ZnO + 2HCl → ZnCl2 + H2O| ZnO + HCl

ZnO + 2HCl → ZnCl₂ + H₂O

1. Phương trình phản ứng ZnO tác dụng với HCl

ZnO + 2HCl → ZnCl₂ + H₂O

Phản ứng này thuộc loại phản ứng trao đổi.

2. Hiện tượng của phản ứng ZnO tác dụng với HCl

- ZnO tan trong HCl tạo thành dung dịch ZnCl₂.

3. Cách tiến hành phản ứng ZnO tác dụng với HCl

- Cho từ từ bột ZnO vào ống nghiệm đã chứa sẵn 2 – 3 mL dung dịch HCl.

4. Cách viết phương trình ion thu gọn của phản ứng ZnO tác dụng với HCl

Bước 1: Viết phương trình phân tử:

ZnO + 2HCl → ZnCl₂ + H₂O

Bước 2: Viết phương trình ion đầy đủ bằng cách: chuyển các chất vừa dễ tan, vừa điện li mạnh thành ion; các chất điện li yếu, chất kết tủa, chất khí để nguyên dưới dạng phân tử:

ZnO + 2H⁺ + 2Cl^- → Zn²⁺ + 2Cl^- + H₂O

Bước 3: Viết phương trình ion thu gọn từ phương trình ion đầy đủ bằng cách lược bỏ đi các ion giống nhau ở cả hai vế:

ZnO + 2H⁺ → Zn²⁺ + H₂O

5. Mở rộng về axit clohiđric (HCl)

5.1. Tính chất vật lí

- Hiđro clorua tan vào nước tạo thành dung dịch axit clohiđric.

- Axit clohiđric là chất lỏng, không màu, mùi xốc.

- Dung dịch HCl đặc nhất (ở 20^oC) đạt tới nồng độ 37% và có khối lượng riêng D = 1,19 g/cm³.

- Dung dịch HCl đặc “bốc khói” trong không khí ẩm. Đó là do hiđro clorua thoát ra tạo với hơi nước trong không khí thành những hạt dung dịch nhỏ như sương mù.

5.2. Tính chất hóa học

Axit clohiđric là một axit mạnh, mang đầy đủ tính chất hóa học của một axit như:

- Làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ.

- Tác dụng với kim loại đứng trước (H) trong dãy hoạt động hóa học của kim loại. Ví dụ:

Mg + 2HCl → MgCl₂ + H₂

2Al + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂

Chú ý: Kim loại có nhiều hóa trị tác dụng với dung dịch HCl thu được muối trong đó kim loại ở mức hóa trị thấp. Ví dụ:

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

- Tác dụng với oxit bazơ và bazơ tạo thành muối và nước. Ví dụ:

CuO + 2HCl $\stackrel{t^0}{\to }$ CuCl₂ + H₂O

Fe₂O₃ + 6HCl $\stackrel{t^0}{\to }$ 2FeCl₃ + 3H₂O

NaOH + HCl → NaCl + H₂O

Cu(OH)₂ + 2HCl → CuCl₂ + 2H₂O

- Tác dụng với muối của axit yếu hơn tạo thành muối mới và axit mới. Ví dụ:

CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + H₂O + CO₂ ↑

AgNO₃ + HCl → AgCl↓ + HNO₃

Ngoài tính chất đặc trưng là tính axit, dung dịch axit HCl đặc còn thể hiện tính khử khi tác dụng chất oxi hoá mạnh như KMnO₄, MnO₂, K₂Cr₂O₇, MnO₂, KClO₃…

$4H\stackrel{-1}{Cl}+Mn{O}_2\stackrel{t^o}{\to }MnC{l}_2+{\stackrel{0}{Cl}}_2+2H_{2}O$

$K_{2}C{r}_2{O}_7+14H\stackrel{-1}{Cl}\to 3{\stackrel{0}{Cl}}_2+2KCl+2CrC{l}_3+7H_{2}O$

5.3. Điều chế

Trong phòng thí nghiệm

- Điều chế hiđro clorua bằng cách cho tinh thể NaCl vào dung dịch H₂SO₄ đậm đặc và đun nóng (phương pháp sunfat) rồi hấp thụ vào nước để được axit clohiđric.

- Phương trình hóa học minh họa:

2NaCl_tt + H₂SO_{4 đặc} $\stackrel{t^0\ge {400}^o}{\to }$ Na₂SO₄ + 2HCl ↑

NaCl_tt + H₂SO_{4 đặc} $\stackrel{t^0\le {250}^o}{\to }$ NaHSO₄ + HCl ↑

Trong công nghiệp

- Phương pháp tổng hợp: Đốt H₂ trong khí quyển Cl₂

H₂ + Cl₂ $\stackrel{t^0}{\to }$ 2HCl

- Phương pháp sunfat: Công nghệ sản xuất từ NaCl rắn và H₂SO₄ đặc:

2NaCl_tt + H₂SO_{4 đặc} $\stackrel{t^0\ge {400}^o}{\to }$ Na₂SO₄ + 2HCl ↑

- Ngoài ra một lượng lớn HCl thu được trong công nghiệp từ quá trình clo hóa các hợp chất hữu cơ.

6. Bài tập vận dụng liên quan

Bài 1: Dãy oxit nào sau đây có tính lưỡng tính?

A. MgO, ZnO. 

B. ZnO, CaO.

C. MgO, Al₂O₃. 

D. ZnO, Al₂O₃.

Hướng dẫn giải

Đáp án D

ZnO, Al₂O₃ có tính lưỡng tính.

Bài 2: Chất nào sau đây không tác dụng được với dung dịch NaOH?

A. Zn. 

B. ZnO. 

C. Zn(OH)₂. 

D. MgO.

Hướng dẫn giải

Đáp án D

Zn + 2NaOH → Na₂ZnO₂ + H₂

ZnO + 2NaOH → Na₂ZnO₂ + H₂O

Zn(OH)₂ + 2NaOH → Na₂ZnO₂ + 2H₂O

Bài 3: Cho luồng khí CO (dư) qua hỗn hợp các oxit CuO, Fe₂O₃, ZnO, MgO nung ở nhiệt độ cao. Sau phản ứng hoàn toàn, hỗn hợp rắn còn lại là

A. Cu, FeO, ZnO, MgO. 

B. Cu, Fe, Zn, Mg.

C. Cu, Fe, Zn, MgO. 

D. Cu, Fe, ZnO, MgO.

Hướng dẫn giải

Đáp án C

Bài 4: X là một hợp chất của Zn thường được dùng trong y học, với tác dụng làm thuốc giảm đau dây thần kinh, chữa bệnh eczema, bệnh ngứa,.... Chất X là

A. Zn(NO₃)₂. 

B. ZnSO₄. 

C. ZnO. 

D. Zn(OH)₂ .

Hướng dẫn giải

Đáp án C

ZnO được dùng trong y học, với tác dụng làm thuốc đau dây thần kinh, chữa bệnh eczema, bệnh ngứa,..do ZnO có tính chất làm săn da, sát khuẩn, bảo vệ, làm dịu tổn thương da,..

Bài 5: Cho hỗn hợp X gồm Fe(NO₃)₂ và ZnO vào dung dịch H₂SO₄ loãng (dư) thu được dung dịch Y. Cho dung dịch NaOH loãng (dư) vào Y thu được kết tủa là

A. Fe(OH)₃ và Zn(OH)₂. 

B. Fe(OH)₃.

C. Fe(OH)₂ và Zn(OH)₂. 

D. Fe(OH)₂.

Hướng dẫn giải

Đáp án B

3Fe²⁺ + 4H⁺ + NO₃^- → 3Fe³⁺ + NO + 2H₂O

ZnO + 2H⁺ → Zn²⁺ + H₂O

Fe³⁺ + 3OH^- → Fe(OH)₃↓

Zn²⁺ + 2OH^- → Zn(OH)₂↓

Zn(OH)₂↓ + 2OH^- → $Zn{O_2}^{2-}$ + 2H₂O

Sau phản ứng chỉ thu được kết tủa là Fe(OH)₃

Bài 6: Cho 36,5 gam dung dịch HCl 10% vào một cốc đựng NaHCO₃ dư thì thu được V lit khí ở đktc. Giá trị của x là

A. 44,8. 

B. 4,48. 

C. 22,4. 

D. 2,24.

Hướng dẫn giải

Đáp án D

$n_{HCl}=\frac{\mathrm{36,5.10}}{\mathrm{100.36,5}}=\mathrm{0,1}mol$

NaHCO₃ + HCl → NaCl + H₂O + CO₂

0,1 0,1 mol

⇒ V = 0,1.22,4 = 2,24 lít.

Bài 7: Cần dùng 300 gam dung dịch HCl 3,65% để hòa tan vừa hết x gam Al₂O₃. Giá trị của x là

A. 51. 

B. 5,1. 

C. 153. 

D. 15,3.

Hướng dẫn giải

Đáp án B

$n_{HCl}=\frac{\mathrm{300.3,65}}{\mathrm{100.36,5}}=\mathrm{0,3}mol$

6HCl + Al₂O₃ → 2AlCl₃ + 3H₂O

0,3 → 0,05 mol

$m_{A{l}_2{O}_3}$ = 0,05.102 = 5,1 gam

Xem thêm các phương trình hóa học liên quan khác:

Zn + HNO3 loãng → Zn(NO3)2 + NH4NO3 + H2O | Zn + HNO3 ra NH4NO3

Zn ra ZnSO4 | Zn + CuSO4 → ZnSO4 + Cu

Zn + H2SO4(đ) → ZnSO4 + SO2 + H2O | Zn ra ZnSO4

Zn + 2OH– + 2Na+ → 2Na+ + ZnO2 2- + 2H2O| Phương trình ion Zn(OH) + NaOH

Phương trình điện li Zn(OH)2 | Zn(OH)2