- Viêm khớp là tình trạng tổn thương sụn ở khớp. Viêm khớp vai xảy ra khi sụn ở chỏm xương cánh tay hoặc ổ chảo của xương bả vai bị bào mòn.
- Các triệu chứng của viêm khớp vai có thể bao gồm đau khớp vai, cứng khớp và giảm phạm vi chuyển động.
- Có nhiều phương pháp điều trị không cần phẫu thuật cho tình trạng viêm khớp vai, đó là kéo giãn, điều chỉnh lối sống, chườm đá hoặc chườm nóng và dùng thuốc để kiểm soát cơn đau.
- Các lựa chọn phẫu thuật, như thay thế khớp vai, sẽ được chỉ định nếu các phương pháp điều trị không phẫu thuật không mang lại hiệu quả.
Video Đau khớp vai
Viêm khớp vai là gì?
Cấu tạo của khớp vaiViêm khớp vai xảy ra khi sụn ở vai bắt đầu bị phá vỡ trên bề mặt và dần dần tổn thương ở các lớp sâu hơn. Khớp thứ hai ở vai là khớp cùng vai – đòn, nó cũng có thể bị viêm.
Diễn biến của bệnh viêm khớp vai như thế nào?
Viêm khớp vai thường là kết quả của sự hao mòn dần dần của sụn. Sụn có ở mọi khớp trong cơ thể; nó bao phủ bề mặt của xương bên trong các khớp. Sụn là một mô sống dày từ 2 mm đến 3 mm – bằng độ dày của một hoặc hai lớp bìa cứng. Nó giúp cho sự tiếp xúc giữa các xương trở nên mềm mại hơn. Nếu sụn còn nguyên vẹn, các xương có thể quay nhiều lần mà không gây mòn bề mặt vì sụn vẫn nhẵn.
(Nguồn ảnh hopkinsmedicine.org)
Viêm khớp vai thường phát triển theo từng giai đoạn. Đầu tiên, sụn trở nên mềm hơn (A), sau đó nó phát triển các vết nứt trên bề mặt (B), tiếp đến nó bắt xù xì và bong tróc (C), cuối cùng, sụn mòn đi để lộ xương. Kết quả là, sụn không còn trơn, nhẵn để giúp khớp vai vận động trơn tru.
Sụn không bị mòn đồng thời trên toàn bộ bề mặt khớp. Thay vào đó, nó mòn với tỷ lệ khác nhau ở các vị trí khác nhau.
(Nguồn ảnh hopkinsmedicine.org)Một khi bề mặt sụn không đều, nó có thể bị tổn thương thêm. Sụn bắt đầu mỏng đi, cuối cùng dẫn đến các xương cọ xát vào nhau (mất sụn giai đoạn bốn).
Không thể nói trước được tình trạng viêm khớp vai sẽ tiến triển như thế nào. Khớp vai của mỗi người có mức độ tổn thương sụn khớp khác nhau. Thông thường, bị đau khi thực hiện các vận động có nghĩa là sụn đang bị áp lực. Nói chung, hoạt động càng đau thì càng có khả năng làm tổn thương sụn và khớp vai nhiều hơn.
Nguyên nhân và các loại viêm khớp vai
Có một số dạng viêm khớp vai khác nhau. Mỗi loại có thể có nguồn gốc khác nhau, một số nguyên nhân gây ra viêm khớp vai vẫn chưa được biết rõ.
Thoái hóa khớp vai
Thoái hóa khớp thường liên quan đến sự hao mòn do lão hóa. Nó cũng có thể ảnh hưởng đến các khớp khác ngoài vai và là dạng viêm khớp phổ biến nhất.
Viêm khớp dạng thấp ở vai
Viêm khớp dạng thấp là một rối loạn tự miễn dịch, có nghĩa là cơ thể bạn sản sinh các kháng thể tấn công các tế bào khỏe mạnh của chính bạn, có thể bao gồm cả lớp bề mặt của khớp. Bệnh viêm khớp này có thể xuất hiện ở cả hai vai cùng một lúc.
Viêm khớp vai sau chấn thương
Nếu vai của bạn bị gãy, trật khớp, bạn có thể bị viêm khớp sau chấn thương.
Viêm khớp do rách cơ chóp xoay
Viêm khớp do rách cơ chóp xoay là một loại viêm khớp vai có thể phát triển sau một vết rách cơ chóp xoay lớn và kéo dài. Bốn gân của các cơ chóp xoay ở vai quấn xung quanh phần chỏm của xương cánh tay, giúp giữ cố định khớp vai. Nếu một hoặc nhiều gân này bị rách nặng, nó có thể khiến đầu gân cọ sát vào các xương khác và dẫn tới viêm khớp.
Viêm khớp vai do hoại tử vô mạch
Hoại tử vô mạch đề cập đến việc cung cấp máu bị gián đoạn đến một khu vực của cơ thể, dẫn đến khu vực đó chết hay hoại tử. Ở vai, chỏm xương cánh tay có thể bị mất cấp máu do bệnh tật, chấn thương và các nguyên nhân khác. Nếu không được cung cấp máu trở lại, xương sẽ từ từ xẹp xuống, trở nên không đồng đều và gây ra bệnh viêm khớp.
Các triệu chứng viêm khớp vai
Lượng sụn mất đi ở mỗi người là khác nhau và các triệu chứng của bệnh viêm khớp vai cũng vậy:
- Đau ở khớp vai là dấu hiệu chính của bệnh viêm khớp. Nó có thể hiện diện ở phía trước, bên cạnh hoặc phía sau vai. Một số người bị đau ngay cả khi họ không vận động cánh tay và một số khác chỉ bị đau khi vận động cánh tay. Đau khớp có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong ngày và có thể kèm theo hoặc không kèm theo tê cứng vai. Thường thì cơn đau nặng hơn khi nâng, mang vác vật nặng hoặc sau khi tập thể dục. Cơn đau thường có thể lan xuống cánh tay hoặc nếu nghiêm trọng, có thể lan xuống khuỷu tay và cổ tay.
- Cứng khớp là một dấu hiệu khác của quá trình tiến triển của bệnh viêm khớp vai. Cứng khớp xảy ra khi khớp giảm phạm vi cử động. Khi phạm vi cử động giảm, bạn thường bị hạn chế hoạt động khi sử dụng cánh tay, đồng thời sự hạn chế này cũng có thể do tình trạng đau.
- Nghe thấy tiếng động khi cử động khớp vai do bề mặt sụn không đều.
Chẩn đoán viêm khớp vai
Để chẩn đoán bệnh viêm khớp vai, bác sĩ sẽ khám sức khỏe và hỏi bạn các câu hỏi về các triệu chứng và tiền sử bệnh. Mức độ viêm khớp có thể được đánh giá và xác nhận bằng chụp X-quang hoặc chụp CT nếu cần.
Điều trị viêm khớp vai
Bài tập phạm vi chuyển động
Phương pháp điều trị ban đầu cho bệnh viêm khớp vai là điều trị nội khoa (không phẫu thuật). Nó thường bắt đầu với các bài tập chuyển động đa dạng để giữ cho vai linh hoạt. Nếu phạm vi chuyển động không bị ảnh hưởng thì mục tiêu của bài tập là ngăn tình trạng trở nên tồi tệ hơn. Mất cử động ở khớp vai do viêm khớp thường diễn ra từ từ và khó nhận thấy. Khi khớp trở nên cứng hơn, tình trạng đau và khả năng hoạt động cũng có thể trở nên tồi tệ hơn. Bạn nên kéo dãn 2-3 phút mỗi ngày, cho dù bạn có bị mất cử động hay không.
Vật lý trị liệu cho bệnh viêm khớp vai thường không cần thiết trừ khi bạn mất khả năng vận động. Tăng cường sức mạnh cho vai khi bị viêm khớp thường không được khuyến khích, vì trong một số trường hợp, nó có thể gây đau nhiều hơn. Tuy nhiên, nếu các bài tập không làm ảnh hưởng đến vai thì chúng hoàn toàn có thể thực hiện được.
Thay đổi lối sống
Biện pháp điều trị tiếp theo là tránh thực hiện những tình huống dẫn tới đau khớp vai. Nói chung, nên tránh bất cứ thứ gì gây ra cơn đau, đặc biệt nếu cơn đau ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn. Nếu cơn đau vai kéo dài trong vài ngày và làm bạn thức giấc vào ban đêm, bạn cần cân nhắc loại bỏ vận động làm bạn đau. Ví dụ, nếu bạn bị đau khi chơi gôn, có thể cần phải cắt giảm xuống còn một lần một tuần thay vì chơi hàng ngày.
Kiểm soát cơn đau
Phương pháp điều trị nội khoa thứ ba là cố gắng kiểm soát cơn đau. Điều này có thể được thực hiện theo một số cách:
- Chườm đá. Chườm đá rất tốt để giảm đau và có thể được sử dụng một lần hoặc nhiều lần trong ngày nếu cần. Bạn có thể sử dụng một túi đá hoặc một miếng chườm lạnh có thể đặt trong ngăn đá và tái sử dụng. Túi đá nên được đặt ở phía trước, phía trên và phía sau vai. Mỗi lần chườm kéo dài từ 20-30 phút. Nếu cơn đau làm bạn thức giấc vào ban đêm, hãy cân nhắc chườm lạnh vai trước khi đi ngủ.
- Một số người cảm thấy rằng chườm nóng là một phương pháp điều trị tốt hơn cho chứng đau viêm khớp vai. Chườm nóng thường rất tốt để làm nóng khớp trước khi kéo dãn, nhưng bạn nên cân nhắc áp dụng bất cứ biện pháp nào để giảm đau tốt nhất.
- Thuốc cũng có thể được sử dụng để kiểm soát cơn đau, nhưng tất cả chúng đều có những lợi ích và biến chứng tiềm ẩn. Trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.
Bạn có thể sử dụng thuốc nào cho bệnh viêm khớp vai?
Bạn có thể bắt đầu với paracetamol vì nó có ít tác dụng phụ. Tuy nhiên, nó có thể ảnh hưởng đến gan nếu sử dụng với liều lượng cao, vì vậy hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ về liều lượng tốt nhất. Nhóm thuốc tiếp theo giúp giảm các triệu chứng viêm khớp vai được gọi là thuốc chống viêm không steroid (NSAID). Hầu hết các NSAID chỉ có thể được dùng khi có cơn đau, giúp giảm đau theo yêu cầu. Ngoài ra, không nên dùng NSAID nếu bạn có tiền sử chảy máu và loét, đang dùng thuốc làm loãng máu, bị suy thận, một số bệnh tim hoặc các tình trạng khác. Bạn nên thảo luận những vấn đề này với bác sĩ trước khi dùng NSAID.
Tiêm khớp để điều trị bệnh viêm khớp vai
Hiện nay có hai loại thuốc tiêm có thể giảm đau cho bệnh viêm khớp vai. Loại đầu tiên là tiêm cortisone. Thông thường, cortisone được trộn với một chất gây tê giúp giảm đau tức thì và giúp bác sĩ biết liệu mũi tiêm có đúng chỗ hay không. Khi thuốc tê hết tác dụng, khớp có thể bị đau cho đến khi cortisone phát huy tác dụng. Điều quan trọng là phải chườm lạnh vai trong một ngày hoặc lâu hơn sau khi tiêm.
Tiêm cortisone không làm tổn thương vai, nhưng hầu hết các bác sĩ giới hạn chỉ định vài lần một năm trong hầu hết các trường hợp viêm khớp. Tiêm cortisone có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng nếu bạn tiến hành thay toàn bộ khớp vai ngay sau khi tiêm. Nếu bạn đang cân nhắc phẫu thuật, hãy cân nhắc tránh tiêm cortisone vài tháng trước đó.
Loại thuốc khác có thể giúp chữa bệnh viêm khớp vai là axit hyaluronic tổng hợp. Đó là một chất bôi trơn tự nhiên trong cơ thể con người. Chất lỏng này đã được tiêm vào khớp gối trong nhiều năm. Thuốc tiêm này đôi khi giúp giảm đau đến hai năm.
Khuyến cáo hiện tại là không phẫu thuật thay thế vai trong vòng ba tháng kể từ khi tiêm cortisone vào vai.
Phẫu thuật
Khi các phương pháp điều trị nội khoa không còn hiệu quả nữa, bạn có thể cần phải phẫu thuật. Các lựa chọn phẫu thuật tùy thuộc vào độ tuổi và mức độ viêm khớp của bạn.
Nội soi khớp vai
Thủ thuật xâm lấn tối thiểu này sử dụng một máy ảnh nhỏ (một máy nội soi khớp) và các dụng cụ phẫu thuật được đưa vào qua các vết rạch nhỏ để “làm sạch” khớp vai. Nó được khuyến cáo cho những bệnh nhân bị viêm khớp mức độ nhẹ và thường không được khuyến cáo khi gãy xương.
Nếu bạn còn sót lại một số sụn trong khớp, đôi khi việc loại bỏ sụn có thể giúp giảm đau. Thủ thuật này sẽ không loại bỏ được gai xương vì các gai là kết quả của bệnh viêm khớp chứ không phải nguyên nhân. Phẫu thuật này được coi là thành công nếu nó giảm đau trong 12 đến 24 tháng. Mặc dù trong một số trường hợp, việc giảm đau có thể kéo dài hơn, nhưng phẫu thuật này thường không phải là giải pháp vĩnh viễn cho bệnh viêm khớp vai vì nó không làm thay đổi sự hiện diện của bệnh.
Thay thế khớp vai
Thay khớp vai là thủ thuật ưu tiên cho bệnh viêm khớp vai do tổn thương xương. Nó làm giảm cơn đau của bệnh viêm khớp và đã được chứng minh là có tác dụng kéo dài trong nhiều năm.
Xem thêm: