăn dành cho người bị bệnh thận.
Giảm lượng muối ăn vào có thể là một thách thức, vì vậy việc tìm kiếm các lựa chọn thay thế muối có hương vị là điều bắt buộc.
Xào hành tây với tỏi và dầu ô liu giúp tăng thêm hương vị cho món ăn mà không ảnh hưởng đến thận của bạn.
Hơn nữa, hành tây chứa nhiều vitamin C, mangan, vitamin B và chứa các chất xơ prebiotic giúp giữ cho hệ tiêu hóa của bạn khỏe mạnh bằng cách cung cấp các vi khuẩn có lợi cho đường ruột.
Một củ hành tây nhỏ (70 gram) chứa:
- Natri: 3 mg
- Kali: 102 mg
- Phốt pho: 20 mg
Rau xà lách rocket (arugula)
Nhiều loại rau xanh tốt cho sức khỏe như rau bina và cải xoăn có hàm lượng kali cao và khó phù hợp với chế độ ăn kiêng của người mắc bệnh thận.
Tuy nhiên, rau xà lách rocket là một loại rau xanh giàu chất dinh dưỡng nhưng lại ít kali, nên nó là một lựa chọn tốt cho các món salad và món ăn phụ tốt cho thận.
Rau xà lách rocket là một nguồn cung cấp vitamin K dồi dào và các khoáng chất mangan và canxi, tất cả đều quan trọng đối với sức khỏe của xương.
Màu xanh lá cây bổ dưỡng này cũng chứa nitrat, đã được chứng minh là làm giảm huyết áp, một lợi ích quan trọng đối với những người bị bệnh thận.
Một cốc (20 gram) rau xà lách rocket sống chứa:
- Natri: 6 mg
- Kali: 74 mg
- Phốt pho: 10 mg
Hạt mắc ca
Hầu hết các loại hạt đều chứa nhiều phốt pho và không được khuyến khích cho những người mắc bệnh thận.
Tuy nhiên, hạt mắc ca là một lựa chọn lành mạnh cho những người có vấn đề về thận. Chúng có hàm lượng phốt pho thấp hơn nhiều so với các loại hạt phổ biến như đậu phộng và hạnh nhân.
Chúng cũng chứa nhiều chất béo lành mạnh, vitamin B, magiê, đồng, sắt và mangan.
28 gram hạt macadamia chứa:
- Natri: 1,4 mg
- Kali: 103 mg
- Phốt pho: 53 mg
Củ cải Radish
Củ cải Radish giúp bổ sung dinh dưỡng lành mạnh cho chế độ ăn kiêng của người mắc bệnh thận.
Đó là do chúng rất ít kali và phốt pho nhưng lại có nhiều chất dinh dưỡng quan trọng khác.
Củ cải Radish là một nguồn cung cấp vitamin C tuyệt vời, một chất chống oxy hóa đã được chứng minh là làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đục thủy tinh thể.
Ngoài ra, vị cay của chúng tạo nên một hương vị bổ sung cho các món ăn có hàm lượng natri thấp.
Một nửa cốc (58 gam) củ cải thái lát chứa:
- Natri: 23 mg
- Kali: 135 mg
- Phốt pho: 12 mg
Củ cải Turnips
Củ cải Turnips rất thân thiện với thận và là sự thay thế tuyệt vời cho các loại rau chứa nhiều kali như khoai tây và bí mùa đông.
Những loại rau củ này chứa nhiều chất xơ và vitamin C. Chúng cũng là một nguồn cung cấp dồi dào vitamin B6 và mangan.
Chúng có thể được rang hoặc luộc và nghiền thành một món ăn phụ lành mạnh có tác dụng tốt cho chế độ ăn kiêng thận.
Một nửa cốc (78 gram) củ cải nấu chín chứa:
- Natri: 12,5 mg
- Kali: 138 mg
- Phốt pho: 20 mg
Dứa
Nhiều loại trái cây nhiệt đới như cam, chuối và kiwi rất giàu kali.
May mắn thay, dứa là một loại thực phẩm thay thế ít kali cho những người có vấn đề về thận.
Ngoài ra, dứa rất giàu chất xơ, mangan, vitamin C và bromelain, một loại enzym giúp giảm viêm.
Một cốc (165 gam) dứa có chứa:
- Natri: 2 mg
- Kali: 180 mg
- Phốt pho: 13 mg
Quả nam việt quất
Nam việt quất có lợi cho cả đường tiết niệu và thận.
Những loại trái cây nhỏ, có vị chua này chứa các chất dinh dưỡng thực vật được gọi là proanthocyanidins loại A, ngăn vi khuẩn bám vào niêm mạc của đường tiết niệu và bàng quang, do đó ngăn ngừa nhiễm trùng.
Điều này rất hữu ích cho những người bị bệnh thận, vì họ có nguy cơ bị nhiễm trùng đường tiết niệu cao hơn.
Quả nam việt quất có thể được ăn khô, nấu chín, tươi hoặc làm nước ép. Chúng rất ít kali, phốt pho và natri.
Một cốc (100 gram) quả nam việt quất tươi chứa:
- Natri: 2 mg
- Kali: 80 mg
- Phốt pho: 11 mg
Nấm hương
Nấm hương có thể được sử dụng như một thực phẩm thay thế thịt có nguồn gốc thực vật cho những người ăn kiêng nghiêm ngặt, những người cần hạn chế chất đạm.
Chúng là một nguồn tuyệt vời của vitamin B, đồng, mangan và selen.
Ngoài ra, chúng cung cấp một lượng protein thực vật và chất xơ tốt.
Nấm hương có hàm lượng kali thấp hơn nấm mỡ, khiến chúng trở thành lựa chọn thông minh cho những người theo chế độ ăn tốt cho thận.
Một chén (145 gram) nấm hương nấu chín chứa:
- Natri: 6 mg
- Kali: 170 mg
- Phốt pho: 42 mg
Tổng kết
Những thực phẩm tốt cho thận ở trên là sự lựa chọn tuyệt vời cho những người mắc bệnh lý về thận.
Hãy nhớ luôn thảo luận về các lựa chọn thực phẩm với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo rằng bạn đang tuân theo chế độ ăn uống tốt nhất cho nhu cầu cá nhân của bạn.
Các hạn chế về chế độ ăn uống khác nhau tùy thuộc vào loại và mức độ tổn thương thận, cũng như các biện pháp can thiệp y tế tại chỗ, chẳng hạn như thuốc hoặc điều trị lọc máu.
Mặc dù theo chế độ ăn này đôi khi có thể cảm thấy hạn chế nhưng vẫn có rất nhiều thực phẩm ngon phù hợp với một kế hoạch ăn uống lành mạnh, cân bằng và tốt cho thận.
Xem thêm: