Video sai lầm khi xử lý kiến ba khoang đốt
Viêm da do kiến ba khoang là tình trạng da bị tổn thương do tiếp xúc với chất độc do kiến ba khoang tiết ra. Tuy không nguy hiểm đến sức khỏe, nhưng dạng viêm da này lại gây khó chịu, lo lắng và có thể bùng phát thành “dịch” tại một khu vực nào đó.
Cách nhận biết viêm da do kiến ba khoang
Tổn thương điển hình trong viêm da do kiến ba khoang là dát đỏ và mụn nước theo vệt. Nguồn: alamy.com.Tổn thương thường khởi phát đột ngôt, chủ yếu là vùng da hở nhưng thường không ảnh hưởng đến lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân. Nhiều bệnh nhân than phiền các triệu chứng xuất hiện sau một đêm ngủ dậy. Bạn có thể dễ dàng nhận biết viêm da do kiến ba khoang với dấu hiệu đặc trưng là các tổn thương đỏ da, mụn nước, bọng nước kèm theo đau rát. Hình thái tổn thương phổ biến nhất là dạng dải (viêm da thành vệt), là kết quả của việc giết kiến ba khoang và nghiền nát nó, sau đó bôi ra các vùng da khác. Mức độ nặng của tổn thương còn tùy thuộc vào thời điểm sau tiếp xúc. Theo đó:
- Trường hợp nhẹ, xuất hiện đỏ da sau tiếp xúc với kiến ba khoang từ 24 - 48 giờ. Bệnh nhân than phiền bỏng, nóng rát, ngứa ngáy.
- Trường hợp trung bình: sau 48 h khi tiếp xúc với chất độc, vùng đỏ da có thể phát triển thành các bọng nước và to dần lên. Các bọng nước khô sau khoảng 8 ngày, rồi bong ra và để lại làn da mới mịn màng, tăng sắc tố thành vệt có khả năng tồn tại trong một tháng hoặc hơn.
- Các trường hơp nghiêm trọng, đỏ da, bọng nước và sẹo tăng sắc tố kích thước lớn do sự nghiền nát một số kiến ba khoang trên da. Các triệu chứng đi kèm như: sốt, đau thần kinh, đau khớp và nôn.
- Nhiễm trùng thứ phát xuất hiện nếu vết thương không được chăm sóc đúng cách
Dịch tễ viêm da do kiến ba khoang
Kiến ba khoang thường sống ở những nơi bụi rậm, các bãi rác thải và những nơi có ánh sáng đèn thu hút. Không những thế, vườn cây, ao hồ hay những vũng nước đọng trong sân giếng, bồn rửa nhà bạn cũng là các địa điểm lý tưởng của kiến sinh sống.
Thường thì kiến ba khoang phát triển nhất vào thời điểm mùa mưa. Mùa mưa khi nước ngập ở những nơi chúng làm tổ, chúng sẽ theo ánh đèn bò vào nhà dân sinh sống nhiều hơn và đậu lên người, vào quần áo, khăn mặt, giường chiếu, chăn màn. Hậu quả là bạn sẽ bị viêm da do kiến ba khoang nếu vô tình chà xát nó hoặc tiếp xúc với chất độc của nó dính trên các đồ dùng đó.
Cơ chế gây độc của kiến ba khoang
Theo các chuyên gia về côn trùng học, do trong cơ thể kiến ba khoang có chứa độc tố pederin (C24H43O9N, còn được gọi là cantharidin, thuộc loại alkaloid) chứa trong một đôi tuyến ở phần cuối bụng với tác dụng bảo vệ trứng khi đẻ khỏi bị các loài sinh vật khác tấn công để ăn trứng.
Pederin có đặc tính gây phồng rộp rất mạnh và gây ra phản ứng viêm da khoảng 12 – 24 giờ sau khi tiếp xúc. Nếu khi tay bạn tiếp xúc với chất độc này mà không rửa sạch tay ngay thì vô tình sẽ làm độc tố pederin dính vào chỗ khác trên cơ thể gây viêm da lan rộng.
Chẩn đoán viêm da do kiến ba khoang
Việc chẩn đoán viêm da do kiến ba khoang thường không quá khó. Bác sĩ sẽ chẩn đoán chủ yếu dựa trên:
- Yếu tố dịch tế: mùa mưa, có nhiều ao hồ, vườn cây, bạn làm việc bật đèn và mở cửa, có nhiều người ở vùng đó bị giống như bạn.
- Triệu chứng khởi phát đột ngột với các tổn thương da là dát đỏ, bọng nước kèm đau rát, ngứa
- Thông thường không cần làm thêm xét nghiệm để chẩn đoán. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nếu như bạn xuất hiện các triệu chứng toàn thân khác như sốt cao và sưng hạch, bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm máu để loại trừ khả năng nhiễm trùng. Đặc biệt, đôi khi tổn thương da trong viêm da do kiến ba khoang có thể gây nhầm lẫn với bệnh Zona thì xét nghiệm tế bào Tzanck là một xét nghiệm đơn giản và có giá trị cao.
Điều trị viêm da do kiến ba khoang
Các biện pháp tạm thời
Ngay sau khi phát hiện da tiếp xúc với dịch tiết từ kiến ba khoang, nên thực hiện một số mẹo xử lý tạm thời như:
- Rửa sạch tay với nước mát trong vài phút để loại bỏ dịch tiết trên bề mặt da và giảm mức độ tổn thương.
- Có thể dùng bông gòn thấm nước muối sinh lý lên da để giảm viêm, sưng nóng và loại bỏ dịch tiết từ kiến ba khoang.
Các biện pháp xử lý tạm thời giúp làm giảm lượng dịch tiết của côn trùng, hạn chế mức độ và phạm vi tổn thương da.
Sử dụng thuốc bôi, uống
Bác sĩ da liễu sẽ kê đơn và hướng dẫn cách bạn sử dung các thuốc điều trị, bao gồm:
- Dung dịch làm dịu da: Có thể dùng hồ nước hoặc dung dịch Jarish lên da để sát trùng, làm dịu hiện tượng viêm, sưng nóng và hỗ trợ làm khô mụn nước, phỏng mủ.
- Thuốc bôi chứa kẽm oxit: Kẽm oxit có tác dụng làm dịu da, giảm sưng viêm và ngứa ngáy. Ngoài ra, loại thuốc này còn giúp sát trùng và ngăn ngừa viêm nhiễm.
- Thuốc mỡ kháng sinh: Khi mụn nước khô và đóng vảy, có thể sử dụng thuốc mỡ kháng sinh để giảm viêm, chống ngứa và ngăn ngừa bội nhiễm.
- Thuốc kháng histamine : Các loại thuốc kháng histamine được sử dụng nhằm giảm ngứa ngáy do viêm da tiếp xúc gây ra.
- Thuốc bôi chứa corticoid: Nếu da sưng viêm và đau nhiều, có thể dùng thuốc bôi chứa corticoid trong 5 – 7 ngày. Tuy nhiên cần tránh thoa thuốc lên vùng da mỏng hoặc vùng da có vết lở loét, xây xước.
- Thuốc kháng sinh uống: Trong trường hợp có bội nhiễm, bác sĩ có thể chỉ định kháng sinh đường uống trong thời gian từ 5 – 10 ngày. Nhóm kháng sinh được dùng phổ biến chủ yếu là macrolid và penicillin.
Gặp bác sĩ để được kê đơn và hướng dẫn chi tiết điều trị bằng thuốc. Nguồn: sggpnews.org.vn.Hầu hết các trường hợp viêm da do kiến ba khoang đều thuyên giảm nhanh sau khi sử dụng thuốc.
Xem thêm: